A. ELEKTR KLE TANIfiALIM B. ELEKTR N GÜNLÜK YAfiANTIMIZDAK YER VE ÖNEM C. FARKLI ELEKTR K KAYNAKLARI D. ELEKTR N YOL AÇAB LECE TEHL KELER E. P LLER TANIYALIM F. BAS T ELEKTR K DEVRES KURALIM G. ELEKTR KONTROL EDEL M FEN VE TEKNOLOJ
Temel Kaynak 4 Yaflam m zdaki Elektrik A. ELEKTR KLE TANIfiALIM Elektrik Nedir? Günümüzde evlerin ayd nlat lmas, televizyon, radyo, telefon, çamafl r makinesi gibi araçlar n çal flt r lmas nda elektrik kullan lmaktad r. Elektrik de fl k ve ses gibi bir enerji türüdür. Kolayca üretilebilen elektrik, di er enerji çeflitlerine dönüflebilir. Ampulde elektrik enerjisi s ve fl k enerjisine dönüflür. Mikserde ise hareket enerjisine dönüflür. Elektri i göremeyiz ama etkilerini görürüz. Baz araçlarda elektri in dönüfltü ü enerji türlerini afla daki tablodan inceleyelim. Ampul Floresan lamba Tramvay Elektrik süpürgesi Matkap Saç kurutma Bilgisayar Televizyon Elektrik makinesi sobas Is tma Ayd nlatma Haberleflme Hareket Ses Ulafl m Tablodan da anlafl laca gibi elektrik baz araçlarda birden fazla enerjiye dönüflebilir. Matkap hareket enerjisi üretirken ses de üretir. B. ELEKTR N GÜNLÜK YAfiANTIMIZDAK YER VE ÖNEM Elektrik Evlerimize Nas l Ulafl r? Elektrik, hidroelektrik ve termikelektrik santrallerinde üretilir. Yüksek gerilim hatt olarak bilinen iletim hatlar yla yerleflim alanlar na da t l r. Ev ve ifl yerlerinde kullan labilir hâle getirilerek insanlar n hizmetine sunulur. Elektrik, tellerin içinden suyun borular n içinden geçmesi gibi geçer. 632
Yaflam m zdaki Elektrik FEN VE TEKNOLOJ Elektrik Nerelerde Kullan l r? Üretilen elektri in büyük bir k sm ifl yerlerinde kullan l r. Haberleflme, t p, tar m, sanayi gibi birçok alanda kullan lan elektrik yaflam m z n ayr lmaz bir parças d r. Tüm haberleflme sistemleri, ev ve ifl yerlerinde kulland m z elektronik eflyalar, arabalar, trenler ve uçaklar elektrik olmadan çal flamaz. Neden Elektrik Tasarrufu Yapmal y z? Elektrik enerjisi de di er enerjiler gibi do al kaynak kullan larak üretilir. Yeryüzündeki do al kaynaklar s n rl d r. Kullan ld kça da azalmaktad r. Bu nedenle elektrik enerjisini bofla harcamamal y z. Kullan lmayan odalardaki lambalar söndürmeli, gerekmedi i zaman yakmamal y z. Elektrikle çal flan aletleri gerekmedikçe kullanmamal y z. C. FARKLI ELEKTR K KAYNAKLARI Elektrik Hangi Kaynaklardan Elde Edilir? üretir Elektrik Enerjisi üretir üretir üretir üretir Elektrik Santralleri Dinamo Pil Akü Günefl Pili olabilir olabilir olabilir Hidroelektrik Santralleri Termikelektrik Santralleri Rüzgâr Santralleri kaynakt r kaynakt r kaynakt r Su Kömür Petrol Rüzgâr Elektrik genellikle elektrik santrallerinde jeneratörler kullan larak üretilir. Jeneratörlerde elektrik üretilebilmesi için baflka enerji kaynaklar na ihtiyaç vard r. Jeneratörler; Hidroelektrik santrallerinde su, Termik elektrik santrallerinde petrol ve kömür, Rüzgâr santrallerinde rüzgâr enerjisi ile çal fl r. En güvenli, çevre kirlili ine yol açmayan ve ucuz elektrik üretilen enerji rüzgâr enerjisidir. Termik elektrik santralleri ise çevre kirlili ine yol açar. fiehirlerde kullan lan elektrik, santrallerde üretilir. Evlerde kulland m z tafl namayan elektrikli aletler flehir elektri i ile çal fl r. Tafl nabilir elektrikli aletlerin çal flmas için pil, batarya ve akü kullan l r. 633
Temel Kaynak 4 Yaflam m zdaki Elektrik Bisiklet lambas n n yanmas n sa layan dinamo da basit bir jeneratördür. Pedal çevirip tekerle i döndürdü ümüzde, tekerlekteki hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüflür. dönen bafll k ampule elektrik götüren kablolar Dinamo h zl dönerse ampulün parlakl artar. Saat ve oyuncaklar m z n çal flmas n sa layan piller de elektrik üretir. Pillerin içinde elektrik üretimini sa layan çeflitli maddeler vard r. Pil, tafl nabilir bir enerji kayna d r. Harcad klar enerjiye göre araçlarda kullan lan pillerin boyutlar farkl d r. Baz piller bir oyunca n motorunu daha h zl döndürür. Bu pillerin gücü daha fazlad r. Pilin gücü azald kça motor daha yavafl döner. Baz araçlarda bir pilin gücü yeterli olmad için birden fazla pil kullan l r. Pillerin birço u tek kullan ml k olup tükenince at l r. Baz lar ise tükenince yeniden doldurulur. At lan piller çevre kirlili ine neden oldu u için flarj edilebilen bu pilleri kullanmak çevre aç s ndan daha yararl d r. Cep telefonlar n n batarya enerji kayna olan bataryalar da birkaç pilden oluflan güç sistemleridir. Ulafl m m z sa layan tafl tlar n farlar n, radyo ve klimas n çal flt ran elektrik akü denilen cihazdan sa lan r. Akü çok say da özel pilden oluflmufltur. Aküler, pillere göre daha güçlü ve dayan kl d r. Binlerce kez flarj edilebilirler. Denizalt ve uçaklarda daha büyük akü kullan l r. Hesap makinelerinde kullan lan günefl pilleri fl k enerjisini kullanarak elektrik enerjisi üretir. Günefl pilleri günefl bulutun arkas ndayken bile elektrik üretebilir. Uydular da günefl pilleri ile çal fl r. Afla daki tabloyu inceleyerek ö rendiklerimizi pekifltirelim. fiehir Elektri i Saat Ütü Bulafl k Cep Oyuncak makinesi telefonu uçak Televizyon Ampul Uydu flitme cihaz Araba Denizalt Akü Pil 634
Yaflam m zdaki Elektrik FEN VE TEKNOLOJ D. ELEKTR N YOL AÇAB LECE TEHL KELER Elektri in Güvenli Kullan m çin Neler Yap lmal d r? Elektri in vücudumuza geçmesi çok tehlikelidir. Vücudumuzun elektrikle temas etmesi sonucu elektrik çarpmas meydana gelir. Elektrik çarpan bir kifliye dokunmamak gerekir. Dokunan kifli de çarp labilir. Elektrik çarpmas durumunda flunlar yap lmal d r: Elektrik flalteri kapat lmal d r. 112 numaral numaradan Acil Servis aranmal d r. Çarp lan kifli plastik, kumafl, tahta gibi cisimlerle elektrikten uzaklaflt r lmal d r. Çarp lan kiflinin elbiseleri ç kar lmal d r. Elektrik çarpmas elektri in dikkatsiz kullan lmas sonucu meydana gelir. Elektrik ileten teller plastikle kaplan r. Çünkü plastik elektri i iletmez. Y pranm fl, aç k tellere dokunmamak, bu telleri kullanmamak gerekir. Kablosu y pranm fl aletlerin fifllerini prize sokmamal y z. Bu durum elektrik çarpmas na ya da elektrik yang nlar na neden olur. Elektrik yang nlar nda su dökmek tehlikelidir. Çünkü su elektri i iletti i için yang n n büyümesine neden olabilir. fialter kapat larak yang n söndürücü kullan lmal d r. 110 numaral telefondan itfaiye aranmal d r. Islak zeminlerde elektrikli aletler kullan lmamal d r. Elektrik prizlerine fifl d fl nda herhangi bir cisim sokulmamal d r. Çal fl rken s yayan elektrikli aletlerin yak n nda çabuk yanabilen cisimler bulundurulmamal d r. Çal fl r durumdaki bir elektrikli arac n içine herhangi bir cisim sokulmamal d r. Bozulan araçlar bu ifli yapan uzman kiflilere ya da arac n al nd servislere tamir ettirilmelidir. Elektrik direklerinden sarkan tellere yaklafl lmamal, asla dokunulmamal d r. Bu durumlarda 186 numaral telefona haber verilmelidir. Sat n al nacak elektrikli araçlarda TSE damgas olmas na dikkat edilmelidir. Evlerde elektrikten kaynaklanan yang nlar önlemek için elektrik sigortalar bulunur. Elektrik sigortalar elektrikli araçlar n da güvenli çal flmas n ve kullan c lar n zarar görmemesini sa lar. 635
Temel Kaynak 4 Yaflam m zdaki Elektrik E. P LLER TANIYALIM F. BAS T ELEKTR K DEVRES KURALIM Devre Oluflturma Oturdu umuz odan n ayd nlanmas için ampulün fl k vermesini sa layacak dü meye basar z. Böylece elektrik enerjisinin ampule ulaflmas n sa layan devreyi çal flt rm fl oluruz. Devre, elektri in izledi i yola denir. Elektrik devresi bir elektrik kayna ndan bafllar ve yine orada biter. Basit bir elektrik devresi, pil, ba lant kablolar, ampul ve anahtardan oluflur. Pil ba lant kablosu duy anahtar ampul Ampulün fl k vermesi için ba lant kablolar n n pilin + ve kutuplar n n ikisine de temas etmesi gerekir. Pilin herhangi bir kutbuyla yap lan ba lant koparsa ampul fl k vermez. Yandaki flekilde bulunan ampul, pilin iki ucu aras nda ba lant sa lanmad için fl k I vermez. Anahtar ve devre aç kt r. Yandaki devrede anahtar kapat larak pilin iki ucu aras nda ba lant sa land ndan ampul II fl k vermektedir. Odam zda ampulün fl k vermesi için dü meye bast m zda anahtar kapatarak devreyi çal flt r r z. Televizyon ve bilgisayar açmak için dü meye bast m zda da elektrik devresini çal flt rm fl oluruz. Ampulün yanmas ve elektrikli aletlerin çal flabilmesi için devrenin kesintisiz olmas gerekir. Yukar daki flekilde pilin + ve ucu aras nda ba lant sa land için oluflturulan düzenek bir devredir. Telin alttaki ucu pile temas etmedi i için ampul fl k vermez. Telin iki ucu da pilin ayn kutbuna ba land için bir devre oluflmam flt r. Tel ampule ba lanmad için ampul fl k vermez. Ampulün yanmas ve elektrikli aletlerin çal flabilmesi için devrenin kesintisiz olmas gerekir. 636
Yaflam m zdaki Elektrik FEN VE TEKNOLOJ Pille oluflturulan devrede ampulün fl k vermesi için ampulle pil uyumlu olmal d r. Pille odam z ayd nlatmak için kulland m z ampulün fl k vermesini sa layamay z. Çünkü bu ampuller flehir elektri i ile uyumludur. Ayr ca pilin gücü de ampulü çal flt rmaya yeterli olmal d r. Pille çal flan bütün aletlerde uygun güçte pil kullanmak gerekir. Piller Nas l Kullan l r? Birçok küçük arac n çal flt r lmas nda kulland m z pillerin bir ucunda +, di er ucunda iflareti vard r. Bu uçlara pilin kutuplar denir. Elektrikli bir aletin çal flabilmesi için Pildeki + ve kutuplar pil yuvalar ndaki + ve kutuplara denk gelmelidir. Kullan lan piller aleti çal flt racak boyutta olmal d r (Büyük piller pil yuvas küçük olan aletlere yerleflmezken, küçük + kutbu - kutbu piller de kutuplara denk gelemeyece inden alet çal flmaz.). Yeterli say da pil kullan lmal d r. ki pille çal flan feneri bir pille çal flt ramay z. Akü ve bataryalarda da + ve kutuplar vard r. Çöpe At lan Pillerin Çevreye Etkileri Tükenen pillerin gelifligüzel at lmas insan sa l na zarar verir. Pillerin içini açmak, dokunmak ve atefle atmak tehlikelidir. Pilin içinde enerji üretimini sa layan maddeler suda çözünerek topra a ve suya kar fl r. Toprak ve su kirlili ine neden olur. Pillerin Çevreye Zarar Vermesini Önlemek çin Neler Yap lmal d r? Piller ayr toplanmal ve geri dönüflümü sa lanmal d r. Tükenince at lan pillerin yerine flarj edilebilen piller kullan lmal d r. Pillerin zararlar konusunda halk e itilmelidir. Piller gelifligüzel kullan lmamal ve çöpe at lmamal d r. K r lmamal, atefle at lmamal d r. G. ELEKTR KONTROL EDEL M Elektri i Nas l Konrol Ederiz? Hayat m z kolaylaflt ran, iletiflimimizi sa layan televizyon, el feneri, çamafl r makinesi, bulafl k makinesi gibi aletleri çal flt rmak için dü mesine basar z. Bir aleti çal flt rmak için dü mesine bast m zda bu aletin içindeki devreye elektrik vermifl oluruz. Yani anahtar kapat r z. Aleti kapatmak için dü meye tekrar bast m zda anahtar açar z, devreye giden elektri i keseriz. TV kumandas n n üzerindeki dü melere bast m zda da elektrik devresi tamamlan r, televizyon aç l r. Kumandan n dü meleri anahtar görevini görür. Pille çal flan baz aletleri adaptör kullanarak flehir elektri i ile çal flt rabiliriz. Adaptör, flehir elektri inin gücünü alete göre ayarlar. 637
Temel Kaynak 4 Yaflam m zdaki Elektrik Ö rendiklerimizi Pekifltirelim Kumandaya piller flekildeki gibi yerlefltirilirse kumanda çal flmaz. Çünkü II. pildeki + kutup pil yuvas ndaki kutupla çak fl r. Oysa pilin kutbu ile pil yuvas n n kutbu çak flmal d r. Anahtar aç k oldu u için devre tamamlanamam flt r. Aç k devrede ampul fl k vermez. Pilin kutbuna ba lant yap lmad ndan devre oluflmam flt r. Ampul fl k vermez. Kapal devre oldu u için ampul fl k verir. Akü olabilir Elektrik Kaynaklar olabilir Pil batarya olabilir üretir olabilir flehir elektri i Elektrikli Aletler örnekleridir kullan l r Elektrik Enerjisi etkileridir Ses üretmek Ifl k üretmek Is vermek TV Hareket sa lamak Radyo Fener Bulafl k makinesi 638
Yaflam m zdaki Elektrik FEN VE TEKNOLOJ YAfiAMIMIZDAK ELEKTR K - TEST 19 1. I. Ifl k II. Ses III. Is Elektrik enerjisi ampulde yukar daki enerjilerden hangisi ya da hangilerine dönüflür? a. Yaln z I b. I, III c. II, III d. I, II, III 2. Afla dakilerden hangisi basit bir devrenin elemanlar ndan biri de ildir? a. iletken tel b. anahtar c. m knat s d. ampul 3. Araban n far n n yanmas n sa layan devrede afla dakilerden hangisi elektrik enerjisi sa lar? a. akü b. batarya c. dinamo d. pil 4. çindeki telin uzunlu u fazla olan ampuller daha güçlü fl k verir. Bunun nedeni afla dakilerden hangisidir? a. Telin boyu artt kça ampulün gücünün artmas b. Telin boyu artt kça teldeki elektri in gücünün artmas c. Telin boyunun uzamas ile ampulün s nmas n n önlenmesi d. Tel uzad kça ampulün enerjisinin azalmas 5. Ça r, bir pilin + ve kutuplar na temas ettirdi i ba lant kablosunu büyük bir ampule ba lad ancak ampulün fl k vermedi ini gördü. Ampulün fl k vermemesinin nedeni afla dakilerden hangisidir? a. Kablonun her iki kutba da temas ettirilmesi b. Pilin gücünün fazla olmas c. Ampule elektrik ulaflmamas d. Pilin gücünün ampulü yakmaya yetmemesi 6. I. letken tel II. Akü III. Dinamo IV. Günefl pili V. Duy Yukar dakilerden hangileri elektrik üretemez? a. I - V b. II - III c. II - IV d. III - IV - V 7. Elektrikle çal flan matkap, ucunda dönen burgulu bir demir çubukla tahta ve duvar deler. Elektrik enerjisinin, matkaptaki as l etkisi afla dakilerden hangisidir? a. s b. hareket c. fl k d. ses 8. Elektrik enerjisi afla dakilerden hangisinde ses, s ve hareket sa lar? a. Ampul b. Telefon c. Saç kurutma makinesi d. Tost makinesi 9. Tafl nabilir elektrikli aletlerin çal flmas için afla dakilerden hangisi kullan lmaz? a. fiehir elektri i b. Günefl pili c. Batarya d. Akü 10. Afla daki devrelerden hangisinde ampul fl k verir? a. b. + c. d. + + + 639
Temel Kaynak 4 Yaflam m zdaki Elektrik 11. Yandaki devre için afla dakilerden hangisi söylenemez? a. Kapal devredir. b. Ampul fl k vermez. c. Anahtar aç kt r. d. Tellerde elektrik ak m yoktur. 12. Uzayda bulunan uydular afla dakilerden hangisi ile çal fl r? a. Akü b. Batarya c. Günefl pili d. Dinamo 13. Günefl pili ile çal flan hesap makinesi için afla dakilerden hangisi do rudur? a. Ifl k enerjisinin elektrik enerjisine dönüflmesi ile çal fl r. b. Bulutlu havalarda çal flamaz. c. Is enerjisinin elektrik enerjisine dönüflmesi ile çal fl r. d. Kapal oldu unda içindeki devre de kapal d r. 14. Yandaki flekil elektrikle çal flan bir oyunca n pil yuvas n göstermektedir. Afla dakilerden hangisinde buraya yerlefltirilecek pillerin durumu gösterilmifltir? a. b. c. d. 15. I. Rüzgâr II. Su III. Kömür IV. Petrol Elektrik santrallerinde farkl kaynaklar kullan larak elektrik üretilir. Yukar dakilerden hangisi ya da hangileri elektrik üretiminde kullan lan do al kaynaklardand r? a. Yaln z II b. I - III c. II - III - IV d. I - II - III - IV 16. Kutudaki kavramlarla bir kavram haritas oluflturulsa hangisi d flar da kal r? a. Devre b. Ampul c. Su d. Anahtar Devre Pil Ampul Su Anahtar Ba lant kablosu 17. I. Anahtar kapan r. II. Cihaz çal flmaya bafllar. III. Tellerde elektrik akar. IV. Devre tamamlan r. Elektrikle çal flan bir cihaz çal flt rmak için dü mesine bast m zda yukar daki olaylar n meydana gelme s ras afla dakilerden hangisidir? a. I - IV - III - II b. II - III - IV - I c. I - III - II - IV d. IV - I - III - II 640
Yaflam m zdaki Elektrik FEN VE TEKNOLOJ 18. Furkan n oyuncak uça n n arkas nda 9 V luk pil ile çal fl r yazmaktayd. Pil yuvas na bakt nda üç pillik yer oldu unu gördü. 20. Afla daki devrelerin hangisinde ampul fl k vermez? a. b. c. d. I II III Furkan yukar daki pillerin hangilerinden kaçar tane kullanmal d r? a. I nolu pilden 6 tane b. II nolu pilden 1 tane c. III nolu pilden 3 tane d. I ve II nolu pilden ikifler tane 19. Afla dakilerden hangisinde verilen maddeler elektri i iletmez? a. Bak r, yün, naylon b. Plastik, yün, kuru tahta c. Porselen, alüminyum, yafl tahta d. Plastik, demir, pamuk 641
Temel Kaynak 4 Yaflam m zdaki Elektrik YAfiAMIMIZDAK ELEKTR K - ÜN TE TEST 7 1. Afla dakilerden hangisi pille çal flmaz? a. Saat b. Hesap makinesi c. Bulafl k makinesi d. Oyuncak araba 2. Elektrik santrallerinde üretilen elektrik yerleflim yerlerine nas l ulaflt r l r? a. Rüzgâr n etkisiyle b. letim hatlar yla c. Su arac l yla d. Tankerlerle 3. I. T p II. Tar m III. Sanayi IV. Haberleflme Yukar daki alanlar n hangisinde elektrik enerjisi kullan l r? a. I - II b. I - III c. II - III - IV d. I - II - III - IV 6. Afla dakilerden hangisi kullan lan elektrik kayna bak m ndan di erlerinden farkl d r? a. Saat b. Cep telefonu c. El feneri d. TV kumandas 7. Afla daki anlat mlardan hangisi yanl flt r? a. fiehir elektri i ile çal flan aletleri pille çal flt rabiliriz. b. Dinamo, bisiklet tekerle inin hareketi ile elektrik üretir. c. Uydular, günefl enerjisi ile elektrik üreten günefl pilleriyle çal fl r. d. Bir cihaz çal flt rmak için kullan lan pilin gücü ve say s yeterli olmal d r. 4. Afla dakilerden hangisi elektrik üretemez? a. dinamo b. ampul c. pil d. batarya I II 5. I. Ütü II. Araba III. F r n IV. Uydu V. Televizyon Yukar dakilerden hangisi ya da hangileri flehir elektri i kullan larak çal flt r l r? a. Yaln z I b. II - IV c. I - III - V d. III - IV - V III 8. Yukar daki resimlerden hangisi ya da hangilerinde kifliyi elektrik çarpma olas l en düflüktür? a. Yaln z I b. Yaln z III c. II - IV d. III - IV IV 642
Yaflam m zdaki Elektrik FEN VE TEKNOLOJ 9. Elektrik çarpmas durumunda, çarp lan kiflinin yaflam n kurtarmak için afla dakilerden hangisi yap lmaz? a. Kollar ndan tutarak elektrikten uzaklaflt rmak b. Elektrik flalterini kapatmak c. 112 numaral Acil Servisi aramak d. Çarp lmadan sonra kiflinin elbiselerini ç karmak 10. Afla da bir elektrikli cihaz n pil yuvas ve kullan lacak pillerin tak lma biçimi gösterilmifltir. Hangisinde cihaz çal fl r? a. b. 12. Afla daki pillerden hangisi ile oluflturulan devrede ayn ampul daha çok fl k verir? a. b. c. d. 13. Afla da durumlar gösterilen anahtarlardan hangisi devrede ak m oluflturarak ampulün yanmas n sa lar? a. b. c. d. c. d. 11. Buzdolab n aç nca içindeki lamban n fl k vermesi afla dakilerden hangisi ile aç klanabilir? a. Ampulün fl k vermesini sa layan anahtar kapan r. b. Ampulün fl k vermesini sa layan devre aç kt r. c. Kap s aç l nca buzdolab na elektrik ulafl r. d. Kap s aç l nca s de iflikli i ampulün fl k vermesini sa lar. 14. Afla daki devrelerden hangisinde ampul fl k verir? a. b. c. d. 643
Temel Kaynak 4 Yaflam m zdaki Elektrik 15. I. Gücü fazlad r. II. Daha çok elektrik enerjisi harcar. III. Daha az s verir. Çok fl k veren ampul için yukar dakilerden hangisi ya da hangilerini söylemek do ru olur? a. Yaln z I b. Yaln z III c. I- II d. I - II - III I II III 16. Yukar daki devrelerde ampullerin gücü eflittir. Buna göre afla dakilerden hangisi yanl flt r? a. I. devredeki ampul di erlerinden daha az fl k verir. b. II ve III. devrelerde ampuller eflit ayd nlatma sa lar. c. II. devredeki ampul, I. devredekinden daha çok fl k verir. d. III. devredeki ampül di erlerinden çok fl k verir. 17. Bir devredeki ampulün fl k vermemesinin nedeni afla dakilerden hangisi olamaz? a. Devrenin kapal olmas b. Anahtar n aç k olmas c. Pilin + ve kutbu aras nda ba lant sa lanamamas d. Ba lant kablosunun ampule ba lanmamas 18. Yusuf, oyuncak arabas n n pilini de ifltirerek yeni ald pilleri takt. Araban n çal flt rma dü mesini açt nda araban n çal flmad n gördü. I. Takt pilin gücünün yetersiz olmas II. Pillerin kutuplar n n, pil yuvas ndakilerle çak flmamas III. Araban n içindeki devrede kopukluk olmas Yusuf un arabas n n çal flmamas n n nedeni yukar dakilerden hangisi ya da hangileri olabilir? a. Yaln z I b. Yaln z II c. II, III d. I, II, III 19. Afla dakilerden hangisi pillerin çevreye zarar vermesini engellemek için al nmas gereken önlemlerden biri de ildir? a. fiarj edilebilen piller kullanmak b. Tükenince pilleri çöpe atmak c. At lan pillerin geri dönüflümünü sa lamak d. Pilleri ayr yerlerde toplamak, depolamak B A 20. Yukar daki I. flekil devrenin ilk durumunu, II. flekil son durumunu göstermektedir. Buna göre afla dakilerden hangisi do rudur? a. I. durumda iki ampul de fl k verir. b. II. durumda A ampulü fl k verir, B fl k vermez. c. II. durumda her iki ampul de fl k verir. d. Her iki durumda da ampuller fl k vermez. B A 644