Hava Yolu Yönetimi, Hava Yolu Açıklığını Sağlayan Aygıtlar & Klinik Kullanımları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI Hava Yolu Yönetimine Giriş Anestezi uygulamasının güvenliğinde esas olan nokta hava yolunun ve damar yolunun daima çalışır olmasıdır. Bu ikili bir anestezi profesyoneli için ilk sırada gelmesi gereken tedbirlerdir! Havayolu yönetimini bilmek, bu konuda tekniklere hakim olmak, akut anlarda doğru kararlar verebilmek, mevcut teknik olanakları doğru şekilde kullanabilmek; anestezi uygulamasının güvenlik düzeyini arttıracaktır. Havayolu yönetimi konusunu aşağıdaki başlıklar altında incelemeye çalışacağız. Havayolu anatomisindeki temel yapılar Havayolunu açmaya yönelik manevralar Havayolu açıklığını sağlamada kullanılan aygıtlar Havayolu açıklığını sağlayan aygıtların kullanımı Havayolu açıklığını sağlayan aygıtların avantajları, dezavantajları 1
Solunum Sisteminde Genel Anatomi Solunum sistemi anatomisindeki yapılar göğüs boşluğunda olup olmamasına göre iki bölüme ayrılarak incelenmektedir. Bunlar üst solunum yolları ve alt solunum yollarıdır. Üst solunum yolları; burun (Nasus), yutak (Farinks) ve gırtlaktır. (Larinks) Alt solunum yolları; nefes borusu (Trakea), bronşlar (Bronchi) ve akciğer de dahil solunumsal bronşiollere kadar olan akciğer içi hava iletici bölümdür. Tüm bu anatomik yapıların ortak işlevi; taze havayı almak, kan ile gaz alışverişini gerçekleştirmek ve kullanılmış havayı dışarı atmaktır. Hava; solunum yollarında ilerlerken temizlenir, ısıtılır ve nemlendirilir. Hava Yolunun Açıklığı Havayolu açıklığından bahsetmeden evvel, havayolu açıklığının sağlanmasının neden gerektiğinden bahsedilmesi gerekir. Anestezi uygulamasını takiben (Ya da herhangi bir nedenle bilinç bozukluklarında veya farklı durumlarda da olabilir.) havayoluna dair reflekslerini koruyamayan hastanın dili geriye düşer. Geriye düşen dil, havayolunun kapanmasına ve hava akışının engellenmesine sebep olur. Çünkü orofaringeal kaslar gevşemiştir. Havayolunu açmaya yönelik manevraların temel amacı dilin geriye kaçmasını önlemek ve etkin gaz alışverişinin gerçekleşmesi için uygun yol sağlayabilmektir. 2
Anestezi Uygulamasında HYA nın Sağlanması Anestezi uygulamasında hastaya nöromuskuler blokerler uygulandığı için her türlü manevranın ciddi travmalara neden olabileceği bilinmelidir. Bu nedenle baş-çene pozisyonu çok kontrollü bir şekilde verilmelidir. Anormal açılı hiperekstanse yaklaşımlardan kaçınılmalıdır. Hastanın boynu yumuşak desteklerle doldurulabilir! Anestezi uygulamasında ventilasyon esnasında havayolu açıklığının yeterli düzeyde sağlanamaması, her inspiryumda verilen havanın mideye kaçmasına neden olacaktır. Bu hava midede birikeceğinden, oluşan basınç nedeniyle kusma ve aspirasyon riski oluşabilir! Hava Yolu Açma Manevraları Head Tilt-Chin Lift Manevrası: Başın geriye doğru ekstansiyona alındığı ve çenenin de bu esnada öne doğru kaldırıldığı manevradır. Hastanın aldığı pozisyona Baş-Çene Pozisyonu denir. Bu manevranın uygulanabilmesi için hastanın servikal (Boyun) bir travmaya maruz kalmamış olması gerekir. Eğer servikal travmaya maruz kalmış bir bireye bu manevra uygulanırsa, kalıcı sinir hasarına neden olacak ciddi komplikasyonlar meydana gelebilir. Jaw Thrust Manevrası: Baş-çene pozisyonunu açıklarken, servikal bir travma durumunda uygulamanın sakıncalı olduğunu belirtmiştik. Böyle bir durumda jaw thrust manevrası tercih edilebilmektedir. Bu manevrada, baş ve boyun sabit tutulur. Çene ise yukarı ve öne doğru itilerek hava yolu açıklığı sağlanmaya çalışılır. Eğer yine de yetersiz olur ve hava yolu açıklığı sağlanamazsa, çok hafif bir baş-çene pozisyonu verilerek ventilasyon sağlanmaya çalışılabilir. 3
Az Efor, Çok Etkinlik! Gerek baş-çene pozisyonunda, gerek çene itme pozisyonunda; aktif olarak çenenin alt kenarlarındaki kemik uçları kullanılmalıdır. (Mandibula) Mandibula, her iki elin işaret parmakları ile yukarı doğru çekilerek çok fazla efor harcanmadan kaldırılırsa; hava yolu açıklığı etkin şekilde sağlanmış olur. Bu esnada baş parmaklar ile çene öne doğru itilir. Bu yaklaşımlar, aynı zamanda etkin birer ağrılı uyarandır. Airway Anestezi uygulamasında etkin ventilasyona olanak sağlayan, doğru kullanıldığında ventilasyon etkinliğinin verimini %100 hale getiren kendisi küçük işlevi büyük maddelerdir. Anestezi uygulamasında; İndüksiyonda APL valf kapalıyken ve etkin maske tutma eylemi mevcutken, manuel bag etkin şekilde dolmuyorsa! Ekstübasyon öncesinde aspirasyonu kolay sağlayabilmek ve tüpün hasta tarafından ısırılmasını önlemek için! Orogastrik yola ulaşmak için! (Kalıcı olmayan ) airwayler kullanılır. Genelde erişkin kadın hastalarda yeşil, erişkin erkek hastalarda sarı; iri yapılı kadınlarda sarı, iri yapılı erkeklerde kırmızı kullanılır. 4
Maskeler Hasta için ideal bir yüz maskesi; Gözlerine bası yapmamalıdır. Burun köküne basmamalıdır. Yeterli büyüklükte olmalıdır. Mümkünse şeffaf olmalıdır. Bu sayede ventilasyon esnasında hastanızın kusup kusmadığını, sekresyon aspirasyonu olup olmadığını görebilirsiniz! Anestezi uygulamasında tüm boylarda maskeler hazır bulunmalıdır. İdeal olan, maskelerin tek kullanımlık olması olsa da; çok kullanımlı maskelerin her vakadan sonra batikonla yıkanması ve akabinde bir dezenfektanla uygun şekilde silinmesi gerekir. Maskenin Yüze Oturtulması Bu manevraları laboratuar pratiğinde uygulamalı olarak göreceğiz. Bir yüz maskesini hastanın yüzüne oturturken; Herhangi bir yerden hava kaçağı olmamalıdır. Yüz maskesini etkin bir şekilde koyabildiyseniz ve başarılı bir ventilasyon yapıyorsanız: a) Etkin bir end tidal karbondioksit dalgası görürsünüz. b) Balonunuz efektif bir şekilde geri dolar. c) Hastanın göğüs kafesi etkin şekilde kalkar, abdominal solunuma benzeyen bir solunumla karakterize mide şişmez. 5
Maskenin Yüze Oturtulması Tek Elle Maske Yönetimi: Mümkünse sol elinizi tercih ediniz. Başparmak maskenin size bakan tarafında, işaret parmağı karşı tarafta ve kalan üç parmak da çenede olacak şekilde bir teknik geliştirilebilir. Kendinizi bu yöntemle geliştirin, mümkün olduğunca çift el maske yöntemini eğitiminiz sürecinde indüksiyon evresi için kullanmayın! Çift Elle Maske Yönetimi: Bu yöntemi özellikle ventilasyonunda çeşitli nedenlerle güçlük yaşanan hastalarda kullanabilirsiniz. Uygulayıcı maskeyi öne iterken ve çeneyi kaldırırken; iki elini kullanır. Manuel bag (Balon) bir diğer klinisyenin elindedir. İşlem Adımları 1. Hava yolu açıklığını sağlayacak manevrayı yapınız. Servikal bir travma söz konusu değilse, baş-çene pozisyonu veriniz. 2. Yüz maskesini uygun şekilde yerleştiriniz. 3. Anestezi makinesinde gaz akışının açık olduğunu doğrulayınız. Minimum 6 L/dk akış olmalıdır. APL valfin tamamen açık (Minimum) olması halinde kaçak olacağını unutmayınız ve valfi uygun seviyeye kadar kapatınız. Eğer havayolu basıncı 20 cmh 2 O nun üzerine çıkarsa, mideye hava kaçacağından dolayı valfi bir miktar açınız ve basıncı azaltınız. 4. APL valf kapalı olduğu halde balon dolmuyor ve ventilasyon gerçekleşmiyorsa, airway yerleştiriniz. Bu esnada maske boyutunun hastaya uygunluğunu yeniden sorgulayınız ve gerekliyse daha büyük ya da küçük maskeye geçiniz. 5. Airway yerleşimine, uygun akışa ve uygun APL valf basıncına rağmen balon dolmuyorsa; çift elle ventilasyon uygulamasına geçiniz. 6
İdame Havayolu Yöntemleri Bugün anestezi pratiğinde en sık havayolu yönetim metodları: 1. Maske ile ventilasyon 2. Laringeal mask airway (LMA) 3. Endotrakeal entübasyon Bu yöntemlerin her birinin avantaj ve dezavantajları mevcuttur. Maske İle Ventilasyon Maske ile ventilasyon, ciddi anlamda kısa sürecek olgularda tercih edilebilen bir havayolu yönetim şeklidir. Uygulayıcı için yorucu olabilir. Yorgunluk nedeniyle ilerleyen dakikalarda etkinliği azalabilir. Yeterli havayolu açıklığı sağlanmaz, gastrik kompartmana hava akışı fazla olursa aspirasyonla sonuçlanabilir. Diğer yöntemlere göre daha az güvenilir bir yöntemdir. Maske ile ventilasyonda rutin airway kullanımı önerilir. Eğer anestezik gazlarla kombine bir şekilde maske tutulacaksa, kaçağa izin verilmemelidir! İşlem çok kısa sürecekse, havayolu aygıtlarıyla havayolunun irrite edilmesinin önlenmesini avantaj olarak öne sürebiliriz. 7
Zor Maske Ventilasyonu Anestezi profesyonellerini havayolu aygıtlarının yerleştirilememesinden ziyade, hastanın hiç ventile edilememesi korkutur. Bir hastada maske ventilasyonunu zorlaştırabilecek bazı etkenler: VKİ > 26 Sakal-bıyık varlığı 55 yaş üstü olmak Horlama öyküsü Eksik dişler Endotrakeal Entübasyon Endotrakeal entübasyonda amaç, trakeaya bir tüp koymak ve solunum faaliyetini bu tüp yardımıyla yaptırmaktır. Orotrakeal (Ağızdan trakeaya) ya da Nazotrakeal (Burundan trakeaya) olmak üzere iki şekilde uygulanabilir. ETE endikasyonlarını sayacak olursak; Güvenli havayolu açıklığı, aspirasyonun önlenmesi, sık trakeal aspirasyon gerekliliği, pozitif basınçlı ventilasyon uygulamak, supine dışı pozisyonlarda operasyon, yüz maskesiyle ventilasyonun güç veya imkansız olduğu durumlar, ağız içi ya da üst havayolunda yapılan girişimler 8
Entübasyon Tekniği Laringoskop sol elle tutulur. Ağzın sağ yanından girilerek, dil sola toplanmaya çalışılır. İlk amaç epiglotu bulmaktır. Epiglot görüldükten sonra köküne girilir ve laringoskopa dar açılar yaptırmadan kaldırılmaya çalışılır. Vokal kordlar görünecektir. Bu esnada görüş sorunu varsa, dış basılar gerekiyor olabilir. ETE Genellikle Kolay Bir İşlemdir! Hastanın yeterli kas gevşemesine sahip olduğundan emin olunuz. Bunun için kas gevşetici dozunu takiben en az 2 dakika maske ile ventilasyona devam ediniz. Eğer hastanın kan basıncı uygunsa (Düşük değilse) bu süreçte anestezik gazları da açarak hastanın kas gevşekliğini arttırabilir, ayrıca bronşların da genişlemesi sağlanacağından bronş spazmını ve anestezi derinleşeceğinden larinks spazmını engellemiş olursunuz. Ameliyat masasının olabildiğince yüksek olması ve eğilmek için sarfedilen eforun azaltılması gerekir. Uygulama esnasında sadece ağız içerisine değil, komple tüm alanlara hakim bir bakış açısı önemlidir. Bunun için de hastanın yüzüne doğru çok fazla eğilmek yerine, daha objektif ve yukarıdan gözleyen bir bakış açısı oluşturunuz. Eğer yeterli ekstansiyonu, laringeal yapıların açıklığını engelliyorsa; baş altındaki yüksek yastığı alarak işlemi gerçekleştirmeyi deneyebilirsiniz. İlk süreçlerde buna ilaveten, tüpün içerisine rutin olarak mandren yerleştirilmesi; tüpün ağız içerisinden trakeaya yönlendirilmesini kolaylaştırabilir. Laringoskopi esnasında larinks görülemiyorsa BURP manevrası uygulanabilir. (Backward Upward Right Pressure) Bu manevrada krikoid ve tiroid kartilaja hafif bir bası uygulanır. Eğer tüm işlemlere rağmen açık yapılar görülemiyorsa, blade çok fazla ilerletilmiş ve epiglotu da içine almış olabilir. Laringoskopu ufak adımlarla geriye doğru çekerek anatomik yapıları inceleyebilirsiniz. Ayrıca yetersiz ya da yanlış yöndeki laringoskop kaldırma hareketleri de entübasyon başarısını engelleyebilir. Uygun anatomik yapıların görülemediği durumlarda işlem zorlanmamalı, daha deneyimli kişilerden yardım alınmalıdır. 9
Entübasyonun Kontrolü Mutlaka endotrakeal tüpün yerinde olup olmadığı belirlenmelidir. Tüp trakeada değilse, end tidal karbondioksit dalgası oluşmayacaktır. Midenin alveolü olmaz! Tüpün yerinde olmasına ek olarak, diğer hedef tüp seviyesinin kontrolüdür. Sağ ana bronş, sol ana bronşa göre daha diktir. Tüp fazla ilerletildiği takdirde, sadece sağ akciğer havalanır. (Belirtileri?) Solda solunum sesleri duyulmaz. Steteskop ile oskültasyon yapılır. Bilateral eşit solunum sesleri alınmalıdır. Gerekliyse tüp kafı indirilerek kademeli olarak geriye çekilir. Ortalama 21-22 cm lik erişkin seviyeleri bilateral havalanmaya olanak verir. Göğüs kalkış inişi, tüpün buharlaşması vb. faktörler de elbette dikkate alınmalıdır. Ancak kesin sonuçlar vermeyeceği ve tehlikeli yanılmalara neden olabileceği unutulmamalıdır. ETE Güçlüğü / Zor Entübasyon Direkt laringoskopi ile vokal kordların birden fazla denemede herhangi bir bölümünün ya da tamamının görülememesidir. Hastaya ait anatomik ya da fizyolojik nedenlere bağlı olabilir. Ayrıca ekipmana bağlı sorunlar nedeniyle ya da deneyim eksikliği nedeniyle de zor entübasyon tabloları yaşanabilir. Anestezi teknikerleri bir hastadaki zor entübasyon ihtimalini öngörebilmeli, bu noktada tüm teknik-medikal ve farmakolojik önlemleri alabilmelidir. Bunlar nelerdir? Preoperatif değerlendirme konusundaki sternomental mesafe, tiromental mesafe, mallampati skorlaması değerlendirmelerini tekrar ediniz! 10
Güç Havayolu İşaretleri Bir hastanın ventilasyonunda ya da havayolu aparatlarının yerleştirilmesinde güçlük yaşanma ihtimali her zaman vardır. Güç havayolu göstergesi olabilecek bazı durumlara örnekler sunarsak; Boyun hareketlerindeki kısıtlılık Kısa boyun Ağız açıklığının yetersizliği Uzun üst kesici dişler Yüksek mallampati sınıfı Güç havayolu beklentisinin olduğu durumlarda, etkin bir hazırlık yapmak oldukça önemlidir. Hava yoluna yönelik tüm malzemelerin hazırlanmasının yanında, ek farmakolojik tedbirler de hazırda tutulmalıdır. Rokuronyum ya da vekuronyum uygulanması halinde, bunların antidotu olan sugammadeks (Bridion); spazm durumlarına yönelik olarak kortikosteroidler veya lidokain, örnek olarak gösterilebilir. Tüp Seçimi Genel uygulamada kadınlarda 7.0-7.5, erkeklerde 8.0-8.5 numara tüpler tercih edilmektedir. Prone vb. pozisyonların gerektiği operasyonlarda, KBB cerrahisinde, özellikle yüz bölgesinde çalışılacak operasyonlarda spiralli tüpler tercih edilmektedir. Çocuklarda tahmini tüp hesaplaması (Yaş/4)+4 formülüyle hesaplanmaktadır. Tüpün itilme miktarı ise (Yaş/2)+12 formülüyle hesaplanmaktadır. Termde bir bebekte ise 3.5 numara tüp kullanılıp, ortalama 12 cm itilmektedir. Erişkinlerde tüpün itilme oranı için erkeklerde 23, kadınlarda 21 cm olarak bir teorik bilgi mevcuttur. Ancak klinik pratikte bu oranlar ciddi anlamda değişebilmektedir. 11
ETE Komplikasyonları -1 Tüpün konumu: Yanlışlıkla ösefagus ve bronş entübasyonu, birer komplikasyon olarak değerlendirilmektedir. Bu durumların belirtilen kurallar çerçevesinde hızla tanınması ve düzeltilmesi gerekir. Yanlış tüp konumları; ösefagus (Yemek borusu), sağ ana bronş entübasyonu (Tüpün fazla ilerletilmesiyle sağ ana bronşa girmesi) ve laringeal kaf yerleşimidir. (Tüpün kafının larinkste şişirilmesi) Tüpün tıkanması: Tüpün tıkanmasına genelde iki faktör etkili olur. Bunlardan ilki, tüpün kink yapması yani bükülmesidir. Eğer operasyon tüpün bükülmesine neden olacak bir pozisyonda gerçekleşecekse, bu komplikasyonu önlemenin en etkili yolu spiralli tüp kullanımıdır. Ayrıca hastanın sekresyonları da tüpün tıkanmasına neden olabilir. Özellikle solunum yolu hastalığı olanlarda dikkatli olmak gerekir. Ayrıca yoğun bakım ünitesinden entübe halde kabul edilen hastalar için, mutlaka entübasyon tüpünün içi aspire edilerek kontrol edilmelidir. Kısmi bir tıkanıklık dahi söz konusu olsa, tüp değişimi gerçekleştirilmeden cerrahi işleme izin verilmemelidir. Çünkü bu hastalarda entübasyonun süresiyle de ilişkili olarak sekresyonların hava yolunu tıkama riski ciddi anlamda artmıştır. ETE Komplikasyonları-2 Travma: Diş, dil, dudak vb. tüm anatomik yapılarda travma riski mevcuttur. Travmanın önlenmesi için hastanın yeterli derinlik altında, kas gevşetici etkisi maksimumken ve doğru yaklaşım sırasıyla entübe edilmesi gerekir. Laringoskopi esnasında ağız içerisine girerken dudakların mutlaka korunması, ayrılması; ağız içerisinde dilin kontrollü toplanması ve dişlere direk bası yapılmaması, dişlerden kuvvet alınmaması gerekir. Entübasyon esnasında çenede subluksasyon (Çenenin yerinden çıkması) mümkündür. Travmaya dair komplikasyonlar, dikkatsiz yaklaşımlar ve yetersiz deneyim nedeniyle sıktır. Gastrik içerik aspirasyonu: Tok hastalarda mide içeriğinin akciğerlere aspirasyonu söz konusu olabilir. Bu nedenle, tok hastalara özel yaklaşımlarla anestezi yönetimi gerçekleştirilmelidir. Trakeal ödem: Nefes borusunun ödemine, genellikle kafın basısı neden olur. Aşırı derecede yüksek kaf basıncından sakınmak gerekir. Tüpün kafı kaç ml hava ile şişirilmelidir sorusunun 3 ya da 5 ml gibi sayısal bir yanıtı yoktur. Doğru yanıt, geriye hava kaçışını önleyecek en az düzeyde şişirmek olmalıdır. 12
ETE Komplikasyonları -3 Fizyolojik refleksler: Entübasyon ile birlikte kalp hızında artış (Taşikardi) ve kan basıncında yükseliş (Hipertansiyon) olağandır. Bu yanıtların uygun farmakolojik yaklaşımlarla ve en kısa sürede gerçekleştirilen laringoskopiyle önüne geçmek gerekir. Bu yanıtlar genelde zararsız olsa da, kardiyovasküler hastalıklara sahip hastalarda sonuçları ciddi olabilir. Sistemik hipertansiyon ya da iskemik kalp hastalığı olan bir hastada, bu yanıtların olabildiğince köreltilmesi ve en kısa sürede laringoskopinin tamamlanması gerekir. Ayılma sonrası boğaz ağrısı: Genelde tüp kafının nefes borusuna basısı sonucu ortaya çıkar. 48-72 saat içerisinde ortadan kalkar. Supraglottik hava yolu araçları ile de (LMA vb.) bu komplikasyon meydana gelebilir. Hemodinamik Stabilizasyon Meydana gelen hemodinamik değişimleri hangi farmakolojik yaklaşımlarla kontrol altında tutabileceğimize bakalım: Lidokain: Anestezinin indüksiyon evresinde özellikle damar yatağında ağrı oluşturan ajanların öncesinde, damar yatağını uyuşturup ağrıyı önleme amacıyla uygulanan lidokain; aynı zamanda etkin bir üst solunum yolu refleksleri baskılayıcısıdır. Bu özelliğiyle birlikte hastanın hava yoluna yapılan girişimleri hemodinamik anlamda (Kalp hızının ve tansiyonun yükselişi) ve fiziksel anlamda (Öğürme refleksinin ortadan kalkması) baskılar. Ayrıca farmakoloji kısmında incelediğimiz gibi, kardiyovasküler (Kalp üzerine) etkileriyle de taşikardinin (Kalp hızının artması) önüne geçer. Burada çıkarmamız gereken sonuç, lidokainin yalnızca damar yatağını uyuşturup anestezik ilaçların ağrı oluşturmasını engellemek için uygulanmadığıdır. Opioidler: Narkotik ağrı kesiciler, etkin birer üst solunum yolu refleksi baskılayıcısıdır. Ayrıca da meperidin (Dolantin) harici olanlar, kalp hızını genelde azaltırlar. Bu özellikleriyle, hava yolu enstrümantasyonuna hemodinamik yanıtı baskılayabilirler. Anestezinin indüksiyon evresinde kullanılan Fentanil; hava yolu enstrümantasyonuna yanıtın baskılanmasında oldukça etkilidir. Ayrıca Remifentanil (Ultiva) de bu amaçla kullanılabilecek, güçlü bir narkotiktir. Beta-blokerler: Beta reseptörleri bloke eden ilaçların kalp hızını azalttığından bahsetmiştik. Sempatik sinir sistemi uyarımını engelleme ve olumsuz hemodinamik yanıt oluşumunu önleme noktasında, alternatif olarak beta reseptör blokerlerinden de yararlanılabilir. Özellikle hipertansif ve taşikardik, lidokain ve opioid gibi ilaçlara da yanıtsız durumlarda bu yöntemlere başvurulur. 13
Laringeal Mask Airway LMA bir supraglottik havayolu aracıdır. Supraglottik havayolu araçları, vokal kordların üzerinde kalan kısımlar üzerinden ventilasyon sağlarlar. LMA, en tercih edilen ve sık karşılaşılan temsilcileridir. LMA nispeten kısa sürecek operasyonlarda tercih edilir. Ancak bu operasyon için bazı kriterler mevcuttur: Laparoskopik olmamalıdır. Üst havayolunu ilgilendirmemelidir. Anormal pozisyon değişimleri içermemelidir. Supine ya da litotomi pozisyonunda yapılıyor olmalıdır. 30-40 dk lık zaman dilimini aşmamalıdır. Hasta mutlaka aç olmalıdır ve aspirasyon riski hiç olmamalıdır. L M A n ı n E n d o t ra ke a l E n t ü b a syona Ü s t ü n l ü k l e r i Daha az invazivdir. Zor entübasyonda oldukça yararlıdır. Dişlere ve havayoluna verilebilecek mekanik travma riski daha azdır. Laringospazm ve bronkospazm daha azdır. Kas gevşekliği şart değildir. Boyun mobilitesi şart değildir. Tek taraflı ventilasyon riski yoktur. Hemodinamik anlamda daha stabildir. Anormal taşikardik / hipertansif yanıta sebep olmaz. 14
LMA Seçimi LMA Yaş Kilo (kg) Kaf Hacmi (ml) 1 Yenidoğan <5 kg 1-5 ml 1.5 Çocuk 5-10 kg 5 ml 2 Çocuk 10-20 kg 5-10 ml 2.5 Çocuk 20-30 kg 5-10 ml 3 Küçük erişkin >30 kg 10-20 ml 4 Normal erişkin <70 kg 20-30 ml 5 İri yapılı erişkin >70 kg 30-50 ml D İ K K A T! -Yeterli ventilasyon etkinliğinden her an emin olmalısın! -LMA ile uyandırma işleminde, derin anestezi altında LMA yı çıkarmalısın! -LMA nın sadece üst damağa gelecek, arka tarafına kayganlaştırıcı sürmelisin! -Aspirasyon riskini göz önünde bulundurmalısın! -Süre aşımında profilaktik ödem tedavisi (?) yapmalısın! LMA Çeşitleri Proseal LMA: Mideyi boşaltmak için bir mide tüpü geçişine izin verir. I-Gel: Şişirilebilir bir kafı yoktur. Hastanın vücut ısısı ile birlikte, jel kısmı kendiliğinden şişer ve havayoluna oturur. Fastrach LMA: Bir LMA aygıtı olup, içerisinden endotrakeal bir tüpün geçirilmesiyle entübasyona olanak sağlar. Zor entübasyon durumunda oldukça kurtarıcıdır ve entübasyon gerçekleşmese de laringeal yerleşiminde başarı oranı çok yüksektir. LMA c-trach: Entübasyon tüpünün geçişini kolaylaştırmak üzere ucuna kamera takılmış LMA çeşididir. 15
Diğer Havayolu Araçları Konu Sonu Havayolunun yönetimi, komplikasyonları, tedavileri vb. konularda indüksiyon, idame ve ayılma derslerinde daha detaylı bilgiler alacaksınız. Lütfen anestezi uygulamasına giriş yapmadan evvel şimdiye kadar anlatılan tüm dersleri dikkatli bir şekilde tekrarlayınız. Yolculuğumuzun bundan sonraki kısmında artık uygulamadaki önemli noktalara değinmeye başlayacağız. L a b o r a t u a r d a g ö r ü ş m e k ü z e r e! 16