4. FASİKÜL Maddenin Özellikleri

4. FASİKÜL Maddenin Özellikleri Maddeyi Niteleyen Özellikler Maddenin Ölçülebilir Özellikleri Maddenin Hâlleri Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi Saf Madde ve Karışım 1

Maddeyi Niteleyen Özellikler 1. Üçüncü sınıfta öğrendiğimiz bilgilerden yararlanarak aşağıdaki tabloda verilen maddelerin özelliklerinin neler olduğuna karar verip bu özellikleri örnekteki gibi yazalım. Madde Sağlam Kırılgan Esnek Berk Sert Yumuşak Renkli Renksiz Pürüzlü Pürüzsüz Cam Kırılgan Berk Sert Renksiz Pürüzsüz Cilalı masa Ağaç gövdesi Çelik tencere Oyun hamuru Porselen tabak Metal vida Kırılgan Kırılgan Sağlam Kırılgan Kırılgan Sağlam Berk Berk Berk Esnek Berk Berk 2. Aşağıda görselleri verilen maddelerin altlarında bulunan kutuları, maddenin özelliğine göre uygun renge boyayalım. Sert Sert Sert Yumuşak Yumuşak Sert Renkli Renkli Renkli Renkli Renkli Renkli Pürüzsüz Pürüzlü Pürüzsüz Pürüzlü Pürüzsüz Pürüzlü Suyu emen Suyu emmeyen 3

Maddeyi Niteleyen Özellikler Mıknatıs tarafından çekilen Mıknatıs tarafından çekilmeyen Suda batan Suda batmayan 4 Bilfen Yayıncılık

Maddeyi Niteleyen Özellikler 1. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun sözcüklerle tamamlayalım. (Her sözcük sadece bir kez kullanılacaktır.) metal ataş plastik top çivi nitelikleri tahta parçası demir tozu vernik toplu iğne şişirilmiş balon odun talaşı... metal ataş,... demir tozu,... toplu iğne mıknatıs tarafından çekilen maddelerdir.... plastik top,... şişirilmiş balon,... odun talaşı suda yüzen maddelere örnektir. Masa yapmak için... çivi,... tahta parçası,... vernik gibi malzemelere ihtiyaç duyarız. Maddeleri farklı... nitelikleri ile birbirinden ayırabiliriz. 2. Çiçeklerin yapraklarında, ortasında yazılı maddeye ait özellikler verilmiştir. Özelliklere dikkat ederek çiçeklerin ortasında yazılı olan maddeyi bulalım. Çiçeğin ortasına, bulduğumuz maddenin numarasını yazalım. Pürüzsüzdür. Suyu emer. 4 Mıknatısla çekilmez. Suda yüzer. Mıknatısla çekilir. Serttir. 2 Suda batar. Suyu emmez. 1 2 Berktir. Suda yüzer. 1 Mıknatısla çekilmez. Suyu emmez. Kırılgandır. Mıknatısla çekilmez. 3 Suyu emmez. Suda yüzer. 3 4 5

Maddenin Ölçülebilir Özellikleri 1. Aşağıda verilen kütle ve hacim birimlerini istenilen birime çevirelim. 23 000 ml... 23 L 21 L... 21 000 ml 6 050 g... 6 kg... 50 g 3 000 g... 3 kg 23 000 ml... 23 L 12 kg... 12 000 g 13 L... 13 000 ml 13 000 kg 13... 000 000 g 4 kg... 4 000 g 3 000 ml... 3 L 2. Aşağıda, bazı maddeler ve kütle ölçüm sonuçlarının gösterildiği tablo verilmiştir. Bu tablodaki boşlukları işlem yaparak dolduralım. Maddeler Dara (g) Brüt Kütle (g) Net Kütle (g) Tuz 10 100 Pirinç 8 300 Çamaşır suyu 12 512 500 Bulaşık deterjanı 15 515 500 Leblebi 5 1 005 1 000 3. Aşağıdaki görsellerden yararlanarak verilen katıların kütlesini hesaplayalım. 90 292 250 g 250 g 1 kg 750 g 500 g 6 Bilfen Yayıncılık

Maddenin Ölçülebilir Özellikleri 1. Aşağıda gösterilen taşların hacmini hesaplayalım. I. 300 ml 400 ml Taşın hacmi:... 400 300 = 100 ml II. 200 ml 150 150 ml 175 150 = 25 ml Taşın hacmi:... III. 150 ml Taşın hacmi:... 150 ml 50 ml 2. Aşağıda verilen cümleler doğruysa boşluklara J, yanlışsa L çizelim. J L J J J L Sıvıların hacmi dereceli kapla ölçülür. Hacim birimi gramdır. Düzgün olmayan katıların hacmini ölçmek için sıvılardan yararlanılır. Hacim, ölçülebilir bir özelliktir. Maddelerin hacimleri, günlük hayatta pek çok alanda karşımıza çıkar. Küçük taneli katıların hacmini ölçemeyiz. 7

Maddenin Ölçülebilir Özellikleri Aşağıda K maddesi, su ve sürahinin kütle ve hacimleri ölçülmüştür. Bu ölçümler yapılırken maddelerin miktarlarında hiçbir değişiklik yapılmamıştır. 750 ml K 400 ml su su 300 ml K su 650 g 300 g 500 g Yapılan ölçümlerden yararlanarak öğrencilerin verdikleri ifadelerde boş bırakılan yerleri dolduralım. Kütlesi en büyük olan madde, k en küçük olan madde sudur. K maddesinin kütlesi 350 g hacmi 400 ml K maddesinin hacmi sürahinin hacminden az, suyun hacminden fazladır. Sürahinin hacmi, 450 ml kütlesi 300 g 8 Bilfen Yayıncılık

Maddenin Ölçülebilir Özellikleri 1. Yapılan ölçümleri inceleyelim. Ölçümlerle ilgili verilen ifadelerden doğru olanları işaretleyelim. Elmanın kütlesi 300 gramdır. Kütlesi 2 kg 500 g olan patates, elmanın kütlesinden 500 g fazladır. 3 kg Kütlesi 3 000 g olan portakal, elmanın kütlesine eşittir. Elmanın hacmi 3 kg dır. 200 ml 300 ml 250 g Bilye Bilyenin hacmi 300 ml dir. Suyun hacmi 200 ml dir. Bilyenin kütlesi 250 g dır. Bilyenin hacmi, suyun hacminin yarısıdır. Sürahi Sürahinin kütlesi 500 gramdır. Net kütle 300 gramdır. Suyun kütlesi 800 gramdır. 500 g 800 g Dara 500 gramdır. 2. Bir kutuda 4 tane bilye vardır. Bilye ile dolu kutu tartıldığında toplam kütle 380 g gelmektir. Kutunun kütlesi 100 g olduğuna göre bir bilyenin kütlesi kaç g dır? 4 bilyenin kütlesi = 380 100 = 280 g 280 1 bilyenin kütlesi = = 70 g 4 9

Maddenin Hâlleri Verilen maddelerin bulundukları hâli, tabloda koyarak işaretleyelim. Madde Katı Sıvı Gaz 10 Bilfen Yayıncılık

Maddenin Hâlleri Aşağıdaki özellikleri okuyarak bu özelliklerin maddenin hangi hâline ait olduğunu bulalım. Yanındaki kutuya uygun olan maddenin hâlini yazalım. Bulunduğu kabı tamamen doldurmaz. Katı Kendilerine özgü şekilleri vardır. Katı Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur. Bazıları uçucu ve yanıcıdır. Gaz Belirli bir şekilleri yoktur. Ancak hacimleri vardır. Sıvı Gaz Küçük gözeneklerden dışarı çıkabilir. Küçük taneli olanlar, bulunduğu kabın şeklini alır. Katı Yayılma özellikleri vardır. Bulunduğu ortamın her yerine yayılır. Gaz Gaz Belirli bir şekilleri yoktur. Konulduğu kabın şeklini alır. Gaz Katı Elle tutulabilir ve gözle görülebilir. Akıcı değildir. 11

Maddenin Hâlleri Aşağıda verilen görsellerin ifade ettiği kavramları; hâllerine göre yandaki şemaya numaralarını yazarak gruplandıralım. 1 2 3 4 5 6 Maddenin Hâlleri Katı Sıvı Gaz 1 5 2 7 8 9 3 7 4 6 9 11 8 10 12 10 11 12 13 15 14 13 14 15 12 Bilfen Yayıncılık

Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi 1. Aşağıda verilen maddeler arasında gerçekleşen ısı alışverişi sırasında ısının akış yönü hangi maddeye doğrudur? Ok çizerek belirtelim. Sıcaklıkları artan ve azalan maddeleri yazalım. 25 C K 52 C L Sıcaklığı artan madde: Sıcaklığı azalan madde: K L 37 C B 75 C G 82 C F Sıcaklığı artan madde: Sıcaklığı azalan madde: B G, F 2. Bir sıvının içine atıldığı andan itibaren R maddesinde gerçekleşen sıcaklık değişimi, aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. 50 40 30 20 10 Sıcaklık ( C) 1 2 3 4 Zaman (dk.) Buna göre R maddesi, aşağıdaki sıvılardan hangisinin içine atılmış olabilir? İşaretleyelim. 40 C 60 C 10 C 13

Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi 1. Erhan, laboratuvar dersinde maddelerin sıcaklıkları ve maddeler arası ısı alışverişini gözlemleyecektir. Erhan a iki ayrı kapta verilen maddeler aşağıdaki gibidir. Buna göre, 30 C 50 C Bu maddelerin sıcaklıklarını yazalım. I. kaptaki sıvının sıcaklığı =... 30 C I. II. II. kaptaki sıvının sıcaklığı =... 50 C Şekildeki gibi bu iki madde karıştırıldığında ne gibi değişiklikler yaşanır? Yazalım....... I. kaptaki sıvının sıcaklığı artarken, II. kaptaki sıvının sıcaklığı azalır. Isı... alışverişi sıvıların sıcaklıkları eşit oluncaya kadar devam eder.... 2. Aşağıdaki maddelerin bulundukları hâlden gösterilen hâle geçmeleri için yapılması gerekenleri yazalım. Gerçekleşen hâl değişimini renkli kutuya yazalım. Isı... alır Sıcaklığı... artar Isı... verir Sıcaklığı... azalır Isı... alır Sıcaklığı... artar... Erime... Donma... Buharlaşma 14 Bilfen Yayıncılık

Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi 1. Yandaki A ve B maddeleri birbirleriyle temas hâlindedir. A 20 C B 10 C Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlarının yanındaki kutucuğu yeşile, yanlış olanlarının yanındaki kutucuğu ise turuncuya boyayalım. A nın sıcaklığı artar. Isının akış yönü B den A ya doğrudur. B ısı alır. A ısı verir. 2. Aşağıdaki kavramları açıklamalarıyla eşleştirelim. Buharlaşma Sıvı maddenin ısı alarak gaz hâline geçmesidir. Erime Sıvı maddelerin ısı vererek katı hâle geçmesidir. Donma Isı alışverişi Sıcaklıkları farklı iki maddenin temas etmesi sonucunda gerçekleşen olaydır. Katı maddelerin ısı alarak sıvı hâle geçmesidir. 3. Eşit hacimli A ve B kapları karıştırıldığında yaşanan olaylarla ilgili Serap ın yazdığı bilgiler aşağıdaki gibidir: A, B ye ısı verir. A 30 C B 20 C Isı akışı B den A ya doğrudur. B maddesinin sıcaklığı artar. Bir süre sonra iki maddenin sıcaklığı eşitlenir. Her doğru bilgi 5 puan ise Serap, yazdıklarından kaç puan almıştır? Serap ın yazdığı bilgilerden 3 tanesi doğrudur. Serap 15 puan almıştır. 15

Saf Madde ve Karışım Marketten aldığım ürünlerin bazıları aşağıda verilmiştir. Aldığım ürünlerden saf madde olanların kutusunu maviye, karışım olan maddelerin kutusunu kırmızıya boyayalım. 16 Ayran Kolonya Tuz Şeker Limonata Bal Toprak Ekmek Su Şurup Reçel Altın Naftalin Süt Bilfen Yayıncılık

Saf Madde ve Karışım 1. Aşağıdaki ifadeler doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde hangi maddeye ulaşılır? İşaretleyelim. D Karışımı oluşturan maddelerden istenilen miktarda seçilebilir. Y Karışımı oluşturan maddeler kendi özelliğini kaybeder. D Y Saf maddelerin yapısında kendinden başka madde bulunmaz. D Y İki katı madde karışım oluşturabilir. D Y Karışımlar, iki veya daha fazla maddenin bir araya gelmesi sonucu oluşur. D Y Meyve salatası bir karışımdır. D Y D Tuz, saf bir karışımdır. Y Su Toprak Hava Oksijen Kolonya Taş Silgi Cetvel 2. Ulaşılan maddeye göre verilen ifadeler doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde hangi sembole ulaşılır? Ulaştığım maddenin adı... Hava Belirli bir şekli vardır. Belirli bir şekli yoktur. Saf maddedir. Karışımdır. Saf maddedir. Karışımdır. 17

Karışımların Ayrıştırılması 1. Aşağıda anlatılan durumlarda karışımı ayırma yöntemlerinden hangisinin kullanılacağını yandaki kutuya yazalım. Aslı; dikiş diken annesine yardım ederken toplu iğne kutusunu, düğmelerin olduğu kutuya döktü. Aslı, toplu iğneleri düğmelerin arasından nasıl ayırır? Mıknatısla ayırma Onur, evde karnı çok acıktığı için makarna yaptı. Haşlanmış makarnayı sudan ayırmak için hangi yöntemi kullanır? Süzme yöntemi Leyla Hanım misafirleri için çay demlemiş. Çayı bardaklara doldururken çay yapraklarının bardağa düşmemesi için hangi yöntemi kullanır? Süzme yöntemi Can Bey in, geri dönüşümü sağlanan maddelerle ilgili bir fabrikası var. Bunun için büyük çöplüklerdeki metal atıkları hangi yöntemle ayırmalıdır? Mıknatısla ayırma 2. Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazalım. Y Y D D Y İki ya da daha fazla maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir araya getirilmesi ile oluşan maddeler saf maddedir. Karışımı oluşturan maddeleri istediğimiz miktarlarda seçemeyiz. Karışımı oluşturan maddeler, kendi özelliklerini kaybetmez. Farklı büyüklükteki katı maddelerin oluşturduğu karışımın ayrılması için kullanılan yöntem eleme yöntemi dir. Su ile kumu birbirinden ayımak için mıknatısla ayırma yöntemi kullanılır. 18 Bilfen Yayıncılık

Karışımların Ayrıştırılması 1. Aşağıdaki karışımların ayrılması için kullanılacak yöntemleri yazalım. Ataş - kum Mıknatısla ayırma çivi - odun talaşı Mıknatısla ayırma Kum - su Süzme yöntemi tuz - çakıl Eleme yöntemi Şeker - mercimek Eleme yöntemi makarna - su Süzme yöntemi Un - nohut Eleme yöntemi taş - çakıl Süzme yöntemi 2. Aslı, hazırladığı karışımları ayırmak için kullanabileceği yöntemleri yanlarına yazmıştır. Verilenlere göre boş bırakılan yerleri dolduralım. Karışım nohut... mercimek Ayırma Yöntemi Eleme... çivi çakıl Mıknatısla ayırma pirinç su süzme... demirtozu pirinç mıknatısla... ayırma oduntalaşı... su Süzme 3. Verilen ifadelere göre öğrencilerin sembollerle belirtilen karışımlardan hangilerini ayırdığını eşleştirerek belirleyelim. Oluşturduğum karışımı ayırmak için eleme ve mıknatısla ayırma yöntemlerini kullandım. Oluşturduğum karışımı ayırmak için süzme ve eleme yöntemlerini kullandım. pirinç - bezelye - ataş demirtozu - çakıl - kum odun talaşı - çakıl - taş 19

Karışımların Ekonomik Değeri Geri dönüşümde amaç, atık maddelerin ayrıştırılarak toplanmasıdır. 1. Aşağıdaki atık maddelerin hangi geri dönüşüm kutusuna atılması gerektiğini belirleyelim. Maddenin numarasını, ilgili kutunun altına yazalım. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 3, 5, 10 4, 6, 7, 8 1, 9 2 2. Geri dönüşümün ülke ekonomisine ve çevreye yararları nelerdir? Örnek vererek açıklayalım. Geri dönüşüm sayesinde doğaya bırakılan atık madde miktarı büyük oranda azalır. Ham madde tüketiminin azalmasına neden olur. Atık malzemelerin ham madde haline getirilerek tekrar üretimin sağlanması yoluyla başka ülkelerden ithal edilmesi gereken ham madde miktarının azalması- nı sağlar. Böylelikle ithalat masraflarını büyük oranda azaltır. 20 Bilfen Yayıncılık

Kavrama Soruları Kelime sandığında yer alan kelimeleri kullanarak cümlelerde boş bırakılan yerleri tamamlayalım. 1. Sıcaklıkları farklı iki maddenin birbiriyle teması sonucunda bu iki madde arasında... ısı alışverişi gerçekleşir. 2.... Geri dönüşüm doğal dengenin korunmasını sağlar. 3. Madde miktarına... kütle denir. 4. Demir, metal, kobalt gibi maddelere çekme kuvveti uygulayan... mıknatıs, karışımları ayırmada kullanılır. 5. Maddenin uzayda kapladığı alana... hacim denir. 6. Sıvı maddelerin ısı olarak gaz hâline geçmesine... buharlaşma denir. 7. Kumlu su karışımında kumu sudan ayırmak için... süzme yöntemi kullanılır. 8. Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmesine..., erime sıvı maddenin ısı vererek katı hâle geçmesine... donma denir. 9. İki ya da daha fazla maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle oluşan maddelere... karışım denir. kütle eleme erime buharlaşma mıknatıs karışım saf madde geri dönüşüm donma süzme ısı alışverişi hacim 10. Yapısında kendinden başka madde olmayan maddelere...... madde denir. 11. Büyüklükleri farklı iki katı madde,... eleme yöntemiyle birbirinden ayrılabilir. 21

Kavrama Soruları Aşağıdaki kavram haritasını, verilen sözcüklerle tamamlayalım. gram - katı - şekerli su - sıvı - gaz - hacim - kütle - şeker - tuz - litre - mıknatısla çekilen/çekilmeyen - suda batan/suda yüzen - suyu emen / emmeyen - tahta - cam - su - sıvı yağ - su buharı - oksijen - sirkeli su - karışım - saf madde örnektir. birimi birimi Ölçülebilir özelliğidir. gruplandırılır. örnektir.... şeker... tuz... sirkeli su... şekerli su örnektir. MADDE Niteleyen özellikler örnektir. örnektir. Üç hâlde bulunur. Saf madde örnektir. Karışım örnektir. gram kütle Hacim Katı Sıvı Gaz örnektir. örnektir. örnektir.... cam... sıvı yağ... hacim... tahta... su... hacim litre Suda batan / Suda yüzen Suyu emen z/ emmeyen mıknatısla çekilen / çekilmeyen 22 Bilfen Yayıncılık

Kavrama Soruları 1. Aşağıdaki tabloda verilen maddelere ait özellikleri işareti koyarak belirtelim. Sunta Toplu iğne Sünger Plastik cetvel Madde Suyu emer. Suda yüzer. Mıknatısla çekilir. 2., un 1 zeytinyağı toz mercimek suyu limon su hava süt çekiç duman buhar sirke biber 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Yukarıdaki maddeleri bulundukları hâle göre altlarındaki numaralarla sınıflandıralım. Katı:... 1, 5, 9, 11 Sıvı:... 2, 4, 8, 10, 12 Gaz:... 3, 6, 7 3. Buğra, elindeki düzgün şekle sahip olmayan katının hacmini ölçmek istiyor. Buğra nın, amacını gerçekleştirmek için nelere ihtiyacı vardır? Neden? dereceli silindir - su. Çünkü dereceli silindire belli bir miktar su konulur. Suyun hacmi ölçülür ve not edilir. Daha sonra hacmini ölçeceğimiz katı, dereceli kaptaki suyun içine bırakılır. Su seviyesinin yükselmesiyle geldiği sayısal değere bakılır. Son durumdaki suyun hacminden ilk durumdaki suyun hacmi çıkarılır. Bulunan değer, bize katı maddenin hacmini verir. 4. Aşağıdaki cümlelerden doğru olanlarının başına D, yanlış olanlarının başına ise Y yazalım. Yanlış olan ifadelerin doğrusunu altlarındaki boşluğa yazalım. Y Geri dönüşüm, doğal kaynakların hiç tükenmemesini sağlar. Geri dönüşüm, doğal kaynakların kullanılmasını azaltır. Y Sıvı maddelerin ısı alarak katı hâle geçmesine donma denir. Sıvı maddelerin ısı vererek katı hale geçmesine donma denir D Katı maddelerin ısı alarak sıvı hâle geçmesine erime denir. Y Isı alışverişi sürekli devam eder. Isı alışverişi sıcaklıklar eşit oluncaya kadar devam eder. D Sıcak bir bilye, soğuk suya atıldığında ısı verir. 23

Kavrama Soruları 5. Aşağıdaki maddelerin numaralarını tablodaki uygun boşluğa yazalım. 1 2 3 Saf Madde 2, 4, 8 4 5 6 Katı Madde 7 8 9 1, 3, 4, 6, 7, 9 6. Aşağıdaki karışımlar için ayırma yöntemlerini yazalım. Çakıl - Su - Kum Toplu iğne - Odun talaşı Süzme - Eleme Mıknatısla ayırma Silgi tozu - Toprak Demir tozu - Kum - Su Eleme Mıknatısla ayırma ve Süzme 24 Bilfen Yayıncılık

KARMA TEST 1. 1 2 Yukarıda görseli verilen maddelerin özellikleri, hangi seçenekte doğru verilmiştir? 1 2 A) Suyu emer. Suda yüzer. B) Suyu emmez. Suda batar. C) Suyu emer. Mıknatıs tarafından çekilir. D) Suda batar. Suda yüzer. 1. Doğru cevapta yer alan madde niteliklerini birer cümleyle açıklayalım. Suyla temasında suyu içine alan başka bir deyişle suyu tutan maddeler suyu emen maddelerdir. Demir, nikel, kobalttan oluşan maddeler mıknatıs tarafından çekilebilir. 2. Aşağıda verilen karışımlardan hangisinin ayırma yöntemi yanlıştır? 2. Yandaki soruda yanlış verilen ayırma yönteminin doğrusunu yazalım. A) Demir tozu - çakıl Mıknatısla ayırma yöntemi Su - makarna karışımı süzme yöntemi ile birbirinden ayrılır. B) Tuz - çakıl Eleme yöntemi C) Kum - su Süzme yöntemi D) Su - makarna Eleme yöntemi 25

KARMA TEST 3. Selim, buzluktan çıkardığı buzu mutfakta tezgâhın üzerine bırakıyor. Aradan bir süre geçtikten sonra mutfağa döndüğünde buzda nasıl bir değişiklik gözlemlemiştir? A) Isı vererek sıvı hâle geçmiştir. B) Isı alarak sıvı hâle geçmiştir. C) Buzda herhangi bir değişiklik olmamıştır. D) Isı vererek katı hâlde bulunmaya devam etmiştir. 3. Isı aldığında ve ısı verdiğinde suda meydana gelen değişiklikleri yazalım. Su ısı aldığında buharlaşarak su buharına dönüşür. Su ısı verdiğinde donarak buza dönüşür. 4. 1 tuzlu su 2 alkol 3 su 4 kolonya Yukarıdaki maddelerden hangileri saf maddedir? A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 C) Yalnız 3 D) 2 ve 4 4. Yandaki soruda saf madde olmayan maddelerin ne tür madde olduğunu yazalım. Tuzlu su: Karışım Kolonya: Karışım 5. 26 300 250 200 150 100 50 Bilfen Yayıncılık 1 2 300 275 250 200 150 100 50 Yukarıda verilenlere göre, düzgün şekli olmayan katının hacmi kaç ml dir? A) 25 B) 35 C) 15 D) 40 5. Düzgün şekli olmayan katıların hacimlerinin nasıl hesaplandığını açıklayalım. Önce dereceli silindire belli bir miktar su konulur. Suyun hacmi ölçülür ve not edilir. Daha sonra hacmini ölçeceğimiz katı, dereceli kaptaki suyun içine bırakılır. Su seviyesinin yükselmesiyle geldiği sayısal değere bakılır. Son durumdaki suyun hacminden ilk durumdaki suyun hacmi çıkarılır. Bulunan değer, bize katı maddenin hacmini verir.

KARMA TEST 6. Mert Küçük gözeneklerden çıkabilir. Sıvı ve katı maddeler gibi yer kaplar. Yayılma özellikleri vardır. Belirli bir şekilleri vardır. 6. Mert in yanlışlık yaptığı cümle, hangi hâldeki maddenin özelliğidir? Maddenin bu hâliyle ilgili iki özellik yazalım. Maddenin belirli bir şeklinin olması maddenin katı haline ait bir özelliktir. Ayrıca katıların belirli bir hacimleri vardır. Akıcı değildir. Mert, gaz maddelerin özelliklerini açıklarken bir yerde hata yapmıştır. Mert in hata yaptığı cümle aşağıdakilerden hangisidir? A) Yayılma özelliklerinin olması B) Küçük gözeneklerden çıkabilmesi C) Sıvı ve katı maddeler gibi yer kaplaması D) Belirli bir şekillerinin olması 7. Eşit kollu terazideki maddenin kütlesi bulunmak isteniyor. Bunun için terazinin diğer kefesine hangi ağırlıklardan kaçar tane konulması gerekir? 7. Katıların kütlesi nasıl ölçülür? Açıklayalım. Katıların kütlesi eşit kollu terazi ve günümüzde daha çok elektronik terazi ile ölçülmektedir. Eşit kollu terazi ile kütle ölçülürken eşit kollardan birine gramlar, diğer bölümüne ise tartılacak madde konur. Terazinin kefeleri dengelenmeye çalışılır. İki kefe dengede durunca gramların bulunduğu kefede kaç gram olduğu hesaplanır. A) 3 tane 2 kg, 1 tane 1 kg, 2 tane 200 g, 1 tane 50 g B) 3 tane 2 kg, 1 tane 1 kg, 1 tane 200 g, 1 tane 50 g C) 3 tane 2 kg, 1 tane 1 kg, 2 tane 200 g, 1 tane 100 g D) 3 tane 2 kg, 1 tane 100 g 27

KARMA TEST 8. 1 kütle 2 saf madde 3 karışım 5 süzme yöntemi mıknatısla ayırma yöntemi Madde miktarına... denir. Yapısında kendinden başka madde bulunmayan maddeler... dir. İki ya da daha fazla maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir araya getirilmesi ile oluşan maddelere... denir. Sıvı ve katı maddeden oluşan bir karışımdaki katı maddeleri sudan, süzgeç yardımıyla ayrılması yöntemine... denir. Yukarıda verilen cümlelerdeki boşluklar uygun ifadelerle tamamlandığında kaç numaralı ifade açıkta kalır? A) 1 B) 2 C) 4 D) 5 4 8. İşaretlediğimiz seçenekte bulunan ifadenin tanımını örnek vererek açıklayalım. Demir, nikel, kobalttan oluşan maddeler mıknatıs tarafından çekilebilir. Bu özellik kullanılarak örneğin çivi ile kum mıknatısla ayırma yöntemi kullanılarak birbirinden ayrılabilir. Mıknatıs çiviyi çekerken kumu çekmeyecektir. 9. Aşağıdaki maddeler birbiriyle temas etmektedir. K 38 C L 44 C 9. İşaretlediğimiz seçenekteki ifadenindoğru olabilmesi için K ve L maddelerinin sıcaklıklarının nasıl olması gerekirdi? İfadenin doğru olabilmesi için L maddesinin sıcaklığının K dan daha az olması gerekirdi. Sıcaklarına yer değiştirmesi durumunda ifade doğru olurdu. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) L maddesinin sıcaklığı artar. B) K maddesi ısı alır. C) L maddesi ısı verir. D) Isı alışverişi bir süre sonra durur. 28 Bilfen Yayıncılık