14 18 MAYIS 2012 GENÇLİK ŞÛRASI ÖN KOMİSYON RAPORU EĞİTİM ANKARA - 2012
E Ğ İ T İ M GİRİŞ İ nsana yatırımı öncelemek, gelecek nesilleri güvence altına almak, gelecek kuşakları sürekli dinamik ve nitelikli tutmak modern devletler için bir varlık koşuludur. Gençliğinin sorun ve ihtiyaçlarını tespit edip onlara çözüm üretemeyen, gençlerine yeterli fırsat ve imkânları sunamayan, gençler arasında ortak bir kimlik ve aidiyet duygusu geliştiremeyen bir devletin, geleceğe ümitle bakması mümkün değildir. Bu yönüyle, toplumun temel dinamiğini oluşturan gençlik, değişim sürecinin ve geleceği inşa etmenin en önemli aktörü olabileceği gibi, en güçlü engelleyicisi de olabilecek bir potansiyele sahiptir. Bu söz konusu potansiyele sahip ülkelerin başında Türkiye gelmektedir. Zira Türkiye, çok az ülkenin sahip olduğu büyük ve dinamik bir genç nüfusa sahiptir. Bu durum, bir yanıyla güçlü ve mutlu yarınlar için devletimize büyük bir fırsat sunarken diğer yanıyla da bu fırsatı değerlendirme konusunda tarihî bir 1
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U sorumluluk vermektedir. Türkiye, söz konusu fırsat ve tarihî sorumluluğun bilinciyle ve bunun bir gereği olarak gençliğe özgü bir bakanlık ihdas etmiş ve bu kapsamda 2011 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı kurulmuştur. Gençlik ve Spor Bakanlığı na, 8 Haziran 2011 tarihli ve 638 sayılı Gençlik ve Spor Bakanlığı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile aşağıda sayılan görevler verilmiştir: a) Gençliğin kişisel ve sosyal gelişimini destekleyici politikaları tespit etmek, farklı genç gruplarının ihtiyaçlarını da dikkate alarak gençlerin kendi potansiyellerini gerçekleştirebilmelerine imkân sağlamak, karar alma ve uygulama süreçleri ile sosyal hayatın her alanına etkin katılımını sağlayıcı öneriler geliştirmek ve bu doğrultuda faaliyetler yürütmek, ilgili kurumların gençliği ilgilendiren hizmetlerinde koordinasyon ve iş birliğini sağlamak. b) Gençliğin ihtiyaçları ile gençliğe sunulan hizmet ve imkânlar konusunda inceleme ve araştırmalar yapmak ve öneriler geliştirmek, gençlik alanında bilgilendirme, rehberlik ve danışmanlık yapmak. c) Gençlik çalışma ve projelerine ilişkin usul ve esasları belirlemek. ç) Gençlik çalışma ve projeleri yapmak, bu çalışma ve projeleri desteklemek, bunların uygulama ve sonuçlarını denetlemek. 2
E Ğ İ T İ M d) Spor faaliyetlerinin plan ve program dâhilinde ve mevzuata uygun bir şekilde yürütülmesini gözetmek, gelişmesini ve yaygınlaşmasını teşvik edici tedbirler almak. e) Spor alanında uygulanacak politikaları tespit etmek ve uluslararası kuralların ve talimatların uygulanmasını temin etmek. f) Mevzuatla Gençlik ve Spor Bakanlığı na verilen diğer görev ve hizmetleri yapmak. Gençlerin sorun, ihtiyaç ve beklentilerini gençlerle birlikte ele almak ve çözümler üretebilmek, gençlerle birlikte bugünün ve yarının fikren, ruhen ve bedenen güçlü nesillerini ve güçlü Türkiye sini inşa edebilmek amacıyla Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından 2011 yılı sonundan itibaren kamuoyunu, özel sektörü, sivil toplum kuruluşlarını, üniversiteleri, yani konu ile alakalı tüm kişi, kurum, kuruluşlar ve gençlerin bir araya getirildiği bölgesel gençlik çalıştayları organize edilmiştir. 14-18 Mayıs 2012 tarihlerinde ise yine aynı nitelikteki bir katılımla Bakanlık tarafından, bu çalıştayların teşkil ettiği altyapı üzerine inşa edilmek üzere ülke çapında gençlerin sorun ve beklentilerinin ele alınacağı, çalıştay sonuçlarının değerlendirileceği ve kamuoyu ile paylaşılacağı Gençlik Şurası düzenlenecektir. Bu Gençlik Şurası; Türkiye de düzenlenecek 2. Gençlik Şurası niteliğini taşımaktadır. 3
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U Gençlik üzerine çalışma yapan tüm kurum, kuruluş ve kişileri bir araya getirecek büyük bir organizasyon olacaktır. Gençlik politikalarını yazılı hale getirecek olan Gençlik ve Spor Politika Belgesi nin büyük ölçüde şekillenmesini sağlayacak önerilerin dile getirildiği ve gençlerin haklarının realize edilebilmesinin temel çerçevesinin oluşturulduğu bir organizasyon olacaktır. Gençlik Şurası nın altyapısını teşkil eden Bölgesel Gençlik Çalıştayları 81 ili kapsayacak şekilde Samsun, Kayseri, Erzurum, Edirne, Gaziantep, İzmir, Kocaeli, Adana, Trabzon, Diyarbakır, Bursa, Konya, Antalya, İstanbul ve Bingöl illerinde gerçekleştirilmiştir. İlave olarak biri Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde ve diğeri de Almanya nın Köln şehrinde olmak üzere, yurtdışında iki ayrı Gençlik Çalıştayı daha düzenlenmiştir. Almanya da düzenlenen Gençlik Çalıştayı na Almanya, Belçika, Fransa, Danimarka, İngiltere ve Hollanda da yaşayan Türkiye kökenli gençler ve gençlik alanı ile ilgili kişi ve kuruluşlar katılmışlardır. Demokratik katılım esasına göre yapılan ve katılımcıların fikirlerini tamamen özgür bir şekilde ifade ettikleri bu çalıştaylarda; gençliğin sorunları, ihtiyaçları, beklentileri ve gençliğe yönelik sunulması gerekli fırsat ve imkânlar konusunda katılımcılar çok değerli görüş ve öneriler ortaya koymuşlardır. Bu çalışma, tüm çalıştaylarda ortaya çıkan Sonuç Bildirgeleri nin incelenip değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkmıştır. Tüm çalıştaylarda sıklıkla ifade edilen sorunlar gençliğin ortak sorunları olarak tespit edilmiş ve bu sorunlara ilişkin 4
E Ğ İ T İ M olarak çalıştaylarda ifade edilen çözüm önerileri ve beklentiler konunun paydaşlarıyla birlikte bu çalışmada ortaya konulmuştur. Bu çalışmamızın temel amacı, gençliğimize ilişkin Bölgesel Çalıştaylar da ifade edilen ortak düşünce ve önerileri konuları itibariyle bir arada görebilmek ve sonradan yapılacak Gençlik Şurası ve oluşturulacak Ulusal Gençlik ve Spor Politika Belgesi için gençliğe ilişkin temel veri ve düşünceleri bir bütün olarak ortaya koyabilmektir. A 5
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U EĞİTİM T emel insan hakları arasında sayılan eğitim hakkı, bir taraftan bireyin kendisini kişisel ve sosyal olarak gerçekleştirebilmesinin ve diğer tüm haklardan tam anlamıyla yararlanabilmesinin bir ön şartı iken diğer taraftan toplumsal gelişme ve kalkınmanın, toplumsal dayanışma ve bütünleşmenin, ekonomik refah ve büyümenin vazgeçilmez bir unsurudur. Gençliğini ve dolayısıyla yarınlarını önemseyen her devlet, çocuklarına-gençlerine eşit ve kaliteli bir eğitim sunmak zorundadır. Büyük ve dinamik bir genç nüfusa sahip olan Türkiye de söz konusu zorunluluktan hareketle eğitimi belirli bir dönem ya da süreçle sınırlamak yerine, onu hayat boyu devam eden bir etkinlik olarak tanımlayan çağdaş dünyadaki yönelimlere paralel hareket etmeye başlamış ve bu doğrultuda son derece önemli mesafeler kat etmiştir. Eğitime erişim olanaklarında, eğitimin fiziki ve teknolojik altyapısında, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasında, ders müfredatlarının çağdaş hale getirilmesinde, eğitimdeki insan kaynaklarının niceliği, niteliği ve bunların bölgesel dağılımlarında, derslik ve üniversite sayısında, yurt, kredi ve burs im- 6
E Ğ İ T İ M kânlarında son 10 yılda önemli adımlar atılmış ve ciddi ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu gelişmelere rağmen, başta eğitimin kalitesi olmak üzere, bölgeler arası farklılıkların giderilmesi, cinsiyet eşitsizliklerine son verilmesi, okullaşma oranının artırılması, etik ve insani değerlerin yanı sıra milli hasletlere de vurgu yapan bir eğitim içeriğinin oluşturulması, ders müfredatının bilgi çağının gereklerine göre güncelleştirilmesi, ihtiyaç duyulan alanlarda yeterli sayıda ve nitelikte öğretmen istihdamının sağlanması, hizmet içi eğitimlerle öğretmen yeterliliklerinin geliştirilmesi, etkin bir rehberlik ve danışmanlık sisteminin kurulması, okullarda bilgi ve iletişim teknolojilerinin etkin kullanılması, yaygın eğitim, uzaktan eğitim ve hayat boyu eğitim olanaklarının sağlanması, gençlerin önemli bir bölümünün üniversiteye veya istedikleri üniversiteye gidebilmesi, üniversitelerin özerkliğinin ve kalitesinin artırılması, öğrencilerin barınma imkânlarının geliştirilmesi, nitelikli bir mesleki eğitimin sağlanması ve mesleki eğitime yönelik ilginin çoğaltılması ile mesleki eğitimin iş gücü piyasasıyla uyumunun sağlanması gibi hususlarda ve diğer bazı alanlarda halen atılması gereken önemli adımlar bulunmaktadır. Tüm bunlara ek olarak, kaliteli eğitim imkânlarına tam anlamıyla erişimin sağlanması açısından bireyler, okullar ve bölgeler arasındaki eşitsizliklerin giderilmesi hususu büyük bir önem taşımaktadır. POLİTİKALAR Sağlam bir kişiliğe sahip olmanın yanı sıra, zihinsel ve bedensel yetenekleri üst düzeyde bulunan; temel becerileri edinmiş; düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş; yeni fikirlere açık; özgüven ve sorumluluk duygusuna sa- 7
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U hip; insan haklarını, farklılıkların zenginliğini, demokratik değerleri ve milli kültürü özümsemiş; sahip olduğu milli ve manevi değerleri evrensel kültür ve değerlerle bütünleştirmiş; paylaşıma ve iletişime açık; sanat ve estetik duyguları güçlü; bilgi toplumunun gereklerine vakıf bir bilgi çağı gençliğinin yetiştirilmesi, ulusal gençlik politikasının eğitim alanındaki en genel ve en kapsamlı politikasıdır. Her genç için eşit ve kaliteli eğitim gençlik politikasının en temel unsurudur. Eğitim sisteminde kaliteyi yükselten bir dönüşüm programının uygulanabilmesi için eğitim yönetimi, öğretmen yetiştirme süreçleri, müfredat, eğitim ortam ve araçları gibi alanlarda iyi bir planlamanın yapılması gerekmektedir. Eğitimcilerin bilinçli, açık ve lider kişiler olarak yetiştirilmesi hedeflenen gençliğin yetiştirilmesinin vazgeçilmez koşuludur. 1. Eğitim politikasının bilgi çağının gereklerine ve yukarıda belirtilen genel politika hedefine uygun düşecek şekilde hak temelli, esnek ve katılımcılığı esas alan bir yaklaşımla uzun vadeli olarak planlanması Hedefler Eğitim sisteminde, çocuğun ve gencin çıkarlarının en üst düzeyde gözetilmesi esas olup eğitimin her aşamasında ve tüm çalışmalarda izlenen hak temelli yaklaşım devam ettirilecektir. Eğitim planlamasının, gerek çocuk ve gençlerin gerek ailelerin gerekse ülkenin gelecek beklentisi açısından 8
E Ğ İ T İ M uzun vadeli ve stratejik hedeflere uygun olarak tasarlanmasıyla eksiklikler giderilecektir. Ortaöğretimde, okullar arasındaki başarı farklılığını azaltmak ve öğrencilere ilgi ve becerilerine göre daha fazla seçim imkânı sağlamak amacıyla okul türlerinin azaltıldığı, buna karşılık program çeşitliğinin ve seçimlik ders sayısının artırıldığı ve eğitim kademeleri arasındaki geçişlerin kolaylaştırıldığı esnek bir eğitim modeli, uygulamaya geçirilecektir. Çocukların ve gençlerin, kendilerini ilgilendiren karar alma süreçlerinde etkin olarak yer almaları ve aile, öğrenci ve okul yönetimi arasındaki ilişkilerin daha kapsamlı ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesine daha çok özen gösterilecektir. Eğitimde kalite ve rekabet edilebilirliğin geliştirilmesi ve daha fazla eğitim olanağı için özel eğitim kurumları teşvik edilecektir. Eğitim sisteminin sınav eksenli veya yarışma kültürüne dayalı olmaktan çıkarılması, bireye öncelikle düşünmeyi ve öğrenmeyi öğretmesi sağlanacaktır. Çocukların ve gençlerin içinde bulunduğu eğitim sürecinin sadece onların başarı ya da başarısızlıklarını ölçen değil, bilgi, beceri ve yaşam deneyimlerini artıran ve kendilerini ifade etmeye olanak sağlayan bir anlayışla yapılandırılması, çocukların ve gençlerin bireysel gereksinimlerine göre performans odaklı bir eğitim anlayışının benimsenmesi eğitimin niteliğini artıracaktır. 9
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Sivil Toplum Kuruluşları 2. Eğitime erişimin artırılması ve eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması Hedefler Eğitime erişim ve okullaşma oranı bakımından gelişmiş ülkeler düzeyinin tüm yönleriyle yakalanması için gerekli tedbirler alınmaya devam edilecektir. Bu bağlamda, 12 yıllık zorunlu eğitimin uygulanmasının başlatılmış olması büyük avantaj teşkil edecektir. Eğitimde cinsiyet, nicelik ve nitelik açısından bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi ve fırsat eşitliğinin sağlanması için alınmakta olan tedbirler aynı hassasiyetle devam ettirilecektir. Temel bir insan hakkı olan eğitim hakkından herkesin yararlanabilmesi için yoksulluk, kılık-kıyafet, kız çocuklarına yönelik geleneksel ön yargılar, erken evlilikler gibi ekonomik, sosyal ve idari her türlü engelin kaldırılarak fırsat eşitliğinin gerçekleştirilmesi sağlanmaya çalışılacaktır. Okullara düzenli biçimde devamın sağlanması ve okulu terk etme oranlarının düşürülmesi için gerekli çalışmalar yapılacaktır. 10
E Ğ İ T İ M Özel nitelikte ihtiyaçları olan engellilere yönelik eğitim imkânlarının, onların ihtiyaçlarına uygun olarak sağlanması için alınmakta olan önlemler artırılacaktır. Eğitim kurumlarındaki fiziksel düzenlemeler çocuk ve engellilerin fiziksel durum ve gelişimlerine uygun olarak tasarlanmasına özen gösterilecektir. Örgün eğitimin dışında kalmış veya başladığı eğitim programını bitirememiş gençlere, hayat boyu eğitim anlayışına uygun olarak yeni fırsatlar sunulacaktır. Yoksul öğrencilere kapsam ve miktar olarak daha fazla burs ve isteyen herkese yetecek düzeyde, güvenli, sosyal ve sportif donatıları olan kaliteli yurt imkânının sağlanması yönünde atılmakta olan adımlar hızlandırılacaktır. Gençlerin, özellikle örgün eğitim sisteminin dışında kalmış olanların, mesleki, kişisel ve sosyal gelişimleri için oldukça önemli olan gençlik merkezleri ve halk eğitim merkezleri türünden yaygın eğitim imkânlarının herkesin erişimine olanak sağlayacak şekilde yaygınlaştırılması sağlanacaktır. 11
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler, Sivil Toplum Kuruluşları, Yerel Yönetimler. 3. Bilgi çağının gereklerine uygun bir şekilde eğitimde kalitenin artırılması ve bu doğrultuda ders müfredatının; milli ve manevi hasletlere sahip, etik ve insani değerleri özümsemiş, girişimci, üretken, analitik düşünen, başkalarının haklarına saygılı, sosyal sorumluluk bilinci yüksek ve çevresine karşı duyarlı bireylerin yetişmesini sağlayacak biçimde geliştirilmesi Hedefler Örgün ve yaygın eğitim kurumlarının her kademesinde çocuk ve gençlerimize milli ve manevi hasletlerin, tarih ve medeniyet şuurunun; etik ve insani değerlerin, insan hakları bilinç ve duyarlılığının, farklılıklara hoşgörü ve saygı anlayışının kazandırılmasına yönelik atılmakta olan adımlar yoğunlaştırılacaktır. İnsani değerler, toplumsal dayanışma ile milli birlik ve bütünlüğe katkısı açısından önemi dikkate alındığında, çoğulcu bir nitelikte ve bilgilendirmeye yönelik zorunlu bir Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi nin yanında, benzer nitelikte yarar sunacağı bilinen yeni eğitim ve öğretim imkânları sunulacaktır. 12
E Ğ İ T İ M Öğrencinin başarısını ve fiziksel-ruhsal gelişimini olumsuz etkileyen birleştirilmiş sınıf ve ikili öğretim uygulamalarına son verilmesi veya bunların mümkün olan en alt düzeye indirilmesi için gerekli çalışmalar hızlandırılacaktır. Öğrencilerin yalnızca bilişsel değil, duyuşsal gelişimine de önem verilmesi, kültürel, sanatsal ve sosyal aktivitelere katılımının özendirilmesi ve kendilerine yeterli olanakların sağlanması gerekmektedir. Öğrencilerin ve gençlerin fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimlerini ve becerilerini artırmaya, serbest zamanlarını en iyi şekilde değerlendirmeye yönelik sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlere daha fazla imkân, donatı ve zaman tahsis edilmesi ve kurumlar arası iş birliği yoluyla mevcut donatılardan azami faydanın elde edilmesi için gerekli tedbirler alınmaya devam edilecektir. Türkçenin güzel kullanımı için gerekli çalışmalar artırılacak ve ihtiyaç duyulan ilave tedbirler ivedilikle alınacaktır. Kültürel farklılıklarımız zenginliğimizdir anlayışına uygun düşecek şekilde, Türkiye de konuşulan farklı dil ve lehçelerin eğitim sisteminde talebe bağlı olarak öğretilmesini mümkün kılacak düzenlemeler yapılacaktır. Müfredatın, bölgesel farklılıkları da dikkate almak suretiyle, gençlerin gereksinimlerini karşılayacak nitelikte olması sağlanacaktır. Bireyleri ilgi, tercih ve yeteneklerine uygun alanlara yönlendirmenin yanı sıra, onların kişisel, sosyal, ruhsal ve fiziksel gelişimlerini, maddi ve manevi sıkıntı ve ihtiyaçlarını 13
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U dikkate alan çok yönlü ve etkin bir rehberlik hizmetinin sunulması; özel sorun ve ihtiyaçları olan öğrencilerin dikkatle izlenmesi ve ihtiyaç duydukları psikolojik ve mali desteğin kendilerine sağlanması yönünde uygulanan politikalar kararlılıkla sürdürülecektir. Yabancı dil eğitimine ilişkin mevcut sistem gözden geçirilecek ve modern bilişim ve teknoloji imkânlarından da yararlanmak suretiyle, isteyen herkesin en az bir yabancı dil öğrenebileceği uzaktan eğitim yöntemlerini de kapsayan bir modelin oluşturulması sağlanacaktır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler, Medya Kuruluşları, Sivil Toplum Kuruluşları, Yerel Yönetimler. 4. Okullarda ve üniversitelerde fiziki ve beşeri altyapının güçlendirilmesi Hedefler Çocuklarımızı ve gençlerimizi yetiştirecek ve yarınlara hazırlayacak olan öğretmen ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi ve meslekteki yeterlilik ve niteliklerinin geliştirilmesi büyük bir önem arz etmektedir. Bu öneme istinaden, söz konusu alanda ihtiyaç duyulan tedbirlerin alınması süreci hızlandırılacaktır. 14
E Ğ İ T İ M Fiziki altyapı ve donanım eksikliğinin, yerleşim yerleri itibariyle, eğitimin her kademesinde dengeli bir dağıtımı gözetilerek eksikliklerin giderilmesi için gerekli kaynaklar tahsis edilecektir. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygın ve etkin kullanımına ilişkin atılmakta olan adımlar sürdürülecektir. Bu kapsamda eğitimde FATİH projesinin etkin ve verimli bir biçimde kullanılabilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler, Medya Kuruluşları, Sivil Toplum Kuruluşları, Yerel Yönetimler. 5. Okul, üniversite ve yurtların gençler için daha güvenli mekân ve ortamlar haline gelmesinin sağlanması Hedefler Okul ve okul çevresinin, üniversite ve yurt ortamlarının, öğrencileri şiddet, zararlı madde ve kötü alışkanlıklardan uzak tutan güvenli mekânlar olması için yürütülmekte olan çalışmalar etkinleştirilerek devam ettirilecektir. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler. 15
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U 6. Mesleki ve teknik eğitimin kalitesinin yükseltilmesi ve öğrenciler için özendirici hale getirilmesi. Hedefler Mesleki ve teknik eğitimin ortaöğretim içindeki ağırlığı artırılacaktır. Bunun için eğitimde kalitenin artırılmasına dönük çabaların yanı sıra, eğitim-istihdam ilişkisinin etkili bir şekilde kurulması sağlanacak ve bu amaçla sektörel iş birlikleri kurulup geliştirilecektir. Ortaöğretim-üniversite bağlantısının sağlanması ve üniversite-istihdam ilişkisinin geliştirilmesi için yürütülmekte olan çalışmalara hız kazandırılacaktır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler, Meslek Odaları. 7. Yükseköğretimin gerek nicel gerek nitel açılardan dünyayla rekabet edebilecek, her türlü bilimsel bilgiyi üretebilecek ve iş gücü piyasasının ihtiyaç duyduğu nitelikli elemanı yetiştirecek şekilde güçlendirilip, geliştirilmesi Hedefler İsteyen her gencin üniversiteye gidebilmesi sağlanmalıdır. Bunun için dengeli bir bölgesel dağılım da gözetilerek üniversite sayısının artırılması süreci devam ettirilecek, üni- 16
E Ğ İ T İ M versitelerin belli alanlar üzerinde uzmanlaşmalarına yönelik altyapı çalışmaları yapılacaktır. Bu konuda özel sektörün yeni yatırımlar yapması teşvik edilecektir. Rekabeti ve verimliliği artırmak amacıyla üniversitelerin şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda idari, mali ve bilimsel açıdan özerkliklerini artırma süreci devam ettirilecektir. Bu çerçevede YÖK ün planlama, düzenleme, yönlendirme, eş güdümü sağlama, kalite standartlarını belirleme ve denetleme yapan bir yapıya kavuşturulması için gerekli düzenlemeler gerçekleştirilecektir. Üniversitelerin bulundukları bölgenin sosyo-ekonomik özellikleri ve gelişme potansiyellerine uygun olarak ihtisaslaşması ve çeşitli finansman modelleriyle kendi kendilerine yeterliliklerinin geliştirilmesi için gerekli önlemler alınacaktır. Orta ve yükseköğretimde hem yurt içinde hem de diğer ülkelerle öğrenci ve öğretim elemanı değişimi ve hareketliliğini yaygınlaştırıp geliştirmeye yönelik ulusal ve uluslararası programlar ile yerli ve yabancı öğrenci ve öğretim elemanlarının ülkemizdeki eğitim ve öğretim faaliyetlerine katılımının artırılması sağlanacak, bu süreci ilişkin teşvik edici düzenlemeler yapılacaktır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler Bilim, Meslek Odaları. 17
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U 8. Yaygın eğitim olanaklarının geliştirilmesi ve hayat boyu öğrenme anlayışının güçlendirilmesi Hedefler Yaygın eğitim kurumlarının bir parçası olarak Gençlik Merkezleri, gençlerin kişisel ve sosyal gelişmelerini sağlamaya, yaşam becerilerini geliştirmeye, evrensel ve milli değerleri özümsemeye yönelik çok yönlü eğitsel, sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyet ve etkinlikleri geliştirecek şekilde yeniden yapılandırılacaktır. Türkiye nin tarihsel, kültürel ve coğrafi zenginliğinin yanı sıra, evrensel insani değerlerin tanıtılıp/benimsetilebileceği farklı kültürlerden, farklı bölgelerden ve farklı sosyoekonomik düzeylerden gençlerin bir araya geldiği tarihi, sosyal, kültürel, eğitsel, sportif vb. amaçlı kamp ve gezi programlarının yaygınlaştırılması ve bunun toplumsal dayanışma ve bütünleşmenin etkili bir aracı olarak kullanılması için gerekli çalışmalara hız kazandırılacaktır. Kamu ve/veya özel kesimde hizmet içi eğitimler yoluyla kişilerin mesleki bilgi ve becerilerinin geliştirilmesi ve etik değerlerin benimsetilmesine yönelik uygulamalar devam ettirilecektir. Hayat boyu eğitim anlayışı çerçevesinde, başta gençler olmak üzere, toplumda ihtiyaç duyan herkesin bilgi ekonomisi ve toplumunun gereklerine uygun yeni meslekler edinmesinin veya değişen şartlara uygun olarak mesleki beceri- 18
E Ğ İ T İ M lerinin geliştirilmesinin çeşitli kurs, sertifika programı vb. yollarla sağlanması için gerekli tedbirler alınacaktır. Hayat boyu eğitim anlayışı doğrultusunda toplumun farklı kesimlerine; ailelere, ev hanımlarına, genç kızlara, yeni evleneceklere yönelik bilgilendirici, eğitici nitelikte çeşitli, kurs, seminer, atölye çalışmaları vb. düzenlenmekte olan etkinlikler yaygınlaştırılacaktır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler, Meslek Odaları, Yerel Yönetimler. 19