SANAT TARİHİ I Görsel İletişim Tasarımı Öğr.Gör. Elif Dastarlı
Uluslararası Gotik (Süslü Gotik) Latin kilisesine bağlı olan Avrupa da birlik fikri hakim olmuştu. 13. yüzyıl sonlarında kültürlerin karşılıklı ilişkilerinden doğan üsluba Uluslararası Gotik isim verilir. Gotik sanat, bir bezeme üslubu halini almıştır. Duccio di Buoninsegna, Rucellai Madonnası, 1285, ahşap üstü tempera, 450 x 290 cm, Galleria degli Uffizi.
13. ve 14. yüzyıllarda toprakları üzerinde gücünü etkili biçimde kullanabilen dünyevi yöneticiler ortaya çıkmıştır. 14. yüzyılın ortalarına doğru Papalık Fransız monarşisi tarafından yönetilmeye başlanmıştır. Ancak İngiltere ile Fransa arasındaki Yüzyıl Savaşları nedeniyle Fransa ekonomik gücünü kaybeder. Böylece kültürel liderlik Fransa dan İtalya ya taşınmaya başlanır. Eski dönemi temsil eden feodalite ile kentsoylu yeni sınıf arasında denge dönemidir. Evrensel Ortaçağ devleti bu dönemde ulusal devletlere bölünmeye başlar. Kentsel gücün yükselmesi ile İtalya kentleri güçlenmeye başlamış, Rönesans ı oluşturacak ekonomik zemin ortaya çıkmıştır.
14. yüzyılda hem Gotik hem Rönesans kültürünün öğelerini bulmak mümkündür (bir geçiş dönemidir). Ortaçağ felsefe ve sanatı saf lığını yitirerek çözülmeye başlar. Skolastiğin tekelini nominalizm ve mistisizm kırar. İkisinin ortak paydası olarak öznelcilik doğar. Öbür dünya değil, bu dünya önem kazanmaya başlar. Üsluplar arasındaki ulusal farklılıklar yine azdır. Sanatçılar giderek piyasa için serbest olarak üretmeye başlar, meslek örgütü sisteminden kopar. Konular hala dinseldir. Ama biçim giderek dünyevi hale gelecektir.
Rönesans Trecento / Erken Rönesans: İtalya da. 1410-20 lerden 1500 e. (sanat merkezi Floransa) Quattrocento / Yüksek Rönesans: İtalya da 16. yüzyılın ilk yarısı. (sanat merkezi Roma) 13. yy özellikle resim sanatı açısından bir değişimler ve gelişimler süreci olmuştur. Görsel sahneler yaratma arayışı heykelde olduğu gibi resimde de ortaya çıkmıştır. Birey ve insana verilmeye başlanan önem sonucunda tüm görsel oluşumlar kimlik kazanarak figüratif bir niteliğe bürünmüştür. Bu dönemde İtalya, orta sınıfın ve dukalıkların zenginleşmesiyle öncülük edebilecek bir güce kavuşmuştur. Orta sınıfın güçlenmesi, sanat koruyuculuğunu yaygınlaştırmıştır.
Dukalık Sarayı (Palazzo Ducale), Venedik, 1309-1424 arası.
Hiyerarşik kalıpların çökmeye başlaması Mimaride küçülmeye başlayan boyutlar, daha az gösterişli süsleme anlayışı Doğu Roma etkisinde Giotto Giotto di Bondone, Çarmıhta İsa, 1300, ahşap üzeri tempera, Tempio Malatestiano, Rimini.
Batı Roma etkisinde Giotto Giotto di Bondone, Çarmıhta İsa, 1304-1306, fresk, Padua Arena Şapeli. Bu noktada tarih sahnesine çıkan ressamlar, özellikle Bizans Sanatı ve Doğu ile bağların kopması ve yepyeni bir anlayışın resim sanatına girmesinde kilit rol oynamışlardır.
Rakursi (Kısaltım): Resim sanatında tek bir figürün ya da nesnenin, derinlik duygusu verecek şekilde betimlenmesi anlamına gelen terim. Giotto di Bondone, Çarmıhta İsa, detay
Sanat tarihi, Giotto dan başlayarak büyük sanatçıların tarihi olmuştur. E.H.Gombrich Giotto di Bondone, Ölü İsa ya Ağıt (Pieta), 1304-1306, fresk, Padua Arena Şapeli.
Padua Arena Şapeli Giotto, Yahuda nın Öpücüğü ya da İsa nın Yakalanması, 1304-1306, fresk, Padua Arena Şapeli. Giotto, Müneccim Kralların Secdesi, 1304-1306, fresk, Padua Arena Şapeli.
Giotto, Noli Me Tangere (Bana Dokunma), 1304-1306, fresk, Padua Arena Şapeli.
Altar Panoları: Atlar Panosu kilisenin en kutsal kısmında bulunan ve üzerinde birinci dereceden önemli resimlerin bulunduğu panodur. Altar panoları birkaç parçadan oluşmaktadır. İki parçalı ise diptik, üç parçalı ise triptik, daha fazla parçalı ise poliptik denir. Altar panoları zamanla parçalanabilmiştir. Rönesans döneminin tipik şeması şudur: Merkezi büyük panoda Meryem ve Çocuk İsa (ya da kutsal üçlü) İki yan panoda birer aziz. Üst bölümde Meryem e Müjde sahnesi Bir Fransız usta, Wilton Diptiği, 1377-99, ahşap üzeri tempera, 53x37 cm, The National Gallery, Londra.
Limbourg Kardeşler, Berry Dükü Dua Saatleri Kitabı-Mayıs, 1410 dolayları.
Limbourg Kardeşler, Berry Dükü Dua Saatleri Kitabı-Mart, 1410 dolayları.
Limbourg Kardeşler, Berry Dükü Dua Saatleri Kitabı-Temmuz, 1410 dolayları.