Ttirk Fizyolojik tsilimler Derne$i XWII" [Jlusal Kongresi Bildiri ve Poster Ozetleri 3-5 Kastm 1992 Urgtip/.{evqehir
Tashih ve Baskr: Erciyes Universitesi Matbaasr Ofset Tesisleri Erciyes Universitesi Basrmevi TeI:174901-0911832 Kayseri-1992
ONUR KURULA Prof.Dr. Mehmet $ahin Prof.Dr. Eyiip Karakag Prof.Dr. Meliha Terziollu Prof.Dr. Nuran Gdkhan DERNEK YONET M KURULA Dog.Dr. O[uz K. Bagkurt (Bagkan) Dog.Dr. Deniz Erbaq (Bagkan Vekili) Yrd.Dog.Dr. Erhan Nalgacr (Genel Selaeter) Dr. Metin Baqtuf (Muhasip) Dog.Dr. TamerDemiralp Dr. Murat Qelebi Dr. Giilriz Ersoz KONGRE ORGANrZASYON KOMITES DoE.Dr. Oluz K. Pagkurt (Bagkan) Prof.Dr. Qifdem Ozesmi Dr. Metin Bagtu! Dr. Giilriz Ersciz Dr. Murat Qelebi LOKAL ORGAN ZASYON KOMTTES( Dog.Dr. Sami Aydofian Dr. Meral Aggro$u Dr. Sadun Temogin
GENEL BiLGILER KONGRE YERi Dinler Horel, Urgtip KAYIT 2 Kasrm 1992 13.00-19.00 3 i(asrm 1992 9.00-18.00 4 Kasrm 1992 9.00-18.00 5 Kasim 1992 9.00-18.00 BIL1MSEL PROGRAM Bilimsel programtn ana hatlarr 4. sayfada sunulmugtur. Serbest bildiri oturumiartnda yer alacak-konugmalara iiigtin aynntrlaf ise 8-41 sayfalarda bulunmaktadu. Serbest bildiri stireleri 10 dakika oiup, bunu dakikahkiartrgma izleyecektir. Bu si.irelere kesinlikle uyulmasr ^ gerekmektedir. Toplintr salonunda bir slayt makinasr ve tepegoz bulunacaktr] lfstesi sunulan posterler onceden belirlenen yerlere asrlacak, $t-lfisayfalarda ner posterle"ilgiii rarrrlma 5 Kasrm l99z saat 16.30-18.00 de ayn ayri yaprlacaktrr. SOSYAL PROGRAM Hoggeldin kokteyli (Biokim Intemational Pazarlama ve Saru. Ltd. $ti.'nin Kongre yemefi Qevre turu 2 Kasrm 1992 Saat 19.00 Laboratuvar Cihazlan katkrlanyla) 4 Kasrm 1992 Saat 20.00 6 Kasrm 1992 Saat 9.00
PROGRAM 3 KASIM 1992 9.30-10.0 Agilrg 10.30-1 1.30 Konferans - 1 1 1.45-13.00 Serbest Bildiriler - 1 14.00-16.00 Panel - Fizyoloji E$itimi 16. i 5-1 8.00 Serbest Bildiriler - 2 : 4 KASIM 1992 9.00-.10.00 GenE Araqtrmacr Odtilti Toreni 10.15-11.30 SerbestBildiriler- 3 11.45-13.00 Serbest Bildiriler - 4.;,,, 14.00-15.30 Serbest Bildiriler- 5 16.00-18.00 TiirkFizyolojik BilimlerDerneli DamgmaToplantrsr 5 KASrM t992 9.00-10.15 Panel-FizyolojideBilgisayarKullanrmr 10.30-13.00 Serbest Bildiriler - 6 14.00-15.00 Konferanr - 2 1 5. 1 5-1 6. 1 5 Serbest Bildililer - 7 16.30-18.00 Poster Tartrgmasr 18.00 Kapanrg
PANEL 1 3 Kasrm 1992 Saat 14.00-16.00 FizYoLoI ngiriui 1 S. Yavuzer (Moderator) Fizyoloji Egitiminin Sorun lan 2 S. Biiytikdtivenci Qagdag Elitim Yontemleri 3 N. Gokhan Temel Bilimlerin Trp Fakiiltesi 2.Srnrf Entegrasyonu 4 i. $emin Aktif Fizyoloji Egitimi ve Probleme Ydnelik Sistem 5. Q. Ozesmi Fizyoloji Pratik Elitimi PANEL 2 5 Kasrm 1992 Saat 9.00,10.15 FIZYOLOJiDE BILGISAYAR KULLANIMI 1 A. Kurt Fizyoldi Laboratuvannda Bilgisayar 2 O. Saka Akademik Qahqmalarda Bilgisayar Kullammr 3 O.K. Bagkurt (Moderator) Fizyoloji Efitiminde Bilgi sayar
KONFERANS. l 3 Kasrm 1992 10.30-11.30 (Ingilizce) MULTIPLE SITE EFFECTS OF EXTRACELLULAR ATF XN CAR.DIAC TISSUES G. Vnssort INSER.M U-241, Fhysiologie Cellwlaire Cardiaque, Universite Paris-Sud, Frsnce. ATP is reieased during stir:nulation of both syrnpathetic and parasympathetic neryes" The extracellular purine nucleotide concentration can also temporarily exceed 100 pm after local traumas as a consequence of ATP release f,rom erythrocytes, endothelium, vessel wall cells and aggregating piatelets. On the basis of pharmacological studies two types of purinoceptors have been proposed: P1 and P2 purinoceptors with high affinity or adenosine and ATP respectively (tsumstock, J. Physiol. 1981). In the cardiovascular system most studies initially referred to the adenosine effects since ATP was thought to be rapidly degradated. Both negative chronotropic and inotropicr effects were rep*fied on atriai tissues ancl were related to an increase in the K conductance. There was also a clear inhibition cf the Ba -adrenergic stimulation. Recent studies in the ventricle, demonstrate that ATP in the micromolar range induces a positive inotrophy and in sclme cares a depolarization which can iead to arrhytmias. The first effect is consequent to an increase in the Ca conductance which is additive to the B-adrenergic stj.inulatir:n. It involves a G-proteirl but no phosphorylation of the Ca channel protein (Scamps, Legssyer, Mayoux and Vassort, Circ. Res. 1990). The second depoiarizing effect, which in fact is transient and occurs v--er,v rapidly, irnplies a four step cascade and a new type of purinoceptor. The F3-purinoceptor requires Mg ions and a triphosphate derivative of adenosine, irydrolysable or not. T'he binding of h4g ATP to this receptor activates the CI/HCO: exchanger and induces acidosis which subsequently reieases Ca ions from membranes" Finally Ca ions open a non specific cationic conductance and thus might trigger automaticity (Scamps and Vassort, Pfltigers Arch. 1l99A; Puceat, Clement and Vassort, J. Physioi. 1991). "fhus, at low concentrations ATP would induce positive inon-opy with bradycardia; at high concentrations such as seen under pathological conditions, it rvould induce arrythmias.
KONFERANS.2 5 KASIM 1992 14.00-15.00 TrBBt conuurulnnab ciurzlarrnin KULLANILIgTNDA p'izvol,ojix TonMLARIN ot{bivii G. Oner Akdeniz tin. Try Fak. Fizyoloji ABD, Antalya. Geligmig teknolojinin trbba uygulanmasr ile goriinttileme cihazianndan geniq Eapta yararlanrlmaya baglanrlmrg ancak goriintiileme cihazlan fizyolojik norm sorununu tekrar su yiizi.ine grkarmrgnr. Goriintiiieme teknolojisinin trbba uyarlanrgrnda lenellikle teknolojinin geligtirildifi iilke insanrna ait veriler dikkate airnarak kalibrasyon yaprlmaktadrr. Geligmig titrkelerden teknolojiyi transfer eden geliqmekte olan iilke hekimleri ise bu cihazlan kendi fizyolojik normlannr dikkate almaksrztn, takdim edilen qekli ile kullandrklanndan bu cihazlar hekime beklenilenden daha az yardrmcr olmaktadr hatta bazen yanrlucr oirnaktadrr. Bu nedenle teknoloiinin geliqtirildifi iilke insanrndan genetik $ifre, beslenme ahqkanhklan bakrmrndan tamamen farkh olan Tiirk insantnrn fizyolojik normlannrn gok iyi bilinmesi ve tanrda bu deferlerin dikkate ahnmasrnrn onemi <;ok fazladr ve bu konuda fizyologlara a[rr bir sorumluluk diigmektedir. Bu gahgmada ultrasonografik olarak 9-59 yag arastnda sa$rkh 384 kadrn ve 289 erkekte bobrek boyu itre yaq, cinsiyet, boy ve BMI arasrndaki iiiqkiyi gosteren forrnriller saptandr ve literati.ir ile karqrlagtrntrdt, kendi normlanmrzrn kullamlmayrqrntn tanrdaki olumsuz etkileri tartrgildr.
SERBEST niloiniler-l Oturum BaEkanr 3 KASIM 1992 1L.45-13.00 M. Terzioglu 1 Gtiner i. MiYELiNSiZ C.LIFLERININ VE BARoRESEPTORLERIN UYARIL- MALARININ LARINCIAL VASKULARITE VE KAS TONUSU Uzrnixp ETKILERI Z Giiner i. LARINKSTE LOKALIZE OLAN SONLANMALARIN UYARILMALA- RININ LARINCiAL VASKULARITE VE KAS TONUSU UZENiME ETKILERi 3 $ahin G. AKUT HTPOKSIK HrpOKSiNir{ puln4oner ARTERIYEL BASTNC VE SISTEMIK ARTERIYEL BASINQTA OLUSTURDUEU DEGi$iKLiKLERiN seroronin ANTAGoNisTLERi ir-e incpr-prwgsi 4 $ahin G.. PERIFERIK KIMODENERVE KOPEKLERDE, ANEMIK HIPOKSI VE SIGARA DUMANININ NOROEPITELIYEL CISIMCjTT-BR UZNNINE ETKiLEN 5 Esen N. TAM SAGLTKLT VE SIGARA IQMEYEN Ki$iLER ile SARKOIDOZ VE KOAH'LI HASTA GRUPLARINDA SOLUNUM MEMBRAN PERMEABTjTBSITViN INCELENMES i
s-1.1 MIYELiNSiZ C.LiFLERININ VE UYARILMALARININ LARINCIAL ToNUsu uzpnirup nrxir,bni B ARoREsnpronrnRin vlsxur,lnirn ve KAS i;.giiner, G. gahin I"U. Cerrahpasa Try Fak. Fizyoloji ABD, istanbul. Pulmoner C-lifleri pulmoner dolaqrmla bronqial C-lifleri ise sistemik dolagrmia beslenmektedir. Bronqial C-liflerinin spesifik uyaranr bradikinin brongial artere verilmedikee, direkt olarak sol kalp yoluyla sistemik dolagrma verilse bile gergek etkisinin gdriilmedifi, somatik ve sempatik afferentierin cevabr etkiledifi yaprlan gahgmalarla gdsterilmigtir. Biz-de gahqmamrzda kapsaisin'i pulmoner C-lifleri igin uygun dozda intravenoz olarak ve biadikinin'i intravenoz ve sa! kalbe vererek hangi tip sonlanmalann uyanldrfrnr, larincial vas.liiler rezistanr (RLv) ve inrraluminal larincial basrng (pl-)'da olugturdulr etkileri gozleyerek belirlemeye gahgtrk. Aynca bir dakika'stireli bilateralkarofd arter okliisyonu ile kan bastncrnda oluqan de$igiklifin bu vaskiilarite tizerindeki etkisini gozledik. Deneylerimizde Na- Pentobarbital ile anesteziye edilmig kopeklerde larinciai vaskiilarite, kranial superior tiroid arterinin larinksi besleyen daltntn sabit akrm hrzrnda tek taraflr perfiizyonuyla sa$andr. RLv, larini:ial arterial basrnctn aktma boli.inmesiyle hesaplandr. Larinkie bir balon sokularak ll-p-]gtlldti. Kopeklere intravendz kapsaisin (25-50 pg.kg-1) verilerek pulmoner C--lifleri uyanldrfrnda, RLv anlamh olarak azalrrken PL'da bifazihcevaplar otrugtu. Bilateral vagotomi Rlv'da gdzlenen cevabr ortadan kaldrrdr. PL'da ise sadece artl$ln anlamlt oldu$r bifazik cevaplar gozlendi. Brongial C-liflerini uyarmak igin intravenoz bradikinin (2-3 ytg.kg-1; verilmesi, intravenoz bradikinin verilmesine benzercevaplar olugturdu. Vagotomiden sonra RLv ve PL'da anlamlt azalmalar gdzlendi. VagotomiRlv'dakicevabrfazla etkilemedi. PL'da ise vagotomi oncesi gozlenen cevap ortadan kalktr. Karotid arter okliisyonu ile baroreseptcir uyanlmalan Rlv'da anlamh artl$t oiu$tururken, PL'da ise az ve anlamsn bir azalma gdzlendi. Vagotomi vasktil-er cevabr e_ngellemezken PL'da gozlene cevabr ortadan kaldrrdr. Bulgularrmrz miyelinsiz C-liflerinin uyanlmasrnrn RLv'r vagal yolla anlamh olarak azaltttil,pl-'da ise vagal yolia beraber NANC sisteminde etken olabilecelini gosterm-ektedir. Kan bastnct defigmeleri de vasktiler rezistansta ve kas tonuiunda muhtemelen sempatetik etki ile cevaplar oluqturmaktadr.
s-1.2 LARINKSTE I,OKALTZE OLAN SONLANMALARIN UYARILMA- LAR.ININ LARiNCiAL VASKIJLAR.ITE VE KAS TONUSU uznninqn, nrrilpni i. Giiner. G. Sahin i.u. Ceriahpasu Trp Fak. Fizyoloji ABD, istanbul. Larincial mukozada iig tip sinirsel sonlanmalarrn bulundufu bilinmektedir. Bunlar myelinsiz iifler, yavar aktivite ve hrzh aktivite gosteren rniyelinli lif sonlanmaiarrdrr. Qahgmamrzda akci[erlerde lokalize olan reseptorler iein spesifik olan bazr kimyasal maddelerin intraarterial olarak verilmesinde, bu sonlanmalarda meydana gelebilecek deligikliklerin larincial vasktilarite ve intraliiminai larincial basrnq i.izerindeki etkilerini incelemek istedik. Deneylerimizde Na-Pentobarbital ile anesteziye edilmig kopeklerde larincial vaskiiler rezistanr (RLv) sabit akrqi hrzrnda kranial superior tiroid arterinin, larinksi besleyen kolunun tek taraflr perfiizyonuyla dleiildii. Larincial arterial basrncm akrma bol{inmesiyle RLv hesaplandr. Larinkse bir balon yerlegtirilerek intraliiminal larincial basrne (PL) oleiildti. Kapsaisinin (25-50 pg.kg-1) larincial arterial injeksiyonr RLv ve PL'r anlamh olarak artrrdr. Bilateral vagotomi Rl-v'dnki cevabi azalarken, kassal cevabt tamamen engelledi. Bradftinin (2-3 Llg.kg-1) Rlv'da anlarnh bir artrg olugtururken, PI-'da anlamh bir azalma gozlendi. Vagotomi vaski.iler ve kassal cevaplarr ortadan kaldrrdr. Veratrin (25-50 trg.kg-1) Rlv'da ise anlamh bir artrg goriildil. Vagotomi vazodilatasyonr oldukea azaitrrken, kassai cevabr tamamen ortadan kaldrrdr. Histamin asit fosfat 05-2A pg.kg-1) Rl-v'r..anlamh olarak azaltrrken, PL'da aniamsrz bir artrqr olugturdul V-agotomi trlv ue PL'da gozlenen cevaplarl tamamen ortadan kaldrrdr. Sonug olarak bulgula:rmrz, larinkste lokalize olan miyelinsiz liflerin, hrzh ve yava$ aktivite gosteren sonlanmalarrn akci$erlerdeki reseptorler iein kullanrlan kimyasal maddelere duyar olduklzrrnr, RLv ve PL'da vagal ve NAN C yollarla refleks cevaplar olu gturduklannr gostermektedir. 10
s-1.3 AKUT HIPOKSIK HIPOKSININ PULMONER. ARTERIYEL pls^trye^ve p.isremrk ARTERIvEL nnsrxgrn oruslunpu_c.r,-- -nncigixlirclbniru sprororuiru antnconisiiniri ILE INCET-BNvIpsi,G.. $a4in*, T. Orug*, M. Hacftekiro{lu*x, M. Cerrahpasa -Terzio{lu* Ttp Fak. Fizyoloji ABD, istanbut. **t.lt!.!. {..u-.ce*ahpa$! Try Fak. Fikret Eiyal aias. Lab., istanbul.,^ Japrlan Eahgmalar, akut hipoksik hipokside pulmoner ^ arter basrncrnda (PAB) meydana gelen artrgtan n6roepiteliyei cisimcikler (I.{EB) Aen seruii;i;t;; serotoninin sorumlu olabilece[ini gdstermiqtir. Konuyu agrkh$a kavugturfiak amacryla Na pentobarbital anestezisi altrndaki periferik iimocteneire tcipltfeiae, serotonin antagonistleri Pizotifen (5 HT1; 0.5 mg kg-i i,r) ve Methysergide (5 HT1 ve 5 HT2; 1 -g t g-t iv) verilmesinden 6nce ve sonra akut hipoksik hipokside PAB ve sistemik arteriyel basrnqta (BP) meydana gelen defiqiklikler inceienmiqtir., Deney hayvanlanna serotonin antagonistleri verilmeden once, hipoksik gaz kangrmr iotunmasrn da (vo7 oz-va9 Nz) uer.i.;idtgt giut irab, Bp;; seroto.nin dtizeylerinin normoksik faza oranla arttr$r saptan*tgtrr. pizotifen rnleksiyonundan sonra hipokside gelek pab ve gerekse dp'nin, injeksiyondan once oldus gibi anlam!.otquf.*ln_s1ptarynrglr. nunakarqrn, Metnyietgiai injeksiyonundan sonra hipokside pab'<ia hiebir 'gtiir",i-"3rgr, degigikligin fripoksiye^cevabtn tamamen ortadan kalktrfr saptanmtgtir. oig"". t#uftan np'n]n hipoksik fazda normoksidekine oranla, beliginqekildd yiikseidigt gtiii""*iltit.^^.sqluq.olarak bulgulanmn, periferi[ kimodener.t e hui";;i;rda, ut"t hipoksik. hip_okside oluqan pulmoner hipertansiyonun NEB'den sahnan serotoninin 5 HT2 reseptorlerine etkisi ile ortaya grktrfinr gostermektear. Aytr"a bulgulanmrz, BP'deki afil$tan NEB'in sorumlu oi*aatgtni diiqtindtirmektedir. 11
s-1.4 periferit xinaodenervb.xopbrlerde, ANEMTK Hiporsi VE sicana DUMANINTru NOnOEPITELIYEL CiSiTuCirInn UznniNn Brxil,Bni G. $ahin*, T. Orug*, M. Hacftekiro{lu**, M.. Terzio{lu* * t.a. Cerrahpasa Try Fak. Fizyoloji ABD, Istanbul. ** I.U. Cerrahpaja Try Fak. Fikret niyal AraS. Lab., istanbul. Bu gahqmada noroepiteliyel cisimciklerin (NEB) anemik hipoksi ve sigara dumanr-hava kangrmr inhalasyonu ile uyanhp uyanlmadtklan ; pulmoner arter basrng (PAB) ve serotonin dtizeyleri tayin edilmek suretiyle belirlenmeye gahgrldr. Aynca 5 HT1 ve 5 HT2 antagonisti olan Methysergide injeksiyonundan sonra aynr parametreler incelenerek, olugan cevaplardan NEB'den serbestleyen serotoninin sorumlu olup olmadrli incelendi. Deneylerimizde Na pentobarbital ile anesteziye edilmig, periferik kimoreseptorleri denerve kopeklerde Vo0.01 CO-Hava kangrmr solutularak bir tiir anemik hipoksi olugturuldu. Ayrrca sigara dumant-hava kangtmr da spirometre aracrhfr ile solutuldu. Deney hayvanlanntn hava ve belirtilen karrgrmlan solumalannda PAB, sistemik arteriyel basrng (BP) ve solunum parametreleri poligrafta kaydedildi. Her bir fazrn sonunda sol ventriki.ilden ahnan kan drneklerinde serotonin seviyesi ve arteriyel kan gazlan deferleri tayin edildi. Aynr parametrelerin kaydr ve olgiimleri Methysergide (1 rnl tg-t iu; injeksiyonundan sonra tekrar edildi. Anemik hipoksi olugturuldu$unda gerek PAB ve gerekse serotonin diizeylerinde anlamh bir de[igim saptanmadr. Buna kargrn sigara dumanr-hava kangtmr inhalasyonunda PAB, BP ve serotonin dtizeyleri anlamh olarak arttr. Methysergide injeksiyonundan sonra sigara dumam-hava inhalasyonunda PAB da gdzlenen artl$1n ortadan kalku$ saptandr. Buna kargrn BP'deki artrqa Methysergide injeksiyonunun etki etmedi[i gdzlendi. Bulgulanmrz; 1)NEB'in anemik hipoksi ile uyanlmadrklannr; 2) Sigara dumanr inhalasyonr ile olugan pulmoner hipertansiyondan, belki de nikotin etkisi ile NEB'in uyanlmasrndan agr$a gikan serotoninin sorumlu oldu$unu ; 3) Sigara dumanr inhalasyonunun neden oldu[u sistemik hipertansiyonun serotonin antagonisti ile onlenemedilini, dolayrsryla sistemik kan basrncr artrgrndan serotoninin tek bagrna sorumh olamayaca[tnt gostermektedir. 12
s. 1.5 TAM SAGLTKLT ve sicara ieunvnn rigile n irr SANTOIOOZ VE KOAH'LI HASTA GNUPUNTNPi SOLUNUM MEMBRAN PERMnagilirnsiNilv incprpnunsi q. 814!!*, G. Candan**, N. Esen*, A. Seven**,R. $engiil**, F. Qeli.ko{lu***, T. Karayel***, *ti.v. S. Qeliko{ly*** Cerrahpasa **ti.a. Trp Fak. Fizyotoji,l,nb, istanbul. CerualryaSa Try Fak.,Biyokimya ABD,istanbul. ***:!.U. Cerrahpasa Ttp Fak. ig Hastai*lart A'BD, istanbul. Membran permeabilitesi genellikle serum ve difer bir viicut srvrsr arasrndaki prot_ell g_radientinin kon santrasyonu ile olgi.iliir. Bii de gahgmamrzda S arkoidoz ve KoAH'h olmak izere iki farkh hasia grubunda -solunum membranlnm permeabilitesini cilgmek igin, akci$erlerde olugturulmayan bir protein olan r.le total protein ve tirenin ierum ve bronkoalveolar lavaj srvrsrndaki {Uyry (BALF) konsantrasyon gradiyentini rayin etrik. Sarkoidozlu ie KoAH'h gruplann.selum albumin de[erleri ve serum total protein deferleri arasrnda anlamlt.utl tutf gdzlenmedi. Bu gruplann BAlF-albumin rie total protein delerleri kargrla$trrrldrfrnda, sarlioidozlu grupra her iki paramerre dtiqtik bulunmu$tur. _ Albumin _ur total protein ara^crhfr ile difrhm katsayrsr lt9sap.la.n{rfrnda sarkoidozlu gupra KoAH'h gruba gcire dtigtik bulunmugiur. Her iki hasta grubunda membran permeabilitesi serum ve galp arasinda albumin ve total proteinin konsantrasyon gradienti (e hesaplanarak yqef91$i$nde, sarkoidozh grupra _ Q albumin ve e total 'plotein deferleri, KOAI'Ir gruba gore yine daha dtiqiik bulunmugtur..bulgulardan gcirtildi.igti gibi sarkoidozlu ve KOAH'h gruplar arasrnda umularun aksine membran gegirgenlili agrsrndan biiytik bir fare grirtilmemesine kargm, sarkoidozlu g.rupra yine {e daha a2drr. Aynci gahqmamrida ram salhkh ve sigara. igmgyen kiqilerden oluqturdufumuz kontrol giubumuzun sayrs-r, bu ozellikteki. kigilerin bulunmasrndaki gtigliik nedeniyle h-entiz istatistiksei analiz igin yeterli saytya ula$mamrgtr. istenil-en saylya ulagrldr$rnda kontrol grup ile sarkoidozh ve KoAH'h gruplarin solunum memblan gegirgeili$inin kargrlagtrnlmasr yaprlacaktrr. l3
SER,BEST BiLDiRiLER.2 3 KASrM 1992 16.15-1"8.00 Oturum Baqkant Q. Ozesmi Temogin S. AKUT KO$MA VE YUZME EGZERSIZLERININ SIqANLARDA BAZI KAN PARAMETRELERi, PIHTILA$MA VE FiBRiNOLirir sisrnu UZBNIi.IE ETKILERI Stier C. NIKOTININ SIQANLARDA EGZERSIZ TOLERANSINA ETKiSi VE HEKSAMETONYUM ile BLOKAJI Ergun N. TTACETTPPE UNIVERSITESI DAGCILIK VE DOGA SPORLARI KLUBU SPORCULARININ DOUGLAS BAG METODUYLA Oi-gtn-ril MAX VOz DEGERLERI Baltacr G. DEVLET HALK DANSLARI OYIJNCULARININ ANi YUKLEMELi MAKSIMAL EGZERSIZ TESTLERiNE OLAN ELEKTROKARDIO. GRAFIK CEVABLARI Metin G. PROFESYONEL KUREK SPORUNUN ORTA YA$LI DENEKLERDE B AZI KARDIYOVASKULER PARAMETRELER UZENINE ETKiSiNiN INCET-PXMESi Alican I. sreanda STRESULSERI..GELI$,MESi UZezuNnE KALSiYUM KANAL BLOKERLERININ ONLEYICI PTTI-ENI 3+#$l'*1"*oto H ormon DUZE'LERINE ErKis i 14
s-2"1 AKUT KOSMA VE YUZME EGZERSIZLERiNIN STCAruLARDA BAZI KAN PARAMETRBLBR.I, PIHTILASMA T'B PigNiruOIirir sisrprrr uznninn Brxilpni' S. TemoEin, S. Aydo{an Erciyes Un. Ttp Fak. Fizyoloji ABD, Kayseri... Po gahgrnada_46 adet srgan iki gruba aynlarak birinci gruba (n=23) 30 dak" siire ile 5 derecelik e$imde 16 mldak'hk hrzda akut kogina egzersizi, ikinci gruba (n=23) aynr siiredg afgr ytizme egzersizi yaptrnidr. HEr iki e'gzersiz programlnln oksijen tiiketimi bakrmrndan benzer donuglar ortaya Erkardrfir ve b<iylece egit giddette oldufr saptandr. Egzerstz oncesi ve soniasi alnan-kan drneklerindeki bulgular kargrlagtrnldr.- Koqma ve ytizme egzersizlerinin etkilerinin ozellikle enzim ve aktivat6rlerin rol aldrfr pihtrlaqma"ve fibrinolitik sistemlerde daha kuvvetli.oldu$ goriildti. Ytizmenin-kdgmaya gore daha qiddetli etki olu$turmasr, ytizmenin srganlarda ek bir stres yatatmasina"baflandr. ' s-2.2 rylk_o_firlin srgaxlarda E GzE RSiz ro LERANSTNA Er KiSi VE HEKSAMETONYUM ii,b NIOKAJI 5..,. JeyoAiry:, A_, ErsnlnemiEo{lu**, C. Siier*, H. Beyda{f.*:Erciyes Un. Ttp Fak. Fizyoloji ABD, Kays;eri. **:Erciyes Un. Try Fak. Farmakoloji ABD,-Kayseri....Sunulal 9-ahqryqq?. s1g_qlar yiizdiiriildi.i ve hayvanlann egzersize tahammtil sii^releri deferlendirildi. Nikotin kontrol grubuna gdre doia bafrmh olarak ytizme egzersizine tahammtil siirelerini anlamh rilgtide azaltn. NJkotin A.I25 mglkg. dozunda anlamh bir defigiklik yapmazken, 0.250 mg/kg ve 0.375 fgeg dozunda anlamh_bir.azalmameydana-getirdi. (srrasryla pio.o3, p<0.01). Nikotinin bu etkisi 5 mglkg.heksametonyum iie ortadan kaldrnldr. Sonuglanmrz nikotin ile egzersiz toleransrnrn azalabilecefini dtigiindiirmektedir l5
s-2.3 unchrrppr UuivnRsirnsi DAGCILIK vs uoga. SPORLARI KLUBU SPORCULARININ DOUGLAS BAG METODUYLA olqulen MAX voz DEGERLERI N. -Ergun, 1.. Yilmaz, G. Baltac4 t.!g!cs\zo{lu, $. U{urlu Hacetlepe' Un...Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon..Y.O., Ankara. Hacettepe U?.iversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilt-a,syon Yiiksek Okulu Sporcu Safirfi Unitesi tarafindan Ocak-Nisan 1992 tarihleri arasrnda g6reekleqtiriteti Uu aragilrmada, Jaeger _.firmaslna ait oksijen analizori.i ve kogu 6undt aleti kullanrlarak, Hacettepe universite Da[crhk ve DoEa,Spq4F tltibtlniin 9 sporcusuna (3K, 6E) egzersiz testi uygutranmrg ve Max VO2 kapasiteleri $lgiilerek kardiovaski.iler endurans dtizeyleri belirlenmigtir. Qdligmada solunum katsayrsr (RQ), oksijen tiiketimi-. (voz ltldk), oksijen iiit "il-i (Vgy'mVkddk), ventilasyon (VE ltldk), karbondioksit tiiketimi (VCOZ It/dk), karbondioksii ttiketimi yiizde de[eri (FCOZ Vo),venttlasyon litre de[eri (Vt L), MET parametreleri arasrndaki iligkilere_ bakrlarak, sporculann egzersize verdikleri fizyolojik cevaplar ve uyum analtz edilmigtir. s-2.4 DEVLET HALK DANSLARI OYUNCULARININ ANi iilrinrvrrli MAKSIMAL EGZERSiz TESTLERiNn olan ELEKTROKARDIOGRAFIK CEVABLARI N. Ergun,.G. Baltau, i. Yilma, L. Tgkgiizo{lu-- Hacetiepe' iln. Fizik Tedavi ve Rehubilitasyon Y.O., Ankaru. Kaib, ve dolagrm sisteminin fonksiyonunun inceienmesinde elektrokardiografik buigulann on plandjt gelol$i bir gergektij. ^B-u goriig ile' Hacettepe Uriiversitesl pizlt Tedavi ve Rehabilitasyon Jiikse\ Okulu.Sporcu Sagrlr'Unitesi tarafindan yaprlan bu gahgmada maksimal e^g.zersiz.testi uyluiunon 14 danscrnrn (8-bayan, 5 erkek) elektrokardiografik cevablan inc?tenmigtir. Erkeklere ve bayanlara uygg.lan-1n_9r.ut{fu1 test protokolu, jaeger firmasina iit kompiiterize koqu bandr testidir. 7o!l1k qgl1n_dg bayanlarrn baqlama hrzr 8 kmlsaat eikeklerinki t0 tcm/saat idi. Her 3 dakikada ikiger km/sa.at artnrlarak 7o5 e$im sabit kalarak, test sporcu yorulana kadar deyam ettirilmigtir' Ahnan elektrogiafik cevablarda, bayanlar ve erkekler arastnda kaltr, anm hrzlan istirahatte anlalmh (p<0.05) ; egzeruz suasrnda 3. dakikada anlamh (-ncq.05.1,..9. dakikada anlam[ O^eglt 1p>0.d5); toparlanma 3 ve 5. dakikalardl anlamh defil io>0.05) maksimal kalb, atrm hrzrna bakrldrlrnda iki grup arasrnda ortalamalann iesti anlamh defiildi (p>0.05). Elektrokardiografik incelemede dalga. ill..*?l siiielerinin norm"al deferler iie karqrlaqtrrrlmasr yaprlmrq ve sporcu kalbinde 16
gilriilebilecek- fizyolojik defiiqikliklerin sporcuiann yaprr*i spor tipine uyumu ve de$i gik iilke dan scrlann kardiova skiiler degiqikiikleii tarrr grirru qtrr. s -2.5 PROFESYONEL ruuner SPORU {UN.ORTA ya$lr DENEKLERDE BAZI KAR,DiYOVASKUI,ER PARAMETRELER. UZNNINB ETKISiNiN incnibxmesi- G"..fuIetin, O. Seymen, k. Qakar, G. Yi{it I.U. Cerrakpcsa Try F'ak. Fizyoloji ABD, istanbul. Qahgmamrzda geemigte bi1 stire profesyonel olarak kijrek sporu yapmig fakal ary1k ufra.gmayan salhkh eriqkinlere, gegmigte uygulanan i"r.en*intti bazr kardio-vaski.iler.parametreler iizerine etkislni inceledik. Bulgulan, aynr ya$ grubunda, ancak aktif sporla u$raqmamrg saihkh erigkinlerinki ile kargrligurcli.. Deneklerin nabrz basrncr deferleii istirahat, egzersiz, postegzersiz devrede olgtili.irken, "J &l EKG kayrtlan istirahat ve posregzersii (ilk 5 dak.) ddnemcie gergeklegtirildi. Max.VO2 deferleri Astrand-Rhyming Nomogramr kullanilarak bulundu. Sporcu ve kontrol grubu de[erleri istatistiksel olaral kargrlagrrnidr" Sporcu grubunda tiim fazlarda nabrz saylsl kontrol grubununkilerden ". {iigfik buiunmugtur. Aradaki fark istatistiksel ol-arak gok anlalmhdrr (p<0.00i). Tiim deneklerin arteriel kan basrncr de[erleri, istirahatte nomral srmilar ieinde olmakia beraber spor.grubunda, kontrol grubundan daha yiiksekti. Iki grup arasrndaki fark sistolik iein orta derecede (p<0.01), diastolik iein gok anlirnlir bulundr. (p<0.001). Egzersizd-e sistolik kan 6asrncr kontrollerde, spirr grubuna gdre daha yiiksek ve aradaki fark orta derecede anlamhydr (p<0.bt). Lristolik basrnglar araslndaki fark anlamh bulunmadl. Postegzeisiz fazd,a sporcularda nabrz ve kan bastnct delerleri 30. dakika iqinde ijtirahat de[erine inerken, kontrol gn{g1d_a kan basrncr 30, nabiz ise 45. dakikada ancak-d6nebiidi. Spoi grubunda EKG klasik bilgilerle uyum ieindeydi. Kontrol grubunun Max.vb2 deferleri spor grubununkilerden an iamh olarak (p<0.00 1 ) d ii giiktti.. Spgr. disiplinleri ieinde kiirek sporu, tiit ekstremitelerin yanr sra alt ekstremitelgln de egzersize aktif olarakkatrldrlr bir spor tijriidtir. nitlnaigi glui kol ve bacaklann birlikte kullanridrfr egzersizlei dolagrmr en fazla ytiklerimiyle karqr kargrya brrakan aktivitelerdir. Buna bafih olarak da Max vb2 yiikseiir. zamanla kardiovaskiiler sistem, organizmaya ait eforlan daha ekonomik galtgmayla yaparhale gelir. Bulgulanmrzda spor grubunda bulunan diiqtlk nabrz pefierleri yu.krydq yazrlaniarla uyum ieindedir. Gerek gruplar arasrnda saptanan bdyle an!.arnir bir farklrh$rl_spor brrakrldrktan soma dahi d-evarn etmesi, gerekse spor grubumuzun Max.VO2 deferinin yiiksekli[i bu sporun kardi*v'iskiiler sistemi olurnlu ydnde etkiiedi[ini ve bunu uiun siiie devarn etrirdi$ini gostermektedir. II
s-2.6 sreanda srres ulsgni cnlistvtosi UzBniNnn xalsivulvt xaxu BLoKERIBniNiN onlbyici errilnni i. Alican, F.. Toker, B. Ye/en, S. Yalqn, $. Qktay Marmara Univ. T.tp Fak. Fizyoloji, Farmakoloii ve Biokimya Anabilim Dallart, Istsnbul. Stganlarda so[uk immobilizasyon stresi, midede stres tilserlerine yol aean bir den-ey modilidir. Gastrik lipid peroksidasyonunda artma ve gastrik.glutatyon di.izeyind-e azalmanrn sofuk immobilizasyon stresine baflr oiuqan gastrik qukoz.a hasarina eglik etti[i daha once tarafimtzdan gosterilmigtir. SogqF immobilizasyon stresi dahil olmak izere, gegitli uyaranlara kargr geliqen g_a;trik lezyonlar ii2erine kalsiyum kanal blokerlerinin koruyucu etkileri oldu$u bilinmektedir. Bu gahgmada, stresi takiben uygulanan verapamil, niker{ipin, gallopamil ve devapamil'in iilser olugumu, gastrik lipid peroksidasyonu..(lp)ye glutaiyon (GSH) diizeylerine etkileri incelendi. Albino stganlar, 48 saatlik aghgl takiben immobilizasyon kafeslerine yerleqtirilip +2-4 oc'de 3 saat tutuldular. Stres uygulanmasrndan 1 saat once hayvanlann i"p. verapamil (V) (0.0_1,-0.1 ve 1 *g&g), nikardipin (N) (0.01, 0.1 ve 1 mg/kg), gallopomil (G) (0.0i,0.1 ve 1 mglkg) veya devapamil (D) (0.01, 0.1 ve 1 mdkg) enjeksiyonu yaprldr. Kontrol grubuna ise, herhangi bir ilag verilmedi. Stresi takiben oldi.irtilen srganlann midelerinde iilserlerin longitiidinal gaplan (mm), gastrik LP (matrondialdehid (MDA) egdefieri) ve GSH (modifiye Ellman yontemi ile) dtizeyleri 619iildii. Sonuglar: Her ddrt ilag da iilser geligimini anlamh qekilde engellediler. D ve G, doza ba[rmh olarak GSH diizeylerinde azalmaya yol agarken, LP'yi de anlamh gekilde artrrdrlar. N ve V ise, en diiqiik dozlarrnda GSH diizeylerini anlamh olarak azaltrrken, yiiksek dozlannda bu etkinin azaldrfr veya ortadan kalktrlr gozlendi. Her iki ilag da LP'deki stre$e balh gozlenen arttgr ortadan kaldrrdrlar. Ozet olenak, her dort kalsiyum kanal blokerleri de strese baflt iilser geligimini engellemektedir. Ancak GSH ve LP iizerindeki etkileri ortak bir antitilser etki mekanizmast olarik goziikmemektedir. r8
s -2.7 STRESIN TiROiD HoRMoN DUZEYLERiNE ETKiSi A.B. T{irkoglu, G. Baydag, S. Bulut, N. Ilhan, B. Mtingen, E. Diinder Fuat 0n. Try Fak. Fizyotoji ABD, Elaa.{. Toplam olarak 15 kopekte yaprlan bu gahqmada cerrahi stres oluqturmak iein laparatorni yaprldr. Operasyondan once kan serumunda T3 ve T4 miktarlan oleiildii (1. periyod), operasyondan 3 (II. periyod) ve 10 giin sonra (III. periyod) aynr olgiimler tekrar edildi. II. periyodtaki ortalama T3 miktarlan istatistiksel olarak I. ve iii. periyodlardaki onalama T3 deferlerinden daha diiqtik bulundu (p 0.001). Birinci ve tigiincii periyodlardaki serum T3 deferleri arasrnda onemli bir fark bulunamadr (p 0.05). I. ve III. ddnemlerdeki ortalama T4 de[erleri arasinda farkhhk olmastna kargrn (p 0.05), birinci ve ikinci ddnem ortalama Ta de[erleri arasrnda ise hig bir fark bulunamamrgtrr (p 0.05). Operasyon oncesi T3 ve T4 de$erleri operasyon sonrasl 10. giinkii de$erlerle belirgin bir korelasyon sa$lamasrna kargm (p 0.05), operasyon sonrasl 3. giiniin parametreleriyle higbir korelasyon gostermemektedir (p 0.05). Tiroid hormonunun aktif formu olan T3 tiroid bezi drgrnda dokularda T4'ten sentezlenmektedir. Bizim goriiqiimtize gdre; cerrahi stresten sonra T3 diizeyindekr azalma, T4'inin monodeiyodinasyonunun alternatif bir yolunun varhprm gostennektedk. r9
serbest gilnift.ilgr.-3 4 KASrM 1992 10.15-11.30 Otururn Bagkanr N. Gtlkhan Ayhancr A. cycl-ophosphamrde'ir{ (cy) sitoroksik ETKisiNiN VERAPAMIT. ffpn) H:E AZALTTLMASI Tiirkollu A.B. 3 - MERKA trtopr OFiYCIMI( A S idin hiorotoks ik ETKiLERI Ternizytirek K. SEMEN PROTEINLERINTN FERTIL VE INFERTiL KI$iLERDE SDS- PAGE ii-p INCEITNMESI ;ffi [XiI"tpERrAL D ola g rmrn KAN vis KozirE si. plaz\da YUZEY GERiLiMi ve SERUM PRoTEINLERI FRAKSIYONLAR{ uzrntnu ETKisi Ternizyi.irek K. DIABETIKLEIdDE TUKRUK ROTEINLERII,IIN SDS-PAGE ile ixcnlr,nnwssi s-3.1 cycl,ophospham.ide'en (Cy) SirOrOxSiX ErKiSiNiN ver^apamil (VER) ilp azaltrlndasr R. {Jyar, A. Ayhanct Ansdolu Un. Tr.p Fak. Fizyoloji AllD, EskiEehir" Kanser tedavisinde kutrlanrlan bazr sitotoksik ilaelann (CY gibi), malign hiicrelerin yanlsrra, mitoz gegiren normal hticreleri de baskrladrklarl bilinmektedir. Antineoplastik ilaqiann normal hiicrelere olan baskllayrcrh$rnrn bazr kalsiyum kanal biokerleri (Ver gibi) tarafindan azaltrldr$r bildiritmigtir. Deneylerimizde, daza ba$h olarak (150 mglkg) CY normal srqanlarda trombcsit Vo58),lokosit (7o85) ve kemik iligi gekirdekli hiicre (7a94) sayrlannr azaltarak normal mesane histolojisini bozmuqtur. Doza ba$r olarak (2 mg/kg) Ver, CY ile birlikte verildi$inde bu hticrelerden bazrlannrn sayrlanni normal de[eriere kadar yiikseltmig (7o95) ve mesanede iyilegrne,rre neden otrrnuqtur. tsu sonuelar lqr$rnda, kalsiyum diizeyinin hematopoiesise olasi etkisi tanrgrlmrqtr. 2A