ISSN: 2198 4999, Mannheim GERMANY p. 1907-1919 A SURVEY ON THE PROBLEMS CONFRONTED BY THE SYRIAN STUDENTS DURING THEIR TURKISH COURSES THEY TAKE IN TURKEY: KILIS 7 ARALIK UNIVERSITY SAMPLE TÜRKİYE DE ÖĞRENİM GÖREN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE ÖĞRENMEDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ 1 Mustafa İsmail DÖNMEZ 2 & Sadettin PAKSOY 3 ABSTRACT The Arab Spring is one of the drastic events of the 21th century. In other words, it is the biggest movement of social development and change in the Arab world. The Spring, which appeared in many Arab countries, has fueled a series of internal and external migrations. Only in Syria almost 1/3 of the population displaced. The external migration from Syria was mostly towards the bordering countries (Turkey, Jprdan, Lebanon and Iraq). As the native tongue in those given places (except Turkey) is Arabic, possibly the refugees did not meet any problems of language. Yet, some 2.000.000 migrants that have taken refuge in Turkey face that problem in their daily lives. Along with the humanitarian aids such as sheltering, nutrition and healthcare the Turkish Republic gives a great amount of help in terms of education. The Syrian migrants can attend the Turkish universities in neighboring cities both as international and visiting students. The first problem they face appears to be the Turkish language. To overcome this very problem Kilis 7 Aralık University has established a center called Center for Practice and Teaching of Language and thus gives them language training. In this study, through a survey we aim at identifying the problems met by the Syrian students educated in Kilis 7 Aralık University during their Turkish courses, and at providing ways of solutions. Key Words: The Arab Spring, The Syrian students, Learning Turkish. ÖZET Arap Baharı, 21. Yüzyılın en büyük olaylarından birdir. Başka bir ifade ile Arap Dünyasında yaşanan en büyük toplumsal gelişim ve değişim hareketidir. Birçok Arap ülkesinde baş gösteren bu hareket, iç ve dış göçlere yol açmıştır. Sadece Suriye de yaklaşık nüfusun 1/3 ü yerinden yurdundan olmuştur. Suriye den dış göç daha çok komşu ülkelere (Türkiye, Ürdün, Lübnan ve Irak) olmuştur. Türkiye hariç diğer komşu ülkelerde Arapça konuşulduğu için Suriyeli sığınmacılar dil konusunda pek sıkıntı yaşamamış olabilir. Ancak, Türkiye ye sığınan yaklaşık 2.000.000 Suriyeli günlük hayatlarında önemli ölçüde dil sorunu ile yüz yüze gelmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti Suriyeli sığınmacılara barınma, beslenme, sağlık vb. gibi insani yardımların yanında, eğitim konusunda da çok büyük destek vermektedir. Suriyeli göçmenler özellikle sınır illerimizde bulunan Üniversitelerimizde hem uluslararası öğrenci olarak hem de özel öğrenci olarak eğitim öğretimlerine devam edebilmektedirler. Bu öğrencilerin en büyük sorunu dil (Türkçe) olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sorunu aşmak için Kilis 7 Aralık Üniversitesi Dil Uygulama ve Öğretim Merkezi (DÖMER) kurarak, özellikle Suriyeli öğrencilere dil eğitimi vermektedir. Bu araştırmada, Kilis 7 Aralık Üniversitesinde öğrenim gören Suriyeli öğrencilere yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde ve öğreniminde karşılaşılan sorunlar anket yolu ile tespit edilecek ve ortaya çıkan sorunlara çözüm önerisi getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Arap Baharı, Suriyeli Öğrenciler, Türkçe Öğrenimi. 1 Bu çalışma Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi tarafından düzenlenen 1. Uluslararası Dil Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur. 2 Yrd. Doç. Dr. Mustafa İsmail DÖNMEZ, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, İlahiyat Fak. Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı, e-posta: mismaildonmez@kilis.edu.tr 3 Doç. Dr. Sadettin PAKSOY, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, e-posta: spaksoy@kilis.edu.tr
1908 Mustafa İsmail DÖNMEZ & Sadettin PAKSOY 1. GİRİŞ Günümüz dünyasında ikinci dil büyük bir önem kazanmıştır. Globalleşen dünyada insanlar çalışma alanları ne olursa olsun yabancı dil hatta ikinci bir yabancı dil öğrenme ihtiyacını duymaktadırlar. Bir yabancı dil bilmenin ayrıcalık olmaktan çıkıp, herkesin sahip olması gereken bir özellik olduğu günümüzde yabancı dil eğitiminin önemi de artmıştır (Göçer, 2009:28). Günümüz dünyasında insanlar kendilerini küresel bir etkileşim içerisinde bulmaktadırlar. Bu etkileşim insanların ikinci dil öğrenme ihtiyacını artırmaktadır. Bu küresel etkileşimin gerçekleştiği ulusların dilleri haliyle büyük bir önem kazanmaktadır. Ülkemiz de bulunduğu konum itibariyle önem arzetmektedir. Özellikle son yıllarda Arap baharı olarak adlandırılan ve Arap ülkelerinde baş gösteren akımdan sonra ülkemiz daha önemli bir rol üstlenmiştir. Yaşanan kötü şartlar nedeni ile vatanlarını terketmek zorunda kalan ülke Suriyeli vatandaşlar için ülkemiz kapılarını açmış ve yaklaşık iki milyon Suriyeli sığınmacı ülkemize yerleşmiştir. Yurdumuza yerleşen bu insanlar gerek günlük yaşamlarını sürdürmek, gerekse eğitim hayatlarını idame ettirmek için Türkçeyi öğrenmi çabası içerisine girmişlerdir. Bu durum Türkiye ve Türkçenin öneminin artmasına ve yabancı dil olarak öğretimine duyulan önemi ortaya koymaktadır. Nitekim bu sosyal durum dilimizin Araplara öğretimi anlamında daha çok telif ve akademik çalışmaların üretilmesine aracı olmuştur. Dilimizi öğrenmeye çalışan Suriyeliler de birçok yabancı gibi zorluklar yaşamaktadır. Bu durum Özkan tarafından (1992: 13) da yabancıların Türkçeyi öğrenirken yanlış yapmalarının en önemli sebebi kendi ana dilleri ve Türkçenin farklı yapıda olmasıdır. Türkçenin bağlantılı bir dil oluşu, eklerin üst üste yığılması, onlar için farklı bir durumdur. şeklinde ifade edilmiştir. Yabancıların Türkçe öğreniminde karşı karşıya kaldıkları zorluklarla ilgli farklı çalışmalar ortaya konulmuştur. (Polat, 1998; Ayaz ve Akkaya, 2010; Akış, 2010; Yıldırım, 2011) 2. YÖNTEM 2.1.Araştırmanın amacı Bu araştırmanın amacı ülkemizde sığınmacı olarak bulunan yaklaşık iki milyon Suriyeli sığınmacının Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenirken karşı karşıya kaldıkları problemleri Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği bağlamında ortaya koymak ve ilgililerin kullanımına sunmaktır. 2.2.Problem cümlesi Ülkemizde bulunan çok sayıda Suriyeli sığınmacının Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenirken Türkçenin dilsel özellikleri, öğreticiler, bulundukları sosyal çevre gibi etkenlerle karşı karşıya kaldıkları zorluklar nelerdir? Bu çalışmada kullanılan anket, Suriyeli sığınmacıların Türkçe öğrenimi sırasında karşılaştıkları sorunları ölçmeye yönelik sorulardan oluşmaktadır. Kilis 7 Aralık Üniversitie Dil Öğretim Merkeziinde eğitim almış ve almaya devam eden Suriyeli öğrencilere
TÜRKİYE DE ÖĞRENİM GÖREN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE ÖĞRENMEDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ 1909 uygulanmıştır. Anket soruları Arapça hazırlanmış ve 109 öğrenciye yüz yüze görüşülerek uygulanmıştır. 2.3. Evren ve örneklem Kilis 7 Aralık Üniversitesi bünyesinde açılan Dil Uygulama ve Öğretim Merkezinde Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Suriyeli öğrenciler araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Bu öğrenciler gerek Türkiye deki üniversitelerde eğitim almak gerekse yarım kalan ünivesite eğitimlerini tamamlamak üzere Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenmekte ve yabancı öğrencilere uygulanan sınavlara hazırlanmaktadırlar. Araştırmada bu kurs merkezinde Türkçe öğrenen 109 öğrenci örneklem olarak belirlenmiştir. 2.4. Sınırlılıklar Araştırma Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenen 109 Arap öğrenci, veri toplama araçlarından anket formunda belirtilen sorular ile sınırlı tutulmuştur. Araştırmada yapılandırılmış ve yapılandırılmamış anket soruları birlikte kullanılmıştır. 2.5. Verilerin toplanması ve analizi Araştırmada veri toplama araçlarından anket kullanılmıştır. Araştırma kapsamında Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Arap öğrencilere 22 soru yöneltilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan kişisel bilgi ve anket soruları ile elde edilen bulgular iki kategoride tasnif edilmiştir. Birincisi, kişisel bilgilerle ilgili bulgular ikincisi de görüşme ve gözlem formları ile elde edilen bulgular. Kişisel bilgilerle ilgli bulgular, Öğrencilerin yaşı, cinsiyeti ve eğitim durumundan oluşan değişkenlerle yapılmıştır. İstatiksel analizde sosyal bilimler için hazırlanmış SPSS paket programı kullanılmıştır. 3. BULGU VE YORUMLAR 3.1. Kişisel bilgilerle ilgili bulgular Ankete katılan öğrencilerin kişisel bilgileri ile ilgili veriler aşağıdaki gibidir. Tablo-1. Ankete katılan öğrencilerin yaş durumuna göre dağılımı
1910 Mustafa İsmail DÖNMEZ & Sadettin PAKSOY Tablo 1 de de görüldüğü üzere araştırmaya Lise mezunu, lisans, ön lisans ve yüksek lisans yaş grubunu oluşturan farklı yaşta öğrenciler katılmıştır. Tablo-2. Ankete katılan öğrencilerin cinsiyete göre dağılımı Tablo 2 de de görüldüğü üzere araştırmaya 59 erkek 50 kız öğrenci katılmıştır. Öğrecnilerin %54.1 ini erkek, %50 sini kız öğrenciler oluşturmaktadır. Tablo-3. Ankete katılan öğrencilerin eğitim düzeyine göre dağılımı Tablo 3 de de görüldüğü gibi 51 lise mezunu olup üniversite eğitimi almak isteyen öğrenci, 5 ön lisans öğrencisi, 51 lisans eğitimi alan öğrenci ve 1 lisans üstü eğitim alna öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin % 46 sını lise mezunları, % 4.6 sını ön lisans, % 51 ini lisans, % 1 ini lisans üstü eğitim alan öğrenciler oluşturmaktadır. Görüşme ve anket formları ile elde edilen bulgular 3.2. Anket formları ile elde edilen bulgular Tablo-4
TÜRKİYE DE ÖĞRENİM GÖREN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE ÖĞRENMEDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ 1911 Tablo 4 de görüldüğü üzere öğrencilerden % 21.1 i Türkçenin dilbilgisel kurallarının zor olduğunu düşünürken, % 21.1 i zor olmadığını ifade etmiş, % 57.8 i ise çok fazla zor olmadığını ama nisbeten zor olduğunu ifade etmişlerdir. Tablo-5 Tabloda da görüldüğü üzere öğrencilerin % 39.4 ü Türkçenin eklemeli bir dil oluşundan zorlandıklarını belirtmiş, % 18.3 ü zorlanmadığını, % 42.2 si ise nispeten zorlandıklarını ifade etmişlerdir. Tablo-6 Öğrencilerin % 22.9 u ders dışı ortamlarda karşılaştıkları türkçe metinleri okumakta zorluk yaşadıklarını belirtmiş, % 39.4 ü zorluk yaşamadığını, % 37.6 sı ise nispeten bir zorluk yaşadıklarını ifade etmişlerdir.
1912 Mustafa İsmail DÖNMEZ & Sadettin PAKSOY Tablo-7 Katılımcılardan % 79.8 i Türkçenin yazımında zorluk yaşadıklarını ifade etmiş, % 20.2 si ise zorluk yaşamadığını belirtmiştir. Tablo-8 Katılımcılardan % 39.4 ü ders dışında gerçek hayatta insanlarla konuşurken zorlandığını, % 20.2 si zorlanmadığını, % 40.4 ü ise zaman zaman zorlandığını ifade etmiştir. Tablo-9 Katılımcılardan % 79.8 i konuşulan Türkçenin derslerde öğrendiklerinden farklı olduğunu ifade etmiş, % 17.4 ü fark bulunmadığını belirtmiş, % 2.8 i ise görüş belirtmemiştir.
TÜRKİYE DE ÖĞRENİM GÖREN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE ÖĞRENMEDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ 1913 Tablo-10 Katılımcılardan % 47.7 si Türkçenin Arapçaya uzak bir olduğunu düşünürken, % 52.3 ü böyle olmadığını ifade etmitşir. 4 Tablo-11 Katılımcıların % 94.5 i Türkçenin kuralları ve tümce yapısı açısından Arapçadan farklı olduğunu ifade etmiş, % 4.6 sı ise farklı olmadığını ifade etmiştir. Tablo-12 4 Tarihi bağlar nedeniyle Suriyeli öğrencilerin Türkçenin Arapçadan çok uzak bir dil olmadığını düşündükleri görülmüştür.
1914 Mustafa İsmail DÖNMEZ & Sadettin PAKSOY Katılımcılardan % 42.2 si Türkçede Arapça asıllı kelimelerin bulunmasının Türkçe öğrenmelerine kolaylık sağladığını ifade etmiş, % 18.3 ü sağlamadığını, % 39.4 ü ise bir ölçüde kolaylık sağladığını belirtmiştir. Tablo-13 Katılımcılardan % 89.9 u Türkçe öğreniminin önemli olduğunu belirtmiş, % 8.3 ü ise önemli olmadığını ifade etmiştir. Tablo-14 Katılımcılardan % 21.1 i ders almadan Türkçe öğreniminin mümkün olduğunu ifadde ederken, % 78.9 u mümkün olmadığını belirtmiştir. Tablo-15
TÜRKİYE DE ÖĞRENİM GÖREN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE ÖĞRENMEDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ 1915 Katılımcılardan % 89 u sadece konuşmaya yönelik derslerin olması gerektiğini belirtmiş, % 10.1 i ise gerek olmadığını ifade etmiştir. Tablo-16 Ankete katılan öğrenicilerden % 87.2 si Türkçe öğretimi verilen kurumlarda öğretim metotlarının daha fazla gelişitirilmesi gerektiğini belirtmiş, % 11.9 u ise gerekmediğini söylemiştir. Tablo-17. Türkçe öğrenirken öğreticilerle ile ilgili hangi problemleri yaşadınız? Değer Kişi sayısı Öğretim yöntemleri 15 Arapça bilmedikleri için bilgileri tam olarak öğrenciye aktaramamaları 28 Hepsi 13 Hiçbiri 52 Tablo-18. Alfabedeki hangi harflerin teleffuzunda zorluk yaşıyorsunuz? Harf Kişi sayısı Ö 128 Ü 62 O 57 U 47 I 31 İ 21 E 18 A 16
1916 Mustafa İsmail DÖNMEZ & Sadettin PAKSOY Ğ 7 J 4 K 4 C 1 Ç 1 G 1 L 1 V 1 Tablo-18 de de görüldüğü üzere Suriyeli öğrencilerin büyük bir çoğunlu ünlü harflerde zorluk yaşadığını ifade etmiştir. Bunun yanısıra bazı ünsüzlerde de zorlanmaktadırlar. Tablo-19. Ders dışında insanlarla Türkçe konuşurken hangisinde zorluk yaşıyorsunuz? Değer Kişi sayısı Tümce oluşturmakta zorlanıyorum. 19 Konuşmadan önce kuracağım her tümce için düşünmem gerekiyor. 30 Konuşurken öğrendiğim kuralları uygulamakta zorlanıyorum. 28 Hepsi 31 Tablo-20.Ders dışındaki ortamlarda aşağıdaki hangi neden/ler den dolayı insanları anlamakta güçlük çekiyorsunuz? Değer Kişi sayısı Hızlı konuştukları için 54 Tümcelerdeki sözcükleri kavramakta güçlük çekiyorum. 24 İnsanlar konuşurken sözcükler ile ekler arasındaki bağı kuramıyorum. 15 Hepsi 20 Tablo-21. Türkçe öğrenirken en büyük zorluğu aşağıdakilerden hangisinde yaşadınız? Değer Kişi sayısı Okuma anlama 9 Yazılı anlatım 18 Sözlü anlatım 72 Hepsi 8
TÜRKİYE DE ÖĞRENİM GÖREN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE ÖĞRENMEDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ 1917 Tablo-22. Kilis şehrinde bulunuyor olmanızın Türkçe öğreniminize olumlu ve olumsuz etkileri nelerdir? OLUMSUZ ETKİLER Çok sayıda Suriyelinin olması ve Kilis halkının bir kısmının Arapça bilmesi. Kilis dışındaki arkadaşlarımız Türkçeyi daha hızlı öğrenmekteler. Birçok işyerinde Suriyeli çalışanların bulunması. Şehirde Türklerle sosyal bütünleşmenin tam manasıyla gerçekleşmemesi. (Komşuluk ilişkileri v.s.) Kampta ikamet etmenin Türkçe konuşanlarla iletişim kurmaya olanak tanımaması. Kilis halkının derslerde öğrendiğimiz ve televizyon programlarında duyduğumuz Türkçenin aksine yerel dille konuşuyor olması. OLUMLU ETKİLER Bazı Türklerin Türkçe konuşmamızı destekleyici tavırları ve destekleri. Türkçedeki birçok kelimenin Arapçaya yakın (Arapça asıllı) olması. Türklerin gelenek ve göreneklerini anlama olanağı sağlaması. Türkçeyi ve dilin melodisini daha çok işitmemiz. Üniversitede olmanın Türkçeyi düzgün konuşan insanlarla iletişim kurma fırsatı sunması. 4. SONUÇ Arap baharının devamında Suriye de yaşanan olaylar sonucunda birçok Suriyeli ülkemize sığınmıştır. Bu sığınmacılar Suriye ye komşu olan diğer Arap ülkelerine göç eden yurttaşlarından farklı olarak dil problemi ile yüzyüze kalmışlardır. Çok sayıda Suriyeli sığınmacının ülkemizde bulunmasının bir sonucu olarak Türkçenin öğretimi alanında birçok gelişme yaşanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, üniversiteler ve bazı sivil toplum kuruluşları tarafından Araplara yönelik Türkçe kursları açılmıştır. Bunun yanısıra son yıllarda Araplara Türkçenin öğretimi ile ilgili çok sayıda çalışma yayımlanmıştır. Teorik ve pratik anlamda bu alanda bir hareketliliğin olduğu yadsınamaz. Bu çalışmamızda Kilis 7 Aralık Üniversitesi bünyesinde yabancı öğrencilere Türkçe öğretmek amacıyla açılan Dil uygulama ve öğretim merkezinde eğitim alan Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğreniminde karşı karşıya kaldıkları zorlukları anket formları aracılığı ile saptamaya çalıştık. 109 öğrencinin katılımı ile Arapça olarak gerçekleştirdiğimiz ankette öğrencilerin görüşleri doğrultusunda şu sonuçlara varılmıştır: Katılımcıların büyük çoğunluğu; Türkçenin dilbigisel kurallarının zor veya belli oranda zor olduğunu düşünmektedir. Türkçenin eklemeli bir dil olması nedeniyle zorlandıklarını ifade etmişlerdir. Türkçenin yazımında zorluk yaşamaktadır. Türkçe öğreniminin önemli olduğunu düşünmektedir. Sadece konuşmaya yönelik derslerin de bulunması gerektiğini ifade etmiştir.
1918 Mustafa İsmail DÖNMEZ & Sadettin PAKSOY Katılımcıların Çoğunluğu; Öğrendikleri dille konuşulan dilin farklı olduğunu düşünmektedir. Türkçenin kuralları açısından Arapçadan çok farklı olduğunu düşünmektedir. Türkçede bulunnan Arapça asılllı kelimelerin dili öğrenmelerinde kolaylık sağladığını ifade etmişlerdir. Türkçenin tek başına öğreniminin zor olduğunu düşünmektedir. Türkçe öğretimi verilen kurumlarda öğretim yöntemlerinin geliştirilmesi gerektiğini ifade etmiştir. Ünlü harflerin ve Arapçada bulunmayan dilimizdeki bazı harflerin teleffuzunda zorluk yaşamaktadır. Dil becerilerinden en çok sözlü anlatımda zorluk çekmektedir. Suriye deki iç savaş devam ettiği sürece Türkiye de yaşayan Suriyeli sığınmacılar ülkemizde kalmaya devam edecektir. Bu sığınmacıların ülkemizdeki varlıkları daha çok insana dilimizi öğretmek için bir fırsat olarak görülmelidir. Bunun için; Sığınmacıların Türkçeyi daha kolay ve iyi öğrenmeleri için Türkçe kurslarının yaygınlaştırılması gerekmektedir. Türkçe öğretimi sadece üniversite eğitimi almak isteyen öğrencilere yönelik olmayıp aynı zamanda kamplarda ve şehirlerde yaşayan Suriyeli sığınmacılara da sağlanmalıdır. Suriyeli sığınmacıların yoğun olarak yaşadığı kentlerdeki üniversitelerde açılacak olan Arapça eğitim verecek bölümlerde zorunlu Türkçe hazırlık sınıflarının oluşturulmalıdır. KAYNAKÇA Akış, İ. (2010). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi İle İlgili Ana Sorunlar. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yeni Çalışmalar. 8. Dünyada Türkçe Öğretimi Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi Ayaz, H ve Akkaya, A. (2010). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar Üzerine Bazı Düşünceler. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yeni Çalışmalar. 8. Dünyada Türkçe Öğretimi Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi Akkaya, A., (2013). Suriyeli mültecilerin Türkçe algıalrı. Ekev Akademi Dergisi, 56, 179-190. Başkan, Ö., (1969). Yabancı dil öğretimi. İst. Ünv. Edb. Fak. Yay., 1475. Bölükbaş, F., (2011). Arap öğrencilerin yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies, 6/3 Summer 2011, p.1357-1367.
TÜRKİYE DE ÖĞRENİM GÖREN SURİYELİ ÖĞRENCİLERİN TÜRKÇE ÖĞRENMEDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ 1919 Büyüköztürk, Ş. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Göçer, A., (2009). Türkiye de Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğreten Öğretmenlerin Uygulamalarına Yönelik Nitel Bir Araştırma, Dil Dergisi, 145, 28-47. Göçer, A., Tabak, G., Çoşkun, A., (2012). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi kaynakçası, TÜBAR., XXXII, 2012-Güz. Hengirmen, M., (2003). Arapça açıklamalı Türkçe dilbilgisi. Ankara: Engin yayınevi. Özkan, A. (1992). Yabancıların Türkçeyi öğrenmeleri esnasında yaptıkları isim hâl ekleri yanlışları ve bu konunun değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Polat, H., (1998). Arapların Türkçe Öğrenirken Karşılaştığı Sorunlar, Ankara Üniversitesi, Ankara. Yıldırım, H. Çiğdem, (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde Türkçe dil bilgisi ve ad durum eklerine ilişkin öğrenci görüşleri. Gazi Üniversitesi, Ankara.