KISA PLAN 1 BİRİNCİ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI, KAYNAKLARI VE GELİŞİMİ A. İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI VE ÖNEMİ B. İŞ GÜVENCESİNİN ULUSLARARASI HUKUK VE TÜRK HUKUKUNDA KAYNAKLARI VE GELİŞİMİ C. İŞ GÜVENCESİ HÜKÜMLERİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ İKİNCİ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİNİN KAPSAMI VE İŞ GÜVENCESİNDE HÂKİM OLAN İLKELER A. İŞ GÜVENCESİNİN KAPSAMI VE YARARLANMA ŞARTLARI B. İŞ GÜVENCESİNDE HAKİM OLAN İLKELER ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİH VE FESİHTE ESASA VE USULE İLİŞKİN ŞARTLAR A. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİHTE KAVRAMLAR B. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİHTE ESASA İLİŞKİN GEÇERLİ NEDENLER C. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİHTE USULE İLİŞKİN ŞARTLAR DÖRDÜNCÜ BÖLÜM GEÇERSİZ FESİH VE FESHİN GEÇERSİZ OLDUĞU DURUMLAR A. GEÇERSİZ FESİH VE BENZER KAVRAMLARDAN FARKLARI B. FESHİN GEÇERSİZ OLDUĞU DURUMLAR BEŞİNCİ BÖLÜM FESHE İTİRAZ VE İTİRAZ USULÜ A. İŞ YARGILAMASINDA İLKELER VE BASİT YARGILAMA USULÜ B. İŞE İADE İÇİN ARABULUCUYA BAŞVURMA C. İŞE İADE İÇİN İŞ MAHKEMESİNDE DAVA AÇMA D. YARGILAMA SÜRECİNDE MEYDANA GELEN OLAYLARIN DAVAYA ETKİSİ E. YARGILAMANIN SONUCU F. FESHE KARŞI ÖZEL HAKEME BAŞVURMA ALTINCI BÖLÜM FESHE İTİRAZIN HÜKÜM VE SONUÇLARI A. DAVANIN REDDİ VE FESHİN GEÇERLİ SAYILMASI B. DAVANIN KABULÜYLE FESHİN GEÇERSİZ SAYILMASI VE İŞE İADE KARARI C. İŞÇİNİN İŞVERENE BAŞVURUSU 1 Prof. Dr. Yusuf Alper e kısa anlatım planı fikri nedeniyle teşekkür edilen Prof. Dr. Ali Nazım Sözer in Türk Genel Sağlık Sigortası isimli kitabından esinlenilmiştir.
VIII Kısa Plan D. İŞÇİNİN İŞE BAŞLATILMAMASININ HUKUKİ SONUÇLARI E. İŞÇİYİ İŞE BAŞLATMANIN HUKUKİ SONUÇLARI F. İŞÇİNİN İŞE BAŞLATILMAMASININ HUKUKİ SONUÇLARI G. İŞE BAŞLATMA VE PARASAL ALACAKLARIN İCRASI YEDİNCİ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI VE BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATI A. İŞ GÜVENCESİ (İŞE BAŞLATMAMA) TAZMİNATI B. BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATI SEKİZİNCİ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİNE ETKİLİ OLAN TAZMİNATLAR A. KIDEM TAZMİNATI B. İHBAR TAZMİNATI C. KÖTÜNİYET TAZMİNATI D. SENDİKAL TAZMİNAT E. AYRIMCILIK TAZMİNATI F. HAKSIZ FESİH TAZMİNATI G. GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATI DOKUZUNCU BÖLÜM TÜRK HUKUKUNDA UYGULANAN TAZMİNATLARIN İŞ GÜVENCESİNE ETKİLERİ A. KIDEM TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ B. İHBAR TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ C. SENDİKAL TAZMİNATIN İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ D. KÖTÜNİYET TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ E. AYRIMCILIK TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ F. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ G. BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ H. HAKSIZ FESİH TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ I. GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ İ. 1475 SAYILI İŞ KANUNUNUN (4773 sayılı kanunla değiştirilmeden önceki) 13. MADDESİNİN SON FIKRASINDAN KAYNAKLANAN MADDİ VE MANEVİ TAZMİNATIN İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
İÇİNDEKİLER ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ... V KISA PLAN... VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR... XXXI GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI, KAYNAKLARI VE GELİŞİMİ A. İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI VE ÖNEMİ... 5 1. İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI VE TÜRLERİ... 5 a. Dar Anlamda İş Güvencesi... 6 b. Geniş Anlamda İş Güvencesi... 6 aa. İşe Girişte İş Güvencesi... 7 bb. İşin Devamı Sırasında İş Güvencesi... 7 cc. Feshe Karşı Güvence... 8 c. Yasal İş Güvencesi ve Akdi İş Güvencesi... 9 aa. Yasal iş güvencesi... 9 bb. Akdi İş Güvencesi... 9 2. İŞ GÜVENCESİNİN TARAFLAR AÇISINDAN ÖNEMİ... 10 a. İşçi Açısından İş Güvencesinin Önemi... 10 b. İşveren Açısından İş Güvencesinin Önemi... 12 c. Toplum Açısından İş Güvencesinin Önemi... 12 3. İŞ GÜVENCESİNİN UNSURLARI... 13 a. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshinin Sınırlandırılması... 13 b. İşçinin Çalışma Hakkının Korunması... 14 c. İş İlişkisinde Sürekliliğin Sağlanması... 14 B. İŞ GÜVENCESİNİN ULUSLARARASI HUKUK VE TÜRK HUKUKUNDA KAYNAKLARI VE GELİŞİMİ... 15 1. ULUSLARARASI HUKUKTA İŞ GÜVENCESİNİN KAYNAKLARI VE GELİŞİMİ... 15 a. Birleşmiş Milletler Normları... 15 aa. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi... 15 bb. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi... 15 b. Uluslararası Çalışma Örgütü Normları... 16
X İçindekiler aa. Sözleşmeler...17 aaa. İş İlişkisine İşveren Tarafından Son Verilmesi Hakkında 158 Sayılı Sözleşme...18 bbb. İşletmedeki İşçi Temsilcilerine Sağlanacak Koruma ve İmkânlara ilişkin 135 Sayılı Sözleşme...19 bb. Tavsiye Kararları...20 aaa. 119 Sayılı Tavsiye Kararı...20 bbb. 166 Sayılı Tavsiye Kararı...20 cc. Çalışmaya İlişkin Temel Haklar ve İlkeler Bildirgesi...21 c. Avrupa Birliği Normları...21 aa. Yönergeler...22 bb. Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı...23 cc. Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi...24 2. TÜRK HUKUKUNDA İŞ GÜVENCESİNİN KAYNAKLARI VE GELİŞİMİ...25 a. İş Güvencesinin Türkiye de Tarihi Gelişimi...25 aa. Anayasa Açısından İş Güvencesi...25 bb. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Açısından İş Güvencesi...26 cc. İş Kanunlarındaki Düzenlemeler...29 aaa. 3008 Sayılı İş Kanunu Dönemi...29 bbb. 1475 Sayılı İş Kanunu Dönemi...30 ccc. 4773 Sayılı Kanunun Getirdikleri...31 b. 4857 Sayılı Kanun İle Getirilen İş Güvencesi Düzenlemesi Gelişimi...32 C. İŞ GÜVENCESİ HÜKÜMLERİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ... 33 1. İŞ GÜVENCESİ HÜKÜMLERİNİN EMREDİCİLİĞİ (BUYURUCULUĞU)...33 a. Mutlak Emredici İş Güvencesi Hükümleri...33 b. Nispi Emredici (Görece Buyurucu) İş Güvencesi Hükümleri...34 2. İŞ GÜVENCESİ HÜKÜMLERİNDEN FERAGAT EDİLMEZLİK...36 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 36 İKİNCİ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİNİN KAPSAMI VE İŞ GÜVENCESİNDE HÂKİM OLAN İLKELER A. İŞ GÜVENCESİNİN KAPSAMI VE YARARLANMA ŞARTLARI... 49 1. GENEL BİLGİ VE YARARLANMA KAPSAMININ DARALTILMASI...49 2. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİHTE İŞYERİNE İLİŞKİN ŞARTLAR...50 a. Otuz veya Daha Fazla İşçinin Çalıştığı Bir İşyerinde Çalışma...50 aa. Otuz İşçi Sayısının Tespiti...50 bb. Otuz İşçi Sayısına Dahil Edilecekler...52
İçindekiler XI cc. Otuz İşçi Sayısının Aranacağı Zaman... 55 b. Aynı İşverene Ait İşyerinde Çalışma... 57 aa. Aynı İşverene Ait Tek Bir İşyerinin Bulunması... 58 bb. Aynı İşverenin Birden Fazla İşyerinin Bulunması... 58 aaa. İşyerlerinin Aynı İşkolunda Faaliyet Göstermesi... 58 bbb. Holding, Grup Şirketleri veya Şirketler Topluluğu Gibi Ortak Yönetime Tabi Olan Şirket İşyerleri... 59 ccc. Türkiye de Bulunan Yabancı Şirket İşyerleri... 60 3. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİHTE İŞÇİYE İLİŞKİN ŞARTLAR... 60 a. İşçinin İş Kanununa veya Basın İş Kanununa Tabi Olarak Çalışması... 60 aa. İşçi Sıfatı Taşıma... 60 bb. İş Kanunu'na Tabi Çalışma... 61 cc. Basın İş Kanunu'na Tabi Çalışma... 62 b. İşçinin Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi İle Çalışması... 63 aa. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi... 63 bb. Gerçek Anlamda Belirli Süreli İş Sözleşmesi... 63 cc. İş Güvencesi Dışında Tutulmuş Olmak... 64 dd. Mevsimlik İşlerde İş Güvencesi... 66 ee. Asgari Ve Azami Süreli İş Sözleşmelerinde İş Güvencesi... 66 c. İşçinin Altı Aylık Kıdeminin Bulunması... 67 aa. Altı Aylık Kıdemi Doldurma... 67 bb. Kıdem Süresinin Başlangıcı... 68 cc. Kıdem Süresinin Belirlenmesi... 69 aaa. Kıdem Süresine Esas Olacak Çalışma Süresi... 69 bbb. Aralıklı Çalışmalarda Geçen Süreler... 70 ccc. Değişik İşyerlerinde Geçen Süreler... 70 ddd. İşyerinin veya İş Sözleşmesinin Devrinde Geçen Süreler... 71 eee. Deneme Süresinde, Ödünç İş İlişkisinde Ve Çıraklıkta Geçen Süreler... 71 d. İşçinin Belirli Konumdaki İşveren Vekili Olmaması... 72 aa. İşveren Vekilinin İş Güvencesinden Yararlanması... 72 bb. İş Güvencesinden Yararlanmayacak İşveren Vekilleri... 72 e. İş Güvencesinden Yaralanmanın Genişletilmesi... 75 4. İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHEDİLMESİ... 76 a. İş Sözleşmesinin Fesih yoluyla sona erdirilmiş olması... 76 b. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshedilmesi... 76 aa. İşçinin fesih isteğinde bulunması... 77 bb. İşverenin feshi dışındaki durumlar... 77
XII İçindekiler aaa. iş sözleşmesinin tarafların anlaşması suretiyle sona erdirilmesi (ikale anlaşması)...77 bbb. İşçinin kendi isteğiyle işyerinden ayrılması...78 ccc. İşçinin emekli olmak üzere Kuruma başvurması...79 B. İŞ GÜVENCESİNDE HAKİM OLAN İLKELER... 79 1. UYGULAMADAKİ İLKELER...79 a. Son Çare İlkesi (ultima-ratio)...79 b. Objektif Seçim Kriteri İlkesi (Sosyal Seçim İlkesi)...82 2. UYGULANMASI ÖNERİLEN İLKELER...83 a. Menfaatlerin Tartılıp Değerlendirilmesi İlkesi...83 b. Beklenilmezlik İlkesi...83 c. Orantılılık İlkesi...84 d. Öngörü İlkesi...84 e. Eşit İşlem İlkesi...85 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 85 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİH VE FESİHTE ESASA VE USULE İLİŞKİN ŞARTLAR A. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİHTE KAVRAMLAR... 105 1. FESHİN GEÇERLİ BİR SEBEBE DAYANMASI ZORUNLULUĞU VE GEÇERLİ FESİH KAVRAMI... 105 2. GEÇERLİ NEDENDE YETERSİZLİK VE DAVRANIŞ AYRIMI... 106 3. İŞÇİNİN YETERLİLİĞİ YERİNE YETERSİZLİĞİNİN ESAS ALINMASI... 108 a. Yetersizliğin kapsam ve içeriği... 109 b. Yetersizlik oluşturmayacak haller... 111 B. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİHTE ESASA İLİŞKİN GEÇERLİ NEDENLER... 111 1. İŞÇİDEN KAYNAKLANAN GEÇERLİ NEDENLER... 111 a. İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Geçerli Nedenler... 111 aa. Kanun Gerekçesindeki Başlıca Yetersizlik Durumları... 111 aaa. Ortalama olarak daha az verimli Çalışma... 111 bbb. Performans düşüklüğü... 112 ccc. İşe Yoğunlaşmanın Azalması... 114 ddd. İşe Yatkın Olmama... 114 eee. İşçinin Öğrenmede ve Kendini Yetiştirmede Yetersizliği... 115 fff. Hastalanma... 115 aaaa. Sık Hastalanma... 115 bbbb. İşin İfasını Devamlı Olarak Etkileyecek Hastalık... 117
İçindekiler XIII ggg. İşçinin İş veya İşyerine Uyum Yetersizliği... 117 hhh. Belli bir yaş sınırına gelme veya emekliliğe hak kazanma... 118 aaaa. Sadece yaşlılık ve emeklilik geçerli neden sayılamaz... 118 bbbb. İşletme gerekleri çerçevesinde yaşlılık ve emeklilik... 119 bb. Diğer Yetersizliklerden Kaynaklanan Geçerli Nedenler... 119 aaa. İşçiye Duyulan Güvenin Sarsılması (Şüphe Feshi)... 119 bbb. İşçinin Yetersiz Hale Düşürülmesi (Baskı Feshi)... 120 ccc. İşçinin Niteliksel yetersizliğe Düşmesi... 121 b. İşçinin Davranışlarından Kaynaklanan Geçerli Nedenler... 121 aa. Geçerli Neden Oluşturacak İşçi Davranışlarında Genel Koşul ve Kapsam... 121 bb. Kanunun Gerekçesindeki İşçi Davranışlarından Kaynaklanan Geçerli Nedenler... 124 aaa. İşverene Zarar Vermek Veya Zararın Tekrarı Tedirginliği Yaratmak... 125 bbb. Arkadaşlarından Borç para istemek... 125 ccc. Arkadaşlarını İşverene Karşı Kışkırtmak... 126 ddd. İşini Kötü, Eksik veya Yetersiz Biçimde Yapmak... 127 eee. Diğer Kişilerle İş Akışını ve Ortamını Olumsuz Etkileyecek İlişkiye Girmek... 127 fff. Uzun Telefon Görüşmeleri Yapmak... 128 ggg. Sık Sık İşe Geç Gelmek ve İşini Aksatmak... 129 hhh. Geçimsizlik Göstermek veya Sıkça ve Gereksiz Yere Tartışmaya Girişmek... 130 cc. Davranışa Dayalı Diğer Geçerli Nedenler... 130 aaa. İşyerinde Psikolojik veya Cinsel Taciz Anlamına Gelecek Davranışlarda Bulunmak... 132 bbb. İşverenin Güvenini Sarsmak... 132 ccc. İşyeri Araç ve Gerecini Amacı Dışında Kullanmak... 133 ddd. İşyerine Ait İnterneti Amacı Dışında Kullanmak... 133 eee. Sigara İçme Yasağını İhlal Etmek... 134 fff. Ücretin Sık Sık Haczedilmesi... 135 ggg. Gözaltına Alınma veya Tutuklanma... 135 dd. İşçinin Davranışlarından Dolayı Geçerli Nedenle Fesihte Usül... 136 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 137 2. İŞLETMENİN, İŞYERİNİN VEYA İŞİN GEREKLERİNDEN KAYNAKLANAN GEÇERLİ NEDENLER... 146 a. Genel Bilgi... 146 b. İşyeri Dışından Kaynaklanan Geçerli Nedenler... 148
XIV İçindekiler aa. İşyerini Etkileyen Haller... 148 bb. Kanun Gerekçesindeki İşyeri Dışından Kaynaklanan Geçerli Nedenler... 149 aaa. Sürüm ve Satış Olanaklarının Azalması... 149 bbb. Talep ve Sipariş Azalması... 150 ccc. Enerji Sıkıntısı... 150 ddd. Ülkede Yaşanan Ekonomik Kriz... 150 eee. Piyasada Genel Durgunluk... 150 fff. Dış Pazar Kaybı... 151 ggg. Ham Madde Sıkıntısı... 151 c. İşyeri İçinden Kaynaklanan Geçerli Nedenler... 151 aa. İşletmesel Karar Alma Serbestisi ve Denetlenebilir Olma... 152 aaa. Yerindelik (Amaca Uygunluk) Denetimi Yapılabilir mi?... 153 bbb. Tutarlılık Denetimi... 153 ccc. Keyfilik Denetimi... 154 ddd. Ölçülülük (Feshin Son Çare Olması) Denetimi... 154 bb. Kanun Gerekçesindeki İşyerinden Kaynaklanan Geçerli Nedenler... 155 aaa. İşyerinde Yeni Çalışma Yöntemlerinin Uygulanması... 155 bbb. İşyerinin Daraltılması... 156 ccc. Yeni Teknolojinin Uygulanması... 156 ddd. İşyerinin Bazı Çalışma Bölümlerinin Kapatılması... 156 eee. İşyerinde Bazı İş Türlerinin Kaldırılması... 157 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 157 C. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİHTE USULE İLİŞKİN ŞARTLAR... 160 1. FESİH BİLDİRİMİNİN YAZILI OLARAK YAPILMASI ZORUNLULUĞU... 161 a. Yazılı Şekil Koşulunun Hukuki Niteliği... 161 b. Yazılı Şeklin Özellikleri... 162 2. FESİH SEBEBİ BİLDİRME VE SEBEBİN AÇIK VE KESİN OLARAK BİLDİRİLMESİ ZORUNLULUĞU... 163 a. Fesih Bildiriminde Geçerli Bir Nedenin Gösterilmesi Zorunluluğu... 163 b. Nedenin Açık ve Kesin Biçimde Belirtilmesi... 163 aa. Fesih Nedeninin Açık Olması... 163 bb. Fesih Nedeninin Kesin Olması... 164 c. Fesih Nedeniyle Bağlılık... 165 3. FESHİN MAKUL BİR SÜRE İÇİNDE YAPILMASI ZORUNLULUĞU... 166 4. İŞÇİNİN SAVUNMASININ ALINMASI ZORUNLULUĞU... 168 a. Savunmanın Alınma Zamanı... 170 b. Savunmanın Şekli ve Usulü... 170 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 171
İçindekiler XV DÖRDÜNCÜ BÖLÜM GEÇERSİZ FESİH VE FESHİN GEÇERSİZ OLDUĞU DURUMLAR A. GEÇERSİZ FESİH VE BENZER KAVRAMLARDAN FARKLARI... 179 1. GEÇERSİZ FESİH KAVRAMI... 179 2. İŞ SÖZLEŞMESİNİN HAKLI VE GEÇERLİ NEDENLERLE FESHİ... 180 3. GEÇERSİZ FESHİN BENZER KAVRAMLARDAN FARKI... 185 a. Geçersiz Feshin Usulsüz Fesihten Farkı... 185 b. Geçersiz Feshin Haksız Fesihten Farkı... 186 c. Geçersiz Feshin Kötü Niyetli Fesihten Farkı... 188 4. GEÇERSİZ FESHİN GEÇERLİ SAYILDIĞI HALLER... 189 a. Kanuna Göre İşçinin İşe Başlamak İçin Başvurmaması... 189 b. Öğreti ve İçtihatlara Göre Geçersiz Feshin Geçerli Sayıldığı Haller... 191 aa. İşçinin Süresinde Dava Açmaması... 191 bb. İşçinin Başvurudan veya İşe Başlamaktan Vazgeçmesi... 192 cc. İşçi Henüz Dava Açmadan İşyerinin Kapanması... 193 dd. İşçinin Dava Sürerken Başka Bir İşte Çalışması... 193 B. FESHİN GEÇERSİZ OLDUĞU DURUMLAR... 193 1. GEÇERLİ BİR SEBEBİN BULUNMAMASI... 193 a. Kanunlarda Geçerli Kabul Edilmeyen Sebepler... 193 aa. Sendika Üyeliği veya Sendikal Faaliyetlere Katılmak... 193 bb. İşyeri Sendika Temsilciliği Yapmak... 195 cc. Bir Hakkı Takip veya Bir Yükümlülüğü Yerine Getirmek Üzere İşveren Aleyhine Adli veya İdari Makamlara Başvurmak... 197 dd. Irk, Renk, Cinsiyet, Medeni Hal, Siyasi Görüş ve Benzeri Nedenler... 198 ee. Kadın İşçilerin Çalıştırılmalarının Yasak Olduğu Sürelerde İşe Gelmemeleri... 199 ff. Hastalık veya Kaza Nedeniyle Bekleme Süresinde İşe Geçici Devamsızlık... 200 gg. İşyerinin Devri... 201 hh. İşçinin İş Görmekten Kaçınma Hakkını Kullanması... 203 ıı. Kanuni Greve Katılmak... 205 b. Doktrinde ve İçtihatlarda Geçerli Kabul Edilmeyen Sebepler... 205 aa. Emeklilik... 205 bb. Eşit İşlem İlkesinin İhlali... 207 cc. Mobbing... 209 dd. İşçinin, İşverenin Fazla Çalışma Talebini Reddetmesi... 211 ee. İşçinin, İşverenin Baskısı Sonucu İstifa Dilekçesi Vermesi... 212
XVI İçindekiler 2. FESHİN USULÜNE UYGUN OLARAK YAPILMAMASI... 212 a. Feshin Yazılı Olarak Yapılmaması... 212 b. Fesih Sebebinin Bildirilmemesi... 212 c. İşçinin Savunmasının Alınmaması... 213 d. Fesihte Son Çare İlkesine Uyulmaması... 213 e. Objektif Seçim Kriterlerine Uyulmaması... 213 3. FESİHTE BİLDİRİLEN GEÇERLİ SEBEBİN İSPATLANAMAMASI... 213 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 214 BEŞİNCİ BÖLÜM FESHE İTİRAZ VE İTİRAZ USULÜ A. İŞ YARGILAMASINDA İLKELER VE BASİT YARGILAMA USULÜ... 250 1. İŞ YARGILAMASINDA İLKELER... 250 a. İşçi Lehine Yorum İlkesi ve Amaçsal Yorum... 250 b. İş Hukukunda Düzenleme (Kanun) Boşluklarının Doldurulması... 254 aa. Genel Hükümlerin Uygulanması... 254 bb. Medeni Hukuk İlke ve Kurallarını İş Hukukuna Uyarlamazorunluluğu... 255 2. İŞ MAHKEMELERİ... 258 a. İş Mahkemelerinin Yapısı... 259 b. İş Mahkemeleri Kanunu nun Özellikleri... 261 aa. İş Mahkemelerinin Niteliği... 262 aaa. Özel Mahkeme Niteliği (Görevi)... 262 bbb. İş Mahkemeleri Hukuk Mahkemesidir... 265 bb. İş Mahkemelerinde Yargılama Yönteminin Özellikleri... 265 aaa. Basitlik ve Kolaylık... 265 aaaa. Sözlü Yargılama... 265 bbbb. Uzlaştırma İmkanı... 266 cccc. Davanın idare tarafından Mahkemeye İntikali... 267 bbb. Seri ve Çabuk Yargılama... 268 ccc. Kısa Karar Gerekçeli Karar... 268 ddd. Kuralların Niteliği ve Feragat Yasağı... 270 eee. İstinaf Yoluna Başvurma Süresi... 270 fff. İstinaf Yoluna Başvurulabilecek Kararlar... 273 ggg. Temyiz Süresi... 273 hhh. İş Yargılamasında Karar Düzeltme Yolu Yoktur... 275 3. BASİT YARGILAMA USULÜ NE GENEL BAKIŞ... 276 a. Genel Bilgi... 276
İçindekiler XVII b. Basit Yargılama Usulüne Tabi Dava ve İşler... 277 c. Dava Açılması ve Davaya Karşılık Verilmesi... 278 d. Delillerin Bildirilmesi... 279 e. Basit Yargılamada İddia ve Savunmanın Genişletilmesi... 279 f. Ön İnceleme ve Tahkikat... 279 g. Hüküm... 280 h. Uygulanacak Hükümler... 281 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 281 B. İŞE İADE İÇİN ARABULUCUYA BAŞVURMA... 292 1. ARABULUCULUK FAALİYETİ... 292 a. Arabulucu... 292 b. Arabulucu Kararlarının Niteliği... 292 aa. Arabuluculuğun Sona Erdiği Haller... 292 bb. Arabulucu Kararlarının İcra Edilebilirliği... 293 2. ARABULUCUYA BAŞVURMANIN ZORUNLU OLUŞU... 294 a. İşe İade, İşçi veya İşveren Alacağı ve Tazminatı Davalarında Dava Açmadan Önce Arabulucuya Başvurma Zorunluluğu... 294 b. Arabulucuya Başvurmadan Doğrudan Dava Açılması Sebebiyle Davanın Usulden Reddi Hali... 295 c. İş Kazası veya Meslek Hastalığından Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat Davalarında Arabulucuya Başvurulması Zorunlu Değildir... 296 3. DAVA ŞARTI OLAN ARABULUCULUKTA USUL... 296 a. Arabuluculuk Listeleri... 296 b. Arabuluculukta Temsil... 296 c. Yetkili Arabulucu... 296 d. Arabulucuya Başvuru... 298 e. Uyuşmazlığın Arabulucuya Aktarılması ve Arabuluculuk Süresi... 299 f. Arabuluculuk Süresi ve Sürenin Başlangıcı... 300 g. Arabuluculuk Faaliyetinin Sona Erme Halleri ve Görüşmelere Mazeretsiz Katılmayana Uygulanacak Müeyyide... 300 h. Arabuluculuk Ücreti... 302 ı. Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinin Varlığı Halinde Arabuluculuk... 303 i. Arabuluculuk Süresinde Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre... 305 j. Gazeteci ve Gemiadamı işçi Sayılacaktır... 305 k. Hüküm Bulunmayan Haller ve Yönetmelik Çıkartılması... 305 4. ARABULUCULUKTA İŞE İADE KONUSUNDA ANLAŞMAYA VARILMASI HALİ... 306 C. İŞE İADE İÇİN İŞ MAHKEMESİNDE DAVA AÇMA... 306 1. DAVA AÇMA HAKKI... 307 a. İşçinin Dava Açma Hakkı... 307
XVIII İçindekiler b. Mirasçıların Dava Açma ve Açılmış Davaya Devam Etme Hakkı... 308 2. DAVANIN KONUSU... 309 a. Feshin Geçersiz Sayılması ve İşe İade... 309 b. İşe İadeye Bağlı Maddi Haklar... 311 3. DAVALI TARAF... 312 a. Husumetin Yöneltileceği Kişi veya Kurum... 312 b. Asıl İşveren - Alt İşveren İlişkisinde Husumet... 313 c. Geçici İş İlişkisinde Husumet... 315 d. Tüzel Kişiliği Olmayan Topluluklarda Husumet... 317 4. GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME... 318 a. Görevli Mahkeme... 318 b. Yetkili Mahkeme... 319 5. DAVA AÇMA SÜRESİ... 320 a. Dava Açma Süresinin Niteliği... 320 b. Dava Açma Süresinin Başlangıcı... 322 6. İSPAT YÜKÜ... 323 a. Genel Olarak İspat Yükü... 323 b. İş Güvencesinde İspat Yükü... 324 c. İşçinin Feshin Başka Bir Nedene Dayandığını İddia Etmesi... 326 7. YARGILAMA SÜRECİ... 328 a. Yargılama Usulü... 328 b. Yargılama Süresi... 330 İŞE İADE DAVASINDA MAKUL YARGILAMA SÜRESİNE İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI... 332 D. YARGILAMA SÜRECİNDE MEYDANA GELEN OLAYLARIN DAVAYA ETKİSİ... 342 1. İŞÇİNİN DAVADAN FERAGATİ... 342 2. İŞVERENİN İŞÇİYİ İŞE DAVET ETMESİ... 345 a. İşçinin İşe Başlaması... 345 b. İşçinin Daveti Reddetmesi... 346 3. İŞÇİNİN EMEKLİ OLMASI... 348 4. İŞÇİNİN ÖLMESİ... 350 5. İŞÇİNİN BAŞKA BİR İŞTE ÇALIŞMASI... 351 6. İŞYERİNİN KAPANMASI... 352 E. YARGILAMANIN SONUCU... 354 1. İŞ MAHKEMESİNİN KARARINI VERMESİ... 354 2. İSTİNAF KANUNYOLU... 355 a. Kanun Yolu... 355
İçindekiler XIX b. İstinaf Kavramı, Hukuki Niteliği Ve Türleri... 356 aa. İstinaf Kavramı... 356 bb. İstinaf Teşkilatı ve Hukuki Nitelik... 357 cc. Geniş Anlamda İstinaf - Dar Anlamda İstinaf... 358 c. İstinaf İle Temyiz Arasındaki Temel Farklar... 358 d. Zaman Rakımından Uygulama Nedeniyle İstinaf mı, Temyiz mi Olacaktır?... 359 e. Yetkili İstinaf Mahkemesi ve İstinaf Mahkemelerinin Bulunduğu Bölge ve Yargı Çevreleri... 361 f. İstinaf Yoluna Başvurulabilecek Kararlar... 362 aa. İlk Derece Mahkemesi Kararı Olması... 362 bb. Nihaî Karar Olması... 363 cc. Kesin Karar Olmaması... 363 g. İstinafa Başvuru Süresi ve İş Mahkemelerinde Süre... 364 h. İstinaf Dilekçesi, Cevap Dilekçesi ve Katılma yolu ile İstinaf... 366 ı. İstinaf Hakkından Feragat... 367 i. İstinaf Başvurusunun Hükmün İcrasına Etkisi... 367 j. Ön İnceleme ve Duruşma Yapılmadan Verilecek Kararlar... 367 k. İstinafta İnceleme (Tahkikat) Ve İstinabe... 369 l. İstinaf İncelemesinde Yapılamayacak İşler... 370 aa. Karşı Dava Açma Yasağı... 370 bb. Müdahale Talebinde Bulunma Yasağı... 370 cc. Islah Talebinde Bulunma Yasağı... 371 dd. Birleştirme Talebinde Bulunma Yasağı... 371 ee. Yetki Sözleşmesi Yapma Yasağı... 372 ff. Yeni Delil Gösterme île İddia ve Savunmada Bulunma Yasağı... 373 m. İstinaf Mahkemesi Kararı... 374 F. FESHE KARŞI ÖZEL HAKEME BAŞVURMA... 375 1. GENEL BİLGİ... 375 2. TARAFLARIN ANLAŞMASI HALİNDE ÖZEL HAKEME BAŞVURMA... 376 3. ÖZEL HAKEM KAYDININ ŞEKLİ... 377 4. ÖZEL HAKEMİN GÖREV ALANI... 378 5. ÖZEL HAKEM KARARLARININ NİTELİĞİ... 379 6. ÖZEL HAKEM KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI... 379 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 380
XX İçindekiler ALTINCI BÖLÜM FESHE İTİRAZIN HÜKÜM VE SONUÇLARI A. DAVANIN REDDİ VE FESHİN GEÇERLİ SAYILMASI... 391 B. DAVANIN KABULÜYLE FESHİN GEÇERSİZ SAYILMASI VE İŞE İADE KARARI... 392 1. GEÇERSİZLİĞİN KAPSAMI... 392 2. GEÇERSİZLİĞİN HUKUKİ NİTELİĞİ... 393 3. İŞVERENE TANINAN SEÇİMLİK HAK... 394 C. İŞÇİNİN İŞVERENE BAŞVURUSU... 394 1. BAŞVURU SÜRESİ... 394 a. Başvuru Süresinin Hesabı... 395 b. Başvuru Süresinin Hukuki Niteliği... 395 2. BAŞVURU USULÜ... 396 3. İŞÇİNİN İŞE BAŞLAMAKTAN BAŞKA SEÇENEĞİ VARMI DIR?... 398 D. İŞÇİNİN İŞE BAŞLATILMAMASININ HUKUKİ SONUÇLARI... 398 1. İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVERENCE SONA ERDİRİLMİŞ SAYILMASI... 398 2. KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI İLE İZİN ÜCRETİNİN MAHSUBU... 399 3. BOŞTA GEÇEN SÜRELERE İLİŞKİN ÜCRET VE DİĞER HAKLARIN ÖDENMESİ... 400 4. İŞ GÜVENCESİ (İŞE BAŞLATMAMA) TAZMİNATININ ÖDENMESİ... 401 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 403 E. İŞÇİYİ İŞE BAŞLATMANIN HUKUKİ SONUÇLARI... 448 1. FESHİN GEÇERSİZ SAYILMASI... 448 a. Fesih İşleminin Ortadan Kalkması... 448 2. İŞÇİNİN BAŞLATILACAĞI İŞ VE İŞE BAŞLATILMA SÜRESİ... 449 a. İşçinin Eski İşine İadesi... 450 b. İşçinin Başka İşe İadesi... 452 3. BOŞTA GEÇEN SÜRELERE İLİŞKİN ÜCRETLERİN VE DİĞER HAKLARIN ÖDENMESİ (BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATI)... 453 F. İŞÇİNİN İŞE BAŞLATILMAMASININ HUKUKİ SONUÇLARI... 454 1. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ... 454 2. KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI İLE İZİN ÜCRETİ... 455 3. BOŞTA GEÇEN SÜRELERE İLİŞKİN ÜCRETLERİN ÖDENMESİ... 455 4. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI (İşe Bşlatmama Tazminatı)... 456 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 459 G. İŞE BAŞLATMA VE PARASAL ALACAKLARIN İCRASI... 504 1. İŞE BAŞLATMANIN İCRASI... 504 2. PARASAL ALACAKLARIN İCRASI... 504
İçindekiler XXI a. Alacakların Likit Olmayışı... 504 b. Alacakların Takibi... 505 c. İcra Takibi ve İcra Tazminatları... 505 aa. İtirazın İptali Davasının Reddi ve Kötüniyet Tazminatı... 505 bb. İtirazın İptali Davasının Kabulü... 506 YEDİNCİ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI VE BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATI A. İŞ GÜVENCESİ (İŞE BAŞLATMAMA) TAZMİNATI... 507 1. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ... 507 2. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI İSTEYEBİLME KOŞULLARI... 508 3. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATININ MİKTARI VE HESAPLANMASI... 508 4. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATININ ALACAKLISI VE BORÇLUSU, ZAMANAŞIMI VE GECİKME FAİZİ... 511 a. İş Güvencesi Tazminatının Alacaklısı... 511 b. İş Güvencesi Tazminatının Borçlusu... 511 c. İş Güvencesi Tazminatında Zamanaşımı... 511 d. İş Güvencesi Tazminatının Gecikme Faizi... 512 5. SOSYAL SİGORTA PRİMLERİ YÖNÜNDEN İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI... 512 6. VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI... 512 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY EMSAL VE İLKE KARARLARI... 514 B. BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATI... 519 1. BOŞTA GEÇEN SÜREDE İŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ... 519 a. Boşta Geçen Sürede İş Sözleşmesinin Hukuki Niteliğinin İşverenin Temerrüdü Açısından Değerlendirilmesi... 519 b. Boşta Geçen Sürede İş Sözleşmesinin Hukuki Niteliğinin İş Sözleşmesinin Askıda Olması Açısından Değerlendirilmesi... 523 c. Boşta Geçen Sürede İş Sözleşmesinin Hukuki Niteliğinin İşçinin Ücretsiz İzinli Sayılması Açısından Değerlendirilmesi... 524 2. BOŞTA GEÇEN SÜREDE İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARININ İŞ KANUNU, BORÇLAR KANUNU VE TÜRK BORÇLAR KANUNU YÖNÜNDEN TARTIŞILMASI... 525 a. Boşta Geçen Sürede İş Sözleşmesi Unsurlarının İş Kanunu Açısından Tartışılması... 525 b. Boşta Geçen Sürede İş Sözleşmesi Unsurlarının Borçlar Kanunu ve Türk Borçlar KanunuAçısından Tartışılması... 527 3. BOŞTA GEÇEN SÜRE İÇİN ÖDENECEK MİKTARIN ÜCRETİN UNSURLARI YÖNÜNDEN TARTIŞILMASI... 530
XXII İçindekiler a. Boşta Geçen Sürede Ücretin Unsurlarının İş Kanunu Açısından Tartışılması (YENİ TASARI, GEREKÇE VE ELEŞTİRİSİNE İLİŞKİN MAKALEDEKİ GÖRÜŞLER DEĞERLENDİRİLECEK)... 530 b. Boşta Geçen Sürede Ücretin Unsurlarının Borçlar Kanunu ve Türk Borçlar KanunuAçısından Tartışılması... 531 c. Boşta Geçen Sürede Ücretin Unsurlarının Vergi Hukuku Açısından Tartışılması... 531 d. Boşta Geçen Sürelere İlişkin Ücretin Sosyal Ücret Açısından Tartışılması... 532 4. BOŞTA GEÇEN SÜRE İÇİN ÖDENECEK MİKTARIN TAZMİNATIN UNSURLARI YÖNÜNDEN TARTIŞILMASI... 534 a. Boşta Geçen Sürede Tazminatın Unsurlarının İş Kanunu Açısından Tartışılması... 534 b. Boşta Geçen Sürede Tazminatın Unsurlarının Borçlar Kanunu ve Türk Borçlar KanunuAçısından Tartışılması... 535 aa. Kusur (Haksız Fiil) Sorumluluğu İlkesine Göre, Boşta Geçen Sürede Tazminatın Unsurları Yönünden Tartışılması... 535 bb. Kusursuz Sorumluluk İlkesine Göre, Boşta Geçen Sürede Tazminatın Unsurları Yönünden Tartışılması... 538 5. BOŞTA GEÇEN SÜRE İÇİN ÖDENECEK MİKTARIN ÖZELLEŞTİRMEDEN KAYNAKLANAN İŞ KAYBI TAZMİNATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 540 6. BOŞTA GEÇEN SÜRE İÇİN ÖDENECEK MİKTARIN VERGİ HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 541 7. BOŞTA GEÇEN SÜRE İÇİN ÖDENECEK MİKTARIN SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 542 a. Boşta Geçen Sürelere İlişkin Ücretin Sigorta Primleri Açısından Değerlendirilmesi... 542 b. Boşta Geçen Sürelere İlişkin Ücretin İşsizlik Ödeneği Açısından Değerlendirilmesi... 543 8. BOŞTA GEÇEN SÜRELERDEKİ HAKLARIN KAPSAMI, MİKTARI VE KIDEM SÜRESİNE ETKİSİ... 545 a. Boşta Geçen Sürelerdeki Hakların Kapsamı... 545 aa. Dört Ay Sınırlaması ve Daha Uzun Sürelerde Tazminat Talebi... 545 bb. Yargılama Masrafları, Avukatlık Ücretleri ve Diğer Masraflar... 547 cc. İhbar ve Kıdem Tazminatının Mahsubu ve İadesi... 547 b. Boşta Geçen Sürelerdeki Hakların Kıdem Süresine Etkisi... 549 aa. Başka Bir İşten Kazanılmış Paralar... 550 bb. Boşta Kalınan Sürede Ödenmiş İşsizlik Ödeneği... 551 9. BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATININ ALACAKLISI, BORÇLUSU, ZAMANAŞIMI VE GECİKME FAİZİ... 551 a. Boşta Geçen Süre Tazminatının Alacaklısı... 551 b. Boşta Geçen Süre Tazminatının Borçlusu... 551
İçindekiler XXIII c. Boşta Geçen Süre Tazminatında Zamanaşımı... 552 d. Boşta Geçen Süre Tazminatının Gecikme Faizi... 552 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY EMSAL VE İLKE KARARLARI... 554 SEKİZİNCİ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİNE ETKİLİ OLAN TAZMİNATLAR A. KIDEM TAZMİNATI... 559 1. KIDEM TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ... 560 a. Ücret Görüşü... 561 b. Tazminat Görüşü... 562 c. İkramiye Görüşü... 563 d. Sigorta Görüşü... 564 e. İş Güvencesi Kurumu Olduğu Görüşü... 565 f. Kendine Özgü Bir Kurum Olduğu Görüşü... 566 2. KIDEM TAZMİNATI İSTEYEBİLME KOŞULLARI... 567 a. İş Kanuna Tabi İşçi Olma... 567 b. İş Sözleşmesinin Kanunda Belirtilen Nedenlerle Sona Ermesi... 568 c. En Az 1 Yıl Çalışmış Olmak Koşulu... 572 3. KIDEM TAZMİNATINA ESAS ALINAN KIDEMİN TESPİTİ... 573 a. Kıdemin Tespitine İlişkin Esaslar... 573 b. Süreye İlişkin Farklı Durumlar... 575 4. KIDEM TAZMİNATINA ESAS ALINAN ÜCRETİN TESPİTİ... 579 a. Giydirilmiş Ücret... 579 b. Son Ücretin Belirlenmesi... 581 5. KIDEM TAZMİNATININ MİKTARI VE HESAPLANMASI... 582 a. Kıdem Tazminatının Miktarı... 582 b. Kıdem Tazminatının Hesaplanması... 584 6. KIDEM TAZMİNATININ ALACAKLISI, BORÇLUSU, ZAMANAŞIMI VE GECİKME FAİZİ... 585 a. Kıdem Tazminatının Alacaklısı... 585 b. Kıdem Tazminatının Borçlusu... 586 c. Kıdem Tazminatında Zamanaşımı... 588 d. Kıdem Tazminatının Gecikme Faizi... 590 7. SOSYAL SİGORTA PRİMLERİ YÖNÜNDEN KIDEM TAZMİNATI... 592 8. VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN KIDEM TAZMİNATI... 593 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 593 B. İHBAR TAZMİNATI... 632 1. İHBAR TAZMİNATININ TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ... 633
XXIV İçindekiler a. Tanımı... 633 b. Hukuki Niteliği... 634 2. İHBAR TAZMİNATI İSTEYEBİLME KOŞULLARI... 636 a. İş Kanuna Tabi İşçi Olma... 636 b. Süresi Belirsiz Sürekli İş Sözleşmesi ile Çalışma... 636 c. İş Sözleşmesinin Bildirimsiz Feshedilmesi... 637 d. Bildirimsiz Feshin Haklı Nedene Dayanmaması... 638 3. İHBAR TAZMİNATINA ESAS HİZMET SÜRESİ, ÜCRET VE HESAPLANMASI... 639 a. İhbar Tazminatına Esas Hizmet Süresi... 639 b. İhbar Tazminatına Esas Ücret... 640 c. İhbar Tazminatının Hesaplanması... 641 4. İHBAR TAZMİNATININ BORÇLUSU, ALACAKLISI, ZAMANAŞIMI VE GECİKME FAİZİ... 642 a. İhbar Tazminatının Alacaklısı... 642 b. İhbar Tazminatının Borçlusu... 642 c. İhbar Tazminatında Zamanaşımı... 643 d. İhbar Tazminatının Gecikme Faizi... 644 5. İHBAR ÖNELİNE İLİŞKİN ÜCRETİN PEŞİN ÖDENMESİ... 645 6. SOSYAL SİGORTA PRİMLERİ YÖNÜNDEN İHBAR TAZMİNATI... 646 7. VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN İHBAR TAZMİNATI... 647 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 648 C. KÖTÜNİYET TAZMİNATI... 667 1. KÖTÜNİYET TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ... 668 2. KÖTÜNİYET TAZMİNATI İSTEYEBİLME KOŞULLARI... 670 a. İş Güvencesi Hükümlerinden Yararlanmayan İşçilerden Olma... 670 b. İş Sözleşmesinin Belirsiz Süreli Olması... 671 c. Fesih Bildiriminin Bir Hakkın Kötüye Kullanılmasını Oluşturması... 672 3. KÖTÜNİYETİN ÖLÇÜSÜ VE FESİH HAKKININ KÖTÜYE KULLANILDIĞI DURUMLAR... 673 a. Kötüniyetin Ölçüsü... 673 b. Fesih Hakkının Kötüye Kullanıldığı Durumlar... 674 4. KÖTÜNİYETİN İSPAT YÜKÜ... 675 5. KÖTÜNİYET TAZMİNATININ MİKTARI VE HESAPLANMASI... 676 6. KÖTÜNİYET TAZMİNATININ ALACAKLISI, BORÇLUSU, ZAMANAŞIMI VE GECİKME FAİZİ... 677 a. Kötüniyet Tazminatının Alacaklısı... 677 b. Kötüniyet Tazminatının Borçlusu... 677 c. Kötüniyet Tazminatında Zamanaşımı... 677 d. Kötüniyet Tazminatının Gecikme Faizi... 678
İçindekiler XXV 7. SOSYAL SİGORTA PRİMLERİ YÖNÜNDEN KÖTÜNİYET TAZMİNATI... 678 8. VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN KÖTÜNİYET TAZMİNATI... 679 9. 6098 SAYILI KANUNA GÖRE KÖTÜNİYET TAZMİNATI... 679 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 679 D. SENDİKAL TAZMİNAT... 683 1. SENDİKAL TAZMİNATIN HUKUKİ NİTELİĞİ... 683 2. SENDİKAL TAZMİNAT İSTEYEBİLME KOŞULLARI... 685 a. İş Güvencesi Hükümlerinden Yararlanabilen İşçilerden Olma... 685 b. Sendikaya Üye Olma, Olmama veya Sendikal Faaliyet... 687 c. Sendikal Nedenlerle Eşit Davranma Borcuna Aykırı Davranılması... 688 3. SENDİKAL TAZMİNATTA İSPAT YÜKÜ... 688 4. SENDİKAL TAZMİNATIN MİKTARI VE HESAPLANMASI... 690 5. SENDİKAL TAZMİNATIN BORÇLUSU, ALACAKLISI, ZAMANAŞIMI VE GECİKME FAİZİ... 691 a. Sendikal Tazminatın Alacaklısı... 691 b. Sendikal Tazminatın Borçlusu... 691 c. Sendikal Tazminatta Zamanaşımı... 692 d. Sendikal Tazminatın Gecikme Faizi... 692 6. SOSYAL SİGORTA PRİMLERİ YÖNÜNDEN SENDİKAL TAZMİNAT... 692 7. VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN SENDİKAL TAZMİNAT... 692 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 692 E. AYRIMCILIK TAZMİNATI... 697 1. AYRIMCILIK TAZMİNATININ ANAYASAL DAYANAĞI... 697 2. AYRIMCILIK TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ... 698 3. EŞİT DAVRANMA BORCUNUN ŞARTLARI... 699 4. AYRIMCILIK TAZMİNATI İSTEYEBİLME ŞARTLARI... 702 a. İş İlişkisinde Dil, Irk, Cinsiyet, Siyasal Düşünce, Felsefi İnanç, Din ve Mezhep ve Benzeri Sebeplerle Ayrım Yapılması... 702 b. İş Sözleşmesi Türleri Nedeniyle İşçiler Arasında Ayrım Yapılması... 703 c. Cinsiyet Nedeniyle İşçiler Arasında Ayrım Yapılması... 704 aa. İş Sözleşmesinin Yapılması, Şartlarının Oluşturulması, Devamı ve Sona Ermesinde İşçiler Arasında Ayrım Yapılması... 705 bb. Eşit Değerde İş İçin Farklı Ücret Uygulanması... 707 5. AYRIMCILIK YAPILDIĞININ İSPATI VE İSPAT YÜKÜNÜN YER DEĞİŞTİRMESİ... 708 6. AYRIMCILIK TAZMİNATININ MİKTARI VE HESAPLANMASI... 709 7. AYRIMCILIK TAZMİNATININ ALACAKLISI, BORÇLUSU, ZAMANAŞIMI VE GECİKME FAİZİ... 710 a. Ayrımcılık Tazminatının Alacaklısı... 710
XXVI İçindekiler b. Ayrımcılık Tazminatının Borçlusu... 710 c. Ayrımcılık Tazminatında Zamanaşımı... 710 d. Ayrımcılık Tazminatının Gecikme Faizi... 711 8. SOSYAL SİGORTA PRİMLERİ YÖNÜNDEN AYRIMCILIK TAZMİNATI... 711 9. VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN AYRIMCILIK TAZMİNATI... 711 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 711 F. HAKSIZ FESİH TAZMİNATI... 718 1. HAKSIZ FESİH TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ... 718 2. HAKSIZ FESİH TAZMİNATI İSTEYEBİLME KOŞULLARI... 720 a. İşveren Tarafından Haksız Fesih Halinde... 720 aa. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin Haksız Feshi... 721 aaa. İş Güvencesinden Yararlanmayan İşçinin İş Sözleşmesinin Haksız Feshi... 721 bbb. İş Güvencesinden Yararlanan İşçinin İş Sözleşmesinin Haksız Feshi... 722 bb. Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Haksız Feshi... 722 b. İşçi Tarafından Haksız Fesih Halinde... 722 3. HAKSIZ FESİH TAZMİNATININ MİKTARI VE HESAPLANMASI... 724 4. HAKSIZ FESİH TAZMİNATININ ALACAKLISI, BORÇLUSU, ZAMANAŞIMI VE GECİKME FAİZİ... 724 a. Haksız Fesih Tazminatının Alacaklısı... 724 b. Haksız Fesih Tazminatının Borçlusu... 724 c. Haksız Fesih Tazminatında Zamanaşımı... 724 d. Haksız Fesih Tazminatının Gecikme Faizi... 725 5. SOSYAL SİGORTA PRİMLERİ YÖNÜNDEN HAKSIZ FESİH TAZMİNATI... 725 6. VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN HAKSIZ FESİH TAZMİNATI... 725 G. GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATI... 725 1. GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ... 725 2. GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATI İSTEYEBİLME KOŞULLARI... 726 3. GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATININ MİKTARI VE HESAPLANMASI... 727 4. SOSYAL SİGORTA PRİMLERİ YÖNÜNDEN GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATI... 728 5. VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATI... 728 6. GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATININ ALACAKLISI, BORÇLUSU, ZAMANAŞIMI VE GECİKME FAİZİ... 728 a. Geriye Kalan Süre Tazminatının Alacaklısı... 728 b. Geriye Kalan Süre Tazminatının Borçlusu... 728 c. Geriye Kalan Süre Tazminatında Zamanaşımı... 728 d. Geriye Kalan Süre Tazminatının Gecikme Faizi... 729 KONUYA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI... 729
İçindekiler XXVII DOKUZUNCU BÖLÜM TÜRK HUKUKUNDA UYGULANAN TAZMİNATLARIN İŞ GÜVENCESİNE ETKİLERİ A. KIDEM TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 738 1. İŞ GÜVENCESİ İLE KIDEM TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 738 2. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATLARI İLE KIDEM TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 743 a. İş Güvencesi Tazminatı ile Kıdem Tazminatı Arasındaki İlişki... 743 b. Boşta Geçen Süre Tazminatı ile Kıdem Tazminatı Arasındaki İlişki... 745 3. İşçiye İş Güvencesi Sağlanmasında Kıdem Tazminatının Rolü ve Etkisi... 747 B. İHBAR TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 749 1. İŞ GÜVENCESİ İLE İHBAR TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 749 2. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATLARI İLE İHBAR TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 752 a. İş Güvencesi Tazminatı İle İhbar Tazminatı Arasındaki İlişki... 752 b. Boşta Geçen Süre Tazminatı İle İhbar Tazminatı Arasındaki İlişki... 752 3. İŞÇİYE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMASINDA İHBAR TAZMİNATININ ROLÜ VE ETKİSİ... 754 C. SENDİKAL TAZMİNATIN İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 755 1. İŞ GÜVENCESİ İLE SENDİKAL TAZMİNAT ARASINDAKİ İLİŞKİ... 755 2. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATLARI İLE SENDİKAL TAZMİNAT ARASINDAKİ İLİŞKİ... 758 a. İş Güvencesi Tazminatı ile Sendikal Tazminat Arasındaki İlişki... 758 b. Boşta Geçen Süre Tazminatı ile Sendikal Tazminat Arasındaki İlişki... 761 3. İŞÇİYE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMASINDA SENDİKAL TAZMİNATIN ROLÜ VE ETKİSİ... 762 D. KÖTÜNİYET TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 764 1. İŞ GÜVENCESİ İLE KÖTÜNİYET TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 764 2. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATLARI İLE KÖTÜNİYET TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 766 a. İş Güvencesi Tazminatı İle Kötüniyet Tazminatı Arasındaki İlişki... 766 b. Boşta Geçen Süre Tazminatı ile Kötüniyet Tazminatı Arasındaki İlişki... 768 3. İŞÇİYE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMASINDA KÖTÜNİYET TAZMİNATININ ROLÜ VE ETKİSİ... 768 E. AYRIMCILIK TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 771 1. İŞ GÜVENCESİ İLE AYRIMCILIK TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 771
XXVIII İçindekiler 2. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATLARI İLE AYRIMCILIK TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 773 a. İş Güvencesi Tazminatı ile Ayrımcılık Tazminatı Arasındaki İlişki... 773 b. Boşta Geçen Süre Tazminatı ile Ayrımcılık Tazminatı Arasındaki İlişki... 774 3. İŞÇİYE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMASINDA AYRIMCILIK TAZMİNATININ ROLÜ VE ETKİSİ... 775 F. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 776 1. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATININ SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 776 2. İŞÇİYE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMASINDA İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATININ ROLÜ VE ETKİSİ... 779 G. BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 780 1. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI İLE BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 780 2. İŞÇİYE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMASINDA BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATININ ROLÜ VE ETKİSİ... 781 H. HAKSIZ FESİH TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 782 1. İŞ GÜVENCESİ İLE HAKSIZ FESİH TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 782 2. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATLARI İLE HAKSIZ FESİH TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 785 a. İş Güvencesi Tazminatı İle Haksız Fesih Tazminatı Arasındaki İlişki... 785 b. Boşta Geçen Süre Tazminatı İle Haksız Fesih Tazminatı Arasındaki İlişki... 786 3. İŞÇİYE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMASINDA HAKSIZ FESİH TAZMİNATININ ROLÜ VE ETKİSİ... 787 I. GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATININ İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 788 1. İŞ GÜVENCESİ İLE GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 788 2. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATLARI İLE GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 791 a. İş Güvencesi Tazminatı ile Geriye Kalan Süre Tazminatı Arasındaki İlişki... 791 b. Boşta Geçen Süre Tazminatı ile Geriye Kalan Süre Tazminatı Arasındaki İlişki... 792 3. İŞÇİYE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMASINDA GERİYE KALAN SÜRE TAZMİNATININ ROLÜ VE ETKİSİ... 793 İ. 1475 SAYILI İŞ KANUNUNUN (4773 sayılı kanunla değiştirilmeden önceki) 13. MADDESİNİN SON FIKRASINDAN KAYNAKLANAN MADDİ VE MANEVİ TAZMİNATIN İŞ GÜVENCESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ... 794 1. İŞ GÜVENCESİ İLE MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT ARASINDAKİ İLİŞKİ... 794
İçindekiler XXIX 2. İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATLARI İLE MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT ARASINDAKİ İLİŞKİ... 797 a. İş Güvencesi Tazminatı ile Maddi ve Manevi Tazminat Arasındaki İlişki... 797 b. Boşta Geçen Süre Tazminatı ile Maddi ve Manevi Tazminat Arasındaki İlişki... 797 3. İŞÇİYE İŞ GÜVENCESİ SAĞLANMASINDA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNATIN ROLÜ VE ETKİSİ... 799 SONUÇ... 801 BİLİRKİŞİ RAPORLARI... 815 İŞ GÜVENCESİ VE BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATI İLE FARK KIDEM TAZMİNATI... 818 İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI VE BOŞTA GEÇEN SÜRE TAZMİNATI... 823 KIDEM, İHBAR VE KÖTÜNİYET TAZMİNATI... 825 KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI... 829 KIDEM TAZMİNATI, İHBAR TAZMİNATI, AYRIMCILIK TAZMİNATI, KÖTÜNİYET TAZMİNATI... 834 KAYNAKLAR... 839