HAVAALANI TERMİNAL BİNALARI
Yolcu bagaj süreçleri
Bekleme Alanları
Doğrusal model (Linear) Park Şekilleri Trafik yoğunluğu az Ana bina iki veya üç katlı olarak inşa edilir.????
Gidiş dönüş yolcu akışı birbirinden ayrılmış ve zemin kattaki yoğunluk azaltılmış olur.
Dalgakıran Modeli (Concourses)
Yolcu terminalinin uzunluğunu arttırmamak Uçağa park pozisyon sayısının arttırılması Uçak yolcu terminali bağlantısı dalgakıran adı verilen uzunlamasına koridorlarla sağlanmıştır. Eğer birden fazla dalgakıran öngörülmüş ise, bu iki veya daha fazla dalgakıran arasındaki boş alanın, uçakların manevralarını rahatça gerçekleştirebilecek büyüklükte olması gerekir.
Trafiğin yoğun olduğu saatlerde araç park yeri önünde gelen ve giden Yolcunun oluşturduğu karışıklık
Uydu modeli(satellite) Uydu, park halindeki hava araçları tarafından etrafı çevrelenmiş bir binadır ve üç şekilde terminale bağlanırlar: Yer seviyesinde bağlantı Yeraltı bağlantısı Yukarıdan bağlantı (çok katlı galeriler ile).
Park ön yüzeyine dik veya paraleldir. Yolcu salonları ortak veya ayrı ayrı planlanabilir. Genel olarak uydu ile ana bina arasındaki uzaklık fazladır Ancak yolcunun yürüme mesafesi yürüyen merdivenler kullanılarak düşürülür.
Bakım ve işletme maliyetlerinin yüksek Yoğun saatlerde ana terminalin kara tarafındaki karışıklık; Karmaşık yapısı sebebiyle terminalin genişletmeye sınırlı ölçülerde izin vermesi
Aktarma modeli
Hava araçları park, bakım ve servis sahaları yolcu terminalinden uzak bir alanda Bağlantı, yer araçları vasıtasıyla yapılır. Ancak trafiğin yoğun olduğu saatlerde çok sayıda araç gereksinimi
Uçak park sahalarında yapılacak genişletme çalışmalarının kolayca gerçekleştirilebilmesidir. Her çeşit manevra hareketini de bu saha içerisinde yerine getirmek mümkündür.
Manchester Airport
JFK International Airport
HAVAALANI FAALİYETLERİ
Yükleme ve boşaltma zamanındaki fazla Yolcuları uçağa veya uçaktan terminale taşıyan araçların bakım ve işletme giderlerinin yüksek Uçaklar ve yer araçları arasında kaza riski sebebiyle bir yol kontrol düzenlemesi gerekliliği
Havaalanı Faaliyetleri Kurtarma ve yangınla mücadele faaliyetleri (ICAO DOC:9137 AN898/1, 1990) Yüzey kaplama koşullarının koruma faaliyetleri (ICAO DOC:9137 ANI898/2, 2002) Kuş kontrolü ve azaltma faaliyetleri (ICAO DOC:9137 AN898/3, 1991) Hareket kabiliyetini yitirmiş hava araçlarını kaldırma faaliyetleri (ICAO DOC:9137 AN898/5, 2009); Mania kontrol (ICAO DOC:9137 AN898/6, 1983), Havaalanı acil durum planlama faaliyetleri (ICAO DOC:9137 AN898/7, 1991); Havaalanı operasyonel faaliyetleri (ICAO DOC:9137 AN898/8, 1983), Havaalanı bakım ve onarım faaliyetleri (ICAO DOC:9137 AN898/9, 1984); Havaalanı bakım ve onarım faaliyetleri (ICAO DOC:9137 AN898/9, 1984);
Kurtarma ve yangınla mücadele faaliyetleri Havaalanı yangın kategori seviyesinin belirlenmesi ve sürekliliğinin sağlanması, Kurtarma ve yangınla mücadele tesislerinin düzenlenmesi, İletişim ve alarm gerekliliklerinin sürekliliğinin sağlanması, Kurtarma ve yangınla mücadele araçlarının gereklilikler kapsamında yapı ve işleyişinin düzenlenmesi, Koruyucu kıyafet ve solunum sistemlerinin sürekliliğinin sağlanması, Ambulans ve sağlık hizmetlerinin yapı ve işleyişinin düzenlenmesi, Söndürme gereçlerinin sürekliliğinin sağlanması, İtfaiye istasyonunun yapı ve işleyişinin düzenlenmesi, Personel gerekliliklerinin sağlanması, Havaaracı yangınla mücadele ve kurtarma süreçlerinin belirlenmesi ve uygulanması, Zorlu çevre şartlarında kurtarma operasyonları için süreçlerinin belirlenmesi ve uygulanması, Eğitim faaliyetleri, Acil inişlerde pist köpükleme faaliyetleri süreçlerinin belirlenmesi ve uygulanması, Havaaraçları yakıt boşaltma süreçlerinin belirlenmesi ve uygulması,
Yüzey kaplama koşullarının koruma faaliyetleri Sürtünmeye etki eden temel faktörlerin değerlendirilmesi Islak zeminde sürtünme karakteristiklerinin ölçümlenmesi ve raporlanması, Kar veya buzla kaplanmış yüzey sürtünme karakteristiklerinin ölçümlenmesi ve raporlanması, Pist sürtünme ölçüm aletlerinin yapı ve işleyişinin düzenlenmesi, Yüzey sürtünme bilgilerinin toplanması ve paylaşılması, Kar kaldırma ve buzla mücadele. Lastik izi silme, Yüzeydeki yağ ve akaryakıtın temizlenmesi, Enkaz kaldırma.
Kuş kontrolü ve azaltma faaliyetleri Kuşla mücadele ile ilgili ulusal düzeyde örgütlenme faaliyetleri, Kuşla mücadele kontrol programının rolü ve sorumluluklarının belirlenmesi, Havaalanı sahasında kuş çarpma kontrol programının oluşturulması ve organize edilmesi, Kuşların sınıflandırılması, potansiyel zararlarının belirlenmesi, Çevre yönetim programının oluşturulması ve alanda düzenlemelerin yapılması, Kuş dağıtma yöntemlerinin geliştirilmesi ve uygulanması, Havaalanı kuş kontrol programı personelinin sürekliliğinin sağlanması, Vahşi yaşamla mücadele programlarının geliştirilmesi ve uygulanması,
Hareket kabiliyetini yitirmiş hava araçlarını kaldırma faaliyetleri Çevre araştırmasının yapılması, Ağırlığın ve ağırlık merkezinin belirlenmesi, Kaldırma hazırlıklarının yapılması, Ağırlık azaltma faaliyetleri, Düzleştirme ve kaldırma faaliyetleri, Havaaracı hareket ettirme faaliyetleri, Geri alma ve düzeltme faaliyetleri,
Mania kontrol Yüzey tanımlarının yapılması, Havaalanındaki maniaların kontrol edilmesi, Geçici tehditler ile ilgili önlemler alınması, Yüzeydeki maniaların tespit edilmesi, Havaalanı ekipmanlarının mania oluşturmayacak şekilde düzenlenmesi,
Havaalanı acil durum planlama faaliyetleri Havaalanı acil durum planlamasının yapılması, Acil durum planında yer alacak kurum içi ve kurum dışındaki birimlerin belirlenmesi, Kurum içi ve kurum dışındaki birimlerin acil durum planı içerisindeki görevleri ve sorumluluklarının belirlenmesi, Acil durum operasyon merkezinin kurulması ve acil durum iletişim rehberinin sürekliliğinin sağlanması, Acil durum planı yöneticileri ve uygulayıcılarının belirlenmesi, Grid haritalarının oluşturulması, Kriz durumundaki öncelikli merkezlerin belirlenmesi, Önceliğe göre yaralı etiketleme prosedürlerinin belirlenmesi, Acil durum iletişim sistemlerinin oluşturulması, Tatbikatların yapılması, Acil durum planlarının gözden geçirilmesi.
Havaalanı operasyonel faaliyetleri Havaalanı teknik departmanlarının fonksiyonel sorumluluklarının belirlenmesi, Havaalanı yüzeylerinin denetlenmesi, Yer operasyon faaliyetlerinde kullanılan görsel yardımcıların (ışıklandırma vb.) kontrol edilmesi, Uçuş operasyon faaliyetlerinde kullanılan görsel yardımcıların kontrolü, Elverişsiz hava şartlarının izlenmesi, Pist yüzey ölçüm faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi, Hareket alanlarında işleyişin izlenmesi ve önlemlerin alınması, Kuş tehditlerinin azaltılması, Apron yönetimi ve apron emniyetinin sağlanması, Yer operasyonlarında ses seviyesinin kontrol altında tutulması, Hareket kabiliyetini kaybetmiş uçağın kaldırılması, Havaalanı acil durum planlamasının uygulanması, Sağlık hizmetlerinin verilmesi, Kurtarma ve yangınla mücadele, Güvenlik hizmetleri, Taşıtların kontrol edilmesi, Havaalanı dışında meydana gelen olaylardan etkilenen insanların ve malların Havaalanı emniyet sistemlerinin uygulanması, Havaalanı verilerinin hazırlanması,
Havaalanı bakım ve onarım faaliyetleri Görsel yardımcıların bakım onarımı, Havaalanı elektrik sistemlerinin bakım onarımı, Asfalt yüzeylerin bakım onarımı, Asfalt olmayan yüzeylerin bakım onarımı, Hareketsiz uçağın kaldırılmasından sonra yapılan bakım onarım faaliyetleri, Terminal binası bakım onarım faaliyetleri
HAVACILIK İŞLETMELERİ Havayolu işletmeleri Genel havacılık işletmeleri Yer hizmeti işletmeleri İkram işletmeleri Havaaracı yakıt satış işletmeleri Hava trafik ve seyrüsefer hizmet sağlayıcıları Havaaracı bakım ve/veya onarım işletmeleri Terminal işletmeleri Antrepo ve kargo işletmeleri Diğer havacılık işletmeleri KAMU HİZMET SUNUCULARI Yerel yönetimler Göçmen büroları Gümrük muhafaza kuruluşu Güvenlik hizmet sağlayıcıları Meteoroloji ofisleri Kamu bilgilendirme ofisleri Ulaştırma hizmet sağlayıcıları Bilgi iletişim hizmeti sağlayan kuruluşlar, Sağlık kuruluşları Din hizmeti veren kurumlar Sivil savunma hizmeti veren kurumlar Diğer kamu kuruluşları TİCARİ İŞLETMELER Gümrüklü/gümrüksüz satış mağazaları Yiyecek içecek işletmeleri Turizm işletmeleri Konaklama işletmeleri Araç kiralama işletmeleri Otopark işletmeleri Banka ve döviz büroları Diğer ticari işletmeler Tablo 1. Havaalanında Faaliyet Gösteren İşletmeler Kaynak: (Betancor & Renderio, 1999, s. 41,42), (Doganis, 1992, s. 7), (ICAO-DOC:9137-AN898/7, 1991, s. 6)