IX İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... VII İÇİNDEKİLER... IX ŞEKİL LİSTESİ...XVI KISALTMALAR...XVII GİRİŞ...1 TERMİNOLOJİ...3 MÜLKİYET HAKKI NEDİR?... 3 BİNA VE YAPI NEDİR?... 4 RESMİ BİNA NEDİR?... 6 UMUMİ BİNA NEDİR?... 6 KAÇAK YAPI NEDİR?... 7 İMAR MEVZUATINA AYKIRI YAPI NEDİR?... 7 GECEKONDU NEDİR?... 8 YERİNDE KORUNMASI MÜMKÜN OLMAYAN YAPI NEDİR?... 8 TAPU TAHSİS BELGESİ NEDİR?... 9 RUHSATA TABİ OLMAYAN YAPI NEDİR?... 10 RİSKLİ YAPI NEDİR?... 10 TEHLİKELİ YAPI NEDİR?... 11 MAİL-İ İNHİDAM NE DEMEKTİR?... 11 MUVAKKAT YAPI NEDİR?... 11 ŞANTİYE BİNASI NEDİR?... 13 MUHDESAT NE DEMEKTİR?... 13 İMAR UYGULAMASI NEDİR?... 13 BELEDİYE SINIRI VE MÜCAVİR ALAN NEDİR?... 13 KÖY YERLEŞİK ALANI NEDİR?... 14
X UMUMİ HİZMETE AYRILAN YER NE ANLAMA GELİR?... 15 DÜZENLEME ORTAKLIK PAYI (DOP) NEDİR?... 16 KAMU ORTAKLIK PAYI (KOP) NEDİR?... 16 ESASLI TADİLAT NEDİR?... 17 KABİL-İ TECVİZ HATA NEDİR?... 17 TESPİT TUTANAĞI VE YAPI TATİL TUTANAĞI NEDİR?... 18 KENTSEL DÖNÜŞÜM NEDİR?... 19 RİSKLİ ALAN NEDİR?... 20 REZERV YAPI ALANI NEDİR?... 21 YENİLEME ALANI NEDİR?... 21 KENTSEL GELİŞİM VE DÖNÜŞÜM ALANI NEDİR?... 22 GECEKONDU ISLAH VE ÖNLEME BÖLGESİ NEDİR?... 23 AFETE MARUZ BÖLGE NEDİR?... 23 SİT ALANI NEDİR?... 24 ETKİLEŞİM GEÇİŞ SAHASI NEDİR?... 25 KORUMA ALANI NEDİR?... 25 YIKIM RUHSATI NEDİR?... 25 İDARİ İŞLEM VE İDARİ EYLEM NEDİR?... 26 KAMU HİZMETİ NEDİR?... 27 KOLLUK FAALİYETİ NEDİR?... 29 İDARİ YAPTIRIM NEDİR?... 30 İDARENİN KANUNİLİĞİ İLKESİ NE DEMEKTİR?... 31 FİİLİ YOL NEDİR?... 32 KAMULAŞTIRMA NEDİR?... 33 DOLAYLI KAMULAŞTIRMA NEDİR?... 33 KENTE KARŞI SUÇ KAVRAMI NE ANLAMA GELMEKTEDİR?... 34 İMAR SUÇU NEDİR?... 35 YIKIM NEDİR?... 36 SEÇİCİ YIKIM NEDİR?... 38
XI YIKIM İŞLEMİNİN KANUNİ DAYANAĞI...39 MÜLKİYET HAKKININ SINIRLANDIRILMASI... 40 HUKUK SİSTEMİMİZDE YIKIM İŞLEMİNİN KANUNİ DAYANAĞI... 41 YIKIM İŞLEMİNİN UNSURLARI...43 SEBEP UNSURU... 43 Yıkım İşleminin Sebep Unsuru... 43 Estetik Gerekçeler ile Yıkım Kararı Alınabilir mi?... 45 Belediye Tarafından Resmi Binalara Yönelik Yıkım İşlemi Tesis Edilebilir mi?... 46 Amacı Dışında Kullanılan Yapı Yıkılabilir mi?... 47 Hukuka Uygun Yapılar Yıkılabilir mi?... 49 Belediyece Sehven Verilen Ruhsat ve Eki Projesine Uygun Olarak İnşa Edilen Yapı Yıkılabilir mi?... 50 İnşaat Ruhsatı Tarihinden İtibaren 5 Yıl İçinde Tamamlanmayan Yapı Yıkılabilir mi?... 50 KONU UNSURU... 51 Yıkım İşleminin Konu Unsuru... 52 İdarenin Yıkım Konusunda Takdir Yetkisi... 52 YETKİ UNSURU... 53 Yıkım İşleminin Yetki Unsuru... 54 Orman Alanlarında Yıkım Yetkisi... 56 Organize Sanayi Bölgelerinde Yıkım Yetkisi... 58 Köylerde Yıkım Yetkisi... 59 Koruma ve Sit Alanlarında Yıkım Yetkisi... 61 Kültür Varlıklarının Yıkımında Yetki... 64 Kıyılarda Kalan Yapılara İlişkin Yıkım Yetkisi... 64 Askeri Bölgelerde Yıkım Yetkisi... 66 Afet Bölgelerinde Yıkım Yetkisi... 68 Belediye Başkanı Yıkım Kararı Verebilir mi?... 70 Belediye Meclisi Yıkım Kararı Verebilir mi?... 70
XII Yıkım İşleminde Belediye Zabıtasının Yetkisi... 71 Büyükşehir Belediyelerinin Yıkım Yetkisi... 72 Büyükşehir Belediyesinin, İlçe Belediyesinin Ruhsat Verdiği Alanlardaki Yıkım Yetkisi... 73 Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, Belediyelerin Ruhsat Verdiği Alanlardaki Yıkım Yetkisi... 74 Yıkım Kararı Verilen Yapının Bulunduğu Bölgenin İdari Sınırlarının Değişmesi... 76 ŞEKİL UNSURU... 76 Yıkım İşleminin Şekil Unsuru... 76 Yıkım Kararının Alınışı... 77 Yıkım İşleminde Zaman Sınırlaması... 78 Hakkında Yıkım Kararı Alınan Yapının Elektrik ve Suyu Kesilebilir mi?... 79 Hakkında Yıkım Kararı Bulunan Yapının Tahliyesi... 79 Yıkım Kararının Tebliği... 81 Tebligatlar Kime Yapılır?... 82 Yapı Tatil Tutanağının Taşıması Gereken Özellikler... 82 Yapı Tatil Tutanağının Tebliği... 85 Yıkım İşlemine İlişkin Tebligat Genel Vekâletname Verilen Avukata Yapılabilir mi?... 85 Yapının Mühürlenmesi... 86 AMAÇ UNSURU... 87 Yıkım İşleminin Amaç Unsuru... 87 YIKIM SÜRECİNDE ÖDENEN BEDELLER...89 BİNA BEDELİ... 94 YAPI BEDELİ... 96 ASGARİ LEVAZIM BEDELİ... 96 ENKAZ BEDELİ... 99 YASAL DURUM DEĞERİ... 101 MEVCUT DURUM DEĞERİ... 101
XIII BELEDİYELERDE YIKIM SÜRECİ... 103 KÖYLERDE YIKIM... 104 GECEKONDULARIN YIKIMI... 107 Gecekondularda Yıkım Süreci... 108 Mülkiyeti İhtilaflı Yapılarda 775 sayılı Kanun Uygulanabilir mi?... 112 İMAR MEVZUATINA AYKIRI YAPILARIN YIKIMI... 112 İmar Mevzuatına Aykırı Yapılarda Yıkım Süreci... 113 Yapının Sonradan İmar Mevzuatına Aykırı Olması... 115 İmar Planlarının İptal Edilmesinin Yapıya Etkisi... 116 Yapı Kullanma İzni ve Yapı Ruhsatı Bulunmakla Beraber Belediye Arşivinde Binaya Ait Mimari Projenin Bulunamadığı Durumlarda Yıkım İşlemi Yapılabilir mi?... 117 Yıkım İşleminin Muhatabı... 117 Hukuka Aykırı Yapılaşmada Rol Alan Müteahhitler, Yapı Denetim Kuruluşları ve Teknik Personelin Sorumlulukları... 118 RİSKLİ YAPILARIN YIKIMI... 124 Riskli Yapıların Tespiti... 124 Riskli Yapıya İlişkin Tebligat... 124 Riskli Yapılarda Yıkım Süreci... 125 Yıkım İşleminin Muhatabı... 130 TEHLİKELİ YAPILARIN YIKIMI... 130 Tehlikeli Yapıların Tespiti... 130 Tehlikeli Yapıya İlişkin Tebligat... 131 Tehlikeli Yapılarda Yıkım Süreci... 132 Yıkım İşleminin Muhatabı... 134 Köylerdeki Tehlikeli Yapıların Yıkımı... 134 MUVAKKAT YAPILARIN YIKIMI... 135 Muvakkat Yapılarda Yıkım Süreci... 136 Şantiye Binalarının Yıkımı... 138 Yıkım İşleminin Muhatabı... 138
XIV İMAR UYGULAMA ALANLARINDA YIKIM... 139 5393 sayılı Kanun Kapsamında Gerçekleştirilen Kentsel Dönüşüm Alanlarında Yıkım Süreci... 139 5366 sayılı Kanun Kapsamında Gerçekleştirilen Yenileme Alanlarında Yıkım Süreci... 142 3194 sayılı İmar Kanunun 18 inci Maddesi Kapsamında Arazi ve Arsa Düzenlemesi Gerçekleştirilen Alanlarda Yıkım Süreci... 146 SORUMLULUK...151 MALİ SORUMLULUK... 152 Yıkım Sürecinde İdarenin Kusursuz Sorumluluğu... 153 Yıkım Sürecinde Ruhsatsız Yapı Yapanların Sorumluluğu... 155 Yıkım Sürecinde Manevi Tazminat... 156 Yıkım Sürecinde Rücu Müessesesi... 156 İdarenin Mali Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran/Azaltan Nedenler... 158 Yıkım Kararı Alınan Binanın İdare Tarafından Yıkılmayıp Binanın Başka Nedenlerle Yıkılması Durumunda İdarenin Sorumluluğu... 159 Hukuka Aykırı Bir Şekilde Plan Oluşturan ve Bu Plana Göre Ruhsat Veren İdarenin Sorumluluğu... 160 İDARİ SORUMLULUK... 161 Yıkım Sürecinde Uygulayıcıların Karşılaşabileceği İdari Yaptırımlar... 162 CEZA SORUMLULUĞU... 163 Yıkım Sürecinde Karşılaşılan Suç Türleri... 163 Görevi Kötüye Kullanma... 163 Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi... 165 Mühür Bozma Suçu... 165 İnşaat veya Yıkımla İlgili Emniyet Kurallarına Uymama Suçu... 166 İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu... 167 Resmi Belgede Sahtecilik Suçu... 168 Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçu... 169 Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu ve Çevrenin Taksirle Kirletilmesi Suçu... 170 Yıkım Sürecinde Belediye Başkanının Cezai Sorumluluğu... 172
XV YASAL BAŞVURU YOLLARI... 175 İDARİ BAŞVURU... 175 Yıkım Kararının Geri Alınması... 176 Yıkım Kararının Değiştirilmesi... 177 Yıkım Kararının Düzeltilmesi... 178 Riskli Yapı Tespitine İtiraz... 178 İPTAL DAVASI... 179 Yıkım Kararına Karşı İptal Davası... 179 Hisseli Yapılarda Yıkım İşlemine Karşı Dava Açılması... 180 Yapı Tatil Tutanağına Karşı İptal Davası... 180 Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı Kararına Karşı İptal Davası... 181 Riskli Alan Kararına Karşı İptal Davası... 182 Rezerv Yapı Alanı Kararına Karşı İptal Davası... 184 Riskli Yapı Kararına Karşı İptal Davası... 184 Tehlikeli Yapı Tespitine Karşı İptal Davası... 184 Yıkım Kararına Karşı Kim/Kimler İptal Davası Açabilir?... 185 Yapıyı Kiracı Olarak Kullanan Kişi Yıkım Kararına Karşı Dava Açabilir mi?... 186 Maliki Olduğu Taşınmaza (Arsa/Arazi) Başkası Tarafından Yapılan Binanın Yıkımına Karşı Taşınmaz Sahibi Dava Açabilir mi?... 187 Bir Yıkım İşleminin Fiili Yol Kapsamında Değerlendirilmesi Yargısal Denetimi ve Sorumluluk İlkelerini Nasıl Etkileyecektir?... 187 Görevli ve Yetkili Mahkemeler... 188 TAM YARGI DAVASI... 191 Yıkım Kararına Karşı Kim/Kimler Tam Yargı Davası Açabilir?... 192 SONUÇ... 193 KAYNAKÇA... 195