REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No 12.03.2014 Madde 5.2 talimata eklenerek, kemoterapi tedavisi 01 alan hastaların vücut sıvılarına maruz kalınması halinde alınacak önlemler tariflendi. Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Tesis Yönetimi ve Güvenliği Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/5
1. AMAÇ Bu talimatın amacı antineoplastik ilaçların kaza ile dökülmesi durumunda alınması gerekli önlemler ve dökülmelerde uygun temizlik işlemlerinde standart bir yöntem belirlemektir. 2. KAPSAM Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi nde antineoplastik ilaçların dökülmesinde yapılacak faaliyetleri kapsar. 3. SORUMLULAR Bu talimatın uygulanmasından eczane personeli, hemşireler, temizlik personeli ve Enfeksiyon Kontrol Ekibi sorumludur. 4. TANIMLAR 4.1. Antineoplastik: Malign neoplazmaları ortadan kaldırmak için kullanılan kimyasal bileşiklerdir (ilaçlar). 4.2. Kanserojenik Etki: Kimyasal, fiziksel ya da biyolojik etkenler ile malign neoplazma sıklığının artmasıdır. 4.3. Güvenli Çalışma: Antineoplastik ilaçların hazırlanması, depolanması, taşınması, hastaya verilmesi ve atıkların ortamdan uzaklaştırılmalarına ilişkin alınması gerekli tüm önlemlerdir. 4.4. Biyolojik Güvenlik Kabini: Antineoplastik ilaçların hazırlanmasında çalışan kişileri korumak amacıyla kabin içindeki havayı dışarı verme özelliğine sahip olan Sınıf II B tipi ya da sınıf III kabinleri tanımlar. 4.4.1. Sınıf II: Aşağı doğru hava akışı ile beraber HEPA (High-efficiency particulate air) filtreler bulunan kabin. Havanın % 70'i HEPA filtresi aracılığı ile temizlenerek tekrar kabin içine verilir. 4.4.2. Sınıf III: Gaz çıkışına kapalı kabinler. Tüm kabin negatif basınç altındadır. Tüm çalışmalar eldiven takılarak yapılır. Havanın hepsi HEPA ile filtre edilir. 4.5. Germisid: Mikroorganizmaları yok eden antiseptiktir. 4.6. Kemoterapi Atık Kutusu: Ortamla temasın en aza indirildiği, kapalı sistem atık kutularıdır. Diğer atık kutularından farklılığı yoktur. Sızdırmazlık özelliği olması yeterlidir. 4.7. Enfeksiyon Kontrol Ekibi: Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi ni ve Enfeksiyon Hastalıkları Hekimi ni tanımlar. 5. UYGULAMA 5.1. Personele Bulaşma Durumunda Alınacak Önlemler Eldiven ve önlük hemen çıkarılır. 2/5
Etkilenen deri, sabun ve bol suyla yıkanır. Etkilenen göz, musluk altında bol su ile ya da izotonik yıkama solüsyonuyla (%0.9 luk NaCl) en az 15 dakika süre ile yıkanır. İş Kazaları Bildirim ve Takibi Talimatı doğrultusunda bildirim yapılır. 5.2. Kemoterapi Tedavisi Alana Hastaların Vücut Sıvılarına Maruz kalma İle İlgili Öneriler 5.2.1. Kemoterapi ilaç tedavisinden sonra ilk 48 saat, hastanın vücut sıvıları ya da idrarı ile uğraşan kişiler eldiven, tek kullanımlık gömlek giymeli ve göze sıçrama olasılığına karşı önlem almalıdır. 5.2.2. İlaç uygulanan hastanın vücut sıvılarını tamamen uzaklaştırmak için tuvalet sifonu iki kez çekilmelidir. 5.2.3. İlaç uygulaması yapılan hasta ve hastaya bakım veren bireyler evde almaları gereken önlemler konusunda bilgilendirilmelidir. 5.3. Dökülmelerde Yapılacak İşlemler 5.3.1. Dökülmelerde Kullanılacak Malzemeler (Dökülme Acil Müdahale Seti) İki çift eldiven, Koruyucu atılabilir önlükler, Koruyucu gözlük, Ayakkabı kılıfı (galoş), Emici 2 örtü (12x12 cm), 250 ml-1 litre kadar dökülmeler için geniş örtüler, Cam kırıkları toplamak için küçük bir kürek ve küçük bir fırça ya da süpürge, İki büyük tıbbi atık torbası, Hazırlama ve uygulama alanlarının yakınında, ulaşılabilecek bir yerde sıvı deterjan bulundurulur. Tekrar kullanılabilen malzemeler deterjanlı suyla iyice yıkanıp durulandıktan sonra kullanılır. Bu malzemelerin hepsi bir arada ilgili personelin kolay ulaşabileceği uygun yerlerde bulundurulur. 5.2.2 Az Miktarda Dökülmelerinin Temizlenmesinde Yapılacak İşlemler 5.2.2.1. 5 ml'den az dökülmelerde temizleme işlemi önlük, eldiven ve gözlük kullanılarak yapılır. 3/5
5.2.2.2. Temizlik işlemine başlamadan önce alan belirlemesi yapılır. 5.2.2.3. Dökülen sıvı ilaçlar, emici örtü ile toz ilaçlar ıslak emici örtülerle silinerek temizlenir. 5.2.2.4. Kırılmış cam parçaları küçük bir kürek yardımı ile toplanarak kesici araç gerecin atıldığı atık kutularına atılır. 5.2.2.5. Kontamine olmuş, yeniden kullanılabilir nitelikteki araçlar Enfeksiyon Kontrol Kurulu nun önerdiği temizlik / dezenfeksiyon işlemlerinden sonra tekrar kullanılabilir. 5.2.3. Fazla Miktarda Dökülmelerin Temizlenmesinde Yapılacak İşlemler 5.2.3.1. 5 ml'den fazla dökülmelerde emici bezler kullanılmalı ve alan izole edilmelidir. 5.2.3.2. Toz içerikli dökülmelerin temizliğinde ıslak bez ya da havlu kullanılır. 5.2.3.3. Tüm kontamine yüzeyler deterjan ve su ile üç kez temizlenir. 5.2.3.4. Tüm kontamine emici bezler ve diğer materyaller, kemoterapi atık kutusuna atılır. 5.2.4. Biyolojik Güvenlik Kabinlerine Dökülmelerde Yapılacak İşlemler 5.2.4.1. 150 ml ya da daha fazla dökülmelerde dökülen alan temizlendikten sonra kabinin tüm yüzeylerinin temizlenmesi gerekir. 5.2.4.2. HEPA filtrelere bulaşma olmuşsa, personel tarafından temizliği yapılana kadar ya da filtrenin değiştirilmesi gerekiyorsa filtre değiştirilene kadar kabin kullanılmaz. 5.2.5. Güvenlik Kabinlerinin Standart Temizlik İşlemleri 5.2.5.1. Güvenlik kabinlerinin bakım onarım ve kalibrasyonu altı ayda bir yapılır. Cihazın çalışma süresine göre yılda bir kez filtre değişimi sağlanır. 5.2.5.2. Kabinler 24 saat çalışır durumda tutulur. 5.2.5.3. Kabinlerin kullanımı sırasında oda içerisinde bulunan elektrikli fanlar çalıştırılmaz. 5.2.5.4. Kabinlerin temizliği üretici firma ve Enfeksiyon Kontrol Kurulu nun önerileri doğrultusunda yapılır. 5.2.5.5. Biyolojik güvenlik kabinlerine kullanıma başlamadan önce ve gün sonunda temizlik ve dezenfeksiyon işlemi yapılır. Kirlendikçe temizlik ve dezenfeksiyon işlemi tekrarlanır. 5.2.5.6. Temizlik işlemi her zaman temiz alandan kirli alana doğru yapılır. 5.2.5.7. Genel temizlik sonrası 1/10 klorlu solüsyon veya hızlı yüzey dezenfeksiyonları ile kabin iç ve dış yüzeylerindeki metaller silinir. 5.2.5.8. Dezenfeksiyon işlemi sonrası mutlaka nemli bezle durulama işlemi yapılır. 5.2.5.9. Temizlik sırasında kişisel koruyucu önlemler alınır (eldiven, maske, önlük). 5.2.5.10. Kabin yüzeyleri su ve deterjanla temizlenir. 4/5
5.2.5.11. Temizlikte kullanılan malzeme üniteye özeldir. Başka bir yerde kullanılmaz. 5.3. Depolama ve Taşıma Sırasında Alınması Gerekli Güvenlik Önlemleri 5.3.1. Depolama 5.3.1.1. Antineoplastik ilaçların bulunduğu alanlara girişler yetkili personelle sınırlı tutulur. 5.3.1.2. Antineoplastik İlaçlar Listesi, bu ilaçların dökülme ve kaza ile temasında acil uygulamalara ilişkin bilgilerin yer aldığı rehber, çalışanlar tarafından görülebilen yerlere asılır. 5.3.2. Taşıma 5.3.2.1. Antineoplastik ilaçlar hazırlandıktan sonra uygulama alanına götürülürken, temiz plastik torbaların içine yerleştirilerek güvenli bir şekilde kapatılır ve yırtılması engellenecek şekilde taşınır. 5.3.2.2. Antineoplastik ilaçları taşımada görevli personele, dökülmelerde bulaşmış alanın işaretlenmesi ve yardım çağırma gibi konularda eğitim verilir. 5.3.3. Atıkların Yok Edilmesi 5.3.3.1. Kullanılmış eldiven, gömlek ve diğer atıklar tıbbi atık poşetine konulur. 5.3.3.2. Kullanılan iğneler atılırken, kılıfına geçirilmeye çalışılmaz. 5.3.3.3. Kontamine iğne, enjektör ve kesici delici özellikte olan atık maddeler kesici delici maddeler dayanıklı atık kutularına konulur. 5.3.3.4. Atık kutularının üzerinde "Tıbbi Atık" amblemi bulunur. 5.3.3.5. İlaçların hazırlandığı ve uygulandığı alanlarda atık kutuları kolay ulaşılabilecek alanlara konulur. 5.3.3.6. Atıklar atık deposuna, atık deposundan belediyeye teslim edilinceye kadar güvenli ve kapalı bir alanda tutulur. 6 İLGİLİ DOKÜMANLAR 6.1. İş Kazaları Bildirim ve Takibi Talimatı 6.2. Antineoplastik İlaçlar Listesi 5/5