Sivil Toplum Kuruluşunda unda Çalışma Yaşam amı dan: Kaynak Yaratma Gürcan Banger ESYO 8 Eylül l 2006
Kaynak Yaratma???
STK nın Kaynakları Bir sivil toplum kuruluşunun unun (STK( STK nın) kaynakları şunlardan oluşur: ur: 1. Üye ödentileri, 2. Bağış ğışlar, 3. Kermes, müzayede, m konser vb gibi etkinlik gelirleri, 4. Doğrudan para destekleri (fonlar, sponsorluklar, krediler), 5. Malzeme, araç-gere gereç gibi konularda aynî yardımlar, 6. Kullanma hakları (bedelsiz kiralama, bedelsiz hizmetler, ödünç kullanma vb), 7. Faiz, ekonomik işletme i gelirleri vb.
Kaynak Yaratma TürleriT Maliyetleri karşı şılama, Üyelik ödentileri, Bağışlar, Bağış kampanyaları, Sübvansiyonlar, Satışlar, Kermesler, Açık k artırmalar, rmalar, Proje işletme i payları, Davetiye satış ışları, Gezi organizasyonları, Aynî destekler, Yerel özellikte etkinlikler...
2 Önemli Hata STK çalışma yaşam amında kaynak yaratmayla ilgili iki önemli hata vardır: r: Birincisi; ; kaynak yaratma konusu, STK daki herkes tarafından en belalı iş olarak kabul edilir. Herkes uzak durmayı tercih eder. İkincisi; ; bir işi yapmak için i in STK da herkes önce paranın varolması gerektiğini ini düşünür r ve söyler. s
Hataları Düzeltelim!...
Neden kaynak arıyoruz? STK nın işletme masraflarını karşı şılamak için in (Personel masrafları,, kira, iletişim im vb), Proje ve faaliyet giderleri için, i in, STK çalışmalarında gerekli yatırımlar için i in (Mobilya, bilgisayar, faks vb).
Kaynak Yaratma nedir? Kaynak yaratma; ; gerek STK nın kurumsal varlığı ığını sürdürme, rme, gerekse proje ve faaliyetlerini gerçekle ekleştirmek için i in ihtiyaç duyduğu u para, malzeme, araç-gere gereç ve hizmetleri elde etmek için i in aktif ve sistemli olarak yapılan çalışmaların n tamamıdır.
Kaynak Yaratmanın Özellikleri Kaynak yaratma,, kendi hedef ve stratejisi olan, profesyonel ve etik değerlere erlere sahip bir STK çalışmasıdır. Kaynak yaratmanın n temel kavramları: 1. Hedef, 2. Strateji, 3. Profesyonellik, 4. Etik değerler. erler.
STK da Etik Nedir? Etik,, bir kişi i veya kuruluşun un uymak zorunda olduğu u davranış kuralları bütünüdür. ESYO Manifestosu nda nda yer alan ilkeler, STK lar ların uyması gereken etik değerleri erleri özetlemektedir.
ESYO Etik Değerleri erleri Toplum ve ülke yararı, Gönüllülük, Açıklık k ve saydamlık, Katılımcılık, Paylaşımcılık, Kâr amacı gütmemek, Bağımsızlık, Çıkar gözetmemek, g İşbirliği, i, Uzlaşmacılık, Çoğulculuk, Ortaklık k ve dayanış ışmacılık, Dürüstlük, Ortak değerlere erlere saygı, İyi niyetlilik.
Kaynak Bulmak???
Parasal Kaynaklar Sivil toplum kuruluşlar ları,, kâr amacı gütmeyen örgütlerdir. Ama bu tespit, STK lar ların gelir sağlamak üzere faaliyette bulunmayacakları anlamına na gelmez. Önemli olan, gelir elde etme faaliyetlerinin STK amaçlar larına uygun olmasıdır. Sadece gelir elde etmek için i in çalışma yapmak doğru değildir. Gelir sağlama yol ve yöntemlerinin y de etik kurallara uygun olması gerekir.
Kaynak Yaratma Stratejileri Strateji, önceden belirlenen bir amaca ulaşmak için i in seçilen yol demektir. Bir strateji belirlenirken; STK nın güçlü ve zayıf f yönlery nleri i dikkate alınır. STK yı etkileyen uzak ve yakın çevrenin etkileri incelenir; STK dışıd ışında oluşan fırsat ve tehditler değerlendirilir. erlendirilir.
Temel Stratejiler 1 Bir STK faaliyetinde ilk soru, Biz bunu yapabilir miyiz? olmalıdır. Faaliyetin ölçeği doğru belirlenmelidir. Doğru ölçeklendirilmediği i için i in başar arısız olan bir faaliyet, sonraki çalışmalarda ürkeklik ve çekingenlik yaratır. r. Sütten ağzıa yananların, n, yoğurdu üflemeyi (hatta hiç yememeyi) deneyeceklerini unutmayın! n!
Temel Stratejiler 2 Bir kaynak yaratma faaliyetini doğru ölçeklendirmenin yolu, doğru planlama yapmaktan geçer. er. Doğru bilgi, yeterli belge, nitelikli işi planı, etkin bütçeleme b ve STK etik değerleri, erleri, bu süreçte kullanmanız z gereken vazgeçilmez kavramlardır. r.
Temel Stratejiler 3 Çok büyük b ölçekli bir proje yerine, kısa k sürede yeterli sonuç verecek, uygun ölçekli bir faaliyet için i in kaynak bulmak daha kolaydır. Eğer uzun süreli, s büyük b k bir proje yapacaksanız, kaynak bulma imkanlarınızı genişletmek için i in projeyi (doğru düzenlenmiş) ) küçük üçük k parçalara alara bölmeyi b deneyebilirsiniz.
Temel Stratejiler 4 İyi bilinen fon kaynaklarına başvuru sayısı, her gün g n artmaktadır. r. Bu nedenle başvurular vuruların n rekabet şansı azalmaktadır. Bu nedenle; fon kaynağı araştırmas rması, STK lar açısından bir iş haline gelmiştir. Bu nokta, ESYO yu daha önemli bir hale getirmektedir. ESYO dan veya yerli / yabancı destekçilerden bilgi yardımı almanız önerilir.
Temel Stratejiler 5 Gerek STK yaşam amında, gerekse herhangi bir faaliyette; tek bir kaynağa a bağlı kalmak doğru değildir. Bazı destekçiler, projenin bir bölümünün b başka kaynaklar tarafından veya STK nın kendisi tarafından sağlanmas lanmasını isterler. Bu nedenle; faaliyetlerde kaynak çeşitlendirmesi önemli bir unsur olarak düşünülmelidir.
Temel Stratejiler 6 STK ya kaynak desteği i alabileceğimizi imizi öngördüğümüz z kişi i ve kuruluşlar ları iyi tanımak önemlidir. Kaynak sağlayanlar layanların, n, belli kural ve koşullar ulları olması normaldir. Bu zorunlu çerçeveyi eveyi anlamadan kaynak sağlay layıcının n ikna edilemeyeceğini ini iyi bilmelisiniz.
Temel Stratejiler 7 STK lara teknik danış ışmanlık, pahalı bir işi haline gelmiştir. Bu danış ışmanlar, sağlanacak kaynağı ğın n belli bir yüzdesini y hizmetleri karşı şılığıığı talep etmektedirler. Bu tür t r hizmetleri, bedelsiz destek olarak almayı denemek gerekir. ESYO; bu konularda, STK lara faaliyetlerinde yardımc mcı olacaktır.
Temel Stratejiler 8 Kaynak sağlama lama, özü ve biçimi imi gereği i bir profesyonel ciddiyet görünümüne ne sahip olmalıdır. Kaynak yaratma konusunda çalışma yapan yönetici, üye ve gönüllg llüler; ler; STK nın amaç ve ilkelerinden, kuruluşun un misyon ve vizyonuna dek gerekli tüm t m konularda birikimli olmak zorundadırlar. rlar. Uyulacak koşullara, pek çok durumda giyim-ku kuşam ve iletişim im de dahildir.
Temel Stratejiler 9 Büyük k kurum ve fonlardan, küçük üçük STK lar ların destek almaları kolay değildir. Bu sıkınts ntıyı aşmanın n en kolay yolu; bir üniversite, araştırma rma kuruluşu, u, yerel yönetim veya büyükçe b STK nın projeye katılımını sağlamakt lamaktır. Buna benzer sorunlar karşı şısında ESYO katılımc mcıları,, ilk destekçilerinizden olacaktır.
Temel Stratejiler 10 Son yıllarda y şirketlerin sosyal sorumluluk anlayış ışlarında gelişmeler olmuştur. Yerel şirketler, kendileri veya bağlı oldukları büyük k gruplar aracılığı ığı ile bazı projelere destek vermektedirler. Kaynak sağlamada; bu seçene eneği i de değerlendirebilirsiniz. erlendirebilirsiniz. Bu bağlamda; herkesin aklına gelen ilk şirketi değil, farklı seçenekleri enekleri düşünmeye d çalışmalısınız.
Temel Stratejiler 11 Kaynak yaratmak; zaman, emek, sabır, kadro ve plan gerektirir. Kaynak yaratmak, STK da tek kişiye iye bırakılması gereken bir işi değildir. STK lar kaynak yaratma konusunda çalışma yapmalı,, faaliyetler ve çalışma birimleri oluşturmal turmalı,, konu hakkında birikim sağlamak üzere atölye lyeler ler (workshop) düzenlemelidir. d
Temel Stratejiler 12 STK nın kendisi veya ESYO bünyesinde b çalışma grupları olarak Kaynak Yaratma eğitim programlarının n düzenlenmesinde d yarar vardır. r. Bu çalışmalara katılan STK lar lar, üyeler ve gönüllüler, ler, yaşad adıkları örnekleri paylaşarak arak bir deneyim envanteri yaratılmas lmasına katkı koymalılar. lar.
Temel Stratejiler 13 Sivil toplum çalışmasının n ana fikri, katılım ve paylaşı şımdır. Bir proje veya faaliyetin, STK ya düşen kaynak ihtiyacını azaltmanın n yolu, onu başka STK larla paylaşmakt maktır. Aynı konuda çalışan STK larla ortak ve tamamlayıcı projeler yapmak, kaynak sağlay layıcıların n daha sıcak s yaklaşmas masına da neden olur.
Özet Buraya kadar söylediklerimizi, s kısa k cümleler ile özetleyelim. Aklımızda kolayca kalabilecek dersler halinde tekrar edelim.
Aklınızda Bulunsun... Genel kural olarak; STK nızın faaliyet ve projelerinde tek bir gelir kaynağı ğına bağı ğımlı kalmamayı bir ilke haline getirin! Yeni fikirler üretmeye çalışın; bunun için in yöntem y ve teknikler geliştirin; yeni fikirlere açık a k olun!
Aklınızda Bulunsun... Kaynak yaratma çalışmalarında yer alacak üye ve gönüllg llü sayısını artırın; aralarında bir yapı oluşturun turun! Kaynak yaratma faaliyetlerinde açık, saydam, içten i ve hesap verebilir olun!
Aklınızda Bulunsun... Kaynak yaratma, özü açısından zor bir iştir; i bu nedenle iyimser, sabırl rlı, dayanıkl klı ve azimli olun! Ders alın! Sadece hatalarınızdan değil, başar arılarınızdan da ders alın!
Aklınızda Bulunsun... Kaynak yaratmada sabır r ana unsurdur ama zaman da öyledir. Zamanınızı doğru kullanın! Kaynak yaratmanın n zorlukları içinde, inde, hedefinizi ve amacınızı yitirmeyin!
Aklınızda Bulunsun... Kaynak yaratma ile görevlendirdig revlendirdiğiniz iniz insanları yalnız z bırakmayb rakmayın! Yol gösterin, g önerilerde bulunun, teşvik edin, uygun ve etik biçimde imde ödüllendirin! Yapamayacaklarınız z için i in söz s z vermeyin! Emretmeyin; kaynak yaratmanın n da, temelde gönüllg llü bir işi olduğunu unu unutmayın! n!
Aklınızda Bulunsun... Kaynakları doğru ve yerinde kullanın! n! İyi bir kayıt t ve belgeleme sisteminiz olsun! Kaynak sağlama yönteminizin hukuka uygunluğundan undan emin olun!
Değişelim, elim, değiştirelim!..
ESYO KK Adına Teşekk ekkürler... Nazik ilginiz ve sabrınız z için i in teşekk ekkür ederim. Zamanın n uygun kullanımı açısından; kısa k önerilerinizi dinlemek, sorularınız z varsa cevaplamak isterim.