OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ Prof. Dr. Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü, Erzurum
Bu hafta Biraz Tarih Tanımlar ve sınıflandırma Parçalar, montajlar ve sistemler Üst Yapı (body), Şasi ve Frame Motor Bilgisayar sistemleri Yakıt sistemleri Elektrik sistemleri Soğutma ve yağlama sistemleri Egzoz ve emisyon kontrol sistemleri Aktarma organları Süspansiyon, direksiyon ve fren sistemleri Yardımcı sistemler ve güvenlik sistemleri Hibrid araçlar
Biraz Tarih - İlk araba 1759 yılında Joseph Cugnot tarafından üretilmiştir. Buhar ile çalıştırılmıştır ve düşük hızlarda çalıştırılabilmiştir. - Jean Joseph Étienne Lenoir ilk tek silindirli motor (içten yanmalı motor) üreticisidir ve patenti vardır. - 1876-Nikolaus August Otto ilk dört zamanlı motoru üretmiştir. - 1886-Gottlieb Daimler ilk dört tekerlekli arabayı üretmiştir. Ayrıca ilk v tipi motoru üretmiştir. - 1892-Rudolf Diesel, ilk dizel motor patentini almış ve 1897 de ilk motoru üretmiştir. - Mercedes-Benz in kurucusu olarak bilinen Karl Benz ilk içten yanmalı motorla çalışan otomobili üretmiştir. - Benz firmasında çalışan Gottlieb Daimler ve Wilhelm Maybach 1926 yılında Daimler-Benz firmasını kurmuşlardır. Bu ortaklık günümüzde Mercedes-Benz ve Daimler Chrysler adıyla üretime devam etmektedir.
Biraz Tarih - 1896- Meşhur araba üreticisi olan Henry Ford 1927 yılına kadar 15 milyon araba üreten dünyanın en büyük fabrikasını kurmuştur. - Ford ilk arabalarında benzinden ziyade buhar ve elektrik kullanmıştır. - 1908 General Motors kurulmuştur. - 1910 yılında ilk ticari kamyon üretilmiştir. - 1940 Oldsmobile ilk tam otomatik transmisyonu üretmiştir. - 1973 GM Airbag li araçlar üretmeye başlamıştır. - 1985 Lincoln, ABS fren sistemini önermiştir. - 1997 Cadlllac, ilk ESP li aracı üretmiştir.
Tanımlar ve Sınıflandırma Yunancadan gelen autos, kendine anlamındadır. Fransızca dan gelen mobile, hareket eden anlamındadır.
Tanımlar ve Sınıflandırma
Tanımlar ve Sınıflandırma Kaput Aynalar Bagaj kapağı Ön panel Radyatör desteği Arka stop lambaları Arka tampon Izgara Klima A/C Kondenser Tampon Farlar Çamurluk Radyatör Kapılar
Tanımlar ve Sınıflandırma L Sınıfı (L1, L2, L3, L4, L5) M Sınıfı (M1, M2, M3) N Sınıfı (N1, N2, N3) O Sınıfı (O1, O2, O3, O4, O5)
Tanımlar ve Sınıflandırma L sınıfı araçlar 4'den az tekerleği bulunan motorlu taşıtlardır. Kendi aralarında tekerlek sayısı, motor silindir hacmi ve en yüksek hızı bakımından beş sınıfa ayrılırlar; L1 Sınıfı: Silindir hacmi 50 cm3'den az veya eşit, yapısı bakımından en yüksek hızı 50 km/h'ı geçmeyen 2 tekerlekli motorlu taşıt. L2 Sınıfı: Silindir hacmi 50 cm3'den az veya eşit, yapısı bakımından en yüksek hızı 50 km/h'ı geçmeyen 3 tekerlekli motorlu taşıt. L3 Sınıfı: Silindir hacmi 50 cm3'den büyük, yapısı bakımından en yüksek hızı 50 km/h'ı geçen 2 tekerlekli motorlu taşıt. L4 Sınıfı: Silindir hacmi 50 cm3'den büyük, yapısı bakımından en yüksek hızı 50 km/h'ı geçen 3 tekerlekli motorlu taşıt. L5 Sınıfı: Silindir hacmi 50 cm3'den büyük, yapısı bakımından en yüksek hızı 50 km/h'ı geçen, en yüksek yüklü ağırlığı 1000 kg'dan az veya eşit, 3 tekerlekli motorlu taşıt.
Tanımlar ve Sınıflandırma M sınıfı araçlar En az üç veya dört tekerlekli olup, yolcu taşımaya yönelik motorlu taşıttır. Kendi aralarında üç sınıfa ayrılırlar; M1 Sınıfı: sürücü dahil en fazla sekiz oturma yeri olan ve yüklü ağırlığı 3500 kg'ı geçmeyen yolcu taşımaya yönelik motorlu taşıttır. M2 Sınıfı: sürücü dahil sekizden fazla oturma yeri olan ve yüklü ağırlığı 5000 kg'ı geçmeyen yolcu taşımaya yönelik motorlu taşıttır. M3 Sınıfı: sürücü dahil sekizden fazla oturma yeri olan ve yüklü ağırlığı 5000 kg'ı geçen yolcu taşımaya yönelik motorlu taşıttır.
Tanımlar ve Sınıflandırma N sınıfı araçlar En az üç veya dört tekerlekli olup, yüklü ağırlığı 1000 kg'ı geçen ve yapısı bakımından yük taşımaya yönelik motorlu taşıttır. Kendi aralarında üç sınıfa ayrılırlar; N1 Sınıfı: yüklü ağırlığı 3500 kg'dan az veya eşit olan yük taşımaya yönelik motorlu taşıttır. N2 Sınfı: yüklü ağırlığı 3500 kg'dan büyük 12000 kg'dan küçük veya eşit olan yük taşımaya yönelik motorlu taşıttır. N3 Sınfı: yüklü ağırlığı 12000 kg'dan büyük olan yük taşımaya yönelik motorlu taşıttır.
Tanımlar ve Sınıflandırma O sınıfı araçlar Römork veya yarı römork motorsuz taşıtlardır. Kendi aralarında dört sınıfa ayrılırlar; O1 Sınıfı: yarı römorklar hariç yüklü ağırlığı 750 kg'ı geçmeyen tek akslı römorktur. O2 Sınıfı: sınıf O1'e dahil olmayan ve yüklü ağırlığı 3500 kg'dan az veya eşit olan römorktur. O3 Sınıfı: yüklü ağırlığı 3500 kg'dan fazla ve 10000 kg'dan az veya eşit olan römorktur. O4 Sınıfı: yüklü ağırlığı 10000 kg'dan fazla olan römorktur.
Parçalar, Montajlar ve Sistemler Parçalar Araçta en küçük çıkarılabilir nesnelerdir. Demonte edilemezler. Elektrik veya elektronik parçalar genelde bileşen olarak adlandırılır.
Parçalar, Montajlar ve Sistemler Montaj Araçta belirli bir görevi yerine getirmek üzere dizayn edilen birbiri ile uyumlu parçalar gurubu, çıkarılabilir nesnelerdir. Motor, taşıtın tahrikinde kullanmak üzere yakıtın kimyasal enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren montajdır.
Parçalar, Montajlar ve Sistemler Sistem Belirli bir görevi yerine getirmek üzere dizayn edilen ilgili parçalar ve montajlar gurubudur. Direksiyon sistemi; tekerlekler, dişliler, muylu bağlantılar ve diğer parçalardan oluşur. Aracın manevra etmesi gerektiğinde sürücünün tekerlekleri döndürmesi gerekir.
Parçalar, Montajlar ve Sistemler Temel Motor Sistemi Yakıt girişi Yakıt filtresi Yakıt enjektörü Emme manifoldu Gaz kelebeği Hava girişi Yakıt tankı Yakıt pompası Yakıt Sistemi Ateşleme Sistemi Tahrik aksları Transmisyon Aktarma Organları Sis. Kavrama Motor Tahrik şaftı Güç çıkışı Susturucu Egzoz Manifoldu Soğutma Sistemi Egzoz çıkışı Katalitik konvertör Egzoz ve Emisyon Kontrol Sistemleri Yağ karteri Yağlama Sistemi Şarj Sistemi
Üst yapı, Şasi, Frame Üst Yapı (Body) Çelik, alüminyum, fiber glass, plastik veya kompozit malzemeden yapılır. Aracın dışarısını oluşturur. Şasiyi kaplar ve korur.
Frame, Üst yapı, Üst Şasi, Yapı Frame ve Şasi Şasi Üst yapı dışında kalan her şey ve aracın frame inden oluşur. Lastikler, tekerlekler, motor, transmisyon, aks bağlantıları ve frame.
Üst yapı, Şasi, Frame Frame (Çerçeve) Aracın diğer parçaların bağlandığı güçlü metal yapıdır. Body-over-frame konstrüksiyonu Şasi parçaları ve body frame e bağlanır. Unibody konstrüksiyonu Body ve frame oluşturmak üzere çelik metal yapı panelleri birbirine kaynatılır.
Üst yapı, Şasi, Frame Unibody (Yekpare üst yapı) Konstrüksiyonu Sac metal plakalar C destek Kapı kirişleri A destek B destek Frame, üst yapı nın içerisinde bir parçadır.
Üst yapı, Şasi, Frame Body-over-frame konstrüksiyonu Body, ince bir metal olan frame e civatalanır.
Üst yapı, Şasi, Frame Üst yapısı olmayan bir araç. Dikkat edilirse araç bu hali ile hareket ettirilebilir.
Üst Yapı Tipleri Üst Yapı Tipleri Otomobiller çeşitli body tipleri ile üretilir; Sedan Kupe Convertible (üstü açılır) Hatchback Station wagon Van Sport-utility araç Arazi (Crossover)
Üst Yapı Tipleri Sedan Bu tipte, merkezde body destekleri kullanılır veya arka ve ön kapılar arasında «B» tipi destekler kullanılır.
Üst Yapı Tipleri Kupe Çoğunlukla iki oturma yeri ve iki kapısı olan sedan araçlardır.
Üst Yapı Tipleri Convertible (Üstü açılır) Aracın üstünü açmak ya da kapatmak için vinil veya bez kullanılır.
Üst Yapı Tipleri Hatchback Geniş arka kapılar sayesinde eşyaların rahatlıkla taşınması sağlanır.
Üst Yapı Tipleri Station Wagon Aracın arkasında geniş bir bölme bulunur.
Üst Yapı Tipleri Van Uzun tavan ve geniş hacim sayesinde yük ve yolcu taşımacılığı sağlar.
Üst Yapı Tipleri Sport Utility Araçlar (SUV) Yolcu taşımacılığında yüksek konfor sağlarlar, station wagon ların geniş iç hacimleri ve kamyonetlerin sağlamlığı hedeflenir.
Üst Yapı Tipleri Arazi (Crossover), Pick-up Station wagon ve SUV arasında bir dizayndır. SUV dan az yakıt harcarlar. İki, dört veya tüm tekerleklerden çekişli olabilir.
Motor Motor Aracın hareketi ve diğer parçaların çalıştırılması için kullanılan enerji dönüşüm sistemi Enerji dönüşüm sıralaması Yakıtın kimyasal enerjisi ısı enerjisine Isı enerjisi mekanik enerjiye Bu iki dönüşüm aynı yerde gerçekleşiyorsa içten yanmalı motor denir. Otomotiv sanayiinde içten yanmalı motorlar kullanılır.
Motor Yerleri Motor önde, önden çekişli araç Motor enine yerleştirilmiş Motor önde, arkadan çekişli araç Motor boyuna yerleştirilmiş Motor arkada, arkadan çekişli araç
Temel Motor Elemanları Supap iticileri Külbütör manivelası Kam mili Supap yayı Supaplar Silindir kapağı Yanma Odası Piston Blok Piston Segmanları Silindir Biyel kolu Krank mili Volan
Emme Zamanı Emme supabı açılır Egzoz supabı kapalıdır Hava yakıt karışımı silindire alınır Piston ve biyel AÖN ya hareket eder 1- Emme stroğu. Emme supabı açıl, egzoz supabı kapalıdır. Piston AÖN ya hareket eder, bu sırada silindir içerisinde vakum oluşur. Atmosferik basınç daha yüksek olduğu için hava yakıt karışımı yanma odasına alınır.
Sıkıştırma Zamanı Her iki supap kapalıdır Hava yakıt karışımı sıkıştırılır Piston ÜÖN ya hareket eder 2- Sıkıştırma stroğu, Her iki supap kapalıdır. Piston ÜÖN ya hareket eder ve hava yakıt karışımını sıkıştırır. Karışım yanmaya hazır hale getirilir.
Yanma (İş, Genişleme) Zamanı Her iki supap kapalıdır Buji kıvılcım oluşturur, karışım yanar ve yanma ürünleri genişler. Piston biyel kolunu iter ve krank dönmeye zorlanır. 3- Yanma (genişleme, iş, güç) stroğu, Buji kıvılcım oluşturur. Karışım yanar. Oluşan yüksek basınç pistonu aşağı yönde iter. Bu etki ile krank mili döndürülür.
Egzoz Zamanı Emme supabı kapalıdır Egzoz supabı açıktır Piston ÜÖN ya çıkarken yanma ürünleri dışarı atılır 4- Egzoz stroğu. Egzoz supabı açılır. Emme supabı halen kapalıdır. Piston ÜÖN ya çıkarken yanma ürünlerini sürerek silindirden dışarı atarlar. Bu suretle silindir bir sonraki emme zamanına hazırlanmış olur.
Motor Parçaları
Bilgisayar Sistemi Çeşitli elektronik ve elektrik cihazları kullanarak farklı sistemleri izleme ve kontrol etme için kullanılır. Kontrol edilen sistemler arasında, Yakıt sistemi Ateşleme sistemi Aktarma organları sistemi Güvenlik sistemi Emniyet sistemi
Bilgisayar Sistemi Elemanları Sensörler Hareket, sıcaklık ve basınç gibi parametrelerin ölçümünü elektrik sinyalleri üreterek gerçekleştiren cihazlardır. Kontrol modülleri Sensörlerden gelen verileri kullanarak çeşitli cihazları kontrol eden bilgisayarlardır.
Bilgisayar Sistemi Elemanları Aktüatörler Bir kontrol modülü tarafından tetiklendiğinde parçaları hareket ettiren cihazlardır. Elektrik motorları veya selenoid valfler gibi parçalardır.
Bilgisayar Kontrollü Kilitler Algılama Kontrol Çıktı Kontrol modülü Kapı kilidi selenoidli (aktüatör) Dişli sensörü Araç hız sensörü Araç hareket ettikten sonra belirli bir hıza ulaştıktan sonra kapılar kilitlenir.
Yakıt Sistemi Verimli yanma için doğru oran ve miktarda hava-yakıt karışımını sağlar. Motor sıcaklığı, devir sayısı ve yükü gibi farklı çalışma şartlarına bağlı olarak hava yakıt oranını değiştirir. Tipleri; Benzin püskürtme sistemleri Dizel püskürtme sistemleri (Karbüratörler)
Benzin Enjeksiyon Sistemi Kontrol sistemi, sensörler ve yakıt enjektörleri ile motora gönderilen benzin miktarını ayarlar. Elektrikli yakıt pompası ile yakıt enjektörlere basınçlandırılarak gönderilir. Kontrol sistemi sensörlerden gelen bilgileri alır ve enjektörleri açarak istenen miktarda yakıtın püskürtülmesini sağlar.
Benzin Enjeksiyon Sistemi Enjektör açıldığında yakıt spreyi emme supabına doğru püskürtülür Gaz kelebeği hava girişi Buji karışımı tutuşturur Elektrikli yakıt pompası Benzin tankından Sensör kabloları Kontrol ünitesi A- benzin enjeksiyon sistemi. Sensörler ürettikleri bilgileri (elektrik sinyalleri) kontrol ünitesine gönderirler. Kontrol ünitesi doğru zaman ve miktarda enjektörleri açar. Böylece hava yakıt oranı sağlanmış olur. Buji karışımı tutuşturur.
Dizel Enjeksiyon Sistemi Yakıt doğrudan silindirlere püskürtülür. Silindir içerisinde sıkıştırma zamanında sıkıştırılarak sıcaklığı artırılan havanın üzerine yakıt püskürtülerek yanma başlatılır. Silindir içine yakıt püskürtüldüğünde sıcak hava yakıtın tutuşmasını ve yanmasını sağlar.
Dizel Enjeksiyon Sistemi Mekanik yada elektronik kontrollü enjektör yakıtı silindire püskürtür Püskürtme hattı Hava girişi Sıcak hava üzerine püskürtülen yakıt tutuşur Yüksek basınç pompası Kelebek yoktur Emme supabından yanma odasına yalnız hava girişi olur Tankadan gelen dizel yakıt Sıkıştırılan hava B- Dizel enjeksiyon sistemi. Yüksek basınç pompası yakıtı doğrudan silindirin içine püskürtür. Sıkıştırma zamanında sıkıştırılan havanın sıcaklığı, büraz sonra püskürtülecek olan yakıtın kendiliğinden tutuşma sıcaklığının üzerine çıkar. Yakıt püskürtüldüğünde kendiliğinden tutuşma reaksiyonları başlar. Dizel motorlarda kelebek ve buji yoktur. Motor gücünü silindirlere püskürtülen yakıt miktarı belirler.
Karbüratörler Hava filtreden geçer Karbüratör Yakıt hattı Vakum sayesinde yakıt hava akımına karışır Kelebek hava akışını ve devir sayısını kontrol eder Düşük basınçlı mekanik pompa Benzin tankından Karışım silindire akar Buji karışımı tutuşturur C- Karbüratörler. Yakıt pompası karbüratör haznesini yakıtla doldurur ve hava karbüratörün içinden akarken yakıtla karışır. gaz kelebği hava akışını dolayısıyla motor gücünü kontrol eder.
Elektrik Sistemi Çeşitli alt sistemlerden oluşur; Ateşleme sistemi İlk hareket sistemi Şarj sistemi Aydınlatma sistemi Her alt sistem farklı bir işlev yerine getirir.
Ateşleme Sistemi Buji ateşlemeli motorlarda hava-yakıt karışımını tutuşturmak için kullanılır. Bujilere aşırı yüksek voltajlı elektrik darbesi (surge) gönderir. Her bujinin tırnakları arasında bir elektrik arkı oluşur ve bu sayede karışım tutuşturulur.
Ateşleme Sistemi Kontrol modülü Bobin Ateşleme anahtarı Buji Kablosu Buji Rezistör Tetikleme dişleri Akü Krank pozisyon sensörü Elektrik arkı
İlk Hareket Sistemi Motor kendi başına çalışıncaya kadar elektrikli bir marş motoru motor krank milini döndürür. Anahtar start pozisyonuna getirildiğinde aküden alınan elektrik akımı ile marş motoru çalışır. Marş motorunun milindeki pinyon dişli volan üzerindeki dişlilere girerek krankın dönmesi sağlanır.
İlk Hareket Sistemi Düşük seviyeli akım starteri çalıştırır Ateşleme anahtarı Volan Marş motoru Yüksek seviyeli akım startere gider Akü
Şarj Sistemi Motor çalışırken alternatör (şarj dinamosu) aküyü şarj eder ve diğer elektrikli cihazları da besler. Voltaj regülatör devresi sistemin voltajını ayarlar.
Şarj Sistemi Voltaj seviyesi regülatörü aktive eder Voltaj regülatörü Alternatör Ateşleme anahtarı Akım aküyü şarj eder Akü
Aydınlatma Sistemi Aracın içinin ve dışının aydınlatılmasında kullanılır. Parçalardan bazıları; Sigortalar Kablolar Anahtarlar Röleler Kontrol modülleri
Soğutma ve Yağlama sistemleri Soğutma Sistemi Sabit motor çalışma sıcaklığını ayarlar. Motorun zarar görmesini engellemek için yanma sonunda açığa çıkan ısıl enerjinin bir bölümünü uzaklaştırır. Motor warm-up (daimi hal çalışma sıcaklığı) süresini kısaltır. Motor bloğundan soğutma suyu dolaştırılır. Soğutma suyu radyatöre akar ve burada çevre havasına ısı transferi gerçekleştirilir.
Soğutma ve Yağlama sistemleri Sıcak su Radyatör Su pompası Fan Soğutma Sistemi Isı transferi için hava akışı Motor su ceketleri Soğuk akışkan Fan kayışı Krank mili
Soğutma ve Yağlama sistemleri Yağlama Sistemi Motorda büyük oranda sürtünmelerin gerçekleştiği yerlerde, filtreden alınan yağ dolaştırılarak sürtünme ve aşınmayı azaltır. Motorun içerisindeki parçalardan ısıl enerjiyi uzaklaştırdığı için soğutma etkisi de vardır.
Soğutma ve Yağlama sistemleri Turboşarj sistemine Supap boşluğu ayarlayıcı valf Yağlama Sistemi Yağ filtresi Yağ basınç svici Tahliye valfi Yağ pompası Krank mili Yağ girişi
Egzoz ve Emisyon Kontrol Sistemleri Egzoz Sistemi Motor çalışırken ortaya çıkan gürültüyü azaltır. Egzoz gazlarını aracın arkasına taşır.
Egzoz ve Emisyon Kontrol Sistemleri Ara borular Egzoz manifoldu Çıkış boruları Susturucular Katalitik konvertör Çıkış borıları
Egzoz ve Emisyon Kontrol Sistemleri Emisyon Kontrol Sistemi Egzoz gazları içerisinde bulunan zararlı gaz içeriğini azaltır. Yakıt buharının atmosfere atılmasını önler. Yanmamış veya kısmi yanmış yakıtın motor egzozundan atılmasını önlemeye çalışır.
Aktarma Organları Manuel transmisyon Kavrama Motor Motor Kavrama Transmisyon Diferansiyel Ön akslar Manuel transmisyon Şaft Diferansiyel Arka akslar Ölü akslar Arkadan çekişli Önden çekişli
Kavrama Sürücünün, motor ve transmisyonu (veya transaxle) birbirine bağlaması veya birbirinden ayırması için kullanılır. Kavrama pedalı (debriyaj) bırakıldığında, Volan ile transmisyonun giriş mili kilitlenir. Güç transmisyona aktarılır. Kavrama pedalı (debriyaj) bastırıldığında, Kavrama güç akışını keser.
Transmisyon Motor hızı ve torkunu sürüş şartlarına göre artırmak amacıyla çeşitli dişli kombinasyonları kullanılır. Düşük dişli oranı aracın yüksek ivme ile hareket etmesi için kullanılır. Yüksek dişli oranı yakıt ekonomisi sağlamak amacıyla motor devir sayısını düşürmek için kullanılır.
Manuel Transmisyon Senkromeç Kavramadan gelen giriş mili Vites kolu Vites değişme mekanizması Çıkış mili Dişliler Transmisyon yatağı Dişliler ve miller kullanarak çeşitli dişli oranlarında çalışma imkanı sağlanır.
Otomatik Transmisyon Sürücü tarafından vites değiştirilmesine gerek yoktur. Hidrolik sistem ve çoğunlukla elektronik devreler kullanılarak vites değiştirilmesi sağlanır. Kavramalar veya kontrol dişlileri kullanılarak farklı dişli oranları elde edilir. Motor krank milinden sonra tork konvertöre aktarılan hareket buradan transmisyon giriş miline ulaşır.
Otomatik Transmisyon Tork konvertör Bantlar Dişliler Çıkış mili Yağ pompa kavrama Transmisyon yatağı Valfler Vites değişme mekanizması
Şaft Hareketin transmisyondan arka aks gurubuna aktarılmasını sağlar. Üniversal bağlantılar sayesinde arka süspansiyonların şafta zarar vermesi engellenmiş olur.
Şaft Transmisyon Arka akslar Motor U- mafsal Ana şaft (mil) Diferansiyel Sürüş tekeri
Arka Aks Gurubu Diferansiyel ve iki adet akstan oluşur. Diferansiyel Dişli takımı ve millerden oluşur ve hareketin şafttan akslara aktarılmasını sağlar. Akslar Diferansiyel ve tekerlekler arasındaki bağlantıyı sağlar.
Transaxle Hafta I Önden çekişli araçlarda kullanılır. Hem manuel hem de otomatik transaxel lar vardır. Enine yerleştirilmiş motor Ön akslar Transaxle Atatürk Üniversitesi
Transaxle Hafta I Diferansiyel Transmisyon Güç çıkışı Güç vites kolu mekanizması Yuva yada yatak Bir yuvada hem transmisyon hem de diferansiyel bulunur. Atatürk Üniversitesi
Önden Çekiş Aksları Hafta I Transaxle diferansiyelini tekerleklere bağlamak için kullanılır. Sabit hızlı bağlantıları vardır. Sabit hız bağlantıları ile tekerleklerin sağa-sola veya yukarı aşağı hareket etmesi sağlanır. Atatürk Üniversitesi
Süspansiyon, Direksiyon ve Fren Sistemleri Hafta I Süspansiyon Sistemi Araç tekerleklerinin ve lastiklerinin aşağı yukarı hareket ederek üst yapının en az bir şekilde etkilenmesini sağlar. Viraj alırken üst yapının zayıflamasını azaltır. Çeşitli yaylar, barlar, mafsal bağlantıları ve kollardan oluşur. Atatürk Üniversitesi
Süspansiyon, Direksiyon ve Fren Sistemleri Hafta I Direksiyon Sistemi Sürücünün aracın yönünü kontrol etmesini sağlar, bu işlemi tekerlekleri sağa-sola döndürerek gerçekleştirir. Bir dizi dişli mafsal ve kollar kullanılır. Atatürk Üniversitesi
Süspansiyon, Direksiyon ve Fren Sistemleri Hafta I Süspansiyon ve Direksiyon Sistemi Süspansiyon yayı Motor Lastik Direksiyon pompası Darbe sönümleyici Tekerlek Aks Direksiyon dişlisi Transaxle Süspansiyon sistemi kontrol kolu Direksiyon sisteminin lastiğe rod kolu ile bağlantısı Atatürk Üniversitesi
Fren Sistemi Hafta I Aracın yavaşlaması veya durması için sürtünme üretir. Sürücü fren pedalına bastığında artan akışkan basıncı sayesinde fren mekanizması her bir tekerleğe etki etmeye başlar. Mekanizma sürtünme malzemesini metal disklere veya kampanalara doğru iterek dönmeyi yavaşlatır. Atatürk Üniversitesi
Fren Sistemi Hafta I Fren merkezi Emniyet (el) freni Ana silindir Fren boruları Fren pedalı Hidrolik ünite Fren pabuçları Diskler Atatürk Üniversitesi
Fren Tekerlek Bağlantısı Hafta I Fren diski Tekerlek Tekerlek yatağı Lastik Disk fren pabucu Atatürk Üniversitesi
Tekerlekler ve Lastikler Hafta I Taşıtın yol ile temasını sağlarlar; Lastikler farklı kauçuk ve mukavemet artırıcı malzemelerden yapılırlar. Lastik dişleri uygulama alanına göre dizayn edilir. Tekerlekler metaldirler ve çok çeşitli boyut ve dizaynda üretilirler. Atatürk Üniversitesi
Yardımcı sistemler ve güvenlik sistemleri Hafta I Yardımcı Sistemler Genelde aşağıdaki sistemlerden oluşur; Klima Ses sistemi Hareketli koltuklar Hareketli camlar Arka cam buz ve nem giderme sistemleri Atatürk Üniversitesi
Yardımcı sistemler ve güvenlik sistemleri Hafta I Güvenlik Sistemleri Genelde aşağıdaki sistemlerden oluşur; Emniyet kemerleri Hava yastıkları Emniyet sistemleri Atatürk Üniversitesi
Yardımcı sistemler ve güvenlik sistemleri Güvenlik Sistemleri Hafta I Ön ve yan hava yastıkları Atatürk Üniversitesi
Hibrid Araçlar Hafta I İki farklı itme türü kullanılır; İçten yanmalı motorlar Elektrik motoru-jeneratör gurubu Atatürk Üniversitesi
Hibrid Güç Aktarımı Hafta I Atatürk Üniversitesi
Hibrid Araç Parçaları Hafta I Motor-jeneratör Yüksek voltaj kabloları Hibrid kontrol modülü Aküler İçten yanmalı motorlar Çalışma Mekanizması, Rejeneratif Fren Frenleme esnasında araç tekerleklerindeki dönme kuvveti motor-jeneratörün armatürünü döndürür, bu sayede elektrik enerjisi üretilerek akü şarj edilir. Atatürk Üniversitesi
Şasi numarası Hafta I 1 or 4 United States 2 Canada 3 Mexico J Japan K Korea S England W Germany Birinci karakter ülke kodu İkinci karakter üretici firma Onuncu karakter üretim yılı A Audi B BMW C Chrysler D Mercedez Benz F Ford G General Motors H Honda N Nissan T Toyota S 1995 T 1996 V 1997 W 1998 X 1999 Y 2000 1 2001 3 2003 5 2005 7 2007 9 2009 A 2010 B 2011 C 2012 D 2013 Atatürk Üniversitesi
Tahrik Tipleri