ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI ANKARA ENTEGRE VEKTÖR MÜCADELESİ Murat ŞEN Ankara Büyükşehir Belediyesi Vektör Müc.Yönetimi Şefi
Belediyelerimizce yürütülmekte olan vektörel mücadele çalışmalarının temelini ; patojen mikroorganizmaların neden olduğu sıtma,tifo,tifüs, kolera,ansefalit,dank humması,tularemi,kkka(kırım Kongo Kanamalı Ateşi) vb. gibi hastalıkların yayılması ve önlenmesi çalışmalarını kapsamaktadır.
Biyolojik potansiyeli oldukça yüksek,vektörlere karşı uyguladığımız mücadele programlarımızın başarıya ulaşmasında öncelikle; Mücadele yapılacak bölgede dağılım gösteren hedef vektör türlerinin tesbit edilmesi,üreme-gelişme habitatlarının türler itibarıyla belirlenmesi,popülasyon yoğunluğundaki mevsimsel değişimlerin bilinmesi gibi biyoekolojik araştırmalardan, çalışılan bölgenin iklimsel, topoğrafik, coğrafik, jeomorfolojik özelliklerinin ve üremegelişme alanlarının fizikokimyasal parametrelerin ölçülmesine kadar geniş bir veri tabanı oluşturulmuş ve programımıza entegrasyonu sağlanması temelinde Entegre Vektör Mücadele Programımızı oluşturmuş bulunmaktayız.
Türkiye de ilk kez Belediyemizce 2001 yılında Vektör Mücadelesi Hizmet Alımı İhalesi yapılmıştır. Teknolojik gelişmelerin hızla ilerlediği ve vektörel mücadele çalışmalarımızda da 2002 yılından itibaren yer alan,(cos) Coğrafik Otomasyon Sistemlerinin kullanılmaya başlanılması ile etkin ve verimli sonuçlar elde edilmiştir. 2006 yılında kullanılmaya başlanılmış olan COS ve IPM mücadele çalışmalarımız SOVE (Society for Vector Ecology) Vektör Ekoloji Birliğine bildiri olarak sunulmuş ve COS teknolojilerinin mücadelemizde etkinliği artırılarak devamı sağlanmıştır.
ANKARA MODELİNİN OLUŞTURULMA ÇALIŞMALARI Mücadele çalışmalarında stratejik planlamaların yapılabilmesi için,ileri teknolojiye ve alt yapıya sahip ülkelerde nasıl bir uygulama yöntemi seçildiği ve hangi teknik temeller üzerinde mücadele planı oluşturulduğunun belirlenmesi için,1994 yılında Amerika ve Japonya örneklerinin incelenmesi amacıyla Mahalli İdareler aracılığı ile teknik bilgi alışverişi sağlamak üzere yerinde inceleme yapılması sağlanmıştır. Bu çerçevede yürütmüş olduğumuz çalışmalara esas olmak üzere Japonya ve Amerika modelleri Ankara coğrafyası ölçeğinde uygulanabilirliği çalışmaları başlatılmıştır.
Tüm vektörel mücadele uzmanlarının işe başlarken;tümünün uyguladığı bu stratejiye, saha uygulamalarındaki efektif etkinin sağlanabilmesi ve artırılabilmesi için yerel yönetim yasalarının uygulama içerisinde etkin olarak yer alması zorunluluğu bilinmektedir. Her iki ülkede de bilinen birçok teknik uygulama ve yöntemlerin yanı sıra uygulama etkinliğinin hedef alındığı ve bu etkinliğin komiteler oluşturarak bilgi akışının hızlı ve sağlıklı bir şekilde vektör kontrol merkezinde değerlendirilmesini sağlayacak çalışma gruplarının oluşturulduğu görülmüştür.
Bu çerçevede ülkemizde bu yapıyı oluşturacak mahalle muhtarlarının mevcut olduğu ve 1944 yılında yürürlüğe giren mahalle köy ve ihtiyar heyetleri hk. kanun hükümlerinden yararlanılarak,tüm mahalle muhtarlarıyla bölgelerinde istişare toplantıları düzenlenerek vektörel mücadelede etkin görev almaları sağlanmıştır. Uzun süreli yapılan saha çalışmalarımızın sonucunda ortaya çıkan verilerin değerlendirilmesi ile vektörel mücadele çalışmalarında yasal müeyyidelerin ortaya koyulması ve neden-sonuç ilişkisinin belirlenmesi ile mücadele etkinliğinde artış sağlandığı tesbit edilmiştir.
Vektörel mücadele de etkin ve verimli bir sonuca ulaşabilmenin yanısıra,halkın bu konuya ilgisinin çekilmesi ve çevresel olumsuzlukların ortadan kaldırılmasının hedeflendiği,ankara İl Hıfzıssıhha Kurulundan 1996 yılında alınan bir kararla bilinçli yada bilinçsiz bir şekilde vatandaşlarımızın jit alanı oluşturdukları potansiyel vektör üreme noktalarında gerekli hijyen ve temizliğin sağlanarak,olumsuzluğun ortadan kaldırılması hedeflenmiştir. Planlama çalışmaları sürerken yapılan ara değerlendirme çalışmalarında görülmüştür ki; gerek sorunun çözümü,gerekse yapılan çalışmanın dinamikleri açısından son derece verimli sayılabilecek istatistiksel verilere ulaşılmıştır.( Vektör Koor.Merkezine iletilen şikayet sayısı)
Ankara Valiliği Halk Sağlığı Müdürlüğünce oluşturulan Vektör Mücadele Komitesi çalışmaları ile Hıfzıssıhha Kurulunda gündeme alınması sağlanmış ve vektörel mücadele kapsamında vatandaşların çevrede oluşturdukları jit alanların ortadan kaldırılması için cezai müeyyide uygulanması öngörülmüştür. Mücadele ekiplerimizce konut, işyeri ve imalathaneler ile organik atık oluşturan vatandaşlarımızın çevre sağlığı açısından,gerek görsel gerekse patojen oluşumuna imkan veren atıkların doğru ve düzenli olarak bertaraf edilmesi için 15 gün süre verilmiş ve kontrol çalışmalarına geçilmiştir.
Bu süre zarfında bilinçsizce oluşturulan jitlerin bertarafını sağlamayan konut işyeri yada imalathane gibi şahıs yada tüzel kişilerin Hıfzıssıhha Kurulunca alınan karar doğrultusunda Şehir Şebeke suları kesilmiştir. Müteakiben vektör mücadele birimimize başvuran vatandaşlarımıza vektörel mücadele ile ilgili bilgi belge ve bröşürler ile bilgi edinmeleri sağlanarak karasinek sivrisinek vb gibi vektörlerin üreme ve yaşama alanlarının yaratmamaları konusunda birebir görüşmeler yapılmış ve oluşturulan jitlerin bertaraf edilmesiyle şehir şebeke suları bağlantısı yaptırılmaktadır.
Vektörel mücadele çalışmalarımızda cezai müeyyide uygulamalarının,sorunun hızlı ve çözüm odaklı olarak katkı sağladığı görülmektedir.
GÖSTERMİŞ OLDUĞUNUZ İLGİ VE SABIR İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BAŞKANLIĞI ÇEVRE KORUMA VE KONTROL DAİRESİ BAŞKANLIĞI VEKTÖR MÜCADELESİ YÖNETİMİ MERKEZİ