KNGL K OPTİİZSYON YÖNETİİ İLE GEİNİN NYETİK İZİNİN ZLTLS REDUCNG SHP S GNETC SGNTURE WTH ETHOD OF COL CURRENT OPTZTON Yusuf İgi Edinç Çkli ua Kulu Ean Usal TÜİTK- Enji Ensiüsü Güç Elkoniği v Konol ölüü, TÜİTK-, Kocali -osa: Edinc.Ckli@a.gov., -osa: ua.kulu@a.gov. Öç i ginin n kokulu düşanı, dni üindn X din lşiiliş bi dni aınıdı. u dni aınlaının çşili üli vcuu: kusik aınla, anik aınla v.b. i anik aınlala ilgilniou. Dni üind hak dn bi gi, aslında dni üind hak dn büük bi di küldi. u ndnl afında üç boulu v güçlü bi anik alan dana gii. İş dni aınlaı, bu anik alanı algılaı ikl kaniasını çalışıaak, gi büük ölçüld aa vbili. u akald, ginin anik iinin aalılasını ooaik olaak aak için gi üind bilinn kangal koodinalaından oiu akıın hsalaası sağlaan kangal akı oiiason önini anlaık. bsac Th os dangous n of a shi is a sa in lacd X s d fo h sufac. Th a diffn s of h sa in: cousic ins, agnic ins c. W focus on agnic ins. oving shi is acuall a big ion ass oving on h sa. oducs a owful h dinsional agnic fild. Sa ins dcing his agnic fild can aciva h igg chanis hus causing assiv daag o h shi. n his a, w lain a coil cun oiiaion hod o calcula h oiu coil cun using known coil coodinas on h shi o auoaicall duc h shi s agnic signau.. Giiş DG (Dgaussing) sisi için l çalışa nsibi olaak Üindn akı gçn bi l, anik alan üi cülsi sölnbili. kı v anik alan aasındaki bu ilişki kullanılaak gi üin lşiiln DG kangallaına akı basılaak gi anik olaak göün hal giilkdi.. anik lan İl Kangal kılaı asındaki İlişkil Gid DG kangal akılaı, sükli dğişi halinddi. u dğişiin ndnin a olaak anlaabili için anik alan ün bi külnin, anik alan üi şkillini inclk gki... anik lan ilşnli... Kalıcı anik lan Hhangi bi di külsinin öü ndnil sahi olduğu kalıcı anik alana dni. u alan üç bouludu v P hafi il gösili. Kalıcı anik lan ilşnli : P L, P, P V L Longiiduonal (olaasına bilşn) wahshi (Enlsin bilşn) V Vical (Dik bilşn)... İndüklnn anik lan Gi düna anik alanını boaak illn büük bi küldi. Ginin düna anik alanında aığı bu bouna, gi üind bi alan indüklnsin ndn olu. u alana indüklnn (inducd) anik alan dni. u alan üç bouludu v hafi il gösili. İndüklnn anik lan ilşnli : L,, V L Longiiduonal (olaasına bilşn) wahshi (Enlsin bilşn) V Vical (Dik bilşn).. Gi Hakinin Gi anikli Üind Ekisi... Koodina Dğişii Düna anik alan bilşnli dünanın h koodinaında faklılık gösi. Gi hak halind ikn, gi ki dn, düna anikli dğişi göscğindn, gi üind indüklnn anik alan da dğişi göscki. u duu, kangallaa basılan akılaı dğişiii
gkii. u ndnl ginin koodinalaı bi akı dğişi aasidi.... Yön Dğişii Gi oasını dğişidiğind, düna aniklindn kiln önünü d dğişiiş olu. u duu gi üind indüklnn anik alanı dğişick v bölc kangallaa basılan akılaı dğişii gkcki. u ndnl ginin önü bi akı dğişi aasidi.. DG İşli Kısaca ölniş anik alan bilgili ışığında, DG kangal akılaının gi oison v oa bilgilin gö sükli dğişiilsi gkiği oaa çıkakadı. Gi koodinalaı, kangal akılaı dğişiind n önli giiş aasi olakla bilik, ginin anlık-dğişn anik ii d ikinci önli giiş bilgisi olaak oaa çıka. Oadan kaldıaı gkn anik alan, ginin anik alanıdı v bu ndnl sıfılanacak alanı bili gki. ncak ginin bi sonaki haki sonucunda oluşacak iini anlık olaak ld dbilcğii bi sis gi kuulaaakadı. Gi iind oluşan dğişii bili ndni il bilinn bi bölgd gi iini basıaı başaış v kaı alına alınış akılaı kullanaı gkliliği oaa çıka. İş bu akılaa Rfans Kangal kılaı dni... Rfans Kangal kılaı Ginin iini sükli ölçn bi aı gid bulunaakadı. ununla bilik, blili bi bölgd kuuluş gi ii ölçü sisli vadı. DG ölçü isasonunda, çşili ölçü önli kullanılaak bilinn bi koodinaaki ginin ii kolalıkla ölçülbilkdi. Ölçü isasonunda alınış k bi koodina nokasında gçli olan bu i Rfans Gi İi dni. Rfans gi ii il DG kangallaının oluşuacağı ii kaşılaşıaak, fans ii gidn akıla bulunakadı. İş bu blili bi koodinaa ölçülüş gi iini basıan akılaa Rfans Kangal kılaı dni. Rfans kangal akılaını kullanaak, ginin konu dğişikliklind, iini ka ka ld gk kala. Rfans akıla basi çaa böl işllin abi uulaak, anlık basılası gkn akıla bulunabili... Rfans Kangal kılaı Hsalaa Yönli Rfans kangal akılaı iki şkild hsalanabili.. Kangal Koodinalaı kullanılaak DG ii bulak v Gi ii il kaşılaşıak için DG ii aılısal olaak hsalanı.. H bi kangalın fans iini kullanaak DG ii bulak v gi ii il kaşılaşıak. DG ii donanı aafından ölçüln fans kangal ilindn bulunu... DG İini ula DG iini, koodinalaını kullanaak bulacağı. u ndnl, önclikl, Üindn akı gçn bi lin P nokasındaki anik iini" oik olaak foüli i gkkdi. Şkil : i l bounca oluşan anik alan gösii... P nokasındaki oluşacak anik alan dğişiinin Hsalanası P nokasındaki oluşacak anik alan dğişiinin hsalanası aşağıdaki l foüll hsalanı. Paa Tablo : Paal ablosu nlaı () Tl üindki hhangi bi noka il P nokası aasındaki uaklık vköünü gösi. anik alan foülün giiş aasidi ii ön vköü, vkösl gösil için Tlin uunluğuna gö ingal alacağııı gösi ( ) Tlin başlangıç nokasından (X nokasından) l üindki hhangi bi nokaa olan uaklıkı. C(X,Y,Z) Tlin üsündki hhangi bi nokanın koodinaını gösi. Tl üindki hhangi bi nokanın oijin gö gösici vköünü ifad d. P nokasının, oijin gö gösici vköünü ifad d. Tldn gçn akıı gösi. Şidi bu foül üindn gidk oluşacak anik alanı dğişiini adı adı hsalaalı. a. vköünü için C(X, Y, Z ) haıla.
Z Y X () b. vköünü haıla. P(X, Y, Z ) () c. vköünü haıla. ' d. vköünün d gö kısi üvini alaak l üindki h nokanın P nokasındaki anik alan kisini bulalı. - d ± ± (). olduğu için foülünü şu şkild aabilii. (5) f. anik alan bilşnlini X, Y v Z için sonuçlaı kullanaak aık olaak aalı. (6) g. Kola anlaşılabili olası açısından foüldki lanlaı gulaalı Tablo : Elan sadlşi ablosu (7) h. Son olaak ukaıdaki bilşnlinin l bounca ingali alını. İngal sonunda ld diln aaik dğl aşağıdadı. Dnkl Kısala C C d d d d d d
C ( X _ DG X _ Shi) ( ( C ) ) ( C ( ) 5 C C C ) C C C C * * CC * C C. na Oiiason Ruinin Çalışası (8) Üindn akı gçn lin P nokasında aaığı anik alan bilşnli hsabı vilişi. u hsalaa sonucu kullanılaak, üindn akı gçn (X,Y, Z) nokası il (X, Y, Z) nokalaı aasında bulunan bi lin sçiln ü P nokalaında dana gidiği üç boulu anik alan bilşnli bulunu. 5 lik bi ıgaalaa sçildiğind nokaa - nokalaı aasında, uanan lin kisi bulunu. Dolaısı il sonuça * ad anik alan bilşni bulunu. u hsalaa uini DG sisindki ü l açalaına ugulanı. Eld diln anik alan bilşnli DG ii olaak, ü X l kndi üind ü Y l kndi üind, ü Z l kndi üind olanı. Sonuç olaak DG sisindki ü llin h nokada aaığı ola anik alan kisi bulunuş olu. İş bu i DG nin aanan iidi. u bilşnl 5* bouundadı. DG hsalaa fonksionu il o an sçili kangala iason akıı üklni v ukaıdaki işll olula DG kangallaının anik alan bilşnlini bulunu. T DG SHP ( Y _ DG Y _ Shi) ( ) Z _ DG Z _ Shi DG fonksionunun ana gövi küçük T oluşuakı. Çünkü isğii ola alanı sıfılaakı. uda gi döndüdüğü oalaa dğin n küçük olduğu dğ anlaına gli. uadan anlaşıldığı ü DG fonksionunun iniuu bulunalıdı. u işl GoldnSach algoiası il aılı. GoldnSach algoiası h dfasında DG i daha küçük T v ola. DG n aanki isndiği kada küçük T dği vis GoldnSach fonksionu n küçük T dğinin ld dildiği akıı gi dön. En küçük T nin oluşasına ndn olacak akıla h bi kangal için o anki akılaın hiçbii dğişiildn sadc ilgili kangal akıı il onaaak hsalanı. ık liid inuu T dğli oluşuan kangal akı kili bulunakadı. Yin bu akıladan hangisi n küçük T dğini oluşuaa ndn oldu is bu akı ilgili kangal akıı olaak kabul dili v ilgili kangala ugulanı. 5. DG Ugulaası v Sonuçlaı. dinlik olan ii hsalaak isli. Z bouunda bi X, Y düli alacağıı v bu dülin dind olası gkliliği oaa çıka. *5 lik ıgaalaa kullandığııı düşünüsk ıgaalaa üiiin aşağıdaki gösiliş ü olacağı oaa çıkacakı. İş bu ü üindn alınacak (X, Y, Z) nokalaını blilli. unun için X : (Xa Xin) / XGid (5 (-5) ) / 5,6 lık adıla il -5 dn başlaaak 5 noka *-5-, -9,8... Y : (Ya Yin) / YGid ( (-) ) / lik adıla il - dn başlaaak noka *--8-6 Z : Sçili ksn Z olduğu için k noka -. (9) H bi nokadaki DG Gi iinin oluşuduğu T l bulunu. ulunan T l 5* bouundadı. Sçiln oiiason üün gö gi T dğlinin üünün; Oalaasını (n ii çöü), aksiuunu, Logaiik olaını gi döndüü. Şkil : Önk i nokası hsalaa üi
DG isasonlaında DG işli dn anıla öni il aılaka bu h aan h d konoik ali ndn olakadı. u çalışa il DG işli h daha doğu h d daha kısa süd gçklşiilkdi. 7. Kanakça [] Raichanu,. onia, V. Gavıla H. ho of Rducing Shi s agnic Signau, SNET, [] h://www.fas.og/an/dod- /nav/docs/swos/ng/6 -.hl [] h://www.fas.og/an/dod- /ss/shi/was/dgaussing.h [] h://www.ndd.og/educaionrsoucs/counicollg/agpa icl/phsics/dagniaion.h Şkil : DG fonksionu çalışııladan önc gi anik alan ii Şkil : DG fonksionu çalışııldıkan sona gi DG anik alan ii 6. Sonuçla anik alan uun aandı üind duulan v çalışan bi konudu. Öllikl aski oganiasonla bu konu üind çalışala aakadı. ski bi gi için n hlikli duu üindki anik iin büüklüğüdü. Dni aınlaı, bu anik ii algılaı ikl kaniasını çalışıaak, gi büük ölçüld aa vbili. u çalışada, ginin kalıcı v indüklnn anik iinin aalılasını ooaik olaak aak için gi üind bilinn kangal koodinalaından basılacak oiu akıın hsalaası sağlaan kangal akı oiiason öni aılısal olaak gçklşiilişi. ölc DG işli daha aik v doğu bi hal giilişi. Günüüd hala baı