RESİM İŞ EĞİTİMİ haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati GİRİŞ Psiko fiziksel bakımdan birinci ve ikinci sınıf arasında büyük farklar yoktur. Dolayısıyla, ikinci sınıflara ait ders plan ve programları birinci sınıf ders plan ve programlarına büyük ölçüde benzer. Doğrusu, onların arasında sadece nüyans farkları vardır. Resim iş eğitimi özel bir ders alanıdır. Bu özgünlük, ders plan ve programlarında gözlendiği gibi, resim iş eğitiminin güttüğü amaç, uyguladığı yöntem ve kurduğu iletişimde de rahatlıkla görülür. Ders ünitelerinin planlanması yoğun çemberler yöntemi sayesinde gerçekleştirilir. UZAK HEDEFLER Yakın çevre ile işlevsel bağların kurulması ÖZEL HEDEFLER Persepsiyon, heves, hayal ve sezi Zorlamasız ve akıntılı ifade yeteneği çocuk ifade gücü; Psikolojık işlevlerin geliştirilmesi; Öğrenci iç dünyası ve yaratıcılığı gelişiminin izlenmesi. G E N E L ÖZ E L 1. GÖZLEMLEME Görmek, işitmek, dokunmak, hissetmek 2. KARŞILAŞTIRMA Gözlemlemenin kaynağı olarak kontrast boyutu 3. YAŞAMAK Düşünmek-İzlenimlerin fikirsel şekillenmesi 4. ANLAMAK Sahiplenme soyutlama yapılması 5. YARATICILIK Çocuk hayal gücünün devreye sokulması 6. BECERİ Boşluk ve zamanla ilgili ince hareketler 7. SOSYALLEŞME Toplumsal etkileşim 57
PLAN VE PROGRAM YAPISI KATEGORİLER ALTKATEGORİLER Ders sayısı I GÖZLEM YOLUYLA ALGILAMA 1.- Çizgi... 2.- Şekil ve boşluk... 3.- Renk ve boşluk... 4. - Kontrast... Toplam... 21 4 5 6 6 II DUYARLI YARATICILIK - Çizgi... - Renk... - Şekillenme... 14 16 14 Toplam... 44 III ANALİZ VE DEĞERLENDİRME 1.- İletişim... 2.- Sergiler... 5 4 Toplam... 9 1. KATEGORİ: GÖZLEM YOLUYLA ALGILAMA TALİMAT: ALTKATEGORİ KAZANIMLAR (Öğrenci neler bilmeli) 1. Ç İ Z G İ Öğrenci, çizgiyi, iki yüzey arasında bir sınır olarak algılamalı; boşlukta bulunan şekli arka plandan ayıran bir unsur olarak görmeli; çizginin doğru olanını eğri olanından fark etmeli; bir şekil ya da yüzeyi belirleyen açık ve kapalı çizgileri birbirinden ayırt etmelidir. 58
KAZANIMLAR (Öğrenci neler bilmeli) 2. ŞEKİL VE BOŞLUK 3. RENK VE BOŞLUK 4. KONTRAST Öğrenci, boşlukta yer alan şekli (basit şekil) ve karmaşık (birkaç basit şekilin birleşimiyle ortaya çıkan) şekli birbirinden fark etmeli; boşlukta bulunan kitleye (parçalar arasında oluşan uyuma) sahip çıkmalı. Mimari boyutlar: Yaşadığımız barınma yerinde sokak, meydan, cadde ve binaların özelliklerini tanımlayabilmeli; Öğrenci, çevresindeki renkleri tanımalı; renkler arasındaki karşıtlıkları fark etmeli; sıcak(ateş gibi) ve soğuk (su, kar ve buz gibi) renkleri birbirinden ayırt etmeli; renkler arasında açık olanı koyu olanından fark etmeli; kontrast türlerini (sert ve zayıf gibi) tanımalıdır. Kontrast, gözlemlemenin yapı taşı Karanlık arka plana oturtulmuş beyaz cisim büyük kontrastı, aydınlanmış arka plana oturtulan beyaz cisim küçük kontrastı doğurur. Malzeme bazında kontrast: doğal ve yapay malzemeler. Yüzey bazında kontrast: pürüzlü ve pürüzsüz yüzeyler. Saydamlık bazında kontrast: ışığı geçiren ve geçirmeyen malzemeler. Büyüklük bazında kontrast: büyük cisim küçük cisim. Çizgi bazında kontrast: yumuşak çizgi sert çizgi; ince çizgi - kalın çizgi; doğru çizgi-eğri çizgi; ablak çizgi koyu çizgi. Gölge bazında kontrast: gölgeli ve gölgesiz alanlar; ışık kaynağı variyasyonları. 59
2. KATEGORİ: DUYARLILIK YARATICILIK TALİMAT: ALTKATEGORİ KAZANIMLAR (Öğrenci neler bilmeli ) 1 ÇİZGİ Öğrenci, rahatlıkla yön değiştirmeyen doğruyu çizebilmeli, çizgi yönünü değiştirerek planlı eğri çizgiyi başarabilmeli. Ayrıca, çizgi sayesinde düzenli ve düzensiz yüzeyler ortaya çıkarabilmeli, değişik şekiller yaratabilmeli. 2 RENK Öğrencide, renk kontrastı konusunda duyarlılık geliştirilmeli (sıcak-soğuk, aydınlık - karanlık, kromatik akromatik gibi karşıtlıklara karşı duyarlılık), içinden gelen duyguları resime dökme yeteneğini yaratmalı. 3 ŞEKİLLENDİRME Öğrenci, hacim ve boşluk ve kütle ve boşluk arasındaki ilişkileri algılamalı. Ayrıca boşluk içinde basit şekiller çizebilmeli, birkaç basit şekli bir araya getirerek boşlukta bir bütünlük oluşturabilmeli. Bu arada, yüzey üzerinde trafik işaretleri, matematik sembolleri ve harf şekilleri de çizebilmeli. DİZAYN: Tebrikler, bayraklar, amblemler ve benzeri şeyler orataya çıkarabilmeli. 60
3. KATEGORİ: ANALİZ VE DEĞERLENDİRME TALİMAT: ALTKATEGORİ 1 İLETİŞİM 2 SERGİLER KAZANIMLAR (Öğrenci neler bilmeli) Öğrenci, çizgi filminden edindiği izlenimlerini ve filmin mesajını dışarı vurabilmeli. Bu arada, bir resim posteri, çizgi roman ve reklamlardan çıkan mesajları dile getirebilmeli, trafik işaretlerinde gizlenen öğretileri algılayabilmeli; Öğrencide, sergi, sanat toplantısı ve değişik kültürel gösterilere katılma kültürü geliştirilmeli; ayrıca, söz konusu gösterilerde edinilen izlenimleri değerlendirme alışkanlığı yaratılmalı. RESİM YAPMA TEKNİKLERİ VE MALZEME KULLANIMI TEKNİKLER TASARIM RESİM YÜZEY VE BOŞLUKTA ŞEKİLLENDİRME MALZEMELER KALEM, DOLMA KALEM, FLOMASTER AKVAREL, GUAŞ, TEMPER, PASTEL... PLASTELİN, KİL, KAĞIT, MUKAVA, KALINTI MALZEMELER, vb. MOTİVASYON VE KÖRÜKLEME OYUNCAKLAR BOŞLUKLAR DOĞA DEĞİŞMELERİ MEVSİMLER OLAYLAR BAYRAMLAR SPOR YARIŞMALARI İLUSTRASYONLAR DIĞER DERS ALANLARI VE DERS DIŞI ETKİNLİKLERİNDEN YANSIYAN KONULAR 61
62 ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Öğretmen, mevcut olan plan ve programın kaba taslağından ip ucları alarak ders çalışması yapacağı konuların seçimini yapar. Öğretmen, gözlemleme (objektiv etkinlik) ve ifade iletişimi (subjektiv etkinlik) arasında gerekli bağlantıları kurar. Ders çalışmaları sırasında öğrencinin fiziksel ve zeka gelişmişlik düzeyini, bu arada, uyumlu didaktik yöntemlerini ve psikolojik ile pedagojik kriterlerini gözden kaçırmamak gerekir. Öğretmen, öğrencinin gerçek dünyası, ders yöntemleri ve ifade biçimlerini uyum içinde götüren bir rezonatör konumundadır. Ders çalışması sırasında, dikkatlerin odağında öğrencinin bulunmasına özen gösterilmeli.öğretmen ise mentör konumunda bulunmalıdır. Öğretmen ve öğrenci arasındaki ilişkiler, karşılıklı işbirliğine dayanır ve insancıldır. Elde edilen başarının mutluluğunu her iki taraf paylaşır. Öğretmen, açık gönüllü olmaya, dersini ilginç kılmaya, dersin tüm safhalarında öğrenciye yardımcı olmaya, konunun önemli noktalarını vurgulamaya özen göstermelidir. Öğretmen, yararlı olacağını bildiği tüm ders yöntemlerinden yararlanarak, ağırlıklı olarak interaktif yöntemlerini uygular. Öğretmen, sınıfta toplu çalışma uygulayarak öğrenciler arası işbirliğini körükler, öğrenciler arası etkileşimi sağlar. Öğretmen, ders çalışması yaparken, gruplar dahilinde çalışmaya ağırlık vererek değişik çalışma yöntemleri uygular. Öğretmen, öğrencinin kişisel beceri ve yeteneklerini körüklemelidir. Ders çalışması sırasında, öğrencide disiplinli çalışma, samimilik, sabır, direniş, özgüven ve cesaret duyguları geliştirilmelidir. Öğrencinin ortaya çıkaracağı çalışmaların yüksek sanat değeri olmayabilir. Ancak, söz konusu çalışmaların öğrenci tarafından yorumlanma alışkanlığı aşılanmalıdır. Başka değimle, öğrenci kafasındaki fikirlerini fiilen gerçekleştirirken uygulayacağı yöntem ve seçeceği yolları açıklamayı bilmelidir. Öğrencide, mevcut olan sanat eserlerinin taklidini değil, kendi hayal gücü ve becerilerine dayalı özgün eser yaratma alışkanlığı körüklenmelidir. Öğrencide, zaman, yer ve malzemeyi rasyonel kullanarak alet ve araçların en akıllı ve güvenli bir şekilde kullanma alışkanlığı yaratılmalıdır. Öğrenciye, fikir ve girişimlerini rahat gerçekleştirebileceği olanaklar yaratılmalı, yanlışlar yapacağı endişesine kapılmadan inceleme ve deney yapma cesareti aşılanmalıdır.
DERSLER ARASI İLİŞKİ Çocuk haklarının saygılanması ve öne sürülmesi Etnik ve din hoşgörürlüğü Cinsiyet eşitliğinin saygılanması Spor yapma kültürünün geliştirilmesi Aile eğitimi ile sağlığın önemsenmesi Öteki ders alanları ile iletişim: Türk dili ve edebiyatı, evcilik kültürü, müzik, matematik, beden ve etkileşimi bulunan diğer dersler. DEĞERLENDİRME Bu aşamadaki yaratıcılık, konuyu fikirsel bazda algılayabilme yeteneğine göre değerlendirilir. Öğrencide, hayalindeki oyunları sanat değerlerine dönüştürme becerisi özenle izlenmelidir. - Güzelliği nasıl gözlemliyor? - Güzelliği nasıl yaşıyor? - Güzelliği nasıl yaratıyor? YARARLANILACAK ÖTEKİ KAYNAKLAR Resim sanatı, heykeltraşçılık, mimarcılık, şehircilik gibi alanları konu edinen eserler; ders kitabı, dergi gazete, takvim, kartpostal gibi eşyalardan yansıyan konular; bu arada, Kosova ve dünya kültürel değerlerini içeren değişik kaynaklar; özellikle de Türk dünyası kültür ve sanat hazinesi, resim iş dersinin destekleyici unsurları olmalıdır. SERGİLER Sergiler, resim iş dersinin uygulanmasında daimlik bir rolü olan bir çalışma biçimi olmalıdır; resim iş dersi plan ve programının gerçekleştirilmesinde ihmal edilmeyen bir yöntem olarak kabullenmelidir. 63