BİLİM VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ÇÜTCÜ 1
SUNUM PLANI 1. Giriş 2. Dersin İçeriği Amaçları Beklentileri 3. Bilgi ve Bilim Kavramları 4. Bilimsel Yöntem 5. Bilimsel Düşünce Yöntemi 6. Bilimlerin Sınıflandırılması 7. Bilimsel Araştırma Türleri 8. Veri Toplama Teknikleri 2
GİRİŞ Araştırma nedir? Akademik / Piyasa / Firma araştırmaları nedir? Kimler araştırma yapar? Araştırma niçin gereklidir? Araştırmaların toplumsal ve bireysel etkileri nelerdir? 3
GİRİŞ BİLİMSEL ARAŞTIRMA EĞİTİMİNİN İÇERİĞİ İstatistik Araştırma Yöntemleri Ölçme ve Değerlendirme Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kaynak Tarama ve Araştırma Raporu Yazma 4
GİRİŞ Araştırmacıda Olması Gereken Temel Beceriler Kabul edilebilir bir araştırma konusu ortaya koymanız gerekir. Araştırma konunuz hakkındaki literatürü tarayıp değerlendirmeniz gerekir. Araştırmanız için ne tür veriler toplayacağınız belirleyip bunları uygun yöntemlerle toplamanız gerekir Toplanan veriler üzerinde analizler yapmanız gerekir Analiz sonuçlarını tartışmanızı ve yorumlamanız gerekir Bütün bu aşamaları akademik bir dil ve biçim içerisinde yazmanız gerekir. 5
DERSİN İÇERİĞİ AMAÇLARI BEKLENTİLERİ Dersin içeriğini; bilimsel araştırma yapmak, tez/makale yazmak ve proje hazırlamak için gerekli olan bilgiler oluşturmaktadır. Dersin temel amacı; bilimsel yöntem kullanılarak araştırmaların nasıl yapılacağı, araştırmanın aşamaları, araştırma yaparken kullanılacak yöntemler, tez yazım kuralları, vb. hakkında bilgiler vermektir. Dersin sonundaki beklentiler ise; Başarılı tez / proje hazırlamak, Bilimin ilerlemesine katkı sağlayacak araştırmaları geliştirmek, Toplumun ve piyasaların karşılaştığı sorunlara karşı çözümler üretebilmek, Ülkenin refahını arttırabilecek önemli proje fikirleri için farkındalık oluşturmak, 6
BİLGİ ve BİLİM Bilgi Bilgi İşleme ÇÖZÜM Anlama Açıklama Kontrol 7
BİLGİ ve BİLİM Veri (Data) Bilgi (Knowledge) Malumat (Information) BİLGELİK (WISDOM) 8
Bilginin Kaynakları BİLGİ ve BİLİM Kişisel Deneyimler Görüş Birliği Uzman Görüşü Otorite Gelenekler Sağduyu Medya Mantıksal çıkarım BİLİM 9
BİLİM, SOSYAL BİLİMLER ve SOSYAL ARAŞTIRMA BİLİM NEDİR? BİLGİ ve BİLİM Bertrand Russell`a göre bilim; Gözlem ve deneye dayalı, akıl yürüte yoluyla önce dünyaya ait olguları, sonra bu olguları birbirine bağlayan kanunları (yasaları) bulma çabasıdır. Bilim; olgulardan hareketle bu olgular hakkında kavramlara, yasalara, hipotezlere, kuramlara ulaşmak isteyen bir etkinlik olarak tanımlanabilir (Özlem 1996:52). Önceki asırlarda, tüm sistematik araştırmalara ve düzenli bilgiler bütününe bilim denir. Doğruluğu kanıtlanmış bilgiler bütünüdür.
İncelenen konudaki olguları tanımlamak, olgular arasında nedensellik ilişkileri kurmak ve bunları genelleştirip, BİLGİ ve BİLİM Bilimsel Faaliyetin Amacı kuramlar içinde toplayarak kanunlara ulaşmaktır.
BİLGİ ve BİLİM BİLİM BİLİMSEL BİLGİ Belli özelliklere sahip bilgiler bütünü BİLİMSEL YÖNTEM Bilgi elde etme süreci 12
BİLİMSEL YÖNTEM Bir araştırmada gerçeğe ulaşmak için izlenen yol veya sürece «bilim yöntemi» denir. Kökeni Aristo ya kadar uzanır. Bilim yönteminin, bilimsel düşünce ve bilimsel araştırma olmak üzere iki yönü vardır. Bilimsel Yöntem = Bilimsel Araştırma Süreci Bilimsel yöntem; insan zihninin, bir güçlükle karşılaştığı zaman verdiği doğal tepkilerin bir bütünüdür. Bilimsel yöntem; insanlar için, olgusal düzeyde en güvenilir bilgi edinme yoludur. 13
BİLİMSEL YÖNTEM Bilimsel Araştırma Süreci Sezme Tanımlama Kaynak Tarama Çözüm Önerileri Geliştirme Hipotez Kurma Deneme ANALİ) (Ölçme ve Değerlendirme) Karar Verme aporlaştırma 14
BİLİMLERİN SINIFLANDIRILMASI 1. Pozitif Bilimler: Olgular arasındaki ilişkilerin açıklanması ve bunların teori adı verilen soyut modeller içinde toplanarak genel kanunlara ulaşılmasıdır. Doğa Bilimleri Toplumsal Bilimler 2. Normatif Bilimler: Toplumsal değer yargılarıyla ilgilidir. Güzel-çirkin, iyi-kötü, doğru-yanlış gibi 15
BİLİMLERİN SINIFLANDIRILMASI Pozitif Bilimlerin Özellikleri Bilim olgusaldır İç ve dış tutarlılık Eleştiri Genellik Öngörü Toplumsal gereksinimler 16
BİLİMSEL DÜŞÜNCE YÖNTEMİ Matematik ve Bilim Bilim ve Teknoloji Tümdengelim Tümevarım Hipotez Hipotez Testi 17
ARAŞTIRMA TÜRLERİ Temel ve Uygulamalı Araştırmalar Doğal Çevre ve Laboratuvar Araştırmaları Nedensellik Yönünden Sınıflandırma Deneysel Araştırmalar Tanıtıcı Araştırmalar (Monogrofi Türü Araştırmalar, Tarihsel Araştırmalar, İstatiksel Araştırmalar) Alan Araştırmaları Amaçları Yönünden Araştırmalar Destekleyici Araştırmalar Keşfedici Araştırmalar 18
VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ 1. Görüşme 2. Anket 3. Örnekleme 4. Gözlem 5. Belgesel Kaynak Derlemesi 19
TEŞEKKÜRLER!.. 20