Ç NDEK LER Dokuzuncu bask!ya"önsöz... i Önsöz...ii KISIM I B L M"VE"B L MSEL"YAKLA#IM... 1 BÖLÜM"1:"B L M"VE"B L MSEL"ARA#TIRMA... G R #... 3 POZ T V ST"(OLGUCU)"B L M"YAKLA#IMI"VE"ELE#T R S... 5 Karl Popper"ve"Yanl!$lanabilirlik"... 7 Thomas Kuhn ve Paradigma"kavram!... 8 Paul"Feyerabend"ve" Her"$ey"gider... 10 POZ T V ST"ÖTES "(YORUMLAYICI)"B L M"YAKLA#IMI... 10 SOSYAL"B L MLER... 11 GÜNÜMÜZDE"B L M"VE"TOPLUM... 13 ÖZET... 16 ÇALI#MA"VE"TARTI#MA"SORULARI... 16 KISIM II B L MSEL"ARA#TIRMA"SÜREC... 19 BÖLÜM"2:"B L MSEL"ARA#TIRMA"SÜREC "VE"ARA#TIRMA" KONUSU"SEÇ M "... 21 G R #... 21 B L MSEL"ARA#TIRMADA"TEMEL"KAVRAMLAR... 21 Bilgi,"Yöntem"ve"Kuram"(Teori)"... 22 Hipotez (Denence)... 23 De%i$ken... 24 Tümevar!m"ve"Tümdengelim... 26 v
B L MSEL!ARA"TIRMA!SÜREC... 27 ARA"TIRMA!KONUSUNUN/PROBLEM N!SEÇ M... 28 MUHTEMEL!ARA"TIRMA!KONULARININ!BEL RLENMES... 29 Genel!Ara#t$rma!Konular$n$n!Belirlenmesi... 29 Ara#t$rma!Konusunun!Özelle#tirilmesi-Daralt$lmas$... 33 Y!B R!KONUNUN!BEL RLEY C LER... 34 ARA"TIRMA!F KR N N!PROJEYE!DÖNÜ"TÜRÜLMES... 37 Ara#t$rma!Sorular$n$n!ve!Amaçlar$n$n! fade!edilmesi... 38 ARA"TIRMA!TEKL F N N!YAZILMASI... 40 Ara#t$rma!Teklifinin!Amac$... 40 Ara#t$rma!Teklifinin! çeri%i... 41 ARA"TIRMA!AHLAKI!VE!SÖZDE!B L M!... 49 ÖZET!... 51 ÇALI"MA!VE!TARTI"MA!SORULARI... 51 BÖLÜM!3:!ELE"T REL!KAYNAK NCELEME,!H POTEZ! VE!STRATEJ!GEL "T RME!!... 53 G R "... 53 ELE"T REL!KAYNAK! NCELEMES... 54 Ele#tirel!Kaynak! ncelemesi!yap$lmas$... 56 Kaynaklar$n!Haz$rlanmas$... 59 H POTEZLER N!OLU"TURULMASI!VE! FADE!ED LMES... 62 H POTEZLER N!ÖZELL KLER... 64 H POTEZ!TÜRLER... 67 H POTEZ!M!ARA"TIRMA!SORUSU!MU... 68 ARA"TIRMA!STRATEJ S N N!BEL RLENMES... 69 ARA"TIRMA!YAKLA"IMLARININ!SINIFLANDIRILMASI... 69 Benimsenen!Yöntem!Bak$m$ndan!S$n$fland$rma... 69 Pozitivizm... 69 Yorumlay$c$!Yakla#$m!- Fenomenoloji... 70 Karma!Yakla#$m... 71 vi
Kullan$lan!Ara#t$rma!Yöntemine!Göre!S$n$fland$rma... 7 Deneysel!Ara#t$rmalar.... 7 Anket!Ara#t$rmalar$... 73 Örnek!Olay!Çal$#mas$... 73 Kapsad$klar$!Süreye Göre!S$n$fland$rma... 74 Anl$k!(Cross-sectional)!Ara#t$rmalar... 74 Süreli (Longitudinal)!Ara#t$rmalar... 75 Amaçlar$na!Göre!S$n$fland$rma... 75 Ke#fedici!(Exploratory)!Ara#t$rmalar... 75 Tan$mlay$c$!(Descriptive) Ara#t$rmalar... 76 Aç$klay$c$ Ara#t$rmalar!... 76 ÖZET... 77 ÇALI"MA!ve!TARTI"MA!SORULARI... 77 BÖLÜM!4:!B L MSEL!ARA"TIRMADA!VER!... 79 G R "... 79 K NC L!VER LER... 79 kincil!veri!türleri!... 81 kincil!verilerin!üstünlükleri... 81 kincil!verilerin!zay$fl$klar$... 82 B R NC L!VER LER... 84 ANKET... 85 Anket!Türleri... 8 Anket!Yöntemi!Tercihinde!Kullan$lan!Ölçütler... 90 Anketin! çeri%inin!olu#turulmas$... 91 Anket!Formunun!Düzenlenmesi... 91 Soru!Türleri... 92 Anket!Yap$s$!ve!Görünü#ü....97 Potansiyel!Kat$l$mc$larla! leti#ime!geçme... 98 MÜLAKAT/GÖRÜ"ME....99 vii
Mülakat!Türleri... 100 Mülakat$n!Üstün!ve!Zay$f!Yönleri... 102 Mülakat!Süreci... 103 Mülakatlarda!Önyarg$... 105 Mülakat$n!Zaman$!ve!Yeri... 106 Kay$t!ve!S$n$fland$rma!... 107 GÖZLEM... 107 Gözlemsel!Ara#t$rma!Türleri... 108 Kat$l$ms$z!Gözlem... 109 Kat$l$ml$!Gözlem... 110 Gözlem!Ara#t$rmas$n$n!Yap$lmas$... 111 Gözlemlenecek!De%i#kenlerin!Tan$mlanmas$... 111 Gözlemlerin!Kaydedilmesi... 112 Gözlemlenecek!De%i#kenlerin Tan$m$... 113 ÖZET... 114 ÇALI"MA!ve!TARTI"MA!SORULARI... 115 BÖLÜM!5:!ARA"TIRMALARDA!ÖLÇME!VE!ÖLÇEKLER... 117 G R "... 117 ÖLÇME!ve!ÖLÇEK!DÜZEYLER... 118 ÖLÇEK!TÜRLER... 121 Sürekli!ölçekler... 121 Tekli!ölçekler... 122 Kategorili!Ölçekler... 122 S$ralama!Ölçekleri... 123 Sabit-Toplam!Ölçekleri... 123 Grafiksel/"ekilsel!Ölçekler... 124 kili-kar#$la#t$rmal$!ölçekleri... 124 Çoklu!Ölçekler... 125 Likert!Ölçe%i... 125 Semantik!Farkl$l$klar!Ölçe%i... 126 viii
Stapel!Ölçe%i... 127 ÖLÇEKLERLE! LG L!ÖNEML!HUSUSLAR... 127 VER LER N! NANDIRICILI&I... 130 Geçerlilik... 130 Güvenilirlik... 131 ÖLÇMEDE!HATA!KAYNAKLARI... 134 ÖZET... 135 ÇALI"MA!VE!TARTI"MA!SORULARI... 135 BÖLÜM!6: ARA"TIRMA!EVREN!VE!ÖRNEKLEME... 137 G R "... 137 ÖRNEKLEME KONUSUNDA TEMEL KAVRAMLAR... 139 deal!ve!gerçekçi!evren!(anakültle)!... 139 Örneklem!(Örnek!Kütle)!... 140 ÖRNEKLEME!SÜREC... 142 Ara#t$rma!Evreninin!Tan$mlanmas$!... 142 Örneklem!Çerçevesinin!Belirlenmesi!... 142 Örnek!Büyüklü%ünün!Belirlenmesi!... 143 Uygun!Örnekleme!Tekni%inin!Belirlenmesi!... 145 ÖRNEKLEME!TEKN KLER... 145 OLASILI&A!DAYALI!ÖRNEKLEME!YÖNTEMLER... 146 Basit Tesadüfi!Örnekleme!... 146 Tabakal$!(Zümrelere!Göre)!Örnekleme!... 146 Kümelere!Göre!Örnekleme!... 147 Sistematik!Örnekleme!... 147 OLASILI&A!DAYALI!OLMAYAN!(ÖNYARGILI)!ÖRNEKLEME... 148 Kolayda!Örnekleme... 148 Kasdi (Kararsal-Yarg$sal)!Örnekleme... 149 Kota!Örnekleme......149 Kartopu!Örnekleme... 150 ix
ÖZET... 151 ÇALI"MA!ve!TARTI"MA!SORULARI... 151 KISIM III N CEL!ANAL Z!YÖNTEMLER... 153 BÖLÜM!7:!N CEL ANAL ZLERE!G R "... 155 G R "... 155 ÖLÇME!HATALARI... 156 VER!HAZIRLAMA!SÜREC... 159 Anketlerin Kontrol Edilmesi... 160 Düzenleme!(Edit!Etme)... 160 Kodlama... 161 Verinin!Bilgisayar!Ortam$na!Aktar$lmas$... 165 Veri Temizleme... 165 statistiksel!düzenlemeler... 167 Uygun Analiz Stratejisinin!Seçimi... 169 ANAL Z!TEKN KLER N N!SINIFLANDIRILMASI... 169 De%i#ken!Say$s$na!Göre!S$n$flama!... 170 Veri!Özelliklerine!Göre!S$n$flama... 17 Amaçlara!Göre!S$n$flama!... 177 UYGUN!ANAL Z!TEKN & N N!SEÇ M... 178 H POTEZ!TEST!VE!TEMEL!KAVRAMLAR... 180 ÖZET... 185 ÇALI"MA VE!TARTI"MA!SORULARI... 185 BÖLÜM!8: FARKLILIKLARI! NCELEMEYE!YÖNEL K!ANAL Z!TEKN KLER... 187 G R "... 187 PARAMETR K!ANAL Z!TEKN KLER... 189 t-testi... 190 Tek-Grup t-testi... 191 Ba%$ms$z! ki!grup!aras$!farklar$n!testi... 195 x
E#le#tirilmi#! ki!grup!aras$ndaki!farklar$n Testi... 202 ANOVA ve One-Way ANOVA... 206 FARKLILIKLARI! NCELEMEYE!YÖNEL K!PARAMETR K!OLMAYAN!ANAL Z! TEKN KLER... 213 Mann Whitney U Testi... 213 Wald!Wolfovitz!S$ralar!Testi... 215 Kolmogorov-Smirnov (K-S) Testi... 215 Wilcoxon! #aretli-s$ralar!testi... 216 #aret!(sign)!testi... 216 Tek-grup Ki-Kare Testi... 217 Friedman Testi... 217 ki-grup Wald Walfovitz Testi... 218 ki-grup Kolmogorov-Smirnov (K-S) Testi... 218 Kruskal-Wallis Testi... 219 ÖZET... 220 ÇALI"MA!VE!TARTI"MA!SORULARI... 220 BÖLÜM!9: L "K LER! NCELEMEYE!YÖNEL K!ANAL Z!TEKN KLER... 223 G R "... 223 K -KARE ( c2 )!TEST... 225 KORELASYON!ANAL Z... 235 REGRESYON!ANAL Z... 240 Tek!De%i#kenli!Regresyon!Analizi!... 241 Çok!De%i#kenli!Regresyon!Analizi!... 247 LOJ ST K!REGRESYON!ANAL Z... 256 ÖZET... 267 ÇALI"MA!VE!TARTI"MA!SORULARI... 267 BÖLÜM!10!:!FAKTÖR!ANAL Z... 2 G R "... 2 FAKTÖR!ANAL Z!.... 2 xi
Tipik!Uygulama!Alanlar$!... 271 Faktör!Analizi!Modeli!... 272 Faktör!Analizi! le! lgili!temel!kavramlar... 273 Faktör!Analizi!Uygulamas$... 275 ÖZET... 303 ÇALI"MA!VE!TARTI"MA!SORULARI... 303 KISIM IV ARA"TIRMA RAPORU HAZIRLAMA... 305 BÖLÜM!11:!ARA"TIRMA!RAPORUNUN!HAZIRLAMASI... 307 G R "... 307 YAZMAYA!BA"LAMAK... 308 ARA"TIRMANIN!YAPISINI!OLU"TURMAK!... 312 YAZIMDA!KULLANILACAK!USLÜP!... 320 ÖZET... 322 ÇALI"MA!VE!TARTI"MA!SORULARI... 322 KISIM V SPSS UYGULAMALARI... 323 BÖLÜM!12: SPSS UYGULAMALARI... 325 G R "... 325 SPSS!ORTAMINA!KISA!B R!BAKI"... 326 Veri!Dosyas$... 327 Ç$kt$!Dosyas$/Penceresi... 330 SPSS!Ortam$nda!Veri!Taban$!Olu#turma... 331 SPSS!ORTAMINDA!VER!MANUP LASYONU... 339 Yeni!De%i#ken!Olu#turma... 339 Yeniden Kodlama... 340 xii
Seçici!Örnekleme!("artl$!Veri!Taban$!Seçimi)... 342 SPSS!ORTAMINDA!VER!ANAL Z... 345 Frekans!Da%$l$m$!ve!Temel Özet!Göstergeler!... 345 ÖZET... 352 EKLER... 353 xiii