TEKNİK RESİM 2010 Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi Geometrik Çizimler-1
2/32 Geometrik Çizimler - 1 Geometrik Çizimler-1 T-cetveli ve Gönye kullanımı Bir doğrunun orta noktasını bulma Doğruya, üzerindeki bir noktadan dikme çıkma Doğruya, dışındaki bir noktadan dikme inme Doğruya, istenen noktadan dikme çıkma Bir doğruyu istenen sayıda eşit parçaya bölme Bir açının açıortayını çizmek Dik açıyı üçe bölmek Bir açıyı taşımak Tepe noktası bilinmeyen açının açıortayı Gönye ile 15 katlarında açılar çizmek Eşkenar üçgen çizmek Daire içine eşkenar üçgen çizmek Kare çizmek Dairenin merkezini bulmak Çemberin içine ve dışına kare çizmek Kenar uzunluğu bilinen beşgen çizmek Çember içine beşgen çizmek Çember içine altıgen çizmek Çember içine yedigen çizmek Birbirine paralel iki doğruyu iki yayla birleştirmek Doğru üzerindeki bir noktayla diğer doğruyu birleştirmek Çember dışındaki noktadan çembere teğet çizmek Çember üzerindeki bir noktadan çembere teğet çizmek İki daireye dıştan ortak teğet doğru çizmek İki daireye içten ortak teğet doğru çizmek
3/32 T-cetveli ve Gönye kullanımı
4/32 Bir doğrunun orta noktasını bulma
5/32 Doğruya, üzerindeki bir noktadan dikme çıkma
6/32 Doğruya, dışındaki bir noktadan dikme inme
7/32 Doğruya, istenen noktadan dikme çıkma
8/32 Bir doğruyu istenen sayıda eşit parçaya bölme
9/32 Bir açının açıortayını çizmek
10/32 Dik açıyı üçe bölmek
11/32 Bir açıyı taşımak
12/32 Tepe noktası bilinmeyen açının açıortayı
13/32 Gönye ile 15 katlarında açılar çizmek
14/32 Eşkenar üçgen çizmek Geometrik Çizimler-1 Pergel ile Gönye ile
15/32 Daire içine eşkenar üçgen çizmek
16/32 Kare çizmek Geometrik Çizimler-1 Pergel ile Gönye ile
17/32 Dairenin merkezini bulmak
18/32 Çemberin içine ve dışına kare çizmek
19/32 Kenar uzunluğu bilinen beşgen çizmek
20/32 Çember içine beşgen çizmek 1. O merkezine göre çember çizilir. 2. OA yarıçap uzunluğunun orta noktası B bulunur. B merkez olmak üzere pergel R 1 = BC kadar açılarak çizilen yay ile çember ekseni D noktasında kesiştirilir. 3. CD ölçüsü beşgenin kenar uzunluğudur. Bu ölçü, R 2 yayıyla çember üzerine sırayla işaretlenip çember beşe bölünür. 4. Bulunan noktalar birleştirilerek beşgen tamamlanır.
21/32 Çember içine altıgen çizmek 1. R yarıçaplı çember çizilir. 2. Pergel açıklığı bozulmadan A ve B noktaları merkez olmak üzere iki yay çizilerek çember üzerinde altıgenin diğer noktaları bulunur. 3. Çember üzerinde bulunan noktalar ile A ve B noktaları sırasıyla birleştirilerek altıgen çizimi tamamlanır.
22/32 1. R yarıçaplı çember çizilir. Çember içine yedigen çizmek 2. Pergel açıklığı bozulmadan A noktasına konarak O merkezinden geçen, B ve C noktalarında kesen yay çizilir. 3. B ve C noktalarının birleştirilmesiyle eksen üzerinde D noktası bulunur. 4. Bulunan BD mesafesi yedigenin kenar uzunluğudur. Pergel BD kadar açılarak çember yedi eşit parçaya bölünür. 5. Bulunan noktalar birleştirilerek yedigen çizimi tamamlanır. Geometrik Çizimler-1
23/32 Birbirine paralel iki doğruyu iki yayla birleştirmek 1. Doğrular üzerindeki A ve B noktaları birleştirilir. 2. AB doğrusu üzerinde herhangi bir T noktası işaretlenir. 3. Bulunan AT ve BT doğrularının orta dikmeleri çizilir. A ve B noktalarından da doğrulara dikmeler çıkılır. 4. Doğruların kesiştiği C ve D noktaları merkez olmak üzere AT ve BT noktaları arasında yaylar çizilir.
24/32 Doğru üzerindeki bir noktayla diğer doğruyu birleştirmek Geometrik Çizimler-1 1. Doğru üzerindeki A noktasından dikme çıkılır. R yarıçap ölçüsü işaretlenerek B merkezli R yayı çizilir. 2. Yine B merkez olmak üzere pergel 2R kadar açılarak bir yay daha çizilir. 3. Diğer doğruya R mesafesinde paralel doğru çizilerek 2R yayını kestiği C noktası bulunur. 4. B ve C merkez noktaları birleştirilerek ve C noktasından doğruya dik inilerek T teğet noktaları bulunur. 5. C merkez olmak üzere R yarıçaplı yayla daha önce çizilmiş yay T noktaları arasında birleştirilir.
25/32 Çember dışındaki noktadan çembere teğet çizmek 1. Çember dışındaki P noktası ile O merkezini birleştiren doğru çizilir. 2. PO doğrusunun orta noktası (A) bulunur. 3. A merkez olmak üzere O ve P den geçen daire çizilir. 4. Çizilen bu daire ile çemberin kesiştiği noktalar (T 1,2 ) teğet noktalarıdır. 5. P noktası T noktası ile birleştirilirse teğet doğru çizilmiş olur. T noktası O merkeziyle birleştirilirse teğet doğrusuna dik doğru çizilmiş olur.
26/32 Çember üzerindeki bir noktadan çembere teğet çizmek 1. Gönyenin dik kenarlarından birisi O merkez ile P noktasına göre ayarlanır. 2. Gönyenin dik olmayan kenarına T cetveli veya diğer gönye yerleştirilir. 3. Gönyenin diğer dik kenarı P noktasına ayarlanıp çembere teğet doğru çizilir.
Pergel ile İki daireye dıştan ortak teğet doğru çizmek 27/32 1. Dairelerin merkezleri arasındaki mesafenin orta noktası A bulunur. 2. A merkez olmak üzere O 1 ve O 2 noktalarından geçen daire çizilir. 3. Büyük dairenin yarıçap ölçüsünden küçük dairenin yarıçap ölçüsü çıkarılarak (R 1 -R 2 ) büyük dairenin O 1 merkezinden daire çizilir. 4. Çizilen bu daireyle A merkezli dairenin kesişme noktaları B ve C bulunur. 5. O 1 merkezi ile B ve C noktalarından geçen doğrularla T 1 teğet noktaları elde edilir. Geometrik Çizimler-1 6. B ve C noktaları O 2 merkeziyle birleştirilir. Pergel O 2 B kadar açılıp, T 1 noktaları merkez olmak üzere küçük daire kesiştirilir ve T 2 teğet noktaları bulunur. 7. T 1 ve T 2 teğet noktalarının birleştirilmesiyle teğet doğru çizilir.
Gönye ile İki daireye dıştan ortak teğet doğru çizmek 28/32 1. Gönyenin bir kenarı iki daireye de teğet olacak şekilde ayarlanıp T cetveli üzerine yerleştirilir. 2. Gönyenin diğer dik kenarı ile O 1 ve O 2 merkezlerinden doğrular çizilerek T 1 ve T 2 noktaları bulunur. 3. T 1 ve T 2 teğet noktaları birleştirilerek teğet doğru çizilir.
29/32 Kısa yoliki daireye dıştan ortak teğet doğru çizmek
Pergel ile İki daireye içten ortak teğet doğru çizmek 1. Dairelerin merkezleri arasındaki mesafenin orta noktası A bulunur. 2. A merkez olmak üzere O 1 ve O 2 noktalarından geçen daire çizilir. 30/32 3. Dairelerin yarıçaplarının toplamı olan (R 1 +R 2 ) yarıçapında merkezi O 1 olacak şekilde daire çizilir. 4. Çizilen R 1 +R 2 yarıçaplı daireyle daha önce çizilen dairenin kesiştiği B noktaları işaretlenir. 5. B noktaları O 1 merkeziyle birleştirilir ve T 1 noktaları bulunur. Geometrik Çizimler-1 6. Pergel O 2 B kadar açılıp T 1 noktaları merkez olmak üzere O 2 merkezli daire kesiştirilir ve T 2 noktaları bulunur. 7. T 1 ve T 2 teğet noktaları birleştirilerek teğet doğru çizilir.
Gönye ile İki daireye içten ortak teğet doğru çizmek 31/32 1. 90 lik gönyenin dik kenarı iki daireye teğet olacak şekilde ayarlanır. 2. Gönyenin dik kenarı T cetveli üzerinde kaydırılarak O 1 ve O 2 merkezlerinden geçen doğrularla T 1 ve T 2 noktaları bulunur. 3. T 1 ve T 2 noktaları dairenin arasından geçecek şekilde birleştirilerek içten teğet çizimi tamamlanır.
Kısa yol İki daireye içten ortak teğet doğru çizmek 32/32