Çevresel Ürün Beyanı Yer Karoları için EN1584 ve ISO1425 uyumlu CPC Kodu: CPC 373 Ateşe Dayanıklı Ürünler ve Ateşe Dayanıklı Olmayan Yapısal Kil Ürünleri Yayım Tarihi: 7.1.215 Geçerlilik Tarihi: 6.1.22 Version 1.1 Pazar Kapsamı: Uluslararası Beyan Numarası S-P-675 ECO EPD Ref. No 134 Ürünün çevre performansı, yaşam döngüsü değerlendirmesi standartları çerçevesinde hesaplanmıştır. Çevresel Ürün Beyanı bağımsız kurumca onaylanmıştır.
Program Bilgisi EPD Program Sahibi Ürün Kategori Kuralları (Product Category Rules, PCR) Kapsamlı PCR Değerlendirmesi Yapan Bağımsız Doğrulama Onaylayan EPD Hazırlayan Hesaplama Prosedürü The International EPD System www.environdec.com Valhallavägen 81, 114 27 Stockholm, Sweden 212:1 Baskı 1.2, 213-3-15), Construction Products and CPC 54 Construction Services EN 1584:212 + A1:213 Sustainability of Construction Works The International EPD SystemTeknik Komitesi Dahili þ Harici Markus Wendin www.miljogiraff.se Metsims Sustainability Consulting www.metsims.com SimaPro 8..4 Yazılm Programı (Metsims Sustainability Consulting) EPD Süreç Belgelendirmesi Sistem Sınırları Beşikten Kapıya þ Beşikten Kapıya (Opsiyonlu) Beşikten Mezara Uyarı Söz konusu EPD belgesinde belirtilen veriler, SimaPro LCA yazılımında belirtilen tanımlama faktörleri ve hesaplama kurallarının uygulanması sonucunda elde edilmiştir. Bu hesaplamalar için kullanılan çevresel göstergeler CML V4.2 Nisan 213 tabanını referans almaktadır. Söz konusu EPD Belgesinin içeriği ile ilgili daha fazla bilgi almak için proje sorumlusu Müge Onbaş ile muge.onbas@ seranit.com.tr e-posta adresinden iletişime geçiniz. 2 Doğrulama ve Tescil Kapsamlı(PCR(Değerlendirmesi(Yapan; The$International$EPD $System$Teknik$komitesi Valhallavägen$81,$114$27$Stockholm,$Sweden$ www.environdec.com$info@environdec.com ISO(1425;26(uyarınca,(Bağımsız(Doğrulama(ve(Veri Dahili$ $$$$$Dış$Kaynaklı$! Üçüncü(Şahıs(Doğrulayıcı: Marcus(Wendin Sodra(Larmgatan(6, 411(16(Goteborg(Sweden Temel%PCR:%CEN%Standardı%EN%1584:212%+%A1:213%Yapı%İşleri% Sürdürebilirliği Özel%PCR:%Yapı%Ürünleri%ve%CPC%54%Yapı%Servisleri (212:1%Baskı%1.2,%213N3N15) EN%ISO%1425;21% a%göre%bağımsız%doğrulama%ve%veri Dahili& &&&&&&Dış&Kaynaklı&! Üçüncü%Şahıs%Doğrulayıcı: Marcus%Wendin Sodra%Larmgatan%6, 411%16%Goteborg%Sweden
Kurumsal
Türkiye nin ilk Teknik Porselen üreten fabrikası olarak 1992 yılında kurulan, iç mekan ve dış cephe uygulamaları için seramik ve %1 porselen karo üreten Seranit Granit Seramik Sanayi A.Ş., yenilikçi yaklaşımı, zengin renk, efekt ve ebat seçenekleri ve trend belirleyen tasarımlarıyla mekanlara değer katmaktadır. Günümüzde Seranit 8,5 milyon m 2 üretim kapasitesi ile Bilecik ve 1 milyon m 2 üretim kapasitesi ile İnönü/Eskişehir fabrikalarında üretim yapmaktadır. Kurulduğu günden itibaren benimsediği dünya çapında takdir edilen kalite düzeyini korumak ve müşteri memnuniyetini en üst seviyede tutmak için rakipleriyle fiyat ile değil kalite ile rekabet etmek ilkesinden bir an bile ödün vermeyen Seranit, sahip olduğu modern üretim teknolojileri ile dünya porselen üreticileri arasında saygın bir yer kazanmıştır. Seranit, Türkiye nin ilk teknik porselen üreten fabrikası, bünyesinde geliştirdiği AR-GE ve ÜR-GE çalışmaları ile sektörün jenerik markası haline gelen Super White gibi pek çok jenerik ürünün üreticisi, standart ebatların yanı sıra, 6x6 cm ve 6x12 cm ebatlarındaki teknik porselen ile 27 yılında bir ilke daha imza atarak 9x9 cm ve 9x135 cm ebatlarında teknik porselen serisini değişik renk ve bitiş alternatifleri ile Türkiye pazarına sunan ilk firma, dış cephe uygulamalarında geliştirdiği uygulama teknikleri ile yenilikleri ve kolaylıkları sektöre kazandıran firma ve zengin renk ve ebat seçeneği, trend belirleyen tasarımları ile dikkat çeken ürün portföyü ile projelerde öncelikli tercih edilen marka olma özelliği taşımaktadır. Seranit seramik ve porselen ürünleri Seranit in sahip olduğu Seranit Porselen ve Serra Seramik markaları ile müşterilerine ulaşmaktadır. Gelecek nesillere daha iyi ve temiz bir dünya bırakabilmek anlayışıyla ulusal ve uluslararası standartlara uyarak çevre dostu yönetim anlayışı çerçevesinde çevre dostu ürünler üreten Seranit, 141 Çevre Yönetim Sistemi Sertifikasını alarak buna yönelik tüm gereklilikleri hassasiyetle uygulamakta ve üretiminde uygun hammadde kullanımı ve enerji verimliliğini ön planda tutmaktadır. Ayrıca Seranit çevre koruma programı çerçevesinde sıfır kirlilik hedefi ile üretimde kullandığı suyun ve kullanılabilir atıkların tekrar kullanımına, üretim sürecinde çevreye bırakılan gaz salınımlarını azaltmaya ve iyileştirmeye yönelik yatırımlar ve araştırmalar yapmaktadır. Seranit, çalışan ve çevresine gösterdiği ilgi ve hassasiyeti TSE ISO EN 14, TS EN ISO 141:24, TS 181:28, TSE İSG OHSAS TS 181 ve ISO 91:28 gibi ulusal ve uluslararası birçok standart ile kanıtlamıştır. Firma ayrıca 214 yılında TS EN 14411 Çift Yıldız Belgesini alarak seramik ve porselen karo üretimindeki üstün kalitesini kanıtlamıştır. 4
Beyan Söz konusu EPD belgesi için yapılan Yaşam Dönüsü Değerlendirmesi (LCA) ISO 144/44 kılavuzuna uygun olarak Yapı Ürünleri ve CPC 54 Yapı Servisleri (PCR 212:1 Baskı 1.2, 213-3-15) Ürün Kategori Kurallarında (PCR) belirtilen kurallar, EN 1584:212 + A1:212 Yapı İşleri Sürdürebilirliği: Çevresel Ürün Beyanları ve ISO 1425 Standardı uyumlu Uluslararası EPD sistemi genel program prensipleri çerçevesinde hazırlanmıştır. EPD Belgesi LCA modellemesi, Yer Karosu ürünü için Seranit Eskişehir üretim tesisi 213 yılı üretim verileri temel alınarak; Ecoinvent Ver 3.1 veri tabanı ve etki faktörleri ile SimaPro 8..4 LCA yazılmı kullanılarak oluşturulmuştur. Yapı Ürünleri EPD karşılaştırması, ürünlerin EN 1584 normu uyumlu değil ise yapılamaz. Söz konusu EPD belgesi beşikten kapıya ve yaşam sonu süreçlerini temsil etmektedir. Söz konusu EPD Belgesi, arka plan veri ve sonuçlarının yeşil bina tasarımcıları, mimarlar, yapı malzemeleri üreticileri ve yapı sektöründeki diğer paydaşlar için Yer Karosu kaynaklı potansiyel çevresel etkileri anlatan güvenilir bir kaynak oluşturması beklenmektedir ve kurumlar arası iletişimi sağlamak amacı ile kullanılacaktır. 5
Ürün Özellikleri
Söz konusu EPD belgesi kapsamında yer alan seramik yer karoları ağırlıklı olarak kil, pegmatit ve silis gibi doğal malzemeler ile alümina, dolomit, baryum ve kalsit gibi hammadde karışımlarından üretilmektedir. Yer karosu üretiminde kullanılan hammaddeler aşağıdaki tabloda verilmiştir. İçerik % Kil 3%'('4% Pegmatit 35%'('45% Silis'Kumu 4%(5% Kaolin 15%'('2% Potasyum'nitrat 1%(1% Feldspat 15%(25% Zirkon 1%(1% Borik'asit 1%(1% Çinko 1%(1% Kalsit 1%(1% Ürün içeriğine uygun olarak hammaddeler karıştırılarak çamur elde edilir. Elde edilen çamur sprey kurutma yöntemiyle fazla nemden uzaklaştırılarak homojen granül elde edilir. Elde edilen bu granüller preslenerek bisküvi veya ham ürün elde edilir. Ham ürün kullanım alanına göre sırsız veya sırlama işleminden geçirilerek yüksek sıcaklıkta (yaklaşık 118 C) fırınlanır. Kullanım alanına göre aşınmaya karşı ve kayma direnci için karolar sırlama işleminden geçirilir. Seranit tarafından 3x3, 4x4 ve 6x6 ebatlarında üretilen Yer Karosu uygulamaları şu şekilde sıralanabilir; Ticari binalar (alışveriş merkezleri, oteller, ofis binaları, bankalar, restoran, mağaza, vb.) Yerleşim yerleri (lüks ev, villa, vb.) Kamu binaları (adalet sarayı, belediye binaları, vb.) Eğitim ve öğretim binaları, kültür merkezleri (okullar, tiyatro, kültür merkezi binaları, vb.) Duvar ve dış cephe uygulamaları, Bahçe, teras, havuz kenarı gibi dış mekan yer uygulamaları 7
Yer Karosu ürünlerine uygulanan teknik standartlar aşağıdaki tabloda verilmiştir Standartlar Teknik Özellikler Standart Değerler Ortalama Üretim Değerleri Uzunluk ve genişlik (cm) N 15 cm. ± %,6 ± 2, mm ± %,4 Kalõnlõk (%) N 15 cm. ± %5 ±,5 mm ± %3 Kenar düzgünlüğü (%) N 15 cm. ± %,5 ± 1,5 mm ± %,4 Gönyeden sapma (%) N 15 cm. ± %,5 ± 2, mm ± %,3 ISO 1545-2 Boyut ve yüzey kalitesi Yüzey düzgünlüğü N 15 cm. %,3 (Eğrilik ve peçlik) Merkezi eğrilik: ±%,5 ± %,4 Yüzey kalitesi Karo yüzeyinin en %95 inde görünümü bozan kusur olmamalõdõr. Karo yüzeyinin en %95 inde görünümü bozan kusur yoktur. ISO 1545-3 Su emme (%) %,5<E %3 %2 ISO 1545-4 Kõrõlma dayanõmõ (Newton) Kalõnlõk 7,5mm S 11N 13N Eğilme dayanõmõ (N/mm 2 ) R 3 N/mm 2 > 35 N/mm 2 ISO 1545-5 arpma dayanõmõ Mevcut test methodu Uygundur ISO 1545-7 Yüzey aşõnmasõna dayanõklõlõk Sõnõf ve devir olarak belirtilir. Sõnõf: 1-2-3-4-5 ISO 1545-8 Lineer õsõl genleşme (1 C) Mevcut test methodu 6,5 x 1-6 / C ISO 1545-9 Isõ şokuna dayanõklõlõk Mevcut test methodu Dayanõklõdõr ISO 1545-1 Rutubet genleşmesi (mm/m) Mevcut test methodu,1 mm/m ISO 1545-11 atlamaya dayanõklõk Gereklidir Dayanõklõdõr ISO 1545-12 Dona dayanõklõlõk Gereklidir Dayanõklõdõr DüşŸk konsentrasyonlu asit ve alkalilere dayanõm retici sõnõflandõrõr GLA/GLB ISO 1545-13 YŸksek konsantrasyonlu asit ve alkalilere dayanõm Mevcut test methodu Uygundur Ev kimyasallarõ ve yÿzme havuzu tuzlarõna dayanõm En fazla GB Min. GB ISO 1545-14 Lekelenmeye dayanõklõlõk Mevcut test methodu Min.3 ISO 1545-15 Kurşun ve Kadmiyumun tayini Mevcut test methodu Pb<,1 Cd<,1 EN11 Yüzey sertliği (mohs) 5 DIN5113 A+B+C YŸzey kaymazlõğõ İstendiği yerde - DIN5194 Işõğa karşõ renk dayanõmõ Hiçbir karo renk değiştirmemeli Dayanõklõdõr 8
Üretim Prosesi ve Sistem Sınırları Sistem sınırları hammaddelerin üretimi ve fabrikaya nakliyesi, tesis içi forklift kullanımı, fabrika üretim süreçlerini (beşikten kapıya) ve atık bertarafı aşamalarını kapsamaktadır. Sistem sınırı çerçevesi aşağıdaki şekildedir; Hammadde temini ve nakliyesi, Yer Karosu üretimi için hammadde ön işlem prosesleri, Pişmemiş ürün oluşturma, kurutma, sırlama ve fırınlama süreçlerinden meydana gelen üretim süreci, Enerji ve su tüketimleri, atık yönetimi ve Nihai ürün paketleme prosesi Atık bertarafı Yer karosu LCA çalışmasında kullanılan, nihai ürün paketleme ve atık bertarafı süreçlerini de kapsayan sistem sınırı ve akış şeması aşağıda gösterilmektedir. Yer Karosu LCA çalışması sistem sınırları 9
Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi Sonuçları
LCA Hesaplama Kuralları Foksiyonel Birim / Beyan Birimi Tanımlı ünite, 1 m 2 Yer Karosu (yaklaşık olarak 24,3 kg) üretimidir. Amaç ve Kapsam Söz konusu EPD 1 m 2 Seramik Yer Karosu ürününün beşikten kapıya, yaşam sonu seçenekli çevresel etkilerinin hesaplanmasını kapsamaktadır. Sistem Sınırları Sistem sınırları Hammadde Temini, Nakliye ve Üretim olarak geçen A1-A3 üretim süreçlerini ve C4 Yaşam Sonu sürecini kapsamaktadır. Tahmin ve Varsayımlar Söz konusu çalışma için ek ürün senaryosu oluşturulmamıştır. Ancak, paketleme atık senaryosu Türkiye yasalarınca belirtilen ürün paketleme atığının %44 geri toplama oranına göre modellenmiştir. Limitler Yer karosunda kullanılan toplam içeriğin %1 den daha küçük kısmına karşılık gelen hammaddeler hesaplamada dikkate alınmamıştır. Arkaplan Verileri Ecoinvent veri tabanı, kapsamlı arka plan veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Veri Kalitesi İncelenmekte olan ürünlerin hammadde, elektrik, su tüketimi ve bertaraf verileri Seranit 213 yılı üretim rakamlarına göre dikkate alınmıştır. Ecoinvent veri tabanını temel alan yerel veriler Metsims Sustainability Consulting tarafından geliştirilmiş ve ilgili alanlarda kullanılmıştır. İncelenmekte Olan Dönem Çalışmada kullanılan veriler 213 yılı Yer Karosu üretim rakamlarıdır. Paylaştırma Yer karosu üretiminde yan ürün üretimi gerçekleşmemektedir. Bu nedenle yan ürün paylaştırma işlemi yapılmamıştır. Nakliye verileri hammadde tonajlarına göre paylaştırma yapılarak çalışmada kullanılmıştır. Yer karoları enerji verisi 213 yılı Seranit Eskişehir fabrikası üretim rakamlarına göre alınmıştır. Su verisi paylaştırma işlemi de üretim rakamları göz önünde bulundurularak yapılmıştır. Karşılaştırma EPD belgeleri için veri karşılaştırması ve değerlendirmesi, yalnızca EN 1584 normları rehberliğinde, yapı içerisinde aynı fonksiyonelliğe sahip ürünler için, bu ürünlere özgü performans özellikleri dikkate alınarak ve sistem sınırlarının aynı olması durumunda mümkün olmaktadır. EN 1584 uyarınca, bu standarda uymayan yapı ürünlerinin EPD karşılaştırması yapılamamaktadır. Ana üretim hattı ve ilgili proseslerde ortaya çıkan tüm atıklar Seranit tarafından yasal hükümler uyarınca işlem görmektedir. 11
HAMMADDELER ÜRETİM SÜREÇLERİ KULLANIM YAŞAM SONU SİSTEM SINIRLARI DIŞINDA KALAN YARAR VE YÜKLER Hammadde temini Nakliye retim Kapõdan tesise nakliye Kurulum Kullanõm Bakõm Tamir Yenileme1) Yenileştirme1) Operasyon enerji tÿketimi Operasyon su tÿketimi De-konstrŸksiyon/Yõkõm Nakliye Atõk prosesi Bertaraf Tekrar kullanõm Ð-geri dšnÿşÿm Ð geri kazanma potansiyeli A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 C1 C2 C3 C4 D X X X MND MND MND MND MND MND MND MND MND MND MND MND X MND (X=LCA kapsamında, MND=Modül deklare edilmemiş-module Not Declared) Üretim Öncesi (A1: Hammadde Temini) Söz konusu çalışmada, her ürün grubu için üretim süreci çoğunlukla yerel kaynaklı fakat gerekli durumlarda dışarıdan temin edilen hammadde temini ile başlar. Hammadde temini süreci hammadde çıkarımı ve ön işlem proseslerini de kapsar. Üretim Aşaması (A2: Nakliye ve A3:Üretim) Nakliye süreci hammaddelerin tesise nakliyesi ve tesis içi forklift kullanım süreçlerini kapsamaktadır. Üretim süreci çamur hazırlama prosesi ile başlar ve sprey kurutma ile granül oluşumu, baskılama/press, kurutma işlemleri ile devam eder. Pişmemiş yer karosu ürünleri kullanım alanına göre sırlı veya sırsız olarak yaklaşık 118 C de fırınlanır. Kalite kontrol işlemlerinin ardından nihai ürünler paketlenerek dağıtıma gönderilir. Yer karosu üretim işleminde elektrik ve doğal gaz olmak üzere iki çeşit enerji tüketimi yapılmaktadır. Üretim Sonrası (C4: Yaşam Sonu) LCA de de modellendiği üzere tüm seramik ürünleri yaşam süreleri sonunda katı atık sahalarına bertaraf edilirler. Yer karosu ıskartaları kendi proseslerinde kullanılmak üzere çimento fabrikasına satılmaktadır. Yasalar uyarınca belirtildiği üzere, paketleme sonucunda çıkan atıkların %44 ü üretici tarafından paket geri dönüşüm sistemine aktarılır. (C4). Sistem sınırları dışında kalan fayda ve yükler, Modül D 12 LCA çalışmasında geri dönüşüm ve geri kazanım yararları dikkate alınmamıştır. Yer karoları yaşam süreçleri sonunda molozlarla aynı şekilde yasalar gereğince belirtilen katı atık sahalarına aktarılır.
Çevresel Profil EN1584 Uyarınca Yaşam Döngüsü Envanter Analizi Göstergeleri EPD uyarınca yapılan LCA sonuçları ve göstergeleri aşağıdaki Tabloda üretim (A1 - A3) ve yaşam sonu (C4) başlıkları altında verilmiştir. Tüm modüller için geçerli olan sistem sınırları ve kaynakların Yaşam Döngüsü Envanter Analizi (Life Cycle Inventory Analysis, LCIA) göstergeleri aşağıda belirtilmiştir. LCA Sonuçları - 1 m 2 Yer Karosu üretimi için kaynak tüketimi Parametre Birim Hammadde Temini Nakliye Üretim A1-A3 Hammade kaynağı olarak kullanılmayan yenilenebilir birincil enerji tüketimi Yaşam Sonu C4 [MJ].798 Hammadde kaynağı olarak kullanılan yenilenebilir birincil enerji tüketimi Toplam yenilenebilir birincil enerji kaynağı tüketimi Hammadde kaynağı olarak kullanılmayan yenilenemeyen birincil enerji tüketimi Hammadde kaynağı olarak kullanılan yenilenemeyen birincil enerji tüketimi Toplam yenilennemeyen birincil enerji kaynağı tüketimi [MJ] [MJ].798 [MJ] 169 4 [MJ] [MJ] 169 4 İkincil malzeme tüketimi [kg] İkincil yenilenebilir yakıt tüketimi [MJ] İkincil yenilenemeyen yakıt tüketimi [MJ] Net tatlı su tüketimi [m³].799 3.39E-3 13
Aşağıda verilmiş olan Tablo, 1 m 2 seramik Yer Karosu üretiminin belirtilen etki faktörlerine olan ve CML-IA Baseline (v4.2) metodu ile hesaplanan çevresel etkilerini tanımlamaktadır. Bu etki faktörleri: Küresel ısınma potansiyeli, ozon incelmesi potansiyeli (ozone depletion potential, ODP), fotokimyasal oksidasyon oluşma potansiyeli (formation potential of tropospheric ozone photochemical oxidants), asidifikasyon potansiyeli (acidification potential), ötrofikasyon potansiyeli (eutrophication potential) ve kaynak tüketim oluşumu potansiyeli-fosil olmayan (abiotic depletion potential for non-fossil resources) ve kaynak tüketim oluşumu potansiyeli-fosil (abiotic depletion potential for fossil resources). 1 m 2 Yer Karosu üretimi LCA çalışması, Çevresel Etkiler Parametre Birim Hammadde Temini Nakliye Üretim Yaşam Sonu KŸresel Isõnma Potansiyeli [kg CO2 eq.] 1,7,228 A1-A3 C4 Ozon İncelmesi Potansiyeli [kg CFC11 eq.] 6,83E-7 1,78E-8 Fotokimyasal Oksidasyon Oluşma Potansiyeli [kg ethene eq.],182 7,17E-5 Asidifikasyon Potansiyeli [kg SO2 eq.] trofikasyon Potansiyali [kg PO43- eq.],112,145 Kaynak Tüketim Oluşumu Potansiyeli (fosil olmayan kaynaklardan) Kaynak Tüketim Oluşumu Potansiyeli (fosil kaynaklardan) [kg Sb eq.] [MJ eq.] 165 4,12 Aşağıdaki Tablo, 1 m 2 seramik Yer Karosu üretimi çevresel etkilerini şu kategorilere göre göstermektedir: Tehlikeli Atık Bertarafı (Hazardous waste disposed, HWD), Tehlikesiz Atık Bertarafı (Non-hazardous waste disposed, NHWD), Radyoaktif Atık Bertarafı (Radioactive waste disposed, RWD), Tekrar Kullanılan Komponentler (Components for re-use, CRU), Geri Dönüşüm Malzemeleri (Materials for recycling, MFR), Enerji İçeriği İçin Kullanılan Malzemeler (Materials for energy recovery, MER), Enerji taşıyıcısı başına ihraç edilen enerji miktarı (Exported energy per energy carrier, EE). 1 m 2 Yer Karosu üretimi çıkış akışları ve atık kategorileri Parametre Birim Hammadde Temini Nakliye Üretim Yaşam Sonu A1-A3 C4 Tehlikeli Atõk Bertarafõ (HWD) Tehlikesiz Atõk Bertarafõ (NHWD) Radyoaktif Atõk Bertarafõ (RWD) [kg] [kg],16 27 [kg] Tekrar Kullanõlan Komponentler (CRU) Geri Dönüşüm Malzemeleri (MFR) Enerji İçeriği İçin Kullanõlan Malzemeler (MER) Enerji taşõyõcõsõ başõna ihraç edilen enerji miktarõ (EE [Typ]) 14 [kg],386 [kg],534,679 [kg] [MJ]
Çevresel Yorumlama 15
Tüm etki kategorileri içinde fosil olmayan kaynak tüketimi oluşum potansiyeli dışındaki etki kategorilerinde üretim (A3) süreci ürünün yaşam döngüsü üzerinde en yüksek etkili süreci temsil etmektedir. Üretim sürecinin küresel ısınma potansiyeli %78 olurken, hammadde temin sürecinin toplam karbon salınımının yaklaşık %18 ini, nakliye sürecinin ise etkinin %2 sini oluşturduğu görülmektedir. Seranit tarafından üretilen 1 m 2 Yer Karosu ürününün karbon etkisi 1,9 kg CO 2 eq. dir. 1 m 2 Yer Karosu üretiminin EPD göstergelerine göre LCA süreçleri üzerindeki etkileri 1%# 9%# 8%# 7%# 6%# 5%# 4%# 3%# 2%# 1%# %# 2%$ 3%$ 4%$ 3%$ 78%$ 76%$ 2%$ 2%$ 18%$ 19%$ Küresel#Isınma#Potansiyeli# Ozon#İncelmesi#Potansiyeli# Fotokimyasal#Oksidasyon# Oluşma#Potansiyeli# 66%$ 64%$ 1%$ 2%$ 29%$ 31%$ 11%$ 62%$ 1%$ 26%$ 2%$ 2%$ 1%$ 4%$ 84%$ Asidifikasyon#Potansiyeli# Ötrofikasyon#Potansiyali# Kaynak#Tüketim#Oluşumu# Potansiyeli#(fosil#olmayan# kaynaklardan)# 79%$ 1%$ 17%$ Kaynak#Tüketim#Oluşumu# Potansiyeli#(fosil# kaynaklardan)# A1# A2# A3# C4# Ozon incelmesi potansiyeli etkisinin %76 sı üretim süreci kaynaklı olurken, %2 sinin nakliye ve %19 unun hammadde temini süreci kaynaklı olduğu görülmektedir. Seranit tarafından üretilen 1 m 2 Yer Karosu ürününün ozon incelmesi potansiyeli 7,1E-7 kg CFC11 eq. dir. Üretim süreci, fotokimyasal oksidasyon oluşma potansiyelinin %66 sını oluşturmaktadır. Hammadde temin ve nakliye süreçleri ise etkinin sırasıyla %29 ve %1 ini oluşturmaktadır. Seranit tarafından üretilen 1 m 2 Yer Karosu ürününün fotokimyasal oksidasyon oluşturma etkisi,19 kg C 2 H 4 eq. dir. Üretim sürecinin asidifikasyon etkisi yaklaşık olarak %64 tür. Hammadde temin süreci etkide %31 lik, nakliye süreci ise %2 lik bir alan kaplamaktadır. Seranit tarafından üretilen 1 m 2 Yer Karosu ürününün asidifikasyon etkisi,363 kg SO 2 eq. dir. Ötrofikasyon etkisinin %62 lik payı üretim süreci kaynaklıdır. Etkinin geri kalan %26 lık ve %11 lik paylarını sırasıyla hammadde temin ve yaşam sonu oluşturmaktadır. Seranit tarafından üretilen 1 m 2 Yer Karosu ürününün ötrofikasyon etkisi,127 kg PO 4 eq. dir. 16
1 m 2 Yer Karosu üretiminin Küresel Isınma Potansiyeli (IPCC GWP1a) kg CO 2 eq. 1",9",8",7",6",5",4",3",2",1" ",18%,2%,78%,2% A1:Hammadde"Temini" A2:"Nakliye" A3:"Üretim" C4:"Yaşam"Sonu" Hammadde temin süreci kaynak tüketim oluşumu etkisinin %84 ünü oluştururken, etkinin %1 unu üretim süreci oluşturmaktadır. Nakliye süreci etkinin %4 lük payını oluşturmaktadır. Seranit tarafından üretilen 1 m 2 Yer Karosu ürününün kaynak tüketim etkisi 8,86E-6 kg Sb eq. dir. Yenilenemeyen fosil yakıt tüketimi en çok üretim (%79) ve ardından da hammadde temin süreci (%17) kaynaklıdır. Nakliye süreci etkinin %1 lik payını oluşturmaktadır. Seranit tarafından üretilen 1 m 2 Yer Karosu ürününün yenilenemeyen fosil yakıt tüketim etkisi 169 MJ eq. dir. 1) 1 m 2 Yer Karosu üretimi için toplam enerjinin (MJ) yaşam süreçlerine katkısı,9),8),7),6),5),4),3),2),1) ),78%,18%,1%,2% A1:Hammadde)Temini) A2:)Nakliye) A3:)Üretim) C4:)Yaşam)Sonu) 17
Referanslar /OHSAS 181/ Occupational health and safety management systems - Specification /EN 14411/ Ceramic tiles - Definitions, classification, characteristics and marking /ISO 91:28/ Quality Management Systems-Requirements /TSE EN 14411/ Double Star Criteria - Ceramic tiles - Definitions, classification, characteristics and marking /EN 1584/ EN 1584:212+A1:213, Sustainability of construction works - Environmental Product Declarations Core rules for the product category of construction products /EN ISO 1545-2/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 2: Determination of dimensions and surface quality /EN ISO 1545-3/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 3. Determination of water absorption apparent porosity, apparent relative density and bulk density /EN ISO 1545-4/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 4: Determination of modulus of rup-ture and breaking strength /EN ISO 1545-5/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 5: Determination of impact resistance by measurement of coefficient of restitution /EN ISO 1545-7/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 7: Determination of resistance to sur-face abrasion for glazed tiles /EN ISO 1545-8/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 8: Determination of linear thermal expansion /EN ISO 1545-9/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 9: Determination of resistance to thermal shock /EN ISO 1545-1/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 1: Determination of moisture expan-sion /EN ISO 1545-11/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 11: Determination of crazing re-sistance for glazed tiles /EN ISO 1545-12/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 12: Determination of frost resistance /EN ISO 1545-13/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 13: Determination of chemical re-sistance /EN ISO 1545-14/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 14: Determination of resistance to stains /EN ISO 1545-15/ Technical Standard for Ceramic Tiles - Part 15: Determination of lead and cadmi-um given off by glazed tiles /EN 11/ Ceramic Tiles - Determination of Scratch Hardness of Surface According to Mohs /DIN 5113/ Testing of floor coverings - Determination of the anti-slip property - Workrooms and fields of activities with slip danger - Walking method - Ramp test /DIN 5194/ Ceramic tiles - Testing of the light fastness and colour fastness of ceramic tiles for walls and floors /ISO 1425/ DIN EN ISO 1425:29-11: Environmental labels and declarations - Type III environ-mental declarations Principles and procedures /ISO 144-44/ DIN EN ISO 144:26-1, Environmental management - Life cycle assessment - Principles and framework (ISO 144:26) and Requirements and guidelines (ISO 1444:26) /PCR for Construction Products and CPC 54 Construction Services/ Prepared by IVL Swedish Environmental Research Institute, Swedish Environmental Protection Agency, SP Trä, Swedish Wood Preservation Institute, Swedisol, SCDA, Svenskt Limträ AB, SSAB, The International EPD System, 212:1 Version 1.2, DATE 213-3-15 /PCR for Glass and glass products and other nonmetallic products n.e.c. and CPC 373 Refractory products and structural non-refractory clay products/ Prepared by IVL Swedish Environmental Research Institute, Swedish Environmental Protection Agency, SP Trä, Swedish Wood Preservation Institute, Swedisol, SCDA, Svenskt Limträ AB, SSAB, The International EPD System, 212:1 Version 2, /The International EPD System/ The International EPD System is a programme for type III environmental declarations, maintaining a system to verify and register EPD s as well as keeping a li-brary of EPD s and PCRs in accordance with ISO 1425.www.environdec.com /Ecoinvent / Ecoinvent Centre, www.eco-invent.org /SimaPro/ SimaPro LCA Package, Pré Consultants, the Netherlands, www.pre-sustainability.com 18
Terimler Sözlüğü Asidifikasyon (Acidification) Asidifikasyon, asitleştirici maddelerin toprak, yeraltı suyu, yüzey suyu, organizmalar, ekosistemler ve malzemeler üzerinde yarattığı toksik etkiyi ifade eden etki kategorisidir. Asidik gazların atmosferdeki su ile reaksiyona girmeleri sonucunda asit yağmuru denilen olay gerçekleşmektedir. Asit yağmurlarının oluşumu da ekosistem içerisindeki çeşitliliğin azalmasına sebep olmaktadır. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında asidifikasyon kg SO 2 eşdeğeri cinsinden ifade edilmektedir. CPC Kodu, Birleşmiş Milletler tarafından kullanılan Merkezi Ürün Sınıflaması (Central Product Classification, CPC) sistemidir. BM İstatistik Komisyonu tarafından 1989 yılında faaliyetler, ürünler ve hizmetleri sınıflandırmak için geliştirilen ve dünya düzeyindeki farklı ekonomik istatistiklerde kullanılabilecek bir sınıflama sisteminin bir parçası olan CPC kodu, mal ve hizmetleri sınıflamak için merkezi bir araçtır. CPC Kodu (CPC Code) 19
Çevresel Ürün Beyanı, EPD (Environmental Product Declaration) EPD ler, ISO 1425 e göre tanımlanan, bir ürünün veya servisin çevre performansını ISO 144 serisi çerçevesinde belirtilmiş parametreler bazında önceden belirlenmiş kategorilere göre (hammadde eldesi, enerji kullanımı ve verimliliği; malzeme ve kimyasal madde içeriği; hava, su ve toprağa verilen emisyonlar; atık oluşumu) nicel olarak değerlendiren ve beyan eden deklarasyonlardır. Ticaret odaklı olup, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD) kapsamında ekonomik faaliyetlerin ekolojik ayak izini ve üretim sürecinde meydana gelen çeşitli emisyon değerlerini dikkate alır. Bağımsız şekilde, üreticinin sağladığı bilgilerle hazırlanan EPD ler, ürünün teknik tanımı, üretici firma detayları ve YDD sonuçlarından meydana gelir. Ekolojik ayak izi, tüketilen doğal kaynakların yeniden üretimi, oluşan atıkların geri kazanımı için ne kadar kara ve su sahasına ihtiyaç duyulduğunu ortaya koyan bilimsel bir ölçüdür. Doğal kaynaklar ve eko sistem üzerinde insanların tüketimi sonucu oluşan etkiyi ölçmeye yarayan bir araçtır. Doğal kaynakların tüketim hızı ile dünyanın kendi kendini yenileme kapasitesini karşılaştırarak, var olan tüketimin sürdürülebilir olup olmadığını gösterir. Bir nüfusun ekolojik ayak izin içerisinde; solunum için gerekli olan hava, temiz su, gıda, ısınma soğutma, hareket edebilmek için ihtiyaç duyulan enerji, tüketilen ağaç ürünleri, yaşam alanlarının kurulması için tüketilen kaynaklar, tüketim sonucunda oluşan atıklar (sera gazları, organik atıklar, katı atıklar vb) yer almaktadır. Ekolojik Ayak İzi (Ecological Footprint) 2
Fotokimyasal Oksidasyon olarak ifade edilen foto oksidan oluşumu, tarımsal ürünlere, insan sağlığına ve ekosisteme zarar veren reaktif maddelerin oluşumunu açıklayan etki kategorilerinden biridir. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında fotokimyasal oksidasyon kg C 2 H 4 eşdeğeri cinsinden ifade edilmektedir. Fotokimyasal Oksidasyon (Photochemical Oxidation) Kaynak tüketimi (Abiotic Depletion) Kaynak Tüketimi, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında doğal kaynakların (petrol, demir cevheri vb.) tüketimini ifade eden etki kategorilerinden biridir. Küresel, bölgesel ve yerel etki boyutuna sahiptir ve kullanılan mineral miktarını ve kullanılan fosil yakıt miktarını ifade eder. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında kaynak tüketimi kg Sb (Antimon) cinsinden ifade edilmektedir. Küresel Isınma, iklim değişikliği sebebiyle atmosferin ısınmasını ifade eden bir kavramdır. Küresel ısınmaya en fazla neden olan insan faaliyetlerinden biri de petrol, kömür ve doğal gaz gibi fosil kaynakların yakılmasıdır. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında küresel ısınma kg CO 2 eşdeğeri cinsinden ifade edilmektedir. Küresel Isınma (Global Warming) 21
Ötrofikasyon / Nütrifikasyon (Eutrophication) Ötrofikasyon, havaya, suya ve toprağa besi maddelerinin (nutrients) aşırı salınımı nedeniyle oluşan makro besi maddelerinin artışının sebep olduğu etkileri ifade eden etki kategorisidir. Nitrat ve fosfat gibi besi maddelerinin var olması ekosistem içerisindeki yaşamın devamlılığı için büyük önem taşıyor olsa da yüksek konsantrasyonlarda bulunmaları sonucu sulak alanlarda alg patlamalarına neden olmaktadır ve bu da su içerisindeki oksijen miktarının azalmasına sebep olur. Bu durum ekosistemin zarar görmesine neden olur. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında nütrifikasyon kg PO 4 3- eşdeğeri cinsinden ifade edilmektedir. Ürün Kategori Kuralları, PCR belli bir ürün kategorisine ait EPD belgesi için başlıca kural ve gereklilikleri tanımlayan belgelerdir. Bu kurallar şeffaflık olma özelliği ve aynı kural temelli EPD lere karşılaştırma olanağı sağladıkları için ISO1425 uyumlu çevresel beyanlar için büyük önem teşkil ederler. Ürün Kategori Kuralları, PCR (Product Category Rules) Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi, LCA (Life Cyle Assessment) LCA, bir ürün ya da hizmetin üretiminden tüketimine kadar (beşikten mezara) tüm süreçleri kapsayacak şekilde değerlendirilmesidir. LCA bir ürün, proses ya da hizmet için kullanılan enerji, hammadde ve bundan dolayı oluşan atık ve emisyonların çevresel etkilerini ve bu süreçte doğal kaynakların tüketimini ve çevresel iyileştirme fırsatlarını değerlendiren bir araç ve yöntemdir. ISO 144/44 serisi standartları ile nasıl yapılacağı ve çerçevesi belirlenir. 22
Doğrulama & Tescil İletişim Bilgileri Ayni ürün kategorisi fakat farklı programlar çerçevesinde yayımlanmış olan çevresel beyanların karşılaştırması mümkün olmayabilmektedir. Program Yürütücüsü The International EPD System PCR Denetimi Yapan: Uluslararası EPD Sistemi Teknik Komitesi www.environdec.com Program Yürütücüsü EPD Türkiye The International EPD System Sekreterliği Veko Giz Plaza, Meydan Sok. No 3 Kat 13 Maslak, İstanbul Turkey www.epdturkey.org Bağımsız Doğrulayıcı Miljogiraff Marcus Wendin Sodra Larmgatan 6, 411 16 Goteborg Sweden www.miljogiraff.se Deklarasyon / Beyan Sahibi Seranit Granit Seramik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Meliha Avni Sözen (Ortaklar) Caddesi 34394 Mecidiyeköy-İSTANBUL No:4 www.seranit.com.tr LCA Uzmanı ve Görsel Tasarım Metsims Sustainability Consulting Elmas Studio Levent Sanayi Mah. Sultan Selim Cad. Lalegul Sok. No:7 D:18 34415 4. Levent Istanbul, Turkey www.metsims.com 23
Seranit Granit Seramik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Merkez: Meliha Avni Sözen (Ortaklar) Caddesi 34394 Mecidiyeköy-İstanbul / TÜRKİYE No:4 Tel: +9 (212) 34 74