ITP13103 Yapı Malzemeleri Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 1 Bölüm 5.1 GAZBETON 2
Giriş Gazbeton; silisli kum ( kuvarsit ), çimento, alçıtaşı, alüminyum tozu kireç ve su karışımıyla oluşturulan harcın, basınçlı buhar altında sertleşmesi ile elde edilen gözenekli bir yapı malzemesidir. 3 Yapısının %84 ü durgun hava içeren gözeneklerden oluşur. Gözenekler küçük, yuvarlak ve homojen bir dağılımdadır. Yoğunluğu düşük masif bir malzemedir. (350-400 kg/m 3 ) 4
Gazbeton bugün dünyada yaygın olarak kullanılmakta olup, Amerika dan Japonya ya kadar birçok ülkede üretilip pazarlanmaktadır. Isı yalıtımı özellikleri ile yapının yangın ve deprem güvenliğini arttırması nedeniyle pazarın önemli bir ihtiyacını karşılamaktadır. 5 Üretim süreci Gazbeton yapı malzeme ve elemanları üretiminde kullanılan hammaddeler; kuvarsit, çimento ve kireçtir. İnce toz kıvamında öğütülen bu malzemelere su ve gözenek oluşturucu alüminyum ilave edilerek elde edilen karışım, kalıp arabalarına dökülür. 6
Üretim Süreci Yapı elemanları üretiminde dokum işlemi öncesinde, korozyona karsı korunmuş çelik hasır donatılar kalıba yerleştirilir. 7 Döküm sonrasında karışım, sıcaklığı sürekli kontrol altında tutulan bekleme tünelinde sertleşmeye bırakılır. 3 4 saatlik süre sonunda kesim sertliğine ulasan ürün, bilgisayar kontrollü kesim tezgahlarına alınır ve istenilen boyutlarda milimetrik duyarlılıkta kesilir. 8
Kesim işleminden çıkan gazbeton ürünleri otoklavlara alınarak yaklasık 12 saat süren, 12 atm basınçlı ve 190 C sıcaklıkta doygun buhar kürüne tabi tutulur. Buhar küründen çıkan ürünler, kalite kontrol işleminden sonra kullanıma hazır olarak piyasaya sunulur. 9 10
11 12
GAZBETON un ÖZELLİKLERİ YALITKAN HAFİF YANMAZ ÖLÇÜLERİ NET KOLAY İŞLENİR 13 YALITIM Gazbeton ısı yalıtım (izolasyon) niteliklerine sahip kagir bir yapı malzemesidir. Uygun kalınlık seçildiği takdirde, duvarlarda tek kesitte ısı yalıtımı sağlar. Yapılarda enerji kaybı %40 gibi bir oranla dış duvarlardan gerçekleşmektedir. 14
15 ISO ve CEN standartlarına göre ısıl iletkenlik katsayısı (λ) 0,65 W/(m.K) değerinden düşük olan malzemeler ısı yalıtım malzemesi olarak tanımlanır. Isıl iletkenlik katsayısı (λ) 0,065 W/(m.K) değerinin üzerinde olan malzemeler ise "yapı malzemesi olarak adlandırılmaktadır. ( ısı yalıtım özelliği ısıl iletkenlik değeri düştükçe artar, yükseldikçe azalır). 16
Tuğla duvar için Eps için Gazbeton için : λ=0,20 W/(m.K) : λ=0,04 W/(m.K) : λ=0,13 W/(m.K) 17 GAZBETON İLE DEPREM GÜVENLİĞİ Yoğunluğu düşük masif bir malzemedir. (350 400 kg/m³) Yapının toplam ağırlığını azaltır. Uygulamada harç ve sıva malzemesi kullanım miktarını azaltır. Yapıya gelen yatay deprem yükü azalır. Tasarım sürecinde gazbeton tercih edilmesi, taşıyıcı sistemden ekonomi sağlar. 18
YANMAZ Gazbeton A1 sınıfı hiç yanmaz özelliğe sahip yapı malzemesidir. Gazbeton, yangına karşı en üst düzeydeki yangın güvenliği gereklerini karşılar. 1200 o C a kadar dirençlidir 19 AKM yangını (1970) 20
Gazbeton uygulama ürünleri 21 4.1. Duvar Blokları 22
Düz Duvar Blokları her turlu betonarme, çelik, ahşap, prefabrike ve yığma yapının iç ve dış duvarlarında kullanılan yapı malzemeleridir. Ürün Boyutları: Uzunluk (l) cm 60 Yükseklik (h) cm 25 Genişlik (d) cm 7.5-50 Not: Kalınlıklar 2.5cm'in katlarıdır. Talep halinde 8.5, 9, 13.5, 19 cm gibi ara kalınlıklar da üretilebilmektedir. 23 Geçmeli Duvar Blokları, düz duvar blokları gibi yapıların iç ve dış duvarlarında kullanılır. Ürün Boyutları Uzunluk (l) cm 60 Yükseklik (h) cm 25 Genişlik (d) cm 15-50 Not: Kalınlıklar 2.5cm'in katlarıdır. Talep halinde 8.5, 9, 13.5, 19 cm gibi ara kalınlıklar da üretilebilmektedir. 24
U-Bloklar, hatıl* yapımında kalıp kullanımını ortadan kaldıran, beton hatıl kullanılması halinde yüzeylerde oluşan ısı kayıplarını engelleyen u-kesitli bloklardır. Ürün Boyutları Uzunluk (l) cm 60 Yükseklik (h) cm 25 Genişlik (d) cm 17.5,20,25,30 25 4.2. Asmolen Blokları Asmolen Blokları, dişli döşemelerde kullanılan dolgu malzemeleridir. Ürün Boyutları Uzunluk (l) cm 60 Yükseklik (h) cm 40-60 Genişlik (d) cm 15-40 Not: Kalınlıklar 2.5cm'in katlarıdır. istek uzerine diğer boyutlarda da üretim yapılabilir. 26
27 4.3. Yalıtım Plakları Isıl iletkenlik değeri düşük olan Yalıtım Plakaları, genel olarak kolon kiriş perde gibi betonarme yüzeylerin yalıtımında kullanıldığı gibi döşeme yalıtımlarında da kullanılabilir. Urun Boyutları Uzunluk (l) cm 60 Genişlik (b) cm 25 Kalınlık (d) cm 5, 7.5 28
29 4.4. Duvar Elemanları Gazbeton Yatay Duvar Elemanları, her turlu betonarme, çelik, ahşap ve prefabrike yapı karkasının oluşturduğu çerçeve boşluklarında iç ve dış duvarlarında kullanılabilen donatılı duvar elemanlarıdır. Bu elemanlar, kolon aralarına ya da kolon iç ve dış yüzeylerine monte edilerek uygulanabilir. 30
31 Yatay Duvar Elemanlarının bu özelliği, farklı işlevlerde ve seçeneklerde mimari cephe çeşitliliği oluşturmaya olanak sağlar. Montaj aparatları ve vinç yardımıyla kolayca ve hızla monte edilebilir. Donatılı Yatay Duvar Elemanları, Uzerlerine gelebilecek farklı rüzgâr ve deprem kuvvetlerini karşılayacak şekilde tasarlanır ve üretilir. 32
Gazbeton Düşey Duvar Elemanları, gerek yapı karkasının oluşturduğu çerçeve boşluklarında iç ve dış duvar olarak gerekse karkastan bağımsız her turlu bölme duvarının oluşturulmasında kullanılabilir. Bu elemanlar, düşey pencereler ile kapı boşlukları düzenlenen yapılarda tercih edilirler. 33 Gazbeton Taşıyıcı Düşey Duvar Elemanları, yığma yapıların inşasında kullanılır. Bu elemanlar, yığma yapılarda taşıyıcı iç ve dış duvar olarak kullanılırlar. Deprem Yönetmeliği'nde birinci derecede deprem bölgesi olarak tanımlanan en riskli bölgelerde bile Taşıyıcı Düşey Duvar Elemanları kullanılarak 2 kata kadar yığma yapı inşa etmek mümkündür. 34
35 Gazbeton Duvar Panoları, her turlu betonarme veya çelik yapının dış cephe uygulamalarında kullanılan, özellikle tunel kalıp yapı sistemlerinde tercih edilen donatılı hazır duvarlardır. Cephe yüzeyine etki edecek rüzgâr ve deprem yüklerini karşılayacak şekilde tasarlanır ve üretilirler. 36
4.5. Çatı Elemanları Gazbeton Çatı Elemanları, basta sanayi yapıları ve konut tipi yapılar olmak üzere çatı döşemeleri için üretilen donatılı, taşıyıcı, büyük boyutlu prefabrike yapı elemanlarıdır. Gazbeton Çatı Elemanları, düz, eğimli, saçaklı ve saçaksız, farklı çatı uygulamalarına olanak sağlar. 37 4.6. Döşeme Elemanları Gazbeton Döşeme Elemanları, tüm taşıyıcı sistemlerin ara kat ve yürünebilir çatı döşemelerinde kullanılmak üzere üretilen Donatılı Yapı Elemanları' dır. Üretildikleri anda yuk tasıma kapasitelerinin tümüne sahip ve montaja hazırdır. Gazbeton Döşeme Elemanlarının kalınlıkları üstlerine gelen yüklere ve geçilen açıklıklara bağlı olarak tasarlanır. 38
4.7. Lento ve Soveler Gazbeton Lentolar*, duvar bloklarını tamamlayıcı donatılı elemanlardır. Dolgu ve yığma duvarlarda kapı, pencere üst ve altlarında kullanılırlar. Bu kullanım alanlarına ek olarak Gazbeton Lentolar'dan merdiven basamağı olarak da yararlanılabilir. 39 Gazbeton Söveleri, pencere ve kapı boşluklarını çevreleyen, yapılara görsel anlamda zenginlik kazandıran donatılı tamamlayıcı elemanlardır. Söveler, yatay ve düşey olarak kullanılabilirler. Çevreledikleri pencere veya kapı ölçülerine uygun boyutlarda üretilirler. 40
4.8. Tamamlayıcı Urunler 4.8.1. Tutkal Özellikle gazbeton duvar ve yapı malzemeleri için geliştirilmiş bir tutkaldır. Gazbeton Tutkalı blokların birbirine yapışmasını sağlar, böylece ısı köprüsü oluşmaz. Tutkal, toz halindeki tutkal hammaddesine sadece su ilave edilerek ve bir el matkabına takılan karıştırma ucuyla karıştırılarak kullanıma hazır hale getirilir. 41 Duvar Uygulamaları için araçlar 42
43 44
45 46
47 48
49 50
Yalıtım plağı uygulamaları 51 Yapı elemanı uygulamaları 52
Gazbeton üretim https://youtu.be/kpz94b3z7gy Uygulama film https://youtu.be/bkgzkliqmzo 53 ITP13103 Yapı Malzemeleri Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 54