Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi"

Osman Gündoğdu
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD

2 Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi bir hastalık için kullanılan en dar terapötik etkinlik aralığına sahip ilaçlardır Kanser hastalarında çoklu ilaç kulanım gerekliliği ilaç etkileşimlerinin önemini artırmaktadır

3 Giriş İlaç etkileşimleri sonucuna göre, Gerçek Potansiyel İlaç etkileşimleri farmakolojik olarak, Farmasötik etkileşimler Farmakodinamik etkileşimler Farmakokinetik etkileşimler

4 Giriş İlaç etkileşimleri sorununun büyüklüğü bilinmemektedir Çalışmamızda kanserli hastalarda potansiyel ilaç etkileşimlerinin sıklığını ve şiddetini değerlendirmeyi amaçladık

5 Materyal-metod Çalışmamıza Haziran-Temmuz 2012 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji kliniğinde ayaktan ve yatarak takip edilen 571 hasta dahil edildi Potansiyel ilaç etkileşimlerinin taranmasında adresinde Interaction Checker programı kullanıldı

6 Demografik özellikler Hasta özellikleri Sayı (n) Yüzde (%) Hasta Sayısı Yaş Ortanca 57 (17-89) - Cinsiyet Erkek 51,3 Kanser türü Akciğer ,5 Meme ,7 Kolo-rektal 78 13,7 Lenfoma 48 8,4 Diğer 32 5,6 Yatan/poliklinik hasta Yatan Poliklinik Ko-morbidite Var ,4 Ko-morbidite türü Hipertansiyon ,2 Diyabetes mellitus 94 16,5 Koroner arter hastalığı 45 7,9 KOAH (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı) 30 5,3 Hipotiroidi 20 3,5 Kalp yetersizliği 8 1,4 Hiperlipidemi 18 3,2 Ko-morbidite ilaç kullanıyor ,5 Palyatif ilaç kullanıyor ,1

7 Bulgular

8 % Hasta yüzdesi Bulgular Potansiyel ilaç etkileşimi var %61 20 % Yatan hasta Poliklinik hastası Yatan ve poliklinik hastalarında potansiyel ilaç etkileşimi (p<0,01)

9 Bulgular Komorbid hastalık varlığına göre potansiyel ilaç etkileşimlerinin dağılımı (p<0,01)

10 Düzey Etkileşim 5-ciddi Tanım Bu ilaçlar arasındaki etkileşim hayatı tehdit edici olabilir veya kalıcı hasar bırakabilir. Bu ilaçlar genellikle beraber kullanılmazlar, medikal müdahale gerekebilir. 4-orta 3-minör 2-uyarı 1-klinik olarak anlamlı değil İlaç etkileşimi hastanın genel durumunda bozulmaya yol açabilir. Etkileşimin bulguları açısından hasta izlenmelidir. Medikal müdahale veya tedavi değişikliği gerekebilir. Etkileşimin klinik etkileri sınırlıdır ancak tedirgin edici olabilir. Etkileşimin bulguları konusunda hasta izlenmelidir. Birlikte uygulanan ilaçların etki mekanizmalarına bağlı olarak etkileşim oluşabilir. Kombine edilen ilaçlara göre azalmış veya artmış etki konusunda dikkatli olunmalıdır. Etkileşim olabilir ancak klinik sonuçları anlamlı değildir. 0-etkileşim saptanmadı Teorik olarak etkileşim olma olasılığı olsa da bu konuda veri yoktur. Bilimsel kanıt 4-İyi yerleşmiş 3-İyi 2-Sınırlı 1-Yerleşmemiş Etkileşimin varlığı kontrollü çalışmalar ile ortaya konmuştur Kontrollü çalışmalar olmasa da vaka serileri etkileşim varlığını kuvvetle destekler Etkileşimin varlığına dair sınırlı yayın vardır ve çoğu vaka takdimi şeklindedir Etkileşim sadece teorik olarak mümkündür

11 Hasta yüzdesi (%) Bulgular % %0,4 Uyarı %9 Minör Orta %3,5 Ciddi Potansiyel ilaç etkileşiminin ciddiyeti

12 İlaçlar Sayı Açıklama Ciddiyet Kanıt Deksametazon-aprepitant 30 Aprepitant CYP 3A4 enzimini orta düzeyde inhibe ederek deksametazonun serum düzeyini arırır. Birlikte kullanımda deksametazon dozunun azaltılması önerilir Orta 2 Deksametazon-NSAİD a /aspirin 29 Steroid ve NSAİD lerin beraber kullanılmaları gastrointestinal Orta 3 ülserasyon ve kanama riskini anlamlı olarak artırır Enoksaparin-NSAİD b Anti-agregan ve anti-trombotik ajanların eş zamanlı kullanılmaları 9 kanama riskini artırır Orta 3 Warfarin-aspirin 1 Kombine kullanımda kanama riski artar Ciddi 3 Aspirin-NSAİD C 3 Salisilatlar ve NSAİD eş zamanlı kullanımda gastrointestinal kanama Ciddi 3 riski artaken, düşük doz aspirinin kardiyoprotektif etkisi azalabilir Fentanil-klaritromisin 3 Klaritromisin özellikle yaşlı hastalarda fentanilin serum düzeylerini yükselterek toksisitesini artırabilir Sertralin-metoklopramid 1 Her iki ilacın etkisi artar ve serotonin sendromu ve/veya ekstrapiramidal semptomlar oluşabilir. Silazapril-spironolakton 1 ACE inhibitörleri ve potasyum tutucu diüretiklerin birlikte kullanılmarı özellikle renal fonksiyon bozukluğunda ciddi hiperkalemiye yol açabilir Deksametazon-OAD d /insülin 18/10 Glukokortikoidler insülin ve OAD ilaçların hipoglisemik etkilerinin azalmasına yol açarak kan glukoz konsantrasyonunu artırırlar Ciddi 2 Ciddi 2 Ciddi 4 Orta 3 SSS etkileşimi e 20 Bu ilaçların birlikte kullanılmaları sinerjistik etki ile SSS de depresan etkiye (sedasyon gibi) yol açabilir Orta 2

13 Sonuç Kanserli hastalarda potansiyel ilaç etkileşimlerinin insidansını yüksektir ve birçoğu klinik olarak önemlidir Risk altındaki gruplar; yatan hastalar, ko-morbid hastalığı olanlar çoklu ilaç kullananlar Bu hasta gruplarında ilaç etkileşimlerinin taranması ve tanınması klinik olarak tehlikeli sonuçların ortaya çıkmasını engelleyebilir

Benzer belgeler

ANALJEZİKLERDE ETKİLEŞİM. Dr. Sevil Bavbek İ.T.F. İçhastalıkları ABD, Tıbbi Onkoloji BD İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü

ANALJEZİKLERDE ETKİLEŞİM. Dr. Sevil Bavbek İ.T.F. İçhastalıkları ABD, Tıbbi Onkoloji BD İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü ANALJEZİKLERDE ETKİLEŞİM Dr. Sevil Bavbek İ.T.F. İçhastalıkları ABD, Tıbbi Onkoloji BD İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü ETKİLEŞİMDE PRENSİPLER Farmasötik Farmakokinetik Emilim Dağılım infüzyon sıvılarındakimyasal