TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER: Başkan V. II. Başkan: Kazım ÖZKAN Üyeler: Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER: Başkan V. II. Başkan: Kazım ÖZKAN Üyeler: Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ BAŞVURU SAHİBİ: Gökser İnş. Makine Tur. Pazarlama İth. İhr. ve Dahili Tic. Ltd. Şti., Meclis Mah. Atatürk Cad. Şenkal Sok. No: 11/3 Sancaktepe/İSTANBUL İHALEYİ YAPAN İDARE: Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörlüğü Yapı İşleri ve Teknik İşler Daire Başkanlığı, Barbaros Bulvarı 34349 Beşiktaş/İSTANBUL BAŞVURUYA KONU İHALE: 2015/102060 İhale Kayıt Numaralı YTÜ Davutpaşa Kampüsü Yabancı Diller Yüksek Okulu (E-F-I-M-N) Ek Blokları Yapım İşi İhalesi KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME: Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörlüğü Yapı İşleri ve Teknik İşler Daire Başkanlığı tarafından 07.09.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen YTÜ Davutpaşa Kampüsü Yabancı Diller Yüksek Okulu (E-F-I-M-N) Ek Blokları Yapım İşi ihalesine ilişkin olarak Gökser İnş. Makine Tur. Pazarlama İth. İhr. ve Dahili Tic. Ltd. Şti.nin 22.10.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 28.10.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 05.11.2015 tarih ve 87316 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.11.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Başvuruya ilişkin olarak 2015/2872 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir. KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi. İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 1) Özel 1, Özel 2, Özel 3 ve Özel 5 nolu iş kalemlerine ilişkin yapılan açıklama ve belgelendirmede, özel rayiç olarak analizde yer alan unsurların tam bir imalat projesi gerektirmesine rağmen isteklilerce bunlara ilişkin yardımcı analiz oluşturulmadığı, malzeme, işçilik ve nakliye şeklinde bir ayrım ve fiyatlandırma yapılmadığı, 2) Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin Tebliğ hükümlerine uygun olmadığı, fiyat tekliflerinin dayanağını teşkil eden tutanakların usulüne uygun hazırlanmadığı, 3) Analiz sunulmayan iş kalemleri için hesap cetvelinde gösterilen fiyatların kârsız ve genel gidersiz kamu birim fiyatlarının üzerinde olduğunun incelenmesi gerektiği, 4) Nakliyeler için yapılan açıklama ve belgelendirmenin uygun olmadığı, 5) Analizlerdeki işçilik ücretlerinin saatlik asgarî ücret tutarının altında kaldığı, 1

6) Açıklama istenen iş kalemlerine ait miktarların projeden çıkan ve yaklaşık maliyete de esas olan gerçek miktarlara göre kabul edilemez şekilde düşük tutulduğu, 7) Özel 4 poz nolu iş kaleminin analizinde yer alan demir doğrama imalat atölyesinin 1 saatlik ücreti unsuruna ait fiyat için yardımcı analiz verilip verilmediği, verildiyse analizdeki rayiç girdileri miktarının orijinal analizine uygun olması ve girdi fiyatlarının belgelendirilmiş olması gerektiği, analiz verilmediyse gösterilen fiyatın 03.589(Y) pozuna ait kârsız ve genel gidersiz tutarın altında kalmaması gerektiği iddialarına yer verilmiştir. A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir. 1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu nun Aşırı düşük teklifler başlıklı 38 inci maddesinde İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır. hükmü, Kamu İhale Genel Tebliği nin Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler başlıklı 45 inci maddesinde 45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında; a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile 2

açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri, sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir. Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir. 45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında; b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.) sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, (Ek-Y.2) de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir. İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır. Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir. 45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır. 45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir. 45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir. 3

45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz. 45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir. İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler; a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler vb.dir. İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır. 45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir. Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve ( ) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim. ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80 inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve ( ) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80 inin altında olmadığını beyan ederim. ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. 4

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. açıklamaları bulunmaktadır. İdari Şartname nin Sınır değer başlıklı 33 üncü maddesinde 33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar. 33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında olan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen işin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 nci maddede yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır. düzenlemesi, Anılan Şartname nin Diğer Hususlar başlıklı 46 ncı maddesinde 46.1. İhalede uygulanacak sınır değer katsayısı (N) = 1 düzenlemesi yer almaktadır. Yukarıda yer verilen Tebliğ açıklamalarından, teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerin tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında; açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunmaları gerektiği, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerektiği, analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmadığı, istekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılmasının kabul edileceği, analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait tekliflerin reddedileceği hususları anlaşılmıştır. Başvuruya konu ihalede 20 adet döküman satın alındığı, 20 isteklinin ihaleye teklif sunduğu, bir isteklinin sunmuş olduğu teklifin iş deneyim belgesi uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, geçerli 19 teklif üzerinden idarece sınır değerin 5

6.112.002,33 TL olarak belirlendiği, idarece altı isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu tespit edilmiştir. İdarece 6 istekliye 09.09.2015 tarihli ve 1509090377 sayılı aşırı düşük teklif sorgulama yazılarının gönderildiği, söz konusu yazıların tek sayfadan oluştuğu, yazı ekinde toplam iki sayfadan oluşan açıklanması istenilecek iş kalemleri/grupları listesine ve açıklanması istenilmeyecek analiz girdileri listesine yer verildiği, sorgulamaya tabi tutulan isteklilerden yalnızca üç isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasını idareye sunduğu, iki isteklinin teklif açıklamasının uygun bulunarak ihalenin neticelendirildiği görülmüştür. İdarece isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazıları ve eklerinde; 31 i inşaat ve 1 i tesisat iş kalemi olmak üzere toplam 32 iş kaleminin teklif sorgulamasının konusunu oluşturduğu görülmüştür. İddiaya konu olan Özel 1, Özel 2, Özel 3 ve Özel 5 poz nolu iş kalemlerinin inşaat iş kalemleri olduğu, bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının ihale dökümanı kapsamında isteklilere verildiği, Özel 1 poz nolu iş kaleminin Cam Elyaf Takviyeli Beton Elemanı, Özel 2 poz nolu iş kaleminin Cam Elyaf Takviyeli Pencere Sövesi, Özel 3 poz nolu iş kaleminin Cam Elyaf Takviyeli Harpuşta Yapılması ana girdileri ile Tek bileşenli poliüretan esaslı UV dayanımlı derz dolgu mastiği (310 ml kartuş) ve Düz işçi olmak üzere yardımcı girdilerden oluştuğu, Özel 5 poz nolu iş kaleminin ise Silikon Giydirme Cephe ana girdisi ile Düz işçi, Camcı ustası, Birinci sınıf usta yardımcı girdilerinden oluştuğu tespit edilmiştir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin Özel 1, Özel 2, Özel 3 ve Özel 5 poz nolu iş kalemlerine ilişkin sunduğu analizlerin, idarece verilen analiz formatındaki analiz girdilerine ve miktarlarına uygun olarak hazırlandığı, Cam Elyaf Takviyeli Beton Elemanı, Cam Elyaf Takviyeli Pencere Sövesi, Cam Elyaf Takviyeli Harpuşta Yapılması ve Silikon Giydirme Cephe ana girdileri için öngörülen birim fiyatların nakliye bedeli teklif fiyata dahildir şeklinde açıklama bilgisi içeren fiyat teklifleri ile açıklandığı, fiyat tekliflerinde belirtilen birim fiyatların analizler ile uyumlu olduğu, fiyat tekliflerinin meslek mensubu tarafından onaylanmış olduğu ve üzerlerinde ilgili beyan ifadesinin yer aldığı, analizlerde yer alan diğer girdiler için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ilan edilen birim fiyat ve rayiçlerin kullanıldığı, belirtilen birim fiyatların 2015 yılı için ilan edilen rayiçlere eşit olduğu, yine analizlerde yer alan işçilik ücretlerinin saatlik asgari ücretin üzerinde olduğu görülmüştür. Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin Özel 1, Özel 2, Özel 3 ve Özel 5 poz nolu iş kalemlerine ilişkin sunduğu analizlerin, idarece verilen analiz formatındaki analiz girdilerine ve miktarlarına uygun olarak hazırlandığı, buna ilaveten analizlerde söz konusu pozlarla ilgili montaj ve nakliye unsurlarının ayrı ayrı gösterildiği, Cam Elyaf Takviyeli Beton Elemanı, Cam Elyaf Takviyeli Pencere Sövesi, Cam Elyaf Takviyeli Harpuşta Yapılması ve Silikon Giydirme Cephe girdileri için öngörülen birim fiyatların üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklandığı, teklif mektuplarında belirtilen birim fiyatların analizler ile uyumlu olduğu, söz konusu tevsik edici belgelerin ilgili meslek mensubu tarafından onaylanmış olduğu ve üzerlerinde ilgili beyan ifadesinin yer aldığı, söz konusu beyanlarda Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve 6

tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80 inin altında olmadığını beyan ederim. ibaresinin yer aldığı görülmüştür. Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde, iddiaya konu edilen özel iş kalemleri için hazırlanan analiz formatının istekli olabileceklere ihale dökümanı kapsamında verildiği, söz konusu kalemlerin inşaat işi olduğu, öte yandan söz konusu kalemlere ilişkin analizlerin bir ana girdi ve yardımcı girdilerden oluştuğu, ihale üzerinde kalan istekli tarafından bu doğrultuda analiz sunulup açıklama yapıldığı, söz konusu analizlerin dayandığı fiyat tekliflerinin mevzuatta belirtilen şekil şartlarını haiz olduğu, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ise sunmuş olduğu tevsik edici belgeler üzerinde yer alan meslek mensubu beyanlarında satış tutarı tespit tutanağının tarih ve sayısının belirtilmediği bu sebeple anılan isteklinin açıklamasının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır. 2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak: Kamu İhale Genel Tebliği nin Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler başlıklı 45 inci maddesinde 45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir. İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler; a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler vb.dir. İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır. 45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir. Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre 7

tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve ( ) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim. ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80 inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve ( ) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80 inin altında olmadığını beyan ederim. ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir.... 45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır. açıklamaları bulunmaktadır. Aktarılan Tebliğ açıklamalarından, isteklilerin tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunabilecekleri, fiyat teklifi ile açıklama yapılması durumunda, fiyat tekliflerinde belirtilen birim fiyatların analizler ile uyumlu olması, fiyat tekliflerinin meslek mensubu tarafından onaylanmış olması ve üzerlerinde ilgili beyan ifadesinin yer almasının gerektiği, fiyat tekliflerinin dayanağını oluşturan tutanakların ilgili meslek mensubunca düzenlenecek olup, muhafaza edilerek, gerekli görülmesi halinde meslek mensubundan istenebileceği hususunda idare ve Kurumun takdir yetkisine haiz olduğu, meslek mensubunun; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumlu olduğu anlaşılmaktadır. İhale üzerinde kalan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında Cam Elyaf Takviyeli Beton Elemanı, Cam Elyaf Takviyeli Pencere Sövesi, Cam Elyaf Takviyeli Beton Harpuşta Yapılması, Silikon Giydirme Cephe, Bulancak Füme (Giresun), Granitler (Honlu veya cilalı) 3 cm Kalınlığında, Aksaray Yaylak (Aksaray) Granitler (Honlu veya cilalı) 3 cm Kalınlığında, 24w Lineer Sarkıt Armatür işlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alındığı, fiyat tekliflerinde belirtilen birim fiyatların analizler ile uyumlu olduğu, alınan fiyat tekliflerinde Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve ( ) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80 inin altında olmadığını beyan ederim. ibaresinin yazılarak yetkili meslek mensubunca imzalanıp kaşelendiği, açıklamaya dayanak teşkil eden fiyat tekliflerinde satış tespit tutanaklarının tarih ve sayılarına yer verilmesi gereken kısımlarının doldurulduğu, Bununla beraber, MSB.671/A1 poz nolu Bulancak Füme Granit Plak ile Döşeme Kaplaması Yapılması iş kaleminin ana girdisi olan Bulancak Füme (Giresun), Granitler (Honlu veya cilalı) 3 cm Kalınlığında girdi miktarının işe ilişkin olarak hazırlanan analizde 8

1,05 m 2 ve 0,22 m 2 olduğu görülmüş olup, buna ilişkin fiyat teklifinde ise girdinin miktarının 1,00 m 2 olarak belirlendiği, aynı şekilde MSB.671/A2 poz nolu Aksaray Yaylak Granit Plak ile Döşeme Kaplaması Yapılması iş kaleminin ana girdisi olan Aksaray Yaylak (Aksaray) Granitler (Honlu veya cilalı) 3 cm Kalınlığında girdi miktarının ise işe ilişkin olarak hazırlanan analizde 1,05 m 2 ve 0,22 m 2 olduğu görülmüş olup, buna ilişkin fiyat teklifinde ise girdinin miktarının 1,00 m 2 olarak belirlendiği görülmüştür. İdarenin 26.11.2015 tarihli ve 1511260217 sayılı cevabî yazısında belirtildiği üzere MSB.671/A1 ve MSB.671/A2 poz numaralı iş kalemleri için MSB.671 poz numaralı Bulancak Füme Granit Plak ile Döşeme Kaplaması Yapılması iş kalemi analizi kullanılmış olup, sadece MSB.671/A1 pozu için serbest boy katsayısı kullanılmamış, MSB.671/A2 pozu için ise Bulancak Füme rayici yerine Aksaray Yaylak Granit Plak rayici kullanılmıştır. Söz konusu iş kalemlerine ilişkin girdi miktarlarının isteklinin analizlerde yer vermiş olduğu girdi miktarlarıyla uyumlu olduğu, Çevre Şehircilik Bakanlığınca 2015 yılı Aksaray Yaylak (granit) birim fiyatının 120 TL olarak belirlendiği, isteklinin 110 TL teklif verdiği, 2015 yılı Bulancak Füme (Giresun) birim fiyatının ise 155 TL olarak belirlendiği, isteklinin 220 TL teklif verdiği tespit edilmiştir. Anılan isteklinin Aksaray yaylak (granit) girdisine ilişkin olarak sunmuş olduğu teklifini üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile açıkladığı, fiyat teklifi üzerine Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (15/09/2015) tarih ve (1) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80 inin altında olmadığını beyan ederim. ibaresinin yazılarak teklifin imzalandığı ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelendiği görülmüştür. Söz konusu isteklinin anılan pozlara ilişkin teklifini Tebliğ e uygun olarak tevsik etmiş olduğu anlaşıldığından söz konusu açıklamanın mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında Cam Elyaf Takviyeli Beton Elemanı, Cam Elyaf Takviyeli Beton Kaplama, Cam Elyaf Takviyeli Beton Pencere Sövesi, Cam Elyaf Takviyeli Beton Harpuşta Yapılması, Silikon Giydirme Cephe Yapılması, 24w Lineer Sarkıt Armatür işlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alındığı, sunulan fiyat tekliflerinde belirtilen birim fiyatların analizler ile uyumlu olduğu, anılan fiyat tekliflerinde Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80 inin altında olmadığını beyan ederim. ibaresinin yazılarak yetkili meslek mensubunca imzalanıp kaşelendiği, açıklamaya dayanak teşkil eden fiyat tekliflerinde satış tespit tutanaklarının tarih ve sayılarına yer verilmesi gereken kısımlarının boş bırakıldığı görülmüştür. Öte yandan başvuru sahibinin Ek.O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı nda yer alan fiyat tekliflerinin dayanağını teşkil eden tutanakların usulüne uygun hazırlanmadığı, bu çelişkinin fiyat teklifine esas olan tutanakların incelenerek giderilmesi iddialarının ise ihale işlem dosyası üzerinden yapılacak inceleme ile sonuçlandırılabilecek nitelikte bulunmadığı, ayrıca söz konusu iddiaların Ek.O.6 satış tutarı tespit tutanağı ile kurumlar vergisi beyannamesiyle beyan edilen bilgilere ilişkin olduğu, 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile yetkilendirilen meslek mensuplarınca yapılan mesleki iş ve işlemlerin hukuka uygunluk karinesinden yararlandığı ve düzenlenen belgelerdeki bilgilerin doğruluğundan meslek mensubunun sorumluğu olduğu, bu nedenle 3568 sayılı Kanun ile yetkilendirilen meslek mensuplarının yetki ve sorumluluğu altında olduğu, ayrıca sunulan fiyat teklifi göz önüne alındığında, Ek.O.6 satış tutarı tespit tutanaklarının meslek mensubundan istenmesine gerek bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. 9

Yukarıda yer verilen tespitler neticesinde, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu fiyat tekliflerinin mevzuata uygun olarak hazırlandığı, dolayısıyla başvuru sahibinin bu istekliye yönelik iddiasının yerinde olmadığı, öte yandan ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin sunduğu analizlerine dayanak teşkil eden fiyat tekliflerinin satış tespit tutanaklarının tarih ve sayılarına yer verilmesi gereken kısımlarının boş bırakıldığı görülmüş olup, başvuru sahibinin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye yönelik iddiasının yerinde olduğu anlaşılmıştır. 3) Başvuru sahibinin 3 üncü iddiasına ilişkin olarak: Kamu İhale Genel Tebliği nin Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler başlıklı 45.1.5 inci maddesinde İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların üzerine, kendi belirledikleri kar ve genel gideri ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun kar ve genel gider hariç birim fiyatını kullandıklarını ve kendi belirledikleri kar ve genel gider tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır. İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur. İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir. açıklamaları bulunmaktadır. Yukarıda yer verilen Tebliğ açıklamalarından, teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerin tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında; kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemelerinin zorunlu olmadığı, bu durumda Tebliğ in 45.1.13 üncü maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmadığı, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte, yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulmasının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından açıklama istenen 32 iş kaleminden 20 iş kalemi için öngörülen birim fiyatların tevsiki amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 10

tarafından ilan edilen birim fiyatların kullanıldığı, belirtilen birim fiyatların 2015 yılı için ilan edilen kârsız birim fiyatların üzerinde olduğu, söz konusu iş kalemleri için Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesi Kar Kar ve ve Teklif genel Teklif genel edilen Birim fiyatı gider edilen gider kar ve Poz No alınan dahil birim İş Kaleminin Adı hariç genel kurum/kuruluş birim fiyat birim gider fiyat fiyat 18.233/11 Mevcut ahşap, çelik, betonarme kiriş veya aşıklı çatı üzerine 60 mm polistren dolgulu (üst 0.70 mm trapezoidal, alt 0.50 mm düz) alüminyum levhalar (EN AW 3003 Al-Mn1 Cu) ile ısı yalıtımlı çatı örtüsü yapılması Y.27.501/03 250/350 kg kireç/çimento karışımı kaba ve ince harçla sıva yapılması (tavan sıvası) Y.15.006/1A Makine ile yumuşak ve sert küskülük kazılması (serbest kazı) Çevre Şehircilik Bakanlığı Çevre Şehircilik Bakanlığı Çevre Şehircilik Bakanlığı ve ve ve (TL) (TL) (TL) (TL) 68,84 55,07 2,75 57,82 19,45 15,56 0,78 16,34 3,79 3,03 0,15 3,18 şeklinde tablo oluşturulduğu görülmüştür. Yukarıda yer verilen tespitler neticesinde, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından analiz sunulmayan iş kalemleri için öngörülen birim fiyatların, kamu kurum ve kuruluşlarının ilan ettiği kârsız birim fiyatların üzerinde olduğu, anılan fiyatlara ilişkin olarak sunulan tablonun Kamu İhale Genel Tebliği nin ilgili maddesinde belirtilen açıklamalara uygun olduğu, dolayısıyla söz konusu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulmasına gerek bulunmadığı anlaşılmıştır. Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli tarafından açıklama istenen 32 iş kaleminden 27 iş kalemi için öngörülen birim fiyatların tevsiki amacıyla kamu kurum ve 11

kuruluşları tarafından ilan edilen birim fiyatların kullanıldığını gösteren tablo sunulduğu, söz konusu tablonun Kamu kurum ve kuruluşları pozları ile yapılan açıklamalar Kar ve genel Birim fiyatı İş Kaleminin Adı gider Poz No alınan hariç kurum/kuruluş birim fiyat 18.233/11 Mevcut ahşap, çelik, betonarme kiriş veya aşıklı çatı üzerine 60 mm polistren dolgulu (üst 0.70 mm trapezoidal, alt 0.50 mm düz) alüminyum levhalar (EN AW 3003 Al-Mn1 Cu) ile ısı yalıtımlı çatı örtüsü yapılması 25.014/M K MSB.671/ A1 Demir imalatın kumlanarak boyaya hazır hâle getirilmesi (pas-yağ lekeleri ve kirlerin temizlenmesi) Bulancak Füme Granit Plak ile Döşeme Kaplaması Yapılması Çevre Şehircilik Bakanlığı ve Teklif edilen kar ve genel gider Teklif edilen birim fiyat (TL) (TL) (TL) 55,07 5,80 60,87 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 1.043,19 109,77 1.152,9 6 Milli Savunma Bakanlığı 230,00 24,20 254,21 şeklinde olduğu, tabloda sunulan 27 iş kaleminden 20 si için teklif edilen fiyatların 2015 yılı için ilan edilen kârsız birim fiyatların üzerinde olduğu, 3 iş kaleminin ise nakliye işlerine ilişkin olduğu ve güncel birim fiyat listelerinde yer almadığı, ayrıca tabloda yer verilmesine karşın 25.014/MK, MSB.671/A1 ve MSB.671/A2 poz nolu iş kalemlerinin de ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının güncel birim fiyat listelerinde karşılığının bulunamadığı tespit edilmiştir. Bununla beraber Özel 4 poz nolu iş kalemine ilişkin analiz sunulduğu, analizin, idarece verilen analiz formatındaki analiz girdilerine ve miktarlarına uygun olarak hazırlandığı, analizde yer alan girdi birim fiyatlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2015 yılı için ilan edilen rayiçlere eşit veya üzerinde olduğu, analizlerde yer alan işçilik ücretlerinin saatlik asgari ücretin üzerinde olduğu görülmüştür. İnşaat Teknik Şartnamesi nin 1. maddesinde Yapılacak her iş kaleminin teknik tanımı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı poz tanımları ve analizleridir. Bunların dışında özel imalatların yapım şartları ise hazırlanan analizlerinde belirtilmiştir. Burada belirtilenler, birim fiyatlarda projede belirtilemeyen ayrıntılarla, uyulması zorunlu kurallar ve işin 12

kapsamını açıklayıcı hususlardır. düzenlemesine yer verildiğinden, 24.11.2015 tarihli ve 2397 sayılı Kurum yazısı ile idareden ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının güncel birim fiyat listelerinde karşılığı bulunamayan 25.014/MK, MSB.671/A1, MSB.671/A2 poz nolu iş kalemlerine ilişkin birim fiyatların hangi şekilde belirlendiği ve söz konusu birim fiyatların belirlenmesinde dayanak olarak kullanılan varsa analiz ve tüm belgeler ile yine ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının güncel birim fiyat listelerinde karşılığı bulunamayan SNBF.15, SNBF.21/B ve SNBF.27 poz nolu nakliye iş kalemlerine ilişkin birim fiyatların hangi şekilde belirlendiği ve söz konusu birim fiyatların belirlenmesinde dayanak olarak kullanılan varsa analiz, hesaplama, formül ve tüm belgeler ile isteklilere bu kalemlerin açıklanmasında kullanılmak üzere analiz formatı verilip verilmediğine ilişkin bilgi ve belgelerinin gönderilmesi talep edilmiştir. İdarenin 26.11.2015 tarihli ve 1511260217 sayılı cevabî yazısında 1. 25.014/MK poz numaralı Demir imalatın kumlanarak boyaya hazır hâle getirilmesi (pas-yağ lekeleri ve kirlerin temizlenmesi) iş kalemi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın güncel olmayan İdari Şartname kalemlerinde bulunmakta olup 2014 yılında poz kalemlerinden çıkartılmıştır. Bu pozun rayiçleri ile birlikte analiz fiyatları 2015 yılı birim fiyatları ile güncellenmiş olup dosyamızda bu hâli ile yer almıştır ve ekte sunulmaktadır. (EK-1) MSB.671/A1 ve MSB.671/A2 poz numaralı iş kalemleri için ise MSB.671 poz numaralı Bulancak Füme Granit Plak ile Döşeme Kaplaması Yapılması iş kalem analizi kullanılmış olup sadece MSB.671/A1 pozu için serbest boy katsayısı kullanılmamış, MSB.671/A2 pozu için ise Bulancak Füme rayici yerine Aksaray Yaylak Granit Plak rayici kullanılmıştır. Bu pozların analizleri ve mevcut M.S.B. analizi de EK-2 de sunulmuştur. 2. SNBF.15, SNBF.21/B ve SNBF.27 poz numaralı nakliye iş kalemlerine ilişkin birim fiyatlar, geçtiğimiz yıllarda Bayındırlık Bakanlığı nın açıklamış olduğu İstanbul İli Büyükşehir Belediye Sınırları İçerisinde Kalan İlçeler İçin Geçerli Sabit Nakliye Birim Fiyat Analizleri kullanılarak hesaplanmış olup bu analizlerdeki birim rayiç fiyatları ve diğer değişkenler yıllara göre güncellenerek bulunmaktadır. Bu analizler dosyada sunulmamakta olup isteklilerce kolayca bulunabilecek şekilde hesaplanabilmektedir. Dosyada bulunan birim fiyatlar için yapılmış analizler EK-3 de dikkatinize sunulmaktadır. bilgilerine yer verildiği görülmüştür. Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli tarafından güncel listelerde karşılığı bulunamayan söz konusu pozlara ilişkin sunulan teklif fiyatlar ile idarenin yaklaşık maliyet hesabında esas aldığı kâr ve genel gider hariç birim fiyatların aşağıdaki tabloda yer verildiği şekilde olduğu tespit edilmiştir. Poz No 25.014/M K MSB.671/ A1 İş Kaleminin Adı Demir imalatın kumlanarak boyaya hazır hâle getirilmesi (pas-yağ lekeleri ve kirlerin temizlenmesi) YM hesabında YM Teklif esas alınan kâr hesabında edilen ve genel gider esas alınan birim hariç birim fiyat birim fiyat fiyat (TL) (TL) (TL) 1.043,19 1.303,99 1.152,96 Bulancak Füme Granit Plak ile Döşeme Kaplaması Yapılması 195,90 244,88 254,21 13

MSB.671/ A2 Aksaray Yaylak Granit Plak ile Döşeme Kaplaması Yapılması 159,15 198,94 205,08 SNBF.15 SNBF.21/ B SNBF.27 Kum çakıl nakliyesi (Kum bedeli hariç)(istanbul içindir) Her çeşit nervürlü çelik nakliyesi (İzmir)(Rumeli yakasında)(istanbul içindir) Şantiye sınırları dışına kamyonla kazı malzemesi nakli (İstanbul içindir) 26,65 33,35 29,49 161,09 201,36 178,04 13,97 17,46 15,44 Yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde, iddia kapsamında incelenen 27 iş kaleminden nakliye işlerine ilişkin olan 3 iş kalemi ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının güncel birim fiyat listelerinde karşılığı bulunamayan 25.014/MK, MSB.671/A1 ve MSB.671/A2 poz nolu iş kalemlerine ilişkin birim fiyatların hangi şekilde belirlendiği idareye sorulmuş olup, idarece anılan iş kalemlerinin dayanağını oluşturan analizler cevabî yazıda gönderilmiştir. Netice itibariyle, istekli tarafından ilgili iş kalemlerine ilişkin olarak sunulan teklif birim fiyatların idarece yaklaşık maliyet hesabında esas alınan birim fiyatların kârsız ve genel gidersiz tutarının üzerinde olduğu, bu nedenle ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin açıklamasının yeterli olduğu, bu çerçevede başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır. 4) Başvuru sahibinin 4 üncü iddiasına ilişkin olarak: İnşaat, Makine Tesisatı ve Elektrik Tesisatı Genel Teknik Şartnamesi nin Taşıma işleri başlıklı 2 nci maddesinde 2.1 Bu bölüm; kazıdan çıkan her tür malzemenin, yıkımdan çıkan her türlü enkazın, sözleşme ve eklerinde satın alma yeri ocak, fabrika veya depo olarak gösterilen ve taşıma, yükleme-boşaltma bedellerinin ayrıca ödeneceği belirtilen her tür malzemenin ne şekilde taşınacağını, taşıma bedellerinin taşıma yolu uzunluğu ve formüllerine göre nasıl hesaplanacağını, dikkate alınacak birim hacim ağırlıklarını ve tesviye işlerindeki taşıma işleri ile ilgili esasları kapsar. 2.3.2 Malzemenin temin edildikleri yerden işbaşına kadar olan taşıma bedelleri, taşıma yolu uzunluğu ve formüllerine göre hesaplanır. Bu malzemelerin dışındakiler için yükleme, taşıma, boşaltma ve istif bedelleri fiyat analizlerindeki şartlara göre değerlendirilir. düzenlemesi, İnşaat Teknik Şartnamesi nin 1 inci maddesinde Yapılacak her iş kaleminin teknik tanımı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı poz tanımları ve analizleridir. Bunların dışında özel imalatların yapım şartları ise hazırlanan analizlerinde belirtilmiştir. düzenlemesi yer almaktadır. İddiaya konu nakliye işlerinin SNBF.15 poz nolu Kum çakıl nakliyesi (Kum bedeli hariç)(istanbul içindir), SNBF.21/B poz nolu Her çeşit nervürlü çelik nakliyesi (İzmir)(Rumeli yakasında)(istanbul içindir), SNBF.27 poz nolu Şantiye sınırları dışına kamyonla kazı malzemesi nakli (İstanbul içindir) iş kalemlerinden oluştuğu tespit edilmiştir. 14

İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması ekinde yer alan analizlerden; SNBF.15 poz nolu Kum çakıl nakli bedelinin taşıma formülüne göre hesaplandığı ve toplamda 27,98 TL bedel öngörüldüğü, işçilik ücretinin saatlik asgari ücretin üzerinde olduğu, SNBF.21/B poz nolu Her çeşit nervürlü çelik nakliyesi bedelinin taşıma formülüne göre hesaplandığı ve toplamda 169,14 TL bedel öngörüldüğü, işçilik ücretinin saatlik asgari ücretin üzerinde olduğu, 3 akslı 10 tonluk kamyon geçiş ücreti için teklif edilen 10,25 TL bedelin Karayolları Genel Müdürlüğünce belirlenmiş olan İstanbul Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri Geçiş Ücretleri Tarifesindeki fiyatlar ile uyumlu olduğu, SNBF.27 poz nolu Şantiye sınırları dışına kamyonla kazı malzemesi nakli bedelinin taşıma formülüne göre hesaplandığı ve toplamda 14,67 TL bedel öngörüldüğü tespit edilmiştir. Bilindiği üzere, 10 km den fazla mesafeye inşaat malzemelerinin taşınmasına ilişkin formüllerden, ton cinsinden ölçülen malzemelerin beher ton u için bedelin (TL) belirlenmesinde; F = A x K x (0.0007 x M + 0.01); A (zorluk katsayısı), K (taşıma katsayısı Poz No 02.017), M (mesafe, km) formülü kullanılır. İsteklinin nakliye bedellerinin hesaplanmasında taşıma formülü kullanmış olduğu, taşıma mesafesinin, taşıma yolu üzerinden (ortalama olarak) ölçüldüğü, söz konusu taşımalarda M > 10 km. olduğundan F = A x K (0.0007 M + 0.01) TL. /Ton formülünün kullanıldığı, formülde yer alan A harfinin taşıma işlerinde güçlük katsayısı olarak nitelendirilmesinden de anlaşılacağı gibi taşıma işlerinin çoğunlukla belirli güçlükleri içeren zorluk katsayısı, K harfinin Taşıt katsayısı, G harfinin Taşınan malzemenin Ton/m 3 üzerinden yoğunluğu ve M harfinin Taşıma mesafesi olarak belirtildiği görülmüştür. Motorlu taşıt formüllerindeki K katsayısının, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayınlanan rayiç cetvelinde 02.017 poz nolu, Her cins ve tonajda motorlu araç için taşıma katsayısı olduğu ve 2015 yılı için birim fiyatının 210 TL olarak belirlenmiş olduğu, DSİ tarafından yayınlanan 2015 birim fiyat cetvelinde A katsayısı ile aynı anlamı taşıyan B katsayısının betonarme kanalet ve plastik boru taşınmalarında 2.00, madeni boru taşınmalarında 1.75, betonarme ve beton boru taşınmalarında 1.50, kanalet ve her türlü borudan gayri her cins yük ve malzeme taşınmalarında 1.25 ve transmikserle taşımalarda 2.25 olarak esas alınacağı anlaşılmıştır. İhale üzerinde bırakılan isteklinin kullandığı katsayı ve değerler göz önüne alındığında, 15 poz nolu Kum çakıl nakli kaleminde taşıma formülünün [F = A x K x (0.0007 x M + 0.01) x G]; A (zorluk katsayısı) = 1.75, G (Taşınan malzemenin yoğunluğu) = 1.6 Ton/m³, K (taşıt katsayısı) = 210, M (Taşıma mesafesi) = 40 km şeklinde esas alındığı ve tutarının [1.75 x 210 x (0,0007 x 40 + 0,01) x 1.6 =] 22,34 TL olarak belirlendiği, 15

SNBF.21/B poz nolu Her çeşit nervürlü çelik nakliyesi kaleminde taşıma formülünün [F = A x K x (0.0007 x M + 0.01) x G]; A (zorluk katsayısı) = 1.75, G (Taşınan malzemenin yoğunluğu) = 1 Ton/m³, K (taşıt katsayısı) = 210, M (Taşıma mesafesi) = 575 km şeklinde esas alındığı ve tutarının [1.75 x 210 x (0,0007 x 575 + 0,01) x 1 =] 151,59 TL olarak belirlendiği, SNBF.27 poz nolu Şantiye sınırları dışına kamyonla kazı malzemesi nakli kaleminde taşıma formülünün [F = A x K x (0.0007 x M + 0.01) x G]; A (zorluk katsayısı) = 1.75, G (Taşınan malzemenin yoğunluğu) = 1 Ton/m³, K (taşıt katsayısı) = 210, M (Taşıma mesafesi) = 40 km şeklinde esas alındığı ve tutarının [1.75 x 210 x (0,0007 x 40 + 0,01) x 1 =] 13,97 TL olarak belirlendiği tespit edilmiştir. Yukarıda yer verilen tespitler neticesinde, ihale üzerinde bırakılan isteklinin yapmış olduğu hesaplamalarda bir yanlışlık olmadığı ve işçilik ücretlerinin saatlik asgari ücretin üzerinde olduğu, 3 akslı 10 tonluk kamyon geçiş ücreti için teklif edilen 10,25 TL bedelin Karayolları Genel Müdürlüğünce belirlenmiş olan İstanbul Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri Geçiş Ücretleri Tarifesindeki fiyatlar ile uyumlu olduğu anlaşılmıştır. Öte yandan ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli tarafından açıklama istenen iddia konusu nakliye iş kalemleri için öngörülen birim fiyatların tevsiki amacıyla 2015 Bayındırlık birim fiyatlarının kullanıldığının, belirtilen birim fiyatların ilgili yıl için ilan edilen kârsız birim fiyatların üzerinde olduğunun beyan edildiği, söz konusu iş kalemleri için Kamu kurum ve kuruluşları pozları ile yapılan açıklamalar Kar ve genel Birim fiyatı gider Poz No alınan hariç kurum/kuruluş İş Kaleminin Adı birim fiyat SNBF.15 Kum çakıl nakliyesi (Kum bedeli hariç)(istanbul içindir) SNBF.21/ Her çeşit nervürlü çelik B nakliyesi (İzmir)(Rumeli yakasında)(istanbul içindir) SNBF.27 Şantiye sınırları dışına kamyonla kazı malzemesi nakli (İstanbul içindir) Çevre Şehircilik Bakanlığı Çevre Şehircilik Bakanlığı Çevre Şehircilik Bakanlığı ve ve ve Teklif edilen kar ve genel gider Teklif edilen birim fiyat (TL) (TL) (TL) 26,68 2,81 29,49 161,09 16,95 178,04 13,97 1,47 15,44 şeklinde tablo sunulduğu görülmüştür. Ancak anılan poz isimlerinin ilgili kamu kurumunun yayımlanmış güncel birim fiyat listesinde bulunmadığı, idarenin 26.11.2015 tarihli ve 1511260217 sayılı cevabî yazısında yer verildiği üzere bu iş kalemlerine ilişkin 16

birim fiyatların geçtiğimiz yıllarda Bayındırlık Bakanlığı nın açıklamış olduğu İstanbul İli Büyükşehir Belediye Sınırları İçerisinde Kalan İlçeler İçin Geçerli Sabit Nakliye Birim Fiyat Analizleri kullanılarak hesaplanmış olup bu analizlerdeki birim rayiç fiyatlarının ve diğer değişkenlerin yıllara göre güncellenerek bulunduğu, bununla birlikte isteklinin söz konusu 3 iş kalemi için teklif ettiği birim fiyatların, idare tarafından ilgili cevabî yazı ekinde analizi sunulan ve yaklaşık maliyet hesap cetvelinde esas alınan birim fiyatların kârsız tutarının üzerinde olması nedeniyle yeterli görüldüğünden, başvuru sahibinin söz konusu iddiası yerinde görülmemiştir. 5) Başvuru sahibinin 5 inci iddiasına ilişkin olarak: Kamu İhale Genel Tebliği nin Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler başlıklı 45.1.9 uncu maddesinde İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz. açıklaması yer almaktadır. İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında; analizlerde kullanılan işçilik ücretleri yönünden; Formen için 11,60 TL Birinci sınıf usta için 7,90 TL Düz işçi için 5,75 TL Mermer kaplama ustası için 7,90 TL Alüminyum ustası için 7,90 TL Sıcak demirci ustası için 7,90 TL Camcı ustası için 7,90 TL fiyat öngörülerek açıklama yapıldığı görülmüştür. Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında analizlerde kullanılan işçilik ücretleri yönünden; Kaplama ustası-1.sınıf için 7,90 TL Düz işçi için 6,00 TL ve 5,75 TL Sıcak demirci ustası için 7,90 TL Alüminyum ustası için 7,90 TL Birinci sınıf usta için 7,90 TL Camcı ustası için 7,90 TL Formen için 11,60 TL fiyat öngörülerek açıklama yapıldığı görülmüştür. 2015 yılı 2. altı ayı için belirlenen aylık brüt asgari işçilik ücretinin 1.273,5 TL, ilgili mevzuatı gereği kabul edilen aylık çalışılan gün sayısının 30 gün olduğu, günlük normal çalışma süresinin 7,5 saat olarak hesaplandığı dikkate alındığında bir işçi için 1 saatlik normal çalışma ücretinin (1.273,5 / 30 / 7,5=) 5,66 TL olduğu, bu çerçevede her iki istekli tarafından işçilik ücretleri için yapılan açıklamaların mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmış olup, başvuru sahibinin söz konusu iddiası yerinde görülmemiştir. 6) Başvuru sahibinin 6 ncı iddiasına ilişkin olarak: Anahtar teslimi götürü bedel üzerinden ihale edilen işlerde mevzuat uyarınca ihale konusu işe ilişkin uygulama projelerinin idarece hazırlanarak isteklilere verilmesi, isteklilerin de bu uygulama projeleri üzerinden imalat kalemlerine ilişkin metrajları kendilerinin 17