OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Dr. Selahattin DİKMEN Genel Müdür Vekili 1
OKUL ÖNCESĠ EĞĠTĠMĠN KAPSAMININ GENĠġLETĠLMESĠ VE KALĠTESĠNĠN ARTTIRILMASI SUNUġ PLANI ĠNSAN HAYATINDA EĞĠTĠMĠN YERĠ VE ÖNEMĠ OKUL ÖNCESĠ EĞĠTĠMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NÜN KURULUġU ĠZLENEN POLĠTĠKA VE KARARLILIK KAPSAMIN GENĠġLETĠLMESĠ ÇALIġMALARI KALĠTENĠN ARTTIRILMASI ÇALIġMALARI 2
ĠNSAN HAYATINDA EĞĠTĠMĠN YERĠ VE ÖNEMĠ Bilindiği gibi, dünyada mevcut sosyal sistemler içinde en büyük sistem, Eğitim Sistemi, eğitim sisteminin en öncelikli alanı ise; insan hayatının temel alıģkanlık ve davranıģlarının atıldığı, ilk temel eğitim dönemi olan erken çocukluk yılları ve okul öncesi eğitim dönemidir. Sanırım, dünden bu yana yapılan sunumlar; çocuğun Ģahsiyetinin Ģekillenmeye baģladığı, hayatının mimari projesinin ilk çizgilerinin çizildiği bu dönemin önemini yeterince vurgulamıģtır. 3
Eğitimde DeğiĢim YaĢadığımız yüzyılda; Eğitimde sınırlar kalkıyor. Mevcut bilgi yükü üç ayda bir ikiye katlanıyor. Bilgisayar otobanlarında sörf yapılıyor. Saatte bir altın buluģa imza atılıyor. Kök hücre tedavi yöntemiyle çeģitli hastalıklara çözüm aranıyor. Uzaydaki algılayıcılarla yer altı servetleri belirlenmeye çalıģılıyor. Evrendeki sahipsiz seslerin sahibi aranıyor. 4
Dünya, nüfusu, %1,5 luk eğitilmiģ nitelikli beyin gücü tarafından yönetiliyor. Dünyada olduğu kadar, ülkemizde kayda değer değiģiklikler oluyor. Ve geliģmiģ ülkeler eğitim sistemlerini sorgulayarak yeniden yapılandırıyorsa ; Ülkemizde de Millî Eğitim Sistemi ve bu sistemin temeli olan Okul Öncesi Eğitimde yeni paradigmalara uygun yeni yaklaģımlar ve yeni stratejilere ihtiyaç vardır. Çünkü dünyada yaģanan bunca geliģme, değiģme ve yenileģmeler eğitim odaklıdır. 5
OKUL ÖNCESĠ EĞĠTĠMĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NÜN KURULUġU VE GÖREVLERĠ 1992 yılında 3797 sayılı Kanunla Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde, Okul Öncesi Eğitiminin sağlanması amacıyla kurulan Genel Müdürlüğün görevleri; Milli Eğitimin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun olarak; 1. Çocukların beden, zihin ve duygu geliģmesini ve iyi alıģkanlıklar kazanmasını sağlamak, 2. Onları ilköğretime hazırlamak, 3. ġartları elveriģsiz aile ve çevrelerden gelen çocuklar için ortak bir yetiģme ortamı yaratmak, 4. Çocukların Türkçeyi yeterince doğru ve güzel konuģmalarını sağlamaktır. 6
Ülkemizde okul öncesi eğitim; 0-72 ay arasındaki çocukların; bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal yönden geliģmelerini destekleyen, onları toplumun kültürel değerleri doğrultusunda yönlendiren ve temel eğitim bütünlüğü içinde ilköğretime hazırlayan eğitim sürecidir. Okul öncesi eğitim kurumları; Bağımsız anaokulları, Ġlköğretim okulları ve ortaöğretim kurumları bünyesindeki ana sınıfları, Diğer eğitim-öğretim kurumlarına bağlı uygulama sınıflarından oluģmaktadır. 7
ĠZLENEN POLĠTĠKA VE KARARLILIK ġüphesiz değerli konuģmacıların ifade ettiği gibi; toplumun tüm kesimlerinde erken çocukluk geliģimi ve okul öncesi eğitimi algısının yerleģmesi halinde; toplumda eğitim ve sağlık düzeyi yükselecek, nitelikli insan gücü sayısı artacaktır. Sayın Bakanımızın dünkü konuģmalarında vurguladıkları gibi; okul öncesinde 0-72 ay arası okullaģması gereken yaklaģık 7,5 milyonluk çağ nüfusunun eğitimden yararlandırılması cesur bir irade ve ülke gerçeklerine uygun pragmatist yaklaģımlar gerektirmektedir. 8
Siyasi irade Bakanlık siyasasını oluģturan hukuki belgelerde belirlenen hedef ve stratejilere uygun cesur, gerçekçi adımları atmıģ ve bu alanda yeni uygulamalar baģlatmıģtır. Milli Eğitim Bakanlığının temel politikalarını belirleyen belgeler olan ; 9.Beş Yıllık Kalkınma Planı, Şura Kararları, TÜBİTAK Vizyon 2023 Eğitim ve İnsan Kaynakları Raporu, Hükümet Programı, AB Müktesebatına Uyum Programı, MEB Strateji Belgesi, Bilgi Toplumu Stratejisi, Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi ışığında okul öncesi eğitim kurumlarının ülke çapında yaygınlaştırılması, kapasite ve niteliğinin arttırılması için yapı,teknoloji ve anlayıģ boyutunda illere gerekli talimat verilmiştir. 9
Ayrıca; Kamu Kurum ve KuruluĢları, Üniversiteler, Uluslar arası kuruluģlar, UNICEF, Sivil Toplum KuruluĢları (STK) Yerel yönetimlerle iģ birliği yapılmıģ ve hayırsever vatandaģların katkılarının sürdürülmesi için çeģitli kampanyalar düzenlenmiģtir. 10
KARARLILIK Bu alanda atılan diğer önemli adım; Lisans ve ön lisans çıkıģlı sınırlı sayıdaki kadrolu öğretmen ve Kız Meslek Lisesi Çocuk GeliĢimi mezunu Kadrosuz Usta Öğreticilerle yürütülen okul öncesi eğitim faaliyetlerine nitel ve nicel yönden katkı sağlamak için 2000-2001 eğitim-öğretim yılından itibaren Lisans tamamlama imkanı getirilmiģtir (Yargı kararı). 2009 yılında, Sn. Bakanımız okul öncesine yönelik tercihini cesaretle kullanarak 17 bin kadrolu ve sözleģmeli öğretmen atamıģtır. 5 yaģ grubu (60 72 ay) nu 32 ilde pilot uygulama ile zorunlu eğitim kapsamına alınmıģtır (Zorunlu eğitim kapsamındaki 32 ilde 60-72 ay arası grubun okullaģması %93.1 dir).. 11
2009-2010 Eğitim-öğretim yılında 32 ilde baģlatılan bu pilot uygulamaya 2010-2011 eğitim-öğretim yılında 25 il daha eklenmiģtir. 2011-2012 eğitim-öğretim yılında, 14 il; 2012-2013 eğitim- öğretim yılında ise 10 il zorunlu eğitim pilot uygulamasına alınacaktır. 2012-2013 eğitim öğretim yılı itibariyle, 60-72 ay yaģ grubunda kademeli olarak %100 okullaģma sağlanması hedeflenmektedir. 12
9. KALKINMA PLANINDA OKULLAŞMA HEDEFLERİMİZ 2006 2014 YILLAR 3 YAŞ 4 YAŞ 5 YAŞ % % % 2006-2007 4 11 38 2007-2008 5 13 44 2008-2009 6 15 50 2009-2010 7 17 60 2010-2011 8 19 70 2011-2012 9 21 80 2012-2013 10 23 90 2013-2014 11 25 100 13
2002-2003 Eğitim Öğretim Yılında 418 Anaokulunda, 11.314 Kurumda, 19.849 Derslikte, 18.921 Öğretmenle, 320.038 Çocuğa, okul öncesi eğitim verilmiş olup; 48-72 ay çocuklar için okullaşma oranı % 11,7 olarak gerçekleşmiştir. 14
2009-2010 Eğitim - Öğretim Yılında: 1453 Anaokulunda, 26.681 Kurumda, 45.703 Derslikte, 42.716 Öğretmenle, 980.654 Çocuğa okul öncesi eğitim verilmiģtir. Bugün ; 48-72 ay çocuklarının okullaģma oranı; % 39 60-72 ay çocuklarının okullaģma oranı ise; % 61
Okul öncesi eğitiminde 2001-2002 yılları ile 2009-2010 yılları arasındaki sayısal geliģmelere bakıldığında; Resmi Anaokulu Sayısı: 348 den 1453 e yükselerek; % 318, Toplam Kurum Sayısı: 11. 287 den 26.681 e yükselerek; % 136, Çocuk Sayısı: 289.118 den 980.654 e yükselerek; % 239, Öğretmen Sayısı: 18.149 dan 42.716 ya yükselerek; % 135, OkullaĢma Yüzdesi: % 11 den % 39 a yükselerek; % 255 oranında bir artıģ sağlanmıģtır... 16
KALĠTENĠN ARTTIRILMASI ÇALIġMALARI Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü iģleyiģine iliģkin Görev Yetki ve Sorumlulukları Yönergesi, Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliği, Çocuk Kulüpleri Yönergesi Gezici Sınıflar Yönergesi 17
KALĠTENĠN ARTTIRILMASI ÇALIġMALARI 2006-2007 Eğitim-öğretim yılında uygulamaya konulan Okul Öncesi Eğitim Programının; uygulayıcı ve alan uzmanı akademik çevrelerin görüģleri doğrultusunda güncelleme çalıģmaları baģlatılmıģtır. Bu doğrultuda Öğretmen Kılavuz Kitabının geliģtirilmesi gerçekleģtirilecektir. 18
PERSONELĠN HĠZMETĠÇĠ EĞĠTĠMĠ Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenler ile bu kurumlarda çalıģanlara rehberlik yapan ve denetleyen eğitim müfettiģlerinin bilgi, beceri ve verimliliklerini arttırmak, bilimsel ve teknolojik geliģmelere uyumlarını sağlamak ve üst görevlere hazırlanmalarını temin etmek amacıyla toplam 14.396 eğitimciye çeģitli konularda kurs ve seminerler düzenlenmiģtir. 19
KÜLTÜR VE YAYIN Ülkemizde okul öncesi eğitimin önemini kavratmak ve yaygınlaģtırma çalıģmalarına katkı sağlamak amacıyla; seminer, kongre, konferans, çalıģtay, panel, sempozyum v.b organizasyonlara katılım sağlanmakta ve sunumlar yapılmaktadır. Ulusal, özel ve yerel medyada yayınlara katılarak okul öncesi eğitim sürekli gündemde tutulmaktadır. GeçmiĢten Geleceğe Okul Öncesi Eğitim konulu kaynak kitap hazırlık çalıģmaları tamamlanmıģtır. Okul öncesi eğitim alanında yetkili akademisyenlerin makaleleri, eğitimcilerin yazılarının yer aldığı kaynak kitap herkese ıģık tutacaktır. Okul Öncesi Eğitimin tanıtımına, kaynak temini ile eğitim materyalleri hazırlanmasına yönelik hayırseverler, sanatçılar önderliğinde kampanyalar baģlatılmıģ olup; heyecanla sürdürülmektedir. 20
OKUL ÖNCESĠ EĞĠTĠM ġenlġklerġ Okul öncesi eğitimle ilgili çalıģmalar ve yatırımlara öncelik vermenin gerekliliğini geniģ kitlelere anlatabilmek amacıyla; ülkemizde 2005 yılından itibaren Mayıs ayının son haftasında, Okul Öncesi Eğitim ġenlikleri düzenlenmektedir. 21
TRT MEB ĠġBĠRLĠĞĠNDE TELEVĠZYON PROGRAMLARI Okul öncesi eğitim çağında olup, bu kurumlardan yararlanamayan çocukların biliģsel ve sosyal geliģimlerini destekleyen ve ebeveyn bilincini artıran programlar, Genel Müdürlüğümüz ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) iģ birliğinde yapılmıģtır. Söz konusu program, cumartesi günleri TRT 3.kanalda (GAP) yayınlanmaktadır. 22
PROJELER 1-Ev Okulum Projesi, 2-MEB-Açev-Vodafone ĠĢbirliğinde Ġlk Adım Projesi, 3-Yaz Okulları, 4-Kidsmart Okul Öncesi Eğitim Yazılımı Prog. Projesi (IBM), 5- Danone-TikveĢli Gıda Sanayi ĠĢbirliği Projesi, 6-81 Okul Öncesi Sınıfının Donatımı, 7-Montessori Eğitim YaklaĢımını Uygulama Ve YaygınlaĢtırma Projesi, 8-Okul Öncesi Sosyal Beceri Destek Projesi, 23
9-Hiçbir Çocuk Geride Kalmasın (MATRA) 10-Aile Ġçin Temel Eğitim Programı (AĠTEP) 11- IPA Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi, 12-Okul Öncesi Veli-Çocuk Eğitimi Programı (OVÇEP) Projesi, 13-BirleĢmiĢ Milletler Çocuklara Yardım Fonu Türkiye Milli Komitesi (Unıcef) Okul Öncesi Eğitim Materyal Desteği Projesi, 14-ABCDE Geleceğin Eğitimde Projesi. 24
Bunların dıģında, Bakanlığımız ve Genel Müdürlüğümüzün Erken Çocukluk GeliĢimi ve Okul Öncesi Eğitiminin geliģtirilmesi için sürdürmekte olduğu pek çok çalıģması bulunmaktadır. Bu çalıģmalar, çığ gibi büyüyerek yarınlarımızı emanet edeceğimiz çocuklarımızın tümünü kapsayacaktır. 25
TEMSĠL ETTĠĞĠM VE SUNUġ YAPTIĞIM MĠLLĠ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ADINA ; TOPLUMDA YÜKSEK BĠR ERKEN ÇOCUKLUK ALGISI VE FARKINDALIK BĠLĠNCĠYLE NĠTELĠKLĠ BĠR OKUL ÖNCESĠ EĞĠTĠMĠ, DÜNYADA KENDĠSĠ VE ÇEVRESĠYLE BARIġIK, UZLAġMA KÜLTÜRÜNÜ ÖZÜMSEMĠġ MUTLU NESĠLLER YETĠġTĠRMEK ĠÇĠN; TÜM KURUM VE KURULUġLARI Ġġ BĠRLĠĞĠ YAPMAYA DAVET EDĠYOR, BU KONFERANSI DÜZENLEYEREK BĠZLERĠ BU ÇATI ALTINDA BULUġTURAN UNICEF VE DÜNYA BANKASI YETKĠLĠLERĠ ĠLE SĠZ SEÇKĠN KATILIMCILARA TEġEKKÜR EDĠYOR EN ĠÇTEN DUYGULARIMLA SAYGILAR SUNUYORUM. 26
27