İÇİNDEKİLER 2. BASIYA ÖNSÖZ... VII SUNUŞ -I-...IX SUNUŞ -II-...XI ÖNSÖZ...XIII İÇİNDEKİLER... XV KISALTMALAR... XXV GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM SUÇUN KONUSU OLARAK MARKA KAVRAMI VE MARKA SUÇLARININ GENEL ESASLARI 1. SUÇUN KONUSU OLARAK MARKA KAVRAMI VE İLİŞKİLİ AÇIKLAMALAR... 3 I. MARKANIN TANIMI, UNSURLARI VE BENZER İŞARETLERDEN FARKI...3 A. Markanın Tanımı...3 B. Markanın Unsurları...5 1. Genel Açıklamalar...5 2. İşaretin Varlığı...5 a. Genel Açıklamalar...5 b. Marka Olarak Kullanılabilecek İşaretler...7 c. Marka Olarak Kullanılamayacak İşaretler...12 3. İşaretin Ayırt Edici Olması...14 C. Diğer Ayırt Edici İşaretlerden Farkı...16 1. Genel Açıklamalar...16 2. Coğrafi İşaretler...16 3. Ticaret Unvanı...17 4. İşletme Adı...18 II. MARKANIN KORUNMAYA DEĞER İŞLEVLERİ...18 III. MARKA HUKUKUNUN KAYNAKLARI...20 A. Ulusal Düzenlemeler...20 B. Türkiye nin Taraf Olduğu Uluslararası Antlaşmalar...22 IV. MARKA ÜZERİNDEKİ HAKKIN HUKUKİ NİTELİĞİ...23
XVI İçindekiler V. MARKA HAKKININ KAZANILMASI...26 VI. MARKANIN TESCİLİ ve TESCİLİN SONUÇLARI...27 VII. MARKA HAKKININ SONA ERMESİ...28 2. MARKA SUÇLARININ GENEL ESASLARI... 29 I. MARKA SUÇU KAVRAMI ve MARKA SUÇLARININ NİTELİĞİ...29 A. Kavram...29 B. Nitelik...32 1. Ekonomik Suç Kavramı...32 a. Kavramsallaştırma Sorunu...32 aa. Kriminalistik Yaklaşım...33 bb. Kriminolojik Yaklaşım...34 cc. Hukuki Menfâati Esas Alan Yaklaşım...35 dd. İhlâl Edilen Normun Mahiyetini Esas Alan Yaklaşım...35 b. Doktrindeki Tanımlar...36 c. Değerlendirme ve Görüşümüz...37 2. Ekonomik Suç - Ticari Suç - Mali Suç Kavramları Arasındaki İlişki...39 3. Marka Hakkına Yönelik Fiillerin Ticari Suç Niteliği...40 II. MARKA HAKKI İHLÂLLERİNE CEZA HUKUKU MÜDAHALESİNİN GEREKLİLİĞİ...41 A. Genel Açıklama...41 B. Toplumsal Düzeni İlgilendiren Yararın Varlığı...42 1. Müşterilerin Korunması...42 2. Toplumun ve Kamu Sağlığının Korunması...43 3. Marka Sahiplerinin Maddi Menfâatlerinin Korunması...43 4. Piyasanın Korunması...44 C. Ceza Hukuku Dışındaki Tedbirlerin Yetersizliği...45 D. Değerlendirme...45 III. TRIPS BAĞLAMINDA MARKA HAKKINA YÖNELİK CEZAİ KORUMANIN ULUSLARARASI STANDARTLARI...46 A. Genel Açıklama...46 B. Minimum Standartlar...47 C. Değerlendirme...50 IV. ALMAN MARKALAR KANUNUNDA DÜZENLENEN MARKA SUÇLARI (MarkenG 143)...50 A. Genel Açıklama...50 B. Marka Taklitçiliği...52
İçindekiler XVII C. Karıştırma İhtimali...53 D. Markanın Tanınmışlığına Tecavüz...53 E. Marka Hakkını İhlale Hazırlık...54 F. Yaptırım...55 G. Kovuşturma...55 V. TÜRK HUKUKUNDA MARKA SUÇLARINA YÖNELİK DÜZENLEMELER...56 A. Düzenlemelerin Tarihçesi...56 1. 556 Sayılı KHK dan Önceki Döneme İlişkin Düzenlemeler...56 2. 556 Sayılı KHK Dönemindeki Düzenlemeler...57 a. 4128 sayılı Kanun Dönemi...57 b. 5194 sayılı Kanun Dönemi...59 aa. KonununTekrar Anayasa Mahkemesi ne Taşınması...59 bb. Anayasa Mahkemesi nin 03.01.2008 Tarihli İptal Kararının Eleştirisi...60 3. 5833 Sayılı Kanun Dönemi...62 B. Mevcut Düzenleme: 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu...65 VI. CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ IŞIĞINDA MARKA SUÇLARINA YÖNELİK ÖNE ÇIKAN ELEŞTİRİLER...66 A. Genel Açıklamalar...66 B. Belirlilik İlkesi Açısından...66 C. Ceza Hukukunun Son Çare Özelliği Açısından...70 D. Orantılılık İlkesi Açısından...71 E. Sözleşmeden Dolayı Hapis Yasağı Açısından...74 VII. EKONOMİK SUÇLARA HÂKİM OLAN İLKELER ve MARKA SUÇLARININ BU İLKELER KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ...75 A. Genel Açıklamalar...75 B. Özel Normla Düzenleme ve Hukuk Kuralına Atıf Usulü...77 C. Yalnızca Kasıtlı Davranışların Cezalandırılması...79 D. Suçların Tehlike Suçu Şeklinde Düzenlenmesi...80 E. Ekonomik Ceza ve Seçimlik Yaptırım...82 F. Geçici Normlarla Düzenleme...83 G. Tüzel Kişiler İçin Güvenlik Tedbiri Öngörülmesi...84 H. Şikâyet Şartının Varlığı...84 I. TCK nın Genel Kanun Olma Özelliğinin Korunması...85
XVIII İçindekiler İKİNCİ BÖLÜM 6769 SAYILI SMK DA DÜZENLENEN MARKA SUÇLARI 3. MARKA SUÇLARIYLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER... 86 4. MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇU... 87 I. GENEL AÇIKLAMALAR...87 II. SUÇUN MADDİ UNSURLARI...88 A. Fail...88 B. Mağdur...90 C. Konu...92 D. Fiil...94 1. Genel Açıklamalar...94 2. İktibas veya İltibas Suretiyle Marka Hakkına Tecavüz...96 a. Marka Hakkına Tecavüz Kavramı...96 b. İktibas Suretiyle Tecavüz: Marka Taklitçiliği...98 aa. İktibas Kavramı...98 bb. İktibasın Tespiti...99 aaa. Aynı İşaret...99 bbb. Aynı Mal veya Hizmet...102 cc. İktibas Konusunda Özellik Gösteren Durumlar...103 aaa. Genel Olarak...103 bbb. Aynı İşarete Ekleme Yapılması...104 ccc. Anlam Bakımından Eş Kullanım...104 ddd. Markanın Boyutlarının Değiştirilerek Kullanılması...105 eee. Kullanılmış Orjinal Ürünlerin Tekrar Piyasaya Sürülmesi...106 fff. Orijinal Ürünlere Ait Ambalajların/Kapların Kullanılması...106 c. İltibas Suretiyle Tecavüz: Karıştırma İhtimali...108 aa. İltibas Kavramı...108 bb. İltibasa İlişkin Kapsam Sorunu...109 aaa. Sorunun Ortaya Konulması: Karıştırma İhtimali ve Bağlantı Kurma nın İltibas Kavramındaki Yeri...109 bbb. Sorunun Suç Tipi Bakımından Önemi...111 ccc. Doktrindeki Görüşler...112 ddd. Yargıtay ın Görüşü...114 eee. Görüşümüz...115
İçindekiler XIX cc. İltibasın Tespiti...118 aaa. Benzer İşaret...118 bbb. Benzer Mal veya Hizmet...123 (1) Benzerliğin Tespiti Sorunu...123 (2) Hukuki Düzenleme...124 (3) Doktrindeki Görüşler...125 (4) Yargıtay ın Görüşü...126 (5) Görüşümüz...127 ccc. Benzerliğin Karıştırma İhtimaline Yol Açması...130 d. İşaretin Mal veya Hizmetle İlişkilendirilmesi: Markasal Kullanımın Varlığı...134 aa. Kapsamı ve Suç Tipi Bakımından Önemi...134 bb. Kanundaki daki Haksız Kullanım Modelleri ve Suç Tipiyle İlişkisi...136 cc. Marka Hakkına Tecavüz Suçlarında Markasal Kullanımın Gerekliliği ve Tespiti...138 3. Mal Üretmek veya Hizmet Sunmak, Satışa Arz Etmek, Satmak, Satın Almak, Bulundurmak, Nakletmek veya Depolamak...141 a. Genel Açıklamalar...141 a. Hizmet Sunmak...143 b. Mal Üretmek...144 c. İthal veya İhraç Etmek...145 d. Satışa Arz Etmek...146 e. Satmak...149 f. Satın Almak...151 g. Depolamak...152 h. Bulundurmak...153 i. Nakletmek...155 III. SUÇUN MANEVİ UNSURU...155 A. Kasta Dayalı Sorumluluk...155 B. Özel Saik Olarak Ticari Amaç Unsuru...158 1. Genel Açıklama...158 2. Ticari Amaçla Satın Almak, Bulundurmak, Nakletmek ve Depolamak...158 3. Sunmak, Üretmek, İthal/İhraç Etmek, Satışa Arz Etmek ve Satmak Unsurları Bakımından Ticari Amaç Unsurunun Gerekliliği...160
XX İçindekiler C. Kastın Tespiti ve Araştırma Yükümlülüğü...162 D. Kastın Tespiti Noktasında Ortaya Çıkan Sorunlar: Kast Karinesi...164 1. Bilmesi Gerekmek Kıstasının Yorumu...164 2. Failin Mesleği nin Temel Dayanak Oluşturması...167 E. Kastın Tespitinde Bilirkişi Raporlarının Etkisi...169 IV. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU...170 A. Genel Açıklamalar...170 B. Marka Korumasının Sınırını Oluşturan Hallerin Suç Tipiyle Bağlantısı...173 1. Sorunun Tespiti...173 2. Sorunun Marka Korumasının Sınırları Özelinde Değerlendirilmesi...174 a. Marka Hakkının Tükenmesi...174 aa. Anlamı...174 bb. Suç Tipiyle İlişkisi...175 b. Markanın Başvuru Eserinde Yer Alması...177 aa. Anlamı...177 bb. Suç Tipiyle İlişkisi...177 c. Kullanma İle Ayırt Edicilik Kazanma...178 aa. Anlamı...178 bb. Suç Tipiyle İlişkisi...180 3. Ara Sonuç...180 C. Hukuka Uygunluk Sebepleri...181 1. Genel Açıklamalar...181 2. İlgilinin Rızası...181 3. Hakkın Kullanılması: İşaretin Dürüst Kullanımı...183 a. Anlamı...183 b. Suç Tipi Bakımından Önemi...185 c. Dürüst Kullanımın Testipi...185 V. TANINMIŞ MARKA KORUMASININ MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇ TİPİNE DÂHİL EDİLMESİ SORUNU...189 A. Sorunun Tespiti...189 B. Doktrin ve Uygulamadaki Görüşler...190 C. Görüşümüz...190 5. MARKA KORUMASI İŞARETİNİ KALDIRMA SUÇU... 192 I. GENEL AÇIKLAMALAR...192 II. SUÇUN MADDİ UNSURLARI...192
İçindekiler XXI A. Fail-Mağdur...192 B. Konu...193 1. Genel Olarak...193 2. Marka Koruması İşareti...193 3. İşaretin Eşya veya Ambalaj Üzerinde Kullanılması...196 C. Fiil...198 III. SUÇUN MANEVİ UNSURU...199 IV. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU...199 6. MARKA HAKKI ÜZERİNDE YETKİSİZ TASARRUF SUÇU... 200 I. GENEL AÇIKLAMA...200 II. SUÇUN MADDİ UNSURLARI...202 A. Fail-Mağdur...202 B. Konu...203 C. Fiil...203 1. Genel Olarak...203 2. Devretmek...204 3. Lisans Vermek...208 4. Rehnetmek...213 III. SUÇUN MANEVİ UNSURU...213 IV. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU...214 7. MARKA SUÇLARINDA KUSURLULUK... 215 8. MARKA SUÇLARINDA HATA... 217 I. GENEL AÇIKLAMA...217 II. SUÇUN UNSURLARINDA HATA...218 III. HAKSIZLIK YANILGISI...220 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MARKA SUÇLARINDA SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ, ETKİN PİŞMANLIK, MUHAKEME, YAPTIRIM VE KARAR DEĞERLENDİRMELERİ 9. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ... 221 I. TEŞEBBÜS...221 II. İŞTİRAK...225 III. İÇTİMA...228 10. ETKİN PİŞMANLIK... 235 I. GENEL AÇIKLAMALAR...235 II. ETKİN PİŞMANLIĞIN KAPSAMI...236 III. ETKİN PİŞMANLIĞIN UYGULANMA ŞARTLARI...237 IV. ETKİN PİŞMANLIĞA İLİŞKİN DÜZENLEMENİN ELEŞTİRİSİ...238
XXII İçindekiler 11. MUHAKEME... 241 I. MUHAKEMENİN YÜRÜYÜŞÜ...241 A. Şikâyet...241 1. Genel Açıklama...241 2. Marka Suçlarında Şikâyet...242 3. Yöntem...245 4. Şikâyetin Yokluğu...247 5. Şikâyetin Bölünemezliği Kuralının Üretenler ve Satanlar Bakımından Etkisi...248 6. Resen Soruşturma Yetkisinin Gerekliliği...249 B. Uzlaşma...251 C. Koruma Tedbirleri...252 1. Genel Olarak...252 2. Arama Tedbiri...252 3. Elkoyma Tedbiri...253 D. Kamu Davasının Açılması...254 E. Görevli ve Yetkili Mahkeme...257 II. MUHAKEMEYE İLİŞKİN BAZI SORUNLAR...259 A. Hukuk Mahkemesi Kararlarının Muhakemeye Etkisi...259 B. Tecavüze Konu Tescilli Markaya Yönelik Hükümsüzlük İddiasının İncelenmesi: Bekletici Sorun...262 C. Tescilli Markaya Yönelik İptal ve Hükümsüzlük Kararları ile Markanın Sona Ermesi Durumunun Ceza Yargılaması Bakımından Sonuçları...265 D. Lisans Sahiplerinin Davaya Katılma ve Kanun Yoluna Başvurma Hakkı...266 E. Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılmasında Zararın Giderilmesi Koşulu...269 F. Ceza Mahkemeleri Arasında Seçimlik Yetki Sorunu...272 G. İltibasın Tespitinde Ortaya Çıkan Şüphe ve Bilirkişi Raporlarının Duruma Etkisi...273 12. YAPTIRIM... 275 I. CEZALAR...275 II. GÜVENLİK TEDBİRLERİ...276 A. Müsadere...276 1. Genel Açıklama...276 2. Suça Konu Eşyalar Hakkında Mülkiyet Talebi ile Müsadere Arasındaki İlişki...276
İçindekiler XXIII 3. Mahkûmiyet Kararı Verilemeyen Hallerde Müsadere Sorunu...279 B. Tüzel Kişiler Bakımından Güvenlik Tedbirleri...281 13. YARGI KARARLARI ÖZELİNDE BAZI TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER... 282 I. CEZA GENEL KURULU NUN TWEETY KARARI VE ELEŞTİRİSİ: MARKANIN SÜSLEME AMAÇLI KULLANILMASI...282 A. Kararın Esası...282 B. Değerlendirmemiz...283 II. 7. CEZA DAİRESİ NİN ZIMNİ İLGA KARARLARI VE ELEŞTİRİSİ: CEZA HUKUKUNDA ÖZEL NORM-GENEL NORM BAĞLANTISI...285 A. Kararların Esası...285 B. Değerlendirmemiz...288 III. 7. CEZA DAİRESİ NİN KORSAN LPG-TÜP KARARLARI VE ELEŞTİRİSİ: MARKA TAKLİTÇİLİĞİ-HAKSIZ REKABET İLİŞKİSİ...289 A. Kararların Esası...289 B. Değerlendirmemiz...292 SONUÇ... 295 KAYNAKÇA... 303