TÜRKİYENİN BESLENME STRATEJİSİ SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT DAİRE BAŞKANLIĞI HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Dr. Sabaha<n KOCADAĞ 23.11.2017 1
TÜRKİYE OBEZİTE PREVALANSI, 19 YAŞ VE ÜZERİ, % 35 31.2 30.3 32 30 22.3 25 20 15 10 5 0 1998, TURDEP 1 2009, TURDEP 2 2010, TBSA 2017, STEPS 2
ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTE ARAŞTIRMALARI, 7-8 YAŞ (COSİ), % 9.9 10 8.3 9 6.5 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2009 2013 2016 YIL 3
TÜRKİYE KİŞİ BAŞI TUZ TÜKETİMİ, gr/gün 18 18 15 16 14 9.2 12 10 8 6 4 2 0 2008 2012 2017 Yıl 4
14 TÜRKİYE DİYABET PREVALANSI, % 13.6 12.3 12.2 12 10 7.4 8 6 4 2 0 1998, TURDEP 1 2009, TURDEP 2 2011, Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Çalışması 2017, STEPS 5
C1. Halk Sağlığı Hizmetleri Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı 15-17 Kasım 2006 tarihinde İstanbul'da "DSÖ Avrupa Obezite ile Mücadele Ba-kanlar Konferansı" düzenlenmiş ve "Avrupa Obezite ile Mücadele Belgesi" imzalanmışor. Program 2010 yılından isbaren güncellenerek uygulanmaktadır. 6
Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı 1.Sağlıklı beslenme alışkanlığının kazandırılması, 2. Hareketli hayat tarzının benimseslmesi, 3. Sağlıklı çevre (destekleyici ortam) oluşturulması ve 4. Sağlığı tehdit eden durumlardan kaçınılması hedeflenmektedir. 7
Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018 Bu programla sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam, tütün kullanımı, alkol ve madde bağımlılığıyla mücadele ile gıda güvenilirliğinin, koruyucu sağlık hizmetlerinin ve ruh sağlığının geliş=rilmesi amaçlanmış?r. 8
Yapılan Çalışmalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın belirlediği standartlarda bisiklet yolu ve paylaşım sistemi yapan yerel yönetimler, eğitim kurumları, üniversiteler ve STK lara bisiklet dağıtıyoruz. Bu güne kadar 315 Bin bisiklet dağıttık 2018 yılında 50 Bin bisiklet daha dağıtacağız 9
Yapılan Çalışmalar Ortaokul ve liselerde okul beden eğitimi notlarını etkilemeyecek «fiziksel uygunluk karnesi» verildi. Öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerin farkındalığı artırıldı. 10
Yapılan Çalışmalar Okul KanSnlerinde SaOlacak Gıdalar ve EğiSm Kurumlarındaki Gıda İşletmelerinin Hijyen Yönünden Denetlenmesi Konulu Genelge 10.03.2016 tarihinde yayımlandı, okullarda kolalı içecekler ve cipslerden sonra çikolata ve şekerler de yasaklandı. Yağ, tuz, şeker içeriği kalorisi yüksek gıdalara kriterler gesrildi. 11
Yapılan Çalışmalar Çocuklarımıza okullarda sağlıklı beslenme eğitimi vererek sağlıksız gıdalardan korumaya çalışıyoruz. Tüm okullarda Beslenme Dostu Okul Programı devam ediyor. Ekim 2017 itibarıyla 5038 okulumuz beslenme dostu okul sertifikası almıştır. İlkokullarda ve anaokullarında Okul sütü ve kuru üzüm dağıtım yaptık. Okul sütü 2018'de devam edecek. 12
Beslenme Rehberleri topluma yeterli ve dengeli beslenme konusunda bilgi vermek ve beslenme ile ilgili tüm koşulları açıklamak amacıyla oluşturulmuştur. Slayt No 13 Günümüzde beslenme ve sağlıkla ilgili birçok kaynaktan bilgi alınabilmektedir. Bu bilgilerin doğruluğu ve geçerliliği konusunda tereddütler oluşmaktadır. Bu nedenle tükescilerin yararlanabileceği bir kaynakor.
REHBERLER 14
ASM Danışmanlık Rehberleri 15
ASM Danışmanlık Rehberleri 16
17
Yapılan Çalışmalar Günlük tuz tüketimimiz kişi başı 12 gr dan 9.2 gr a düşmüştür. Dünya Sağlık Örgütü tavsiyesi 5-6 gramdır. Ø GTHB işbirliği ile ekmekte, zeytinde, peynirde, salçadaki tuz miktarı azaltıldı. Ø Hazır gıdalarda ( hazır çorbalar, makarna, büsküvi, soslar, yağlar, balık ve kümes ürünleri vb.) 2021 e kadar tuz azaltma hedeflerini belirledik. 18
2017 Türkiye Beslenme ve Sağlık Araşerması 29.09.2017 tarihinde Sayın Bakanımız Yenimahalle Atatürk ASM de ankete kaoldı ve araşorma ile ilgili basın toplanosı yapıldı.
STRATEJİMİZ Sağlıklı hayat tarzının benimsendiği, herkesin sağlık hakkına kolaylıkla ve yüksek hizmet kalitesiyle erişsği bir Türkiye. Amaç -Bireylerin sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi için gerekli davranış alışkanlıklarını yaygınlaşermak 20
STRATEJİMİZ Sağlıklı beslenme alışkanlıklarını gelişhrmek -TOplumun Besin İçerikleri Hakkında Daha İyi Bilgilendirilmesini Sağlamak Üzere Gıda Ambalajlarında Düzenleme Yapılması - SAğlık Dostu İşletme Ser=fikası Geliş=rilmesi Ve Yaygınlaş?rılması -Sağlığa Zararlı Olduğu Kabul Görmüş Besinlerin Tüke=mi Azal?lması 1.Trans yağ oranı belirlenen sınırın üzerinde olan ürünlerin üresmi azalolması 2. Tuz oranı belirlenen sınırın üzerinde olan ürünlerin üresminin azalolması 3. Hazır yiyecek ve içeceklerden seçilmiş olanların paket veya porsiyon boyutu küçültülmesi 4. Sağlığa zararlı olduğu kabul görmüş besinlerin reklamlarına yönelik düzenlemeler yapılması - 21
Sağlıklı beslenme alışkanlıklarını gelişhrmek - SAğlıklı Gıda ÜreSminin Teşvik Edilmesi Amacıyla --Gıda ÜreScileri Ve Tedarikçileri İle İş Birliği GelişSrilecekSr Ø Gıda ürescilerinin ve tedarikçilerinin gönüllü kaolımını esas alan bir iş birliği plaformu kurularak gıda ürescileri daha sağlıklı besin üretmeleri yönünde teşvik edilmesi Ø İş birliği plaformuna etkin kaolan gıda ürescilerini destekleyecek kurumsal mekanizmalar gelişsrilmesi 22
Sağlıklı beslenme alışkanlıklarını gelişhrmek - ÇOcuklarda Obezitenin Önlenmesi İçin Sağlıklı Beslenme Alışkanlıklarının GelişSrilmesine Yönelik Mevcut Programlar YaygınlaşOrılması Ve İlave Düzenlemeler Yapılması Okullarda MEB iş birliği ile uygulanan Beslenme Dostu Okullar Programı yaygınlaşorılması İlkokullar başta olmak üzere maliyet etkin bir Okul Yemeği Programı nın başlaolmasına yönelik çalışmalar yapılması Çocuklara aşırı tükesmi tavsiye edilmeyen yiyecek ve içeceklerin reklam, teşhir gibi pazarlama faaliyetlerine yönelik kısıtlayıcı düzenlemeler yapılması, mevcut düzenlemelerin etkinliği arorılması 23
STRATEJİMİZ -Sağlık okuryazarlığı yüksek bir toplum oluşturmak -Meb İle İş Birliği Yapılarak İlköğreSmde Ve OrtaöğreSmde Sağlık EğiSminin Etkinliği ArOrılması -SAğlık Çalışanlarının Toplumun Sağlık Okuryazarlığının ArOrılmasına Yönelik Farkındalığı Ve Yetkinliği ArOrılması Sağlık Okuryazarlığı EğiSci EğiSmi Programı başlakk. Program kapsamında, 81 ilin halk sağlığı müdürlüklerinde ve toplum sağlığı merkezlerinde görev yapan 400 hekime verildi. - TOplumun Sağlık Konusunda Doğru Bilgi Almasını Sağlayacak Dijital Plaform İLE Uygulamalar GelişSrilmesi Ve Süreçler Tasarlanması 24
STRATEJİMİZ Ø Aile hekimliği sistemini güçlendirerek sistemin merkezinde konumlandırmak Ø Beslenme uzmanı, fizyoterapist ve psikolog gibi destekleyici disiplinleri birinci basamakta bir araya gesrerek bütünleşik sağlık hizmetleri sunacak SHM ler kurularak, aile hekimleri destekleneceksr. Ø Güçlendirilmiş aile hekimliği ve çok disiplinli SHM sisteminin kurulması sonrasında, birinci basamak sağlık hizmetlerinde koruyucu sağlık hizmetleri ve seçilmiş kronik hastalıkların takibinde öncelikli sorumluluk verileceksr. 25
TEŞEKKÜR EDERİM 26