EETET DÜS TEST - y 3 x magnetk ak Φ z S enz kanununa göre: Tel çerçeve +x yönünde çeklrse, tel çerçevede den ye do ru ndksyon - S kutuplar karfl l kl olarak brbrne yaklaflt r l rsa, m knat slar aras ndak manyetk alan n flddet artar u durumda manyetk ak da artar enz kanununa göre sstem bu art fl azaltmak ster öylece den ye do ru ndüksyon I - S kutuplar karfl l kl olarak x yönünde çeklrse, den ye do ru ndüksyon ESE II 0 t 4t 5t I enz kanununa göre: 0 - t aral nda, çerçevede oluflan ndüksyon ak m yönündedr t - 4t aral nda, çerçevede ndüksyon ak m oluflmaz I 4t - 5t aral nda, çerçevede oluflan ndüksyon ak m yönündedr II 4 l Çerçeve h z yla çeklrken, çerçeveden geçen manyetk ak de flt nden, - uçlar aras nda ndüksyon emk oluflur enz kanununa göre, den ye do ru ndüksyon ak m geçer I Çerçeve duruyorken, çerçeveden geçen manyetk ak de flmed nden, çerçevede ndüksyon ak m oluflmaz II ε = l = l = π, T π, T olur CEP C 37
Elektromanyetk ndüksyon 5 8 reosta Δ ε = + enz kanununa göre, ε = l ε = 0,5 ( 4) 05, = ε, = ε = eosta ok yönünde hareket ettrld nde drenç artar Devreden geçen ak m azal r Öz ndüksyon emk s bunu art racak yönde olur k mla ayn yöndedr Öz ndüksyon ak m yönündedr CEP C ba nt lar na göre; ndüksyon ak m n n flddet çerçevenn alan çndek h z le do ru orant l d r I Çerçeve duruyorken manyetk alan n flddet de fltrlrse, çerçeveden geçen manyetk ak de flt nden ndüksyon ak m oluflur ve ampermetre sapar CEP C 6 telnden ak m geçt- ( ) nde çembern merkeznde sayfa düzlemn- den d fla do ru br (+) manyetk alan oluflur Tel çerçevede oluflan ndüksyon ak m, I ΔΦ ε = d r I azal rsa, ΔΦ de azal r u durumda çerçevede (+) yönde ak m oluflur k de flm düzgün oldu undan, ΔΦ = sabt kal r Çembersel letkende oluflan elektrk ak m n n büyüklü ü sabt kal r I ve III yarg lar do rudur II yarg yanl flt r ESE II 9 Çerçeve manyetk alana grerken, çerçevenn çnden geçen manyetk ak artaca ndan, sa el kural na göre çerçeveden yönünde ndüksyon ak m geçer Çerçevenn tamam manyetk alan çnde ken, çerçeveden geçen manyetk ak de flmed nden, çerçevede n- 7 Çerçeve düzlemnden geçen manyetk ak de flmed- nden, tel çerçevede ndüksyon ak m oluflmaz 0cm 30cm =5m/s düksyon ak m oluflmaz I Çerçeve manyetk alandan ç karken, çerçeveden geçen manyetk ak azalaca ndan, sa el kural na göre çerçeveden yönünde ndüksyon ak m geçer II CEP 37
EETET DÜS TEST - enz kanununa göre: Çerçeve +x yönünde çeklrse, çerçevede yönünde ndüksyon y x çubu u çn; = ω ( II II ) = ω ( 3 3 ) = 0 P çubu u çn; 3 = ω ( I3I IP3I ) = ω ( 5 ) = ω 4 = ω olur uradan 3 > > bulunur CEP C Çerçeve x yönünde çeklrse, çerçevede yönünde ndüksyon I Çerçeve +y yönünde çeklrse, çerçevenn kenar manyetk alan çnde oldu u sürece, çerçevede ndüksyon ak m oluflmaz ESE II 3 Öz ndüksyon ak m anahtar aç l p, kapanma s ras nda oluflur nahtar kapat ld nda ak m h zla artmaya bafllar ell br de- erde dengeye ulafl r Öz ndüksyon ak m - da art flla orant l ola- (öz ndüksyon ak m ) 0 t t t 3 rak ak m z t yönde azaltmaya çal fl r k m sabt oldu- unda öz ndüksyon ak m s f r olur nahtar aç l nca bu durumun ters gözlenr Öz ndüksyon ak m n n a göre de flm flekldek P gb olur CEP 3 Çubu un uçlar aras ndak ndüksyon emk s ε = ω l efltl nden bulunur ve ω de erler ayn oldu undan çubuklar n uçlar aras ndak potansyel fark, uçlar n dönme noktas na olan uzakl klar n karesnn fark le orant l - d r Her br bölmey br al rsak potansyel farklar; çubu u çn; = ω ( II II ) = ω ( 4 ) = ω = 6 ω 4 ε = l = (40,5) = 4 0cm ε =5m/s = 4 = 08, = 5 Sa el kural na göre, yönündedr 373
Elektromanyetk ndüksyon 5 7 ε = Δ () ω l 3l ω 8 4 = 04, 6, = 8 = 0, H olur 8 0 0,4 t(s) CEP Çubuk manyetk alan çnde dönerken noktalar aras nda oluflan potansyel fark ; ω ( 3, ) ε = ω 9,, ω 8 = = = volt olur 8 60 noktalar aras ndak potansyel, ω (,) ε = = volt olur noktalar aras ndak potansyel fark; ε = ε ε = 8 = 6 volt olur Potansyel fark aç sal h za ve dolay s le çzgsel h za ba l d r I ve II yarg lar do rudur CEP C ESE II ΔΦ = Φ Φ = cos60 = = ΔΦ ε = f p = t I = + olur t 9 6 anahtar kapat l rsa, devrenn toplam drenc azal r Devre ak m artaca ndan, makarada devre ak m le ters yönde, yan yönünde öz ε ndüksyon reosta r anahtar aç l rsa, makarada devre ak m le r ε ayn yönde, yan yönünde öz ndüksyon I eostan n sürgüsü ok yönünde çeklrse devrenn toplam drenc artar Devre ak m azalaca ndan, makarada devre ak m le ayn yönde, yan yönünde öz ndüksyon II reosta enz kanununa göre: + anahtar kapat l rsa, devresnde yönünde ndüksyon anahtar aç l rsa, devresnde yönünde ndüksyon I anahtar kapal ken, reostan n sürgüsü ok yönünde çeklrse, yönünde ndüksyon CEP C d 374
EETET DÜS TEST - 3 3 l l l 30 + ε = ε = ε l = l = l sn30 = = una göre; = > dr anahtar kapan rken I devrede +y yönünde manyetk alan oluflur u alan ndükleme le II devrede y yönünde manyetk alan oluflturur II devrede y yönünde manyetk alan n oluflmas çn drenc üzerndek ak m yönünde olur nahtar aç l rken durum tam ter- s olur Potansyel sabt oldu undan ak m ye ba l d r I, II ve III yarg lar do rudur 4 + ESE II =Ω l=0,5m ε = l = 0,54 = 4 ε 4 = = = Sa el kural na göre yönündedr =4m/s makaradan geçen ak m 5 0 t t,5t I t = 0 oldu u anda ak m 0 d r 0 - t aral nda ak m artt ndan anahtar kapat lm flt r t - t aral nda ak m sabt oldu undan anahtar kapal d r II yarg yanl flt r t -,5t aral nda anahtar aç lm flt r Dolay s yla drenc üzernde manyetk alandak de flmden dolay üzernde ndüksyon III yarg lar yanl flt r CEP - noktalar aras nda; ε = l = - noktalar aras nda; ε = l = 4 - noktalar aras nda; ε = 4 = 3 olur CEP C 375
Elektromanyetk ndüksyon 6 S S 9 7 knat s makaraya sabt h z yla yaklaflt r l rken makaran n ucu, ucu S olarak kutuplan r enz kanununa göre, ampermetreden yönünde ndüksyon ak m geçer I knat s makara çnde duruyorken, manyetk ak de flmed nden, ndüksyon ak m oluflmaz II (devre ak m ) I Z II enz kanununa göre: te yanl fl gösterlmfltr de do ru gösterlmfltr II te manyetk ak de flm olmad ndan Z den ndüksyon ak m geçmez CEP 0 t t t 3 anahtar kapat ld nda devrede ak m oluflur ell br sonra ak m maksmuma ulafl r Daha sonra ak m de flmez nahtar tekrar aç ld nda ak m la s f rlan r nahtar kapat ld an ak m n art fl h z (graf n e m) büyüktür Zamanla azal r nahtar aç ld nda se ak m n azalma h z önce büyük sonra yavafllayarak s f r olur Devre ak m n n a ba l de flm flekldek gb olur CEP ESE II 8 y x z letken çerçevede oluflan manyetk ak, Φ = cosθ d r ndüksyon ak m n n oluflmas çn,, ve θ dan en az br de flmeldr Soruda ve sabt oldu undan aç de- flmeldr anyetk alan y yönünde letken tel xy düzlemnde oldu undan, letken tel x eksenne paralel çap etraf nda döndürülürse θ aç s de flr ve levhada ndüksyon CEP 376
+ EETET DÜS TEST - 4 3 makaradan geçen ak m I 3 I II III I 0 t I 3 akaradan geçen ak m n la de flm graf ne bak ld nda; II 3 I aral kta anahtar aç kt r II aral n bafl nda anahtar kapat lm flt r Dolay s yla II aral kta anahtar kapat lm flt r III aral kta anahtar kapal d r I aral kta anahtar aç lm flt r II ve III aral klar nda anahtar kapal d r CEP C ESE II enz kanununa göre: de 9 do rudur I de 7 do rudur II te 7 do rudur CEP l l ort = 4 d ε ε, = =, olur I + reosta eostan n sürgüsü yönünde hareket ettrlrse, enz kanununa göre, devresnde ok yönünde ndüksyon devresndek bobn devresndek bobne yaklaflt r l rsa, enz kanununa göre, devresnde ok yönünde ndüksyon 377
Elektromanyetk ndüksyon ΔΦ 5 ε = oldu undan flekldek do runun e m ε emk 8 ω + + 3l 4l ndüksyon emk s n verr ( ) flaretnden dolay grafk flekldek gb olur 0 t 4t 5t ε 3l l CEP C 6 Tel halkada ndüksyon ak m - n n oluflmas çn, halka düzlemnden geçen manyetk ak n n de flmes gerekr I ve II fllemlernde manyetk ak de flmfl ve tel halkada ndüksyon III fllemnde halka düzlemnden geçen manyetk ak de flmed- nden ndüksyon ak m oluflmaz CEP Çubuk manyetk alan çnde dönerken üzernde bulunan yüklere br kuvvet etk eder Sa el kural na göre bu kuvvetn yönü, den ye do rudur u durumda ( ) yükler de (+) yükler de toplan r Çubu un tam ortas nda potansyel s f rd r u noktay toprak olarak al rsak; (+) ( ) ( ) olur CEP 7 = = ESE II = = 60 I Φ = + = 3 Φ = + cos60 = + = ΔΦ ( Φ Φ) ε = = = olur ( 3) = CEP 378