Kronik böbrek hastalığı adeta bir salgın halini almıģ olan önemli bir halk sağlığı sorunudur.

Transkript

1

2 Kronik böbrek hastalığı adeta bir salgın halini almıģ olan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Basit ve ucuz bazı testlerle erken saptandığında önlenebilir veya ilerlemesi geciktirilebilir olmasına karģın, farkındalığının ve erken tanısının düģük olması çoğu olguda buna olanak vermemektedir. Yüksek morbidite ve mortalite oranları ve kötü yaģam kalitesi ile hasta sağlığını, uygulanması gereken yüksek maliyetli tedaviler ile de sağlık bütçesini ciddi biçimde tehdit etmektedir.

3 Milyon nüfüs baģına hasta sayısı Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri

4 (%) ,3 27,7 3,7 32, , , Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri

5 T.C. Sağlık Bakanlığı Verileri

6 1.5 MĠLYAR $ MĠLYAR $

7 Son Dönem Böbrek Yetmezliği Kronik Böbrek Hastalığı Erken Evre Böbrek Yetersizliği? CREDIT

8 BĠRĠNCĠL AMAÇ 18 yaģ üzerindeki bireylerde kronik böbrek hastalığı prevalansını ülke genelinde ve cins, yaģ, yerleģim yeri ve coğrafi bölge gibi alt gruplarda belirlemek. ĠKĠNCĠL AMAÇ Kronik böbrek hastalığına eģlik eden hipertansiyon, diyabet, obezite, metabolik sendrom, dislipidemi ve hiperürisemi sıklıklarını saptamak.

9 Küme örneklem yöntemi ile seçilen 18 yaģ üzeri birey çalıģmaya alındı. Farklı düzeylerde tabakalar (bölge, il, kent/kır) ve kotalar (yaģ grupları, haneden alınan birey sayısı) uygulandı. Üç büyük il (Ġstanbul, Ankara, Ġzmir) dıģında her coğrafi bölgeden 2-5 il çalıģmaya alındı. ÇalıĢma toplam 23 ilde gerçekleģtirildi.

10

11 Ayrıntılı tıbbi anket Vücut ağırlığı Uzunluk Bel ve kalça çevresi Kan basıncı ölçümü (iki ölçümün ortalaması) 12 saatlik açlık sonrası kan ve idrar örneği Tam idrar analizi Ġdrarda albümin ve kreatinin Serum kreatinin GFH (kısa MDRD ve Cockroft-Gault) Açlık plazma glukozu Lipid paneli (Total, LDL ve HDL kolesterol, trigliserid) Serum ürik asit

12 KRONĠK BÖBREK HASTALIĞI Glomerüler filtrasyon hızı <6 ml/dk/1.73 m 2 (Kısa MDRD veya Cockcroft-Gault ) Mikroalbüminüri/albüminüri varlığı (3-3 mg/gr - >3 mg/gr) DĠYABETES MELLĠTUS Tanı almıģ olma Açlık plazma glukozu 126 mg/dl HĠPERTANSĠYON Tanı almıģ olma Kan basıncı >14/9 mmhg

13 55,7 44,3 Kadın Erkek

14 Denek sayısı

15 28,4 71,6 Kent Kır

16 (%) ,4 8,9 1,2 8 Kadın 6 4 Erkek Genel 2 2,1 1,8 2 Mikroalbüminüri Makroalbüminüri

17 (%) ,4 15,7 12,8 Kadın Erkek Genel

18 (%) 6 54, ,7 41, ,5 12,6 18,2 <

19 (%) ,2 p=.42 16, Kent Kır

20 (%) ,6 18,7 16, ,8 11,7 12, Marmara Ege Karadeniz Akdeniz Ġç Anadolu Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu

21 (%) 6 5 5,43 5,15 4, ,27,15 Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4 Evre 5

22 ABD - 22 TÜRKĠYE - 29 GFH <15 ml/dk/1.73 m 2 GFH ml/dk/1.73 m 2 GFH 3-59 ml/dk/1.73 m 2 GFH 6-89 ml/dk/1.73 m 2 GFH >9 ml/dk/1.73 m 2 3. hasta (%.15) 4. hasta (%.27) 7.6. hasta (% 4.67) 5.3. hasta (% 5.15) 5.9. hasta (% 5.43) 18 yaģın üstündeki popülasyon:

23 TÜRKĠYE NĠN BÜYÜK SORUNU ERĠġKĠNLERDE KRONĠK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI % 15.7 TÜRKĠYE DE ERĠġKĠN KRONĠK BÖBREK HASTASI TÜRKĠYE DE ERĠġKĠNDE EVRE 3-5 KRONĠK BÖBREK HASTASI VAR HER 6-7 ERĠġKĠNDEN BĠRĠSĠ KRONĠK BÖBREK HASTASI

24 (%) ,2 5,6 3,9 Kadın Erkek Toplam

25 (%) ,3 6,7 6 4 Ġlaç alıyor Ġlaç almıyor 2 13 OAD Ġnsülin OAD+Ġns 3

26 (%) ,6 4 36, ,9 1 < Açlık plazma glukozu (mg/dl)

27 Plazma glukoz düzeyi (mg/dl) ,5 92,4 93, Kadın Erkek Toplam

28 Plazma glukoz düzeyi (mg/dl) 82,7 87,2 96,2 14,9 113,2 19,1 13, <

29 (%) ,6 14,9 8,6 < Plazma glukoz düzeyi

30 (%) p<.1 14,3 12,7 1,9 Kadın Erkek Genel

31 Diyabetik hasta sayısı (milyon) Türkiye de diyabet prevalansı (%) DÜNYA ,2 TÜRKĠYE 5,6 7, King H, et al. Diabetes Care 1998;21:

32 (%) ,2 12, Satman I, et al. Diabetes Care 22;25:1551-6

33 (%) p< ,6 29, , , ,4 5,5 <

34 (%) , ,3 13, ,1 1,4 9, Marmara Ege Akdeniz Ġç Anadolu Karadeniz Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu

35 (%) Marmara Ege Akdeniz Ġç Anadolu Karadeniz Doğu Anadolu < Güneydoğu Anadolu

36 (%) ,1 p=.36 11, Kent Kır

37 (%) p=.5 p<.1 14,3 14,3 11,9 8,6 Kent Kır Kadın Erkek

38 (%) ,3 47,7 2 1 Var Ailede diyabet öyküsü Yok

39 Hematüri sıklığı (%) Lökositüri sıklığı (%) HEMATÜRĠ LÖKOSĠTÜRĠ 7 6 p=.2 2 p<.1 5 5, , ,5 1 11, Var Yok Var Yok

40 (%) Diyabetik Diyabetik Değil P Albüminüri (mg/gr) < ,7 p< ,7 5,3 1,6 Mikroalbüminüri DM var Makroalbüminüri DM yok

41 (%) , , ,5 Mikroalbüminüri 6 1,6 1,9 Makroalbüminüri <

42 Kreatinin yüksekliği (%) Diyabetik Diyabetik Değil P Serum kreatinin (mg/dl).94 ± ±.26 <.1 3 2,5 2,6 p<.1 Erkeklerde Kadınlarda >1.5 mg/dl >1.4 mg/dl 2 1,5 1,5 DM var,5 DM yok

43 Serum kreatinin (mg/dl) 1,9,88 p<.1,92 p=.9,95,8,7,6,5 <

44 GFH <9 ml/dk (%) GFH <6 ml/dk (%) Diyabetik Diyabetik Değil P GFH-MDRD (ml/dk) 82. ± ± 2.9 < p<.1 44, ,1 p<.1 3,2 DM var DM yok DM var DM yok

45 GFH <6 ml/dk (%) ,6 6 6, ,2 <

46 KBH (%) ,4 p< DM Var DM Yok

47 KBH prevalansı , , ,8 1 5 < Plazma glukoz düzeyi (mg/dl)

48 Diyabet prevalansı (%) ,5 4,9 32,1 32,3 26,6 16,4 1,1 Evre Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4 Evre 5 KBH

49 Plazma glukoz düzeyi (mg/dl) ,8 p<.1 8 9, KBH var KBH yok

50 Optimal Normal Yüksek-normal Evre 1 HT Evre 2 HT Evre 3 HT Plazma glukoz (mg/dl) Plazma glukoz (mg/dl) 84,5 87,4 98,9 13,9 15,7 19, ,4 p< p< , HT var HT yok

51 Hipertansiyon (%) Diyabet (%) Diyabetik Diyabetik Değil P Sistolik KB (mmhg) ± ± 17.5 <.1 Diyastolik KB (mmhg) 86.8 ± ± 11.5 <.1 8 p<.1 3 p< , , , ,2 DM var DM yok HT var HT yok

52 (%) ,8 25,5 3,8 2 16, ,5 6,7 Optimal Normal Yüksek-normal Evre 1 HT Evre 2 HT Evre 3 HT

53 Sistolik KB (mmhg) 25, 2, 15, 1, r=.199 p<.1 5, Plazma glukoz düzeyi (mg/dl)

54 Diyabetik Diyabetik Değil P Ağırlık (kg) 76.6 ± ± 13,5 <.1 Uzunluk (cm) ± ± 8.8 <.1 Vücut kitle indeksi (kg/m 2 ) 28.6 ± ± 4.6 <.1 Bel çevresi (cm) 94.8 ± ± 14.4 <.1 Kalça çevresi (cm) 19.8 ± ± 11.1 <.1

55 (%) p<.1 13, < Vücut kitle indeksi (kg/m 2 )

56 (%) (%) OBEZĠTE ABDOMĠNAL OBEZĠTE 25 p<.1 25 p< , ,3 1 9,6 5 5 Obez Obez değil Obez Obez değil

57 Vücut kitle indeksi 6, r=.156 p<.1 5, 4, 3, 2, 1, Plazma glukoz düzeyi

58 Diyabetik Diyabetik Değil P T. Kolesterol (mg/dl) 27 ± ± 42 <.1 LDL kolesterol (mg/dl) 12 ± ± 35 <.1 HDL kolesterol (mg/dl) 44.4 ± ± 13. <.1 Trigliserid (mg/dl) 216 ± ± 18 <.1

59 (%) 1 8 p< p< ,9 73,6 58,9 p<.1 56,7 5 p<.1 63,5 4,2 TK LDL HDL TG Diyabetik Diyabetik değil

60 Hiperürisemi (%) 25 Diyabetik Diyabetik Değil P Ürik asit (mg/dl) 4.55 ± ± , ,2 1 5 DM var DM yok

61 Kalp hastalığı öyküsü (%) Ġnme öyküsü (%) ,9 p<.1 1,9,8,7,6,9 p<.1 8, ,7,4,3,2,1,3 DM var DM yok DM var DM yok

62 Egzersiz yapma (%) p=.2 15, , DM var DM yok

63 OR % 95 CI P Marmara (ref. İç Anadolu) <.1 Güneydoğu Anadolu (ref. İç Anadolu) <.1 Kırsal yerleşim Kadın cinsiyet < (ref. <3 yaş) yaş (ref. <3 yaş) < yaş (ref. <3 yaş) <.1 8 yaş (ref. <3 yaş) <.1 Hipertansiyon <.1 Diyabetes mellitus <.1

64 OR % 95 CI P Yaş <.1 Erkek cinsiyet Kırsal yerleşim Ailede diyabet öyküsü <.1 Obezite <.1

65 Diyabetli hasta sayısı (milyon) King Wiid King H, et al. Diabetes Care 1998;21: Wild S, et al. Diabetes Care 24;27:147-53

66 Türkiye de eriģkinlerde KBH prevalansı % 15.7 dir. Her 6-7 eriģkinden birinde KBH, her 2 eriģkinden birinde kritik GFH azalması (<6 ml/dk) vardır. KBH için en yüksek risk grubunu oluģturan diyabet prevalansı % 12.7 dir ve hızlı artıģ göstermektedir. Ülkemizde halen KBH için risk altında bulunan yaklaģık 6 milyon diyabetik bulunmaktadır. Diyabet sıklığında artıģa katkıda bulunan en önemli düzeltilebilir risk faktörü obezitedir. Sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak gibi yaģam tarzı değiģikliklerinin toplumun büyük kısmı tarafından benimsenmesi ve obezite ile savaģ toplumdaki diyabet ve KBH sıklığının kontrolüne önemli katkı sağlayacaktır.

67 Tip 2 DM risk azalması (%) Malmö Da Qing DPS DPP Japonya Hindistan Olgu sayısı Süre (yıl)