ECE Hizmetleri Yoksullara Nasıl Yaygınlaştırılır ve Kadınlar için Güçlendirme Stratejisi Olarak Nasıl Kullanılır? Kadın ve Çocuk Merkezleri ECE Hizmetleri Sunan Kadın Kooperatifleri Kadın Emeğii Değerlendirme Vakfı (KEDV) Bekar Sok., No: 17, Beyoglu /Istanbul, Turkiye Tel : (0212)292 26 72-75, Fax : (0212)249 15 08 E-mail : kedv@turk.net, www.kedv.org.tr
Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı 1986 yılında kurulmuş olan bir sivil toplum kuruluşudur. Türkiye genelinde dar gelirli kadınların kendi yaşamlarını ve toplumu iyileştirme doğrultusundaki liderliklerini güçlendirir. ECE hizmetlerinin yoksul bölgelerde yaygınlaştırılması, KEDV nin güçlendirme stratejisinin temeli ve başlıca programlarından biridir.
KEDV in faaliyet gösterdiği ECE hizmetleri alanına ilişkin genel durum (1) Çocuklar özellikle dar gelirli, 0-6 yaş dönem çocuklar ECE hizmetlerine kısıtlı erişime sahiptir. ECE hizmetleri ağırlıklı olarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenmekte ve sağlanmaktadır. Öğretmen merkezli eğitim yaklaşımı. Kalite anlayışı: hijyen ve fiziksel koşullar. ECE hizmetlerinin mutlak bir bilimsel alan olarak algılanması; yüksek eğitimli profesyonellere göre düzenlemeler, ailelerinin yaşam deneyimlerinin ve eğitim sürecine katılımlarının gözardı edilmesi. Hiyerarşik devlet yapılanması ve politik kültürün getirdiği yukarıdan aşağı planlama ve hizmet sağlama; toplum katılımının, yoksul-yanlısı veya kadın-odaklı yerel kalkınma stratejilerinin eksikliği, kadınlar ve yoksullar için kendi yenilikçi çözümlerini yaratma olanaklarının eksikliği.
KEDV in faaliyet gösterdiği ECE hizmetleri alanına ilişkin genel durum(2) Kadınlar ve çocuklara yönelik kamu yatırımlarının kısıtlılığı, kadınların sosyal ve ekonomik olarak güçlenmesi, ailenin refahı ve çocuğun refahının birbirleri ile yakın ilişkisinin göz ardı edilmesi. Yoksul kadınların izolasyonu; kamusal alana çıkma olanaklarının olmaması ve sosyal ve ekonomik olanaklara kısıtlı oranda erişebilmeleri. sosyal hizmet yaklaşımının hakimiyeti ve zayıflık üzerine odaklanması: kadınların güçlendirilmesini besleyecek kapasite geliştirmeye ve katılımcı süreçlerin ihmali. Mahalleler; kadınlar ve çocuklar için güvenli alanlar olmaktan çıkması, geleneksel mahalle ruhunun / toplumsal destek ağlarının kaybolması, artan yoksulluk, önyargılar, tüketime dayalı yaşam biçimlerinin pompalanması, ailelerde ve mahallelerde artan umutsuzluk ve şiddet.
KEDV Modeli: Kadın ve Çocuk Merkezleri (KÇM) Yukarıda tanımlanan durumu sorgulayan ve yoksul kadınlara erken çocukluk eğitimi nasıl yaygınlaştırılmalı?, çocuklarımızı nasıl yetiştirmeliyiz? sorularına yanıt arayan KEDV, 1987 den beri yerel kadın grupları ile çalışarak, alternatif bir modeli geliştirdi. Bu model; Hizmet sağlama ve eğitim yaklaşımı açısından yenilikçi, Düşük maliyetli, çocuk-odaklı Yerel koşullara ve yaygınlaştırmaya kolayca uyarlanabilir, Kadınların evde doğal eğitici olarak taşıdıkları geleneksel rollerini eğitim gibi ciddi bir alanda kamu hizmeti sağlayıcısına dönüştürerek liderliklerini güçlendiren bütüncül bir kapasite geliştirme stratejisidir.
KÇM ler nasıl kuruluyor ve İşletiliyor? (1) Yerel kadın grupları, KEDV in eğitim ve kapasite geliştirme desteğiyle; bir araya gelir, ihtiyaçlarını/ güçlerini paylaşır ve liderlik becerilerini geliştirirler, kendi formel örgütlerini (kooperatiflerini) kurarlar, yerel düzeyde çocukların ihtiyaçlarını analiz eder ve önceliklendirirler (Çocuk Haritası), ECE hizmetlerini kurma ve işletme üzerine eğitim alır, iş planı geliştirir ve iş bölümü yaparlar, Kaynak ve yer tahsisi için yerel yetkililer ve diğer ilgililerle müzakere süreci başlatırlar.
KÇM ler nasıl kuruluyor ve İşletiliyor? (2) Merkez kurulur ve ECE hizmetleri ihtiyaç ve kaynaklar doğrultusunda sağlanmaya başlanır; - Mahalle Yuvası - Oyun Grupları - Mahalle Anneleri - Oyuncak Kütüphanesi Kadınlar ayrıca, erişilebildikleri kaynaklar ve mekan olanaklarına göre kadınlara yönelik aşağıdaki faaliyetleri yürütürler; - Eğitim ve destek grupları - Mahalle de ihtiyaç tespiti ve mevcut programlarla ilişkilenme - Ekonomik faaliyetler
Kaynaklar İnsan Kaynakları Kadınlar/anneler: İdareci, eğitici/grup lideri yardımcısı, toplum danışmanı ve eğitici, Aile Yönetim Kurulu ve belirli konularda çalışan Komitelerin üyelikleri Kız Meslek Lisesi mezunu, profesyonel eeğitici/grup lideri olarak genç kadınlar. Mekan ve ve diğer donanım Belediyeler veya valilik tarafından tahsis edilir ya da kiralanır Çevreden veya ailelerden gelen ayni katkılar Mali Kaynaklar Ailelerden alınan, gelire göre değişen ücretler Aileler tarafından düzenlenen küçük gelir getirici faaliyetler Merkezdeki ekonomik faaliyetlerden elde edilen kar KEDV tarafından sağlanan başlangıç ve acil durum destekleri Diğer bağışlar
Eğitim ve Program Desteği (1) Temel olarak KEDV tarafından sağlanır. Eğitim Programları: Hedef gruba (mahalledeki anneler, kadınlar, merkezde yarı proefsyonel olarak çalışan anneler, profesyonel eğiticiler, v.s.) bağlı olarak değişmekle birlikte bu tür merkezleri işletme ve eğitim programlarını uygulama becerisi kazandırmak üzere aşağıdaki eğitim konularda eğitim verilir; Çocuk Merkezli, Katılımcı Eğitim, Erken Çocuklukta Farklılıklara Saygı Eğitimi, Merkezlerde fiziksel ortamı düzenleme, Kalite Göstergeleri, Gözlem, Kayıt tutma, Yaratıcı ve Sanatsal etkinlikler, v.s. Yıllık değerlendirme toplantıları ve ihtiyaca göre tazeleme eğitimleri.
Eğitim ve Program Desteği (2) KEDV nin geliştirdiği Uygulama standatları na uygunluğu takip edilir, izlenir ve gerektiğinde destek verilir. Merkezler arasında deneyim değişimi toplantıları ve birbirinden öğrenme fırsatları yaratılır. İyi örneklere inceleme ziyaretleri düzenlenir. Materyal desteği sağlanır KEDV tarafından deneyimlere ve bu alandaki diğer çalışmalardan yararlanılarak hazırlanan kitaplar ve kılavuzlar.
Kadın ve Çocuk Merkezlerinin Yararları (1) Sürdürülebilir olup aile ve mahalle katılımı nedeniyle ve kuruluş ve işletme maliyetleri düşüktür. Tüm mahalleye açık, herkes için ortak öğrenme mekanları olarak işlev görürler. Ece hizmetlerinin doğal olarak çocukların refahından çıkarı olan tüm tarafları bir araya getirme ve aralarındaki diyalogu iyileştirme ve ortak sorunları çözme pratikleri kazandırma potansiyeli vardır. Bu merkezler, bu özellik nedeniyle mahalle düzeyinde bir tür demokrasi platformu oluştururlar. Barış kültürü ve mahalle dayanışmasının yenilenmesine hizmet ederler.
Kadın ve Çocuk Merkezlerinin Yararları (2) Eğitim kalitesini yükseltir. Çocuk, aile ve mahalle ile profesyonel eğiticiler arasındaki etkileşim eğitim yaklaşımını belirler. Çocuklar eğitim faaliyetinin bir nesnesi olmaktan çıkar ve keşfetme ve deneyimlemelerini hakerete geçiren çoklu bir etkileşim ortamına kavuşurlar. Bir birey olarak çocuğun kendisine ve ait olduğu sosyal ve kültürel farklılıklara saygı, eğiitm yaklaşımının özünü oluşturur. Kadınları/anneleri güçlendirir. Kadınlara, kamusal alana çıkmaları için sosyal olarak kabul edilebilir bir neden sağlar ve özgüven kazandırır.çevredeki sosyal ve ekonomik fırsatlardan ve merkezdeki iş imkanlarından yararlanma imkanı sağlar. Yerel otoritelerle diğer öncelikleri için diyalog geliştirmek üzere liderliklerini güçlendirir.
Sonuç olarak. Bu model Vanderbilt Üniversiyesi (ABD) tarafından değerlendirilmiş, akredite dilmiş (2007) ve hizmet kalitesi ve pedagojik açıdan yaygınlaştırılmaya uygun bulunmuştur. Aynı zamanda çeşitli kurumlarca (Medchild-2005, Deuche Bank Urban Age-2009) ödüllendirilmiştir. Şimdiye kadar, 12 ilde 23 Kadın Kooperatifi tarafından işletilen Kadın ve Çocuk Merkezleri nden yaklaşık 20,000 çocuk ve aile yararlanmıştır. Kadınların bu kamusal hizmet alanına katkıları takdir edilmiş ve desteklenmiştir. Bu modelin ve dolayısıyla ECE hizmetlerinin yaygınlaşması için, uygun yönetmelik değişikliklerine ve kamusal kaynakların tahsisine ihtiyaç vardır. Umarız ki, toplantı ve benzeri modeller arasındaki deneyim paylaşımı, Türkiye de bu tür girişimlerin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması için gerekli politik karar verme sürecini başlatır.