Doğal ve Sosyo-Ekonomik Özellikleri Açısından OSMANİYE YAYLALARI Dr. Nusret Koca
Yrd. Doç. Dr. Nusret KOCA Doğal ve Sosyo-Ekonomik Özellikleri Açısından OSMANİYE YAYLALARI ISBN 978-605-364-159-9 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. 2011, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Nisan 2011 Dizgi-Grafik Tasarım: Şermin Yılmaz Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Cantekin Matbaası (Ankara-0312-384 34 35) Yayıncı Sertifka No: 14749 Matbaa Sertifa No: 15372 YAYINEVİ adakale sokak 4/1 yenişehir-ankara tel: +90 312 4306750-51 (pbx) belgeç: +90 312 4354460 gsm: 0506 3451936-0541 9104545-0533 2055230 e-ileti: pegem@pegem.net DAĞITIM sağlık sokak 17/a yenişehir-ankara tel: +90 312 4345424 belgeç: +90 312 4313738 gsm: 0506 3451937-0541 4345424-0533 2055231 e-ileti: siparis@pegem.net YAZIŞMA P.K.175 06442 yenişehir-ankara internet:
Yrd. Doç. Dr. Nusret KOCA Nusret Koca, 1966 yılında Osmaniye de doğdu. İlk ve orta öğrenimini Osmaniye de tamamladıktan sonra 1983 yılında Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümüne girdi. 1987 yılında bu bölümden mezun oldu ve coğrafya öğretmenliğine başladı. 1994 yılında Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Coğrafya Eğitimi Bölümü Beşeri ve İktisadi Coğrafya Eğitimi Ana Bilim Dalında yüksek lisansa başladı ve Bahçe İlçe Merkezinin Coğrafi Etüdü adlı tezi ile 1996 yılında mezun oldu. 1998 yılında da Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Orta Öğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalında doktora eğitimine başladı ve Lapseki ilçesinin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası adlı tez ile 2003 yılında doktorasını tamamladı. 1997-2006 yılları arasında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğretim görevlisi olarak görev yapan Koca, 2006 yılından beri Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesinde yardımcı doçent görev yapmaktadır. Orta Öğretim Sosyal Alanlara Eğitimi Bölüm Başkanı olan Koca, aynı zamanda Mart 2011 den beri dekan yardımcılığı görevini de sürdürmektedir. Yerleşme ve ekonomik coğrafya ile ilgili çalışmaları bulunan Koca, evli ve iki çocuk babasıdır.
ÖN SÖZ Bu çalışma Osmaniye ilindeki yaylaların doğal ve sosyo-ekonomik özelliklerini kapsamaktadır. Osmaniye ilinin batı yarısı Çukurova da bulunması nedeniyle yaz ayları bağıl nemin yüksek olmasının da etkisiyle aşırı derecede bunaltıcı geçmektedir. Burada yaşayan insanlar, yaz dönemini iklim açısından konforlu bir ortamda geçirmek için yaylalara çıkma ihtiyacı duymaktadırlar. Bu yöreye ilk yerleşen Türk oymak, aşiret ve cemaatlerden beri yapıla gelen yaylacılık faaliyetleri, zamanın değişen ve gelişen şartlarına göre şekil değiştirerek devam etmektedir. Bu yöredeki yaylacılık faaliyetleri geçmişte de sadece hayvancılık ekonomisine bağlı olarak yapılmamıştır. Geçmişi oldukça eskiye dayanan yaylacılık faaliyetleri artık yöre insanının kültürünün bir parçası olmuştur. Osmaniye ilinde sayısı yaklaşık 50 yi bulan yaylalar, yaz aylarında yine yaklaşık 100 bini bulan yaylacılara ev sahipliği yapmaktadır. Yöre insanı için bu kadar önemli olan yaylalar, bazı bilim insanlarının dikkatini çekmiş ve bazı yaylaları bilimsel olarak araştırmışlar ve bunları makale haline getirmişlerdir. Ancak il genelindeki bütün yaylaları birlikte ele alarak araştıran ve sorunlarını ortaya koyan bir çalışma yapılmamıştır. Bu nedenle bu yörenin bir ferdi olarak böyle bir çalışmanın gerekli olduğu kanaatiyle ve hocam Sayın Prof. Dr. Hakkı YAZICI nın da yönlendirmesi ile böyle bir çalışma yapma gereği duyulmuştur. Çalışma önce saha ile ilgili yapılmış çalışmaları tarayarak ve gerekli notlar alarak başladı. Arazi çalışmasına başlamadan arazide yaylalarla ilgili ve yetkili şahıslara yöneltilecek görüşme soruları hazırlanmıştır. Arazi çalışması esnasında yaylalarla ilgili güvenilir bilgiler toplayabilmek için yaylalardaki dernek yetkilileri ile görüşme yapmaya özen gösterilmiştir. Yaylacılık faaliyeti köy ve belediye teşkilatı olan yerlerde yapılıyorsa, mutlaka muhtarlar ve belediye yetkilileri ile görüşmeler yapılmıştır. Bu çalışma için arazide gezi-gözlem ve görüşmeler yapılırken ilginç olaylarla da karşılaşılmıştır. Genellikle bilimsel bir çalışma yapıldığının farkına varan yetkililer ve yöre insanı ellerinden gelen kolaylık ve yardımları sağlamışlardır. Bu da yöre insanının bilime ve bilim insanına ne kadar değer verdiğini göstermektedir. Birçok çalışmamda fikirlerine başvurduğum ve her zaman beni orijinal çalışmalara yönlendiren her zaman desteğini gördüğüm sayın hocam Prof. Dr. Hakkı YAZICI ya çok teşekkür ediyorum. Bu çalışma esnasında başta Osmaniye İl Özel İdaresi, Çevre ve Orman il Müdürlüğü ve Meteoroloji İl Müdürlüğü yetkileri olmak üzere kamu kurum kuruluşlarının da büyük oranda desteğini aldık. Bu nedenle bu kurum ve kuruluşların çalışanları ile yetkililerine de minnetlerimi sunarım.
Çalışmanın başlangıcında konuyla ilgisi olduğunu düşündüğümüz ve görüşmelerimiz esnasında da gerçekten çok faydalandığımız İl Kültür ve Turizm Müdürü Sayın Ahmet TABUR ve Müdür Yardımcısı Sayın Veli ABA beylere teşekkürü bir borç bilirim. Yine arazi çalışmalarında desteklerini esirgemeyen emekli öğretmen dayım Yahya ASLAN a ve Ökkeş ERGEN e de minnet borçluyum. Kaynak temini ve fikirleri ile her zaman desteklerini gördüğüm çalışma arkadaşlarım ile bu çalışmanın haritalarının hazırlanmasında yardım aldığım Yrd. Doç. Dr. Ünal YILDIRIM a yine bu çalışmayı bitirmemi benden daha çok bekleyen kızım Gökçe, oğlum Göktuğ ve eşim Selda KOCA ya da, bana desteklerinden dolayı çok teşekkür ediyorum. Dr. Nusret KOCA
İÇİNDEKİLER GİRİŞ 1. Araştırma Sahasının Yeri, Sınırları ve Genel Özellikleri...1 2. Araştırmanın Amacı...6 3. Araştırmada Kullanılan Yöntemler...8 4. Yayla ve Yaylacılık İle İlgili Tanımlamalar...9 1.1. DOĞAL ÇEVRE ÖZELLİKLERİ VE YAYLACILIK FAALİYETLERİ İLE ETKİLEŞİM...11 1.2. BEŞERİ ÇEVRE ÖZELLİKLERİ VE YAYLACILIK FAALİYETLERİ İLE ETKİLEŞİM...17 1.3. ARAŞTIRMA SAHASINDA TARİHİ SÜREÇ İÇERİSİNDE YAYLACILIK FAALİYETLERİ...19 OSMANİYE İLİ YAYLALARI 2.1. Merkez İlçe...23 2.1.1. Zorkun Yaylası...27 2.1.2. Olukbaşı Yaylası...41 2.1.3. Ürün Yaylası...46 2.1.4. Ayvanın Düzü Yaylası...50 2.1.5. Fenk Yaylası...52 2.1.6. Gököküz Yaylası...56 2.1.7. Hacı Dağı Fenk Yaylası...58 2.1.8. Haraz ve Çona Köyü Yaylaları...64 2.1.9. Merkez İlçeye Bağlı Köylerde Yaylacılık...68 2.1.9.1. Küllü Köyü...69 2.1.9.2. Yarpuz (Cebel) Köyü...72 2.1.9.3. Karataş Köyü...76 2.1.9.4. Kaypak Köyü...79 2.1.9.5. Oruçgazi Köyü...81 2.2. Bahçe İlçesi Yaylaları...82 2.2.1. Bahçe İlçe Merkezinde Yaylacılık...86 2.2.2. Bahçe İlçesinin Köylerinde Yaylacılık...92 2.2.3. Hakan Yaylası...99
2.3. Düziçi İlçesi Yaylaları...102 2.3.1. Soğucak Yaylası:...106 2.3.2. Dumanlı Dağı Belediye Yaylası...109 2.3.3. Mezdihi (Mezda) ve Tozluyurt (Pijli) Yaylaları...115 2.3.4. Sıypaktaş Yaylası...119 2.3.5. Mezgitli Yaylası...122 2.4. Hasanbeyli Yaylaları...124 2.4.1. Almanpınarı Yaylası...135 2.4.2. Hasanbeyli İlçesinin Köylerinde Yaylacılık...141 2.5. Kadirli İlçesi...145 2.5.1. Maksutoluğu Yaylası...151 2.5.2. Akarca Yaylası...158 2.5.3. Topaktaş, Nacaklı, Gökbüvet ve Sıyrıngaç Yaylaları...163 2.5.4. Savrun Çayı Yukarı Havzasındaki (Cengiz Suyu) Yayla Yerleşmeleri...167 2.5.5. Kadirli İlçesinin Köylerinde Yaylacılık...177 2.5.6. Mahalle Yerleşmelerindeki Yaylacılık Faaliyetleri...179 2.5.7. Kadirli İlçesi Sınırları Dışında Kadirlilerin Yararlandıkları Yaylalar...181 2.6. Sumbas İlçesi...184 2.6.1. Bağdaş Yaylası...187 2.6.2. Sumbas İlçesinin Köylerinde Yaylacılık...194 SONUÇ VE ÖNERİLER...203 KAYNAKÇA...209 İNTERNET KAYNAKLARI...216 RAPORLAR...216 DİZİN...217
GİRİŞ 1. Araştırma Sahasının Yeri, Sınırları ve Genel Özellikleri Osmaniye, Doğu Akdeniz bölümünde, kuzeyden Kahramanmaraş, doğudan Gaziantep, güneyden Hatay, batıdan ise Adana illeri ile çevrilmiştir. Çukurova nın doğu kısmı ile Orta Amanosların batı yamaçlarını kapsayan il, yaklaşık 3222,5 km 2 yüzölçüme sahiptir. Doğu Anadolu yu ve Güneydoğu Anadolu yu Çukurova ya bağlayan yollar üzerinde bulunan Osmaniye, 16. yüzyılın başlarında Kınık adıyla kurulmuş, 17. yüzyılda dağılarak ortadan kalmış ve 1865 yılında Fırka-i İslâhiye hareketi sırasında Hacı Osmanlı Köyü merkez olmak üzere Kınık nahiyesinin bir kaza haline getirilmesi ile 1867 yılında yeniden kurulmuş ve Osmaniye adı verilmiştir. Yöredeki aşiretlerin iskânı da bu zamana rastlar. Bu tarihlerde Payas Sancağı sınırları içerisinde kalan bu topraklar, Adana Vilayetine bağlı idi. Sancağın merkezi, 1877 yılında Yarpuz a nakledilmiş ve sancağın adı da Cebel-i Bereket olarak değiştirilmiş, aynı tarihte de Osmaniye kazasında belediye teşkilatı kurulmuştur. Osmaniye, 19. yüzyılın sonunda Adana Vilayetine bağlı Cebel-i Bereket Sancağı nın Yarpuz, İslahiye, Hassa, Bulanık ve Payas ile birlikte kazalarını oluşturmaktaydı. Cebel-i Bereket Sancağı nın merkezi 1908 yılında Osmaniye olmuştur. Cumhuriyet in ilanından sonra yeni idari düzenleme ile vilayete dönüştürülen yönetim alanının merkezi yine Osmaniye olmuştur. 1933 yılında Adana iline bağlı bir ilçeye dönüştürülen Osmaniye, 1996 yılında tekrar İl statüsüne kavuşmuştur. İlin yönetim alanı içerisinde, merkez ilçe dışında Kadirli, Düziçi, Bahçe ilçeleri ile yeni ilçelerden Sumbas, Toprakkale ve Hasanbeyli ilçeleri yer almaktadır. Çalışma sahasında Türk aşiretlerin geldiği tarihten itibaren var olan yaylacılık faaliyetleri günümüzde şekil değiştirerek devam etmektedir. Ancak bazı tarihi kaynaklar da gösteriyor ki, bu yöredeki yaylacılık faaliyetlerinin yapılış amacı diğer yörelerdeki gibi sadece hayvancılık ekonomisine dayalı yaylacılık değildir. Çukurova nın
Nusret KOCA Harita 1. Araştırma sahası lokasyon haritası Çalışma sahasında yaylacılık faaliyetinin yaygınlaşmasında geçmişten gelen yaylacılık geleneğinin yanında, ekonomik durumlarım iyileşmesi gibi beşeri ve ekonomik faktörler ile sahanın fiziki özelliklerinin de etkisi bulunmaktadır. Sahanın dağlarla çevrelenmesi ve bu dağlar üzerindeki yaylaların fazla uzak olmaması önemli bir Giriş 3
etkendir. Çünkü günümüzde sürekli büyüyen yaylalar, günübirlik gidiş-dönüş mesafesinde olan ve bu günlük seyahatlerin fazla masraflı olmadığı yaylalardır. İlde ovada kurulan bazı köy yerleşmelerinde yaylaya çıkma geleneğinin bulunmadığı görülmektedir. Genellikle Balkanlardan göç ederek iskân ettirilen muhacir köylerinde yaylaya çıkma geleneği bulunmamaktadır. Bu durum da gösteriyor ki, yöredeki yaylacılık faaliyetinde geçmişten gelen yayla geleneği etkili olmaktadır. Yayla yeri tercihinde, yayla kuruluş yerinin yükseltisi ve sürekli yerleşim yerlerine ulaşım mesafesi, su kaynakları ve bitki örtüsü dikkate alınmıştır. Yayla kuruluş yerlerinin tercihinde dikkat çeken bir özellikte, vadi içlerinin seçilmesidir. Vadi içlerinin yayla olarak seçilmesinde vadi yamaçlarındaki vadi kaynaklarının yanında, vadi içlerinin kuytu yerler olması nedeniyle sıcaklığın daha düşük olmasının da etkisi olmaktadır. Vadi içlerinde gündüz vadi meltemi gece ise dağ meltemi oluşması nedeniyle gün boyu hava sirkülasyonunun oluşması vadi içlerinde hissedilen sıcaklığın daha düşük olmasına neden olmaktadır. Her geçen yıl artan taleplerden dolayı geçmişten beri var olan yaylaların büyümesi ile yeni yaylaların oluşturulması, her yerde orman içerisindeki boş ve tapulu alanlarda olmamaktadır. Birçok yaylada yaylanın büyümesi orman alanlarının aleyhine olmaktadır. Bu nedenle de ildeki birçok yaylada yaylacılar ile orman işletmeleri arasında açılmış davalar bulunmaktadır. İldeki yaylaların bazıları oldukça büyüdüğü için, idari sınırları içerisinde kaldığı köy muhtarlıkları hizmet açısından bu yaylalarla ilgilenememektedirler. Bu nedenle de yaylacılar, yaylalardaki idari koordinasyonu sağlamak ve bazı hizmetleri yaylada sunabilmek için dernekler kurmuşlardır. Ancak bu dernekler de bazı yaylalarda yetersiz kalınca, yaylada hizmet alabilmek için belediyelerin mücavir alanları içerisine alınmıştır. Örneğin, Türkiye nin en büyük geçici yerleşmesini oluşturan Zorkun Yaylası, 2006 yılında Osmaniye Belediyesi mücavir alanı içerisine dâhil edilmiştir. Hızla büyüyen yaylalar ve yaylacılık faaliyeti, beraberinde çevre sorunlarının da hızla artmasına yol açmıştır. Orman alanlarının işgali, düzensiz yapılaşma, kanalizasyon şebekesinin olmaması nedeniyle yer altı sularının kirletilmesi, su kaynaklarının doğal mecrasında akmaması nedeniyle akarsu yatağındaki bazı bitki türleri ile hayvan türlerinin yok olması bu çevre sorunlarından bazılarıdır. Çalışma sahasında Zorkun, Olukbaşı, Maksutoluğu, Bağdaş, Almanpınarı, Haraz, Ürün, Mezdihi, Tozluyurt, Alipaşa gibi büyük yaylalar bulunmakla birlikte, yaylacı konut sayısı 100 ün altında olan yaylalarla birlikte yaklaşık 50 civarında yayla yerleşmesi bulunmaktadır (Harita 2). Yayla dönemi dışında tamamen boşalan yayla yerleşmeleri ile birlikte sürekli yerleşme olan ancak yaz döneminde önemli miktarda yaylacı alan yerleşmeler de bulunmaktadır. Hatta bu yerleşmelerin bazısında yaylacı nüfus sürekli ikamet eden nüfustan daha kalabalık olabilmektedir. 4 Doğal ve Sosyo-Ekonomik Özellikleri Açısından Osmaniye Yaylaları
Nusret KOCA Harita 2. Osmaniye İli topoğrafya ve yerleşme haritası İldeki yaylacılık faaliyetlerinde temel amaç aşırı sıcak ve nemin neden olduğu bunaltıcı hava durumundan kurtularak rahat bir şekilde ve dinlenerek yaz dönemini geçirmektir. Ancak bazı yaylalarda bu amacın yanında tarımsal faaliyetler ile hayvancılık da yapılmaktadır. Kadirli ve Sumbas ilçelerinde arazinin de elverişli olduğu bazı yaylalarda tarımsal faaliyetler ön planda iken, diğer yaylalarda tarımsal üretim sadece yayla konutlarının bahçelerinde, ticari amaç taşımadan kendi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik veya hobi olarak yapılmaktadır. Giriş 5
1. Bölüm 1.1. DOĞAL ÇEVRE ÖZELLİKLERİ VE YAYLACILIK FAALİYETLERİ İLE ETKİLEŞİM Osmaniye ili arazilerini alçak ovalık alanlar ve bu alçak alanları çevreleyen yüksek dağlık alanlar olmak üzere iki kısımda ele almak gereklidir. Alçak ovalık alanlar Kuvarterner yaşlı alüvyal dolgu ile örtülmüştür. Osmaniye ilinin güneyinde yüksek bir set seklinde yükselen ve önemli ölçüde yaylacılık faaliyetine ev sahipliği yapan Amanos Dağları, batıdan ve doğudan faylarla sınırlanmış yüksek bir horsttur. Kendi bünyesinde N-S yönlü faylarla bloklaştırılmış olup, bu faylar Amanoslar ı kısmen örten ultra baziklerin çıkış yollarını teşkil eder (Yıldız, H.,Taptık, M.A., 2003 :19). Güneyde Domuz burnundan, Kuzeyde Maraş a kadar devam eden silsile, denizden ortalama 1500 m. ile 2000m. Yükseklikte devamlı ve çok arızalı bir topoğrafya arz eder. Amanos Dağları, Miyosen de oluşmuş, batıda Düziçi, Osmaniye, Dörtyol, İskenderun doğuda Hatay-Gölbaşı gibi iki önemli çöküntü ile sınırlıdır. Amanos dağlarının orta ve kuzey kesimleri, 1000 m. yi aşan kalın kalker örtüsü ile kaplı olup buradaki vadiler yüzlerce metre yükseklikte keskin yarlar teşkil eder (Fotoğraf 1). Kuzey-Güney yönlü derin faylar, bu kalın karstik kalker tabakalarını çeşitli kompartımanlara ayırdığından, morfoloji yalçın, dik, geçilmez ve birbiriyle bağlantısı olmayan üniteler teşkil etmektedir (Tolun, Pamir, 1975:3). Yörenin en büyük yaylası olan Zorkun Yaylası çevresinde ise serpantinlere rastlanmaktadır. Fotoğraf 1. a)yarpuz ile Çona köyleri arasında Yarpuz Çayı havzasında ve b)savrun Çayı havzasında oluşan derin yarma vadiler
yoklimatik konfor açısından uygun olarak kabul edilen hissedilen sıcaklık değeri nem ve rüzgâra bağlı olarak 17-24,9 C ler arasıdır (Koçman, 1991:101). Çalışma sahasının genelinde kış aylarında kuzey ve kuzeydoğu yönlü rüzgârlar hâkim rüzgâr yönünü oluştururken, yaz aylarında güney batı yönlü rüzgârlar oluşturmaktadır. Çalışma sahasını doğudan ve kuzeyden çevreleyen dağlar bitki örtüsü yönünden oldukça zengindir. Bu dağların yamaçları yaklaşık 800 m.ye kadar maki formasyonu ile kaplıyken, bu yükseltiden sonra kızılçam (Pinus brutia) ormanları 1000 m.ye kadar çıkabilmektedir. Kızılçam (Pinus brutia) tahribatının fazla olmadığı yerlerde kızılçam (Pinus brutia) ormanları daha düşük yükseltilerde başlamaktadır. Sahanın doğu ve güneydoğusundaki Amanos Dağlarının yamaçlarında kızılçamın (Pinus brutia) sona erdiği yükseltilerden sonra karaçam (Pinus nigra), Küllü Köyü çevresinde mazı meşesi (Quercus infectoria) kuzeyde Dibek Dağlarının güney yamaçlarında ise maki ve kızılçamdan sonra karaçam (Pinus nigra), sedir (cedrus) ve köknar (Abies) ormanları hâkim türleri oluşturmaktadır (Fotoğraf 3). Düziçi ilçesinin doğusundaki dağlık alanlarda ise kayın (fagus) ağacı, buralardaki ormanların hâkim türüdür. Orman sınırının üstünde yüksek dağ çayırları (bozkır) bitki örtüsü bulunmaktadır. Fotoğraf 3. a)kadirli ilçesinin kuzeyindeki sedir ve ardıç ağaçlarından oluşan orman b) Küllü Köyü çevresindeki Mazı Meşeleri 16 Doğal ve Sosyo-Ekonomik Özellikleri Açısından Osmaniye Yaylaları
2. Bölüm OSMANİYE İLİ YAYLALARI 2.1. Merkez İlçe Osmaniye ili Merkez ilçesi, ilin güney yarısında yer almaktadır. Merkez ilçe doğudan Hasanbeyli ve Bahçe, kuzeydoğudan Düziçi, kuzeyden Kadirli, batıdan Toprakkale ve Adana nın Ceyhan, güneyden Hatay ın Erzin, güneydoğudan Gaziantep in İslahiye ilçeleri ile sınırlandırılmıştır. Yaklaşık 793 km2 yüzölçümüne sahip olan merkez ilçe sınırları içerisinde 36 köy ile 2 belde bulunmaktadır. Merkez ilçede kent, Karaçay ın taş kın alanı üzerinde kurulmuştur. İlçenin kuzeyi ve batısı Çukurova nın doğu kenarını oluştururken, doğusunda Horu Çayı vadisinin geniş tabanında oluşan ovalık alan Serinova köyüne kadar uzanmaktadır. İlçenin doğusu, güneydoğusu ve güneyini Amanos dağlarının orta kısımları çevrelemektedir. Fotoğraf 5. Osmaniye şehrinden bir görünüm
Nusret KOCA ve bir oda bulunmaktadır. Bu tip konutların avlusunda, gündüz oturulan yemek yenen çardak adı verilen yerden yaklaşık 1m yükseklikte ahşap bir tabandan oluşan ve üzerine hayma kurularak, ağaç dalları ile kapatılan bir eklenti bulunmaktadır (Koca, 2001:15). Fotoğraf 7. Zorkun Yaylasında eski ahşap yayla konutlarından. Yaklaşık 15-20 yıldan beri yapılan ahşap konutlarda ise, kum, kireç ve çimentonun harç olarak kullanıldığı taş bir temel üzerine briket kullanılarak yapılmış 1. Kat ve ahşap malzemeden oluşmuş 2. kat bulunmaktadır. Birinci katın tabanı betonla kaplanırken tavanı ahşaptan oluşmaktadır. Bu tip yapılan ahşap konutların çatıları yine galvanizli sac ile kaplanmıştır. Birinci kat pencereleri açılır kapanır ahşap kapaklardan oluşurken, ikinci kat pencereleri yine sürgü şeklindeki ahşap kapaktan oluşmaktadır. Bu tip konutların birinci katında, mutfak, banyo, tuvalet ve yemek yenen bir oda bulunmaktadır. İkinci kata dik ahşap bir merdivenle çıkılıyor. Yalnız bunların eski tip ahşap konutlardan bir farkı da ikinci kata çıkan merdivenin sofa denilen balkona çıkması yerine koridor şeklindeki odalar arasındaki boşluğa çıkması ve buradan odalara girilmesidir(koca,2001:16). Betonarme konutların sayısı son yıllarda hızla artmaktadır. Gelir seviyesi yüksek kişiler tarafından yapılan bu konutlar, 1-1,5 m kadar kazılan temele beton ve inşaat demirinin kullanılmasıyla başlamaktadır (Fotoğraf 8). Genelde 2 kat olan bu konutlarda de inşaat demiri ve beton kullanılarak yapılan direk ve taşıyıcı kolonlardan başka duvarlarda tuğla ya da briket kullanılmaktadır. Yine bu konutların eğimli olan ça- Osmaniye İli Yaylaları 31
tıları galvanizli sac hatta shingle ile kaplanmıştır. Ahşap, demir, alüminyum ve plastik pencere yapı malzemesinin kullanıldığı bu konutların pencerelerinin dışında genelde kışın evin güvenliğini sağlamak amacıyla ahşap veya demir kepenkler takılmaktadır (Koca,2001,:16). Fotoğraf 8. Zorkun Yaylasındaki siding dış cephe, çatısı shingle kaplamalı modern yayla konutlarından. Fotoğraf 9. Zorkun Yaylasında 2. katı lambiri kaplı yayla konutlarından. 32 Doğal ve Sosyo-Ekonomik Özellikleri Açısından Osmaniye Yaylaları