6. FASİKÜL İnsan ve Çevre oğal Kaynakların Kullanımı Geri önüşüm 1
İnsan ve Çevre Etkinlik Aşağıdaki ifadeler doğru () ya da yanlış () olarak değerlendirilip ilgili ok yönünde ilerlendiğinde hangi sembole ulaşılır? Tasarruf, tüketilecek herhangi bir şeyi dikkatli kullanma, idareli harcamadır. Geri dönüşüm ile hem doğayı hem de kaynaklarımızı koruruz. Enerji kaynaklarını dikkatli kullanmak, vatandaşlık görevimizdir. Türkiye, enerji ihtiyacını kendi kendine karşılayabilen bir ülkedir. Elektrik üretilirken kömür, petrol gibi tükenmeyen kaynaklar kullanılır. Kâğıt, cam ve plastik atıklar geri dönüşümle yeniden kullanılabilir. Elektriğin tasarruflu kullanımı için evimizin duvarlarını açık renk boyamalıyız. Ulaşılan Sembol: 3
İnsan ve Çevre Etkinlik Aşağıda verilen afişleri inceleyelim. Verilen boşluğa seçtiğimiz bir alanla ilgili (elektrik, su, besin, kâğıt vb.) tasarruflu olmanın önemini anlatan bir afiş hazırlayalım. 4 Bilfen ayıncılık
İnsan ve Çevre Etkinlik 1. Aşağıda geri dönüşüm konulu şiire bir kıta da biz yazalım. Oluşan şiiri belirlediğimiz bir ritimle sınıf arkadaşlarımıza söyleyelim. Sürekli tüketmeyip Üretime geçmeli. Toplayıp atıkları eniden kazanmalı. Kâğıt, plastik, cam, metal Ayrı ayrı toplansın. Ekonomimiz kazansın. Geleceğimiz parlasın. 2. Evde tükettiğimiz ürünlerin atıklarını kullanarak bir oyuncak tasarlayalım. Bu ürünü aşağıdaki görselleri verilen atık malzemeleri kullanarak oluşturabiliriz. 5
İnsan ve Çevre Etkinlik Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanlar için, yanlış olanlar için sütunundaki heceleri işaretleyelim. Şifredeki sözcüğün açıklamasını verilen boşluğa yazalım. Bir örnek verelim. 1 Enerji tasarruflu ampuller kullanmalıyız. ET TA 2 Marketlerin indirimlerini takip ederek kampanyalı ürünleri ihtiyacımız olmasa da almalıyız. SAR RAF 3 Küveti doldurmak yerine duş alarak yıkanmalıyız. ME RUF 4 Besin tasarrufu yapmak için her öğün aynı gıdaları tüketmeliyiz. LU MEK 5 Boş yere harcanan enerji kaynakları doğal dengenin bozulmasına yol açar. İS OL ŞİFRE: 5 2 1 3 4 İS RAF ET ME MEK... İsraf etmemek: Kaynakların yerinde ve zamanında yeteri kadar gerekli bir şekilde harcanmamasıdır. Örnek olarak; Beslenirken tabakta yemek bırakılmaması veya tabağa yenilecek...... miktarda yiyecek alınması verilebilir....... 6 Bilfen ayıncılık
İnsan ve Çevre Etkinlik Aşağıda elektrik, su ve besin kaynaklarının yanlış kullanımıyla ilgili görseller verilmiştir. Bu görsellerin altına yapılması gereken doğru davranışı yazalım. işleri fırçalarken muslukları... Ekmekler poşette... kapatılmalıdır.... saklanmalıdır.... Gereksiz yere fazla ışık... Makineleri tam doluyken... açılmamalıdır.... çalıştırmalıyız.... Her besin türünden ge... Gündüzleri ışıklar açık... rektiği kadar yemeliyiz.... bırakılmamalıdır.... 7
İnsan ve Çevre Etkinlik Aşağıda verilen atık maddeleri uygun geri dönüşüm kutularına numaralarını yazarak yerleştirelim. Su şisesi 1 Günlük süt şisesi Kola kutusu 3 Plastik yağ şisesi 2 Salça tenekesi 4 Süt kutusu 6 5 Boş koli ergi 7 9 Gazete 8 Gazoz kapağı Hediye kâğıdı 10 Litrelik içeçek kapağı 12 11 KÂĞIT CAM METAL PLASTİK 5, 7, 8, 9, 12 2 3, 6, 10 1, 4, 11 8 Bilfen ayıncılık
Kavrama Soruları Kelime sandığında yer alan kelimeleri kullanarak cümlelerde boş bırakılan yerleri tamamlayalım. Parayı ya da tüketilecek herhangi bir şeyi dikkatli kullanma, idareli harcamaya... tasarruf denir. Aşırı harcamadan kaçınmaya... tutumluluk denir. doğal kaynak tasarruf Kullanım dışı kalan atık malzemelerin çeşitli yöntemlerle üretim süreçlerine kazandırılmasına... geri dönüşüm... denir. geri dönüşüm... Elektrik tasarrufu evde, üretimde, konforumuzda ve iş gücümüzde herhangi bir kayıp olmadan elektriğin akıllıca kullanılışına denir. tutumluluk su tasarrufu İhtiyaçlarımızı karşılamada herhangi bir azalma olmaksızın suyu israf etmemeye... su tasarrufu denir. elektrik tasarrufu besin tasarrufu İnsan yaşamının devam etmesi için gerekli besinlerin israf edilmemesine... besin tasarrufu denir.... oğal kaynak doğada kendiliğinden bulunan ve insanların kullanımına sunulan maddelere denir. 9
Kavrama Soruları Aşağıda verilen kavram haritasını uygun sözcüklerle tamamlayalım. Su Besin Enerji oğal Kaynak Petrol Kömür Rüzgâr Elektrik Geri dönüşüm Atık Kâğıt Cam Plastik Metal çeşitidir. Kâğıt çeşitidir. Cam ile dönüştürülür. Geri dönüşüm çeşitidir. çeşitidir. Plastik Metal Atık sağlar. TASARRUF yapılır. Su yapılır. yapılır. oğal Kaynak üretilir. Enerji Besin Kömür çeşitidir. Elektrik Petrol Rüzgâr 10 Bilfen ayıncılık
Kavrama Soruları Aşağıdaki soruları cevaplayalım. 1. oğal kaynak nedir? oğal kaynaklara beş örnek verelim. oğada kendiliğinden bulunan ve insanların kullanımına sunulan maddelere doğal kaynak denir. oğal kaynaklara kömür, petrol, doğal gaz, su, güneş örnek verilebilir. 2. oğal kaynakların tasarruflu kullanımı neden önemlidir? Bazı doğal kaynakların oluşumu için uzun yıllar geçmiştir ve sınırlı miktardadır. Bu nedenle tasarruflu kullanılması ve hızlı tüketilmemesi gerekir. Ayrıca boş yere harcanan enerji kaynakları doğal dengenin bozulmasına yol açar. 3. Elektriği tasarruflu kullanmak için alınacak üç tedbir yazalım.... Bulaşıkları elde yıkamak yerine bulaşık makinesinde yıkamalıyız.... Lambaların üzerinde biriken tozları silmeliyiz.... Makineleri tam doldurmadan çalıştırmamalıyız. 4. Suyu tasarruflu kullanmak için alınacak üç tedbir yazalım.... amlayan muslukları tamir ettirmeliyiz. iş fırçalarken, traş olurken muslukları kapatmalıyız.... ağmur sularının uygun mevsimlerde toplanıp gerektiğinde kullanılması için sistemler geliştirmeliyiz.... 11
Kavrama Soruları 5. Besin kaynaklarını bilinçli tüketmek neden gereklidir? Besin kaynaklarını bilinçli tüketmek hem dünyada yaşanan açlık hem de aile ekonomimiz için gereklidir. ünyada beş yaş altı 155 milyon çocuğun yetersiz beslenme yüzünden gelişemediği belirlenmiştir. Bu duruma yağışların azalıp üretimin düşmesi, gıda fiyatlarının yükselmesi, açlık ve kıtlık neden olmaktadır. 6. Geri dönüşüm nedir? Geri dönüştürülebilen atıklara örnekler verelim. eniden değerlendirilebilme olanağı olan atıkların çeşitli işlemlerden geçerek üretim sürecine yeniden dahil olmasına geri dönüşüm denir. Geri dönüştürebilen atıklara cam, plastik, kâğıt, metal gibi maddeler örnek verilebilir. 7. Geri dönüşümün amacı nedir? Geri dönüşümün amacı doğal kaynakların kullanımını azaltmak, enerji tasarrufu sağlamak ve ülkelerin gelişimini desteklemektedir. Bu sayede atık çöp miktarı da azalmaktadır. 8. Toplumun tasarruf konusuyla ilgili bilinçlenmesi için hangi yollar izlenebilir? Açıklayalım. Okul ve kamu kurumlarına yönelik seminerler yapılabilir. Tasarruf konusuyla ilgili spot filmler yapılıp yayınlanabilir. Ayrıca çeşitli broşür ve kitapçıklar hazırlanarak apartmanlara, dükkanlara ve kişilere dağıtılabilir. 12 Bilfen ayıncılık
KARMA TEST 1. Çalışıp biriktirmek Boşa harcamamak gerek O zaman yarınlarımız aha güzel olacak demek 1. İşaretlediğimiz seçenekte yer alan kavramı açıklayalım. Tutumlu olmak, parayı, malı ve zamanı yerine göre en iyi şekilde kullanmaktır. ukarıdaki dörtlükte anlatılmak istenen kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Tutumlu olmak B) İsraf etmek C) Geri dönüşüm ) oğal kaynak 2. Aslı Enerji tasarruflu ampuller kullanıp ampullerin üzerindeki tozları almalıyız. Aslı nın verdiği cevap aşağıdaki sorulardan hangisinin karşılığıdır? A) Elektrik nasıl üretilir? B) oğal kaynakları bilinçli kullanmanın önemi nedir? C) Tasarruf neden önemlidir? ) Elektrik tasarrufu için neler yapabiliriz? 2. İşaretlemediğimiz seçeneklerde yer alan soruların cevaplarını yazalım. Elektrik, bakır gibi iletken bir telin manyetik bir alan içerisinde hareket ettirilmesi ile üretilir. oğal kaynakların bilinçli ve tasarruflu kullanmanın önemi; bazı doğal kaynakların oluşumu için uzun yıllar geçmiştir ve sınırlı miktardadır. Ayrıca bilinçli kullanılmayan doğal kaynaklar doğal dengenin bozulmasına yol açacaktır. 3. Aşağıdakilerden hangisi doğal kaynak değildir? A) Su B) Kömür C) Kâğıt ) Petrol 3. oğal kaynak ne demektir? oğada kendiliğinden bulunan ve insanların kullanımına sunulan maddelere doğal kaynak denir. 13
KARMA TEST 4. anda verilen görselle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bilinçli bir tüketicidir. B) Vücut temizliğine önem verir. C) Banyo yapmayı sever. ) Su tasarrufuna önem vermez. 4. Suyu tasarruflu kullanmak için yapılan davranışlardan üç tanesini yazalım. 1. amlayan musluklar tamir ettirilmelidir. 2. Sensörlü musluklar tercih edilmelidir. 3. Suyu tasarruflu kullanan duş başlığı ve sifon kullanılmalıdır. 5.? Atık çöp miktarı azalır. Enerji tasarrufu sağlanır. oğal kaynak kullanımı azalır. ukarıda bahsedilen kavram hangi seçenekte verilmiştir? A) tüketim B) tasarruf B) biriktirmek ) geri dönüşüm 5. İşaretlediğimiz seçenekte yer alan kavramın tanımını yazalım. eniden değerlendirilebilme olanağı olan atıkların çeşitli işlemlerden geçerek üretim sürecine yeniden dahil olmasına geri dönüşüm denir. 6. Besin kaynaklarının tasarruflu kullanılmasının nedenini hangi öğrenci yanlış açıklamıştır? A) ağışlar azaldığı için sebze meyve üretim miktarı düşmüştür. 6. İşaretlediğimiz seçenekteki cevabın doğrusunu yazalım. Gıda fiyatları yükselmiştir. B) Gıda fiyatları düşmüştür. C) ) Aile ekonomisinin zarara uğramaması için gereklidir. Besin kaynaklarının azlığı açlık ve kıtlığa neden olur. 14 Bilfen ayıncılık