ADANA İLİ TARIMSAL ÜRETİM DURUMU RAPORU

ADANA İLİ TARIMSAL ÜRETİM DURUMU RAPORU Ağustos 2013, Adana Hazırlayanlar Sabahattin Yumuşak; Adana Güçbirliği Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Sinem Özkan Başlamışlı; Çiftçiler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi İhsan Beyaslan; Yüreğir Sulama Birliği Başkanı (Sulama Birlikleri Adına) Hamit Aygül; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Adana İl Müdürü Birsen Ergün; Şube Müdürü, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Adana İl Müdürlüğü Mustafa Hızlı; Genel Sekreter, Adana Ticaret Borsası Ali Başaran; Genel Sekreter Yardımcısı, Adana Ticaret Borsası Mehmet Akif Davarcı; Uzman, TÜİK Adana Bölge Müdürlüğü Prof. Dr. Süha Berberoğlu; Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Prof. Dr. Mahir Fisunoğlu; Çukurova Üniversitesi İİBF Ekonomi Bölümü Prof. Dr. A. Hamit Serbest; Çukurova Üniversitesi MMF Elektrik-Elektronik Bölümü

1. GİRİŞ Adana İli tarımsal faaliyetlerinin ekonomideki yerinin belirlenmesi amacıyla Türkiye Ve Dünya Ölçeğinde Tarımsal Faaliyetlerin Genel Karşılaştırması yapılmıştır. 1980 li yıllara kadar Adana ekonomisinin lokomotifi kabul edilen tarım sonraki 30 yılda neredeyse ülke ekonomisinin sırtında bir yük olarak görüldü. Gelişmiş ülkelerde olmadığı iddiasıyla çiftçiye uygulanan tüm destekler neredeyse kaldırıldı. Bu raporda Adana tarımının bu süreçte yaşadığı dönüşüm incelenecektir. Tarımın önemi sürekli olarak vurgulanır. Örneğin BM Gıda ve Tarım Örgütü ve OECD nin ortak hazırladıkları Zirai Görünüm 2013 2022 başlıklı rapora göre, dünyadaki tarım ürünlerinin yılda ortalama yüzde 1,5 oranında artacağı, yine de, tarım ürünleri fiyatlarının artmaya devam edeceği kaydedilmektedir. Rapor, gıda ürünlerine olan talebin artmasına karşılık tarım alanları ve tarımsal üretimdeki artışın yavaş kaldığını, tarımsal üretimin teşvik edilerek arttırılması gerektiğinin önemi vurgulanmaktadır. 2003 2012 arasında dünya tarım üretimi yılda ortalama yüzde 2,1 artarken, bu oranın, önümüzdeki 7 yılda ortalama yüzde 1,5 e gerileyeceği beklenilmektedir. Buna bağlı olarak da tarım ürünleri fiyatlarında yüzde 15 40 artış olacağı hesaplanmaktadır. Çiftçilerin teşvik edilmesi, teknolojinin tarıma daha çok uygulanması ve pazara ulaşım yollarının açılması ve Çin in gelecekte önemli bir tarımsal üretim ülkesi olacağı da raporda yer almaktadır. Tarım kesiminin yakın gelecekteki önemli sorularından bir tanesinin de, ABD AB Serbest Ticaret Görüşmelerinin Türkiye ye nasıl yansıyacağıdır. Buna göre; (a) AB ye hızlı bir üyelik süreci ile bu görüşmelere AB üyesi olarak katılmak; bu gerçekleşmezse, (b) ABD ile paralel olarak serbest ticaret anlaşması yapmanın yollarını arayarak AB ile eş zamanlı olarak bu anlaşmayı imzalamak ve (c) AB ile Gümrük Birliği Anlaşmasını Serbest Ticaret Anlaşmasına çevirmek, olasılıkları bulunmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu nun TR62 Adana Mersin için derlediği 2008 ve 2011 yıllarına ilişkin veriler kullanılarak Adana ve Mersin in zirai faaliyetleri hakkında bazı değerlendirmeler yapılmış ve Türkiye verileri ile karşılaştırılmıştır. TÜİK in Bölgesel Göstergeler adı altında vermiş olduğu Adana ile ilgili bazı verilerin 2000 ve 2010 yıllarındaki değişiminin incelenmesi sonucu Adana tarımında önemli değişiklikler yaşandığı görülmektedir.

Tablo 1. Adana ilinde ekilen tarım alanı miktarının yıllara göre değişimi. YIL Tarım Alanı Türkiye deki (ha) Payı (%) 2000 583.041 2,21 2001 581.459 2,22 2002 576.388 2,18 2003 612.645 2,35 2004 595.996 2,24 2005 594.363 2,23 2006 562.194 2,17 2007 554.265 2,22 2008 555.427 2,29 2009 560.927 2,31 2010 550.635 2,26 Tablo 2. Adana ili bitkisel üretim değeri ve Türkiye deki toplam bitkisel üretim içindeki payı (TL - cari değer olarak) YIL Bitkisel üretim (1.000 TL) Türkiye deki Payı (%) 2000 466.526 3,13 2001 746.066 3,72 2002 1.267.826 3,93 2003 1.598.029 3,94 2004 1.698.603 3,72 2005 1.935.083 3,80 2006 2.076.476 3,80 2007 2.349.666 4,14 2008 2.463.418 3,73 2009 2.587.225 3,79 2010 3.137.061 3,91 Kaynak: Bölgesel Göstergeler, TR62 Adana, Mersin, 2008 ve 2011, TÜİK

Yukarıdaki tabloda Tarım Alanı olarak ekilen, nadas, sebze, meyveler, içecek ve baharat bitkileri alanı, bağ alanı, yem bitkileri ve zeytin ağaçlarının kapladığı alanların toplamı verilmektedir. Tablo 3. Bitkisel üretim değeri (Dekar başına ortalama, TL - cari değerler) YIL Adana Türkiye Mersin 2000 80 57 163 2001 128 76 215 2002 220 121 359 2003 261 156 493 2004 285 172 520 2005 326 191 673 2006 369 202 740 2007 424 249 913 2008 444 269 1015 2009 461 281 1025 2010 569 328 1062 Kaynak: Bölgesel Göstergeler, TR62 Adana, Mersin, 2008 ve 2011, TÜİK Tablo 2 ve 3 deki değerlerin incelenmesinden; 2000-2010 yılları arasında Adana da işlenen tarım alanında dalgalanmalar olduğu görülmekle birlikte bir gerileme eğilimi de vardır. Bu alanların Türkiye genelindeki payının yüzde 2,20 2,30 arasında istikrarlı bir payı olduğu Tablo 1 de verilmişti. Elde edilen bitkisel ürünün cari değerinin Türkiye içindeki payı da yüzde 3,1 den başlayarak yüzde 4 seviyesine kadar yükselmiştir. Adana daki ekim alanında miktar olarak azalma eğilimi olmakla birlikte payının arttığı ve birim dekar başına ortalama gelirin Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu, 2000 2010 yılları arasında yaklaşık 7 kat arttığı görülür. Fakat Mersin in dekar başına ortalama geliri Adana ya kıyasla yaklaşık iki katı olup bu sürede söz konusu farkta hiç değişme olmadığı görülmektedir. Adana, Mersin ve Türkiye için toplam kredi miktarı içinde tarımsal kredilerin oranının incelenmesi eldeki verilere göre yapılmış ve Tablo 4 de gösterilmiştir. Mersin, dekar başına daha yüksek bitkisel üretim değeri elde ederken, bu gelire çok düşük kredi oranları ile ulaşmıştır.

Tablo 4. Tarımsal kredilerin Adana, Mersin ve Türkiye toplam kredileri içindeki payları YIL Adana Adana / Türkiye Mersin Mersin / Türkiye Türkiye 2000 25,0 6,6 10,0 0,1 10,0 2001 31,0 9,2 4,0 0,1 7,3 2002 27,0 11,0 2,2 0,1 4,6 2003 24,5 11,3 2,4 0,1 4,7 2004 23,0 12,2 4,9 0,1 3,8 2005 17,5 10,0 5,3 0,2 3,4 2006 14,6 9,8 1,9 0,1 2,8 2007 7,4 4,6 8,0 3,5 2,7 2008 8,4 5,3 7,9 3,5 2,7 Kaynak: Bölgesel Göstergeler, TR62 Adana, Mersin, 2008, TÜİK Mersin de tarımsal kredilerin Mersin ilinde kullanılan toplam kredilere oranı zaman içinde dalgalı bir seyir göstermiş, sert düşüşleri sert artışlar izlemiştir. Mersin de kullanılan tarımsal kredilerin Türkiye de kullanılan tarımsal kredilere oranı ise uzun zaman yüzde 0,1 0,2 oranında kaldıktan sonra yüzde 3,5 seviyesine yükselmiştir. Adana da ise tarımda kredi kullanımı daha yaygındır, fakat birinci sütundan izlendiği kadarı ile tarımsal kredilerin Adana da kullanılan toplam kredilere oranı zaman içinde düşüş de göstermiştir. Yine de Adana da kullanılan tarımsal kredilerin Türkiye de kullanılan tarımsal krediler içinde yüksek ve dalgalı bir seyir izlediği görülmektedir. Denilebilir ki; Adana çiftçisi tarımsal kredileri Mersin çiftçisinden daha fazla kullanmaktadır. Toplam tarımsal kredilerin Türkiye de kullanılan toplam krediler oranı ise zaman içinde düzenli bir düşüş göstermiştir.

2. TARIMSAL ÜRETİM VERİLERİNİN ANALİZLERİ 2008 2012 yılları arasını kapsayan 5 yıllık verilerin analizleri, Adana Türkiye karşılaştırması ile birlikte, tahıl, meyve, sebze, gibi farklı ürün sınıflarında incelenmiştir. a) TAHILLAR Buğday: Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında buğday ürününde ekim alanlarında %10,16 üretimde de %12,69 luk bir gerileme olduğu görülmektedir. Adana ili ekim alanlarında Türkiye ile paralellik (gerileme) oluştururken, Türkiye genelinde görülen üretimdeki pozitif gelişme (%13) yaşanamamıştır. Türkiye genelinde üretilen buğdayın %4 ü Adana ilinden Mısır: Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında mısır ürününde ekim alanlarında %29,10 üretimde de %34,17 lik bir gerileme olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ekim alanlarında %4,64 üretimde ise %7,63 lük artış yaşanmıştır. Adana ilinde bu artış yaşanmamıştır. Türkiye genelinde üretilen dane mısırın %15 i Adana ilinden Çeltik: Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında çeltik ürününde ekim alanlarında %37,16 üretimde de %32,37 lik bir gerileme olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ekim alanlarında %20,33 üretimde ise %16,82 lik artış yaşanmıştır. Adana ilinde bu gelişmeler yaşanmamıştır. Arpa: Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında arpa ürününde ekim alanlarında %5,43 üretimde de %0,08 lik bir gerileme olduğu görülmektedir. Adana ili ekim alanlarındaki gerileme Türkiye ile paralellik oluştururken, Türkiye genelinde üretimdeki pozitif gelişme (%19,87) yaşanamamıştır. Çavdar: Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında çavdar ürününde ekim alanları ve üretimde %33,33 lük bir gerileme olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ekim alanlarında %13,70 üretimde ise %50,09 luk bir artış yaşanmıştır. Adana ilinde bu artışlar yaşanamamıştır. Yulaf: Adana ilinde 2012 yılında yulaf ürününün ekimi gerçekleşmemiştir. Türkiye genelinde ise ekim alanları son 5 yılda %1,88 gerilemiş olmasına rağmen üretimde %7,09 luk bir artış olmuştur.

Türkiye genelinde üretilen tahıl ürünlerinin %4,44 ü Adana ilinden b) TEKSTİLDE KULLANILAN HAM BİTKİLER Pamuk (Kütlü): Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında pamuk ürününde ekim alanlarında %7,92 lik bir gerileme yaşanırken üretimde ise %6,69 luk bir artış olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ise Adana ili paralelinde ekim alanlarında %1,31 gerileme oluşurken, üretimde ise %27,47 lik artış yaşanmıştır. Türkiye genelinde üretilen pamuk (kütlü) ürününün %10,30 u Adana ilinden c) YAĞLI TOHUMLAR Soya: Adana ili genelinde ekim alanları ve üretim artışı yaşanan ürünlerin başında gelen soya ürününün 5 yıllık verilerine bakıldığında ekim alanlarında %519,51 lik bir artış yaşanırken üretimde ise %521,29 luk bir gelişme ile birinci ürün olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ise Adana ili paralelinde ekim alanlarında %234,58 lik gelişme oluşurken, üretimde ise %254,35 lik artış yaşanmıştır. Türkiye genelinde üretilen soyanın %62 si Adana ilinden Yerfıstığı: Adana ili genelinde ekim alanları ve üretim artışı yaşanan ürünlerden biri olan yerfıstığı ürününün 5 yıllık verilerine bakıldığında ekim alanlarında %92,05 lik bir artış yaşanırken üretimde ise %74,51 lik bir gelişme olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ise Adana ili paralelinde ekim alanlarında %50,53 lük gelişme oluşurken, üretimde ise %43,98 lik artış yaşanmıştır. Türkiye genelinde üretilen yer fıstığının %50 si Adana ilinden Ayçiçeği: Adana ili genelinde ekim alanları ve üretim artışı yaşanan ürünlerden biri olan ayçiçeği ürününün 5 yıllık verilerine bakıldığında ekim alanlarında %40,64 lük bir gelişme yaşanırken üretimde ise %65,33 lük bir artış olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ise Adana ili artışı kadar olmasa da paralelinde ekim alanlarında %4,24 lük gelişme oluşurken, üretimde ise %38,10 luk artış yaşanmıştır. Türkiye genelinde üretilen ayçiçeğinin %8 i Adana ilinden

Susam: Adana ili genelinde ekim alanları ve üretim artışı yaşanan ürünlerden biri olan susam ürününün 5 yıllık verilerine bakıldığında ekim alanlarında %121,99 luk bir artış yaşanırken üretimde ise %168,23 lük bir artış olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ise Adana ilinin tersi ekim alanlarında %0,06 lık, üretimde ise %20,24 lük gerileme yaşanmıştır. Kolza (Kanola): Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında kolza ürününde ekim alanlarında %88,35 üretimde ise %79,59 luk bir gerileme olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ekim alanlarında %5,13 üretimde ise %31,01 lik artış yaşanmıştır. Adana ilinde bu gelişme yaşanmamıştır. Pamuk Tohumu (Çiğit): Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında pamuk tohumu ürününde ekim alanlarında %7,92 lik bir gerileme yaşanırken üretimde ise %6,69 luk bir artış olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ise Adana ili paralelinde ekim alanlarında %1,31 gerileme oluşurken, üretimde ise %27,47 lik artış yaşanmıştır. Türkiye genelinde üretilen yağlı tohum ürünlerinin %12,47 si Adana ilinden d) TURUNÇGİLLER Portakal: Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında portakal ürününde ekim alanlarında %5,74 lük üretimde ise %1,64 lük bir gerileme olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ekim alanlarında %8,93 lük üretimde ise %16,39 luk artış yaşanmıştır. Adana ilinde bu gelişme yaşanmamıştır. Mandalina: Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında mandalina ürününde ekim alanlarında %30,58 lik bir artış yaşanırken üretimde ise %4,52 lik bir gerileme olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ise ekim alanlarında %18,04 lük üretimde ise %15,40 lık artış yaşanmıştır. Limon: Adana ili genelinde turunçgiller içerisinde ekim alanları ve üretim artışı yaşanan ürünlerin başında gelen limon ürününün 5 yıllık verilerine bakıldığında ekim alanlarında %32,96 lık bir artış yaşanırken üretimde ise %114,71 lik bir artış ile turunçgiller içerisindeki en yüksek gelişme bu üründe yaşanmıştır. Türkiye genelinde ise ekim alanlarında %5,57 lik bir gelişme oluşurken, üretimde ise %5,62 lik artış yaşanmıştır.

Greyfurt (Altıntop): Adana ili genelinde ekim alanları ve üretim artışı yaşanan ürünler içerisinde olan greyfurt ürününün 5 yıllık verilerine bakıldığında ekim alanlarında %22,56 lık bir gelişme yaşanırken üretimde ise %63,42 lik bir artış ile turunçgiller içerisindeki en yüksek gelişmenin yaşandığı ikinci ürün olmuştur. Türkiye genelinde ise ekim alanlarında %20,88 lik bir gelişme oluşurken, üretimde ise %35,15 lik artış yaşanmıştır. Turunç: Adana ili 5 yıllık verilerine bakıldığında turunç ürününde ekim alanlarında %104 lük bir gelişme yaşanırken üretimde ise %47,45 lik bir gerileme olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde ise ekim alanlarında %50 lik üretimde ise %31 lik gerileme yaşanmıştır. Türkiye genelinde üretilen turunçgillerin %24,31i Adana ilinden e) MEYVE (Turunçgiller hariç) Genel: Adana ili genelinde ekim alanları ve üretim artışı yaşanan ürünlerden meyve grubu olarak 5 yıllık verilerine bakıldığında ekim alanlarında %27,23 lük bir artış yaşanırken üretimde ise %96,80 lik bir artış görülmektedir. Türkiye genelinde ise Adana ili paralelinde ekim alanlarında %10,14 lük gelişme oluşurken, üretimde ise %13,68 lik artış yaşanmıştır. Adana ili son 5 yılda Türkiye rakamlarının üzerinde gelişme kaydetmiştir. Türkiye genelinde üretilen meyvenin(turunçgiller hariç) %1,10 u, Turunçgiller dahil %5,72 si Adana ilinden Zeytin: Adana ili genelinde ekim alanları ve üretim artışı yaşanan ürünlerden olan zeytin ürününün 5 yıllık verilerine bakıldığında ekim alanlarında %11,86 lık bir artış yaşanırken üretimde ise %146,80 lik bir artış görülmektedir. Türkiye genelinde ise Adana ili paralelinde ekim alanlarında %5,09 luk gelişme oluşurken, üretimde ise %24,30 luk artış yaşanmıştır. Adana ili son 5 yılda Türkiye rakamlarının üzerinde gelişme kaydetmiştir. Türkiye genelinde üretilen zeytin ürününün %2,23 ü Adana ilinden

f) SEBZE Genel(karpuz dahil): Adana ili genelinde 5 yıllık verilerine bakıldığında sebze grubu olarak ekim alanlarında %2,57 lik bir gerileme yaşanırken üretimde ise %3,18 lik bir artış yaşanmıştır. Türkiye genelinde ise ekim alanlarında %0,95 lik gelişme oluşurken, üretimde ise %1,96 lık artış yaşanmıştır. Adana ili son 5 yıllık rakamlara bakıldığında Türkiye rakamlarının üzerinde bir üretim artışı kaydetmiştir. Türkiye genelinde üretilen sebzenin(karpuz dahil) %5,9 u Adana ilinden Türkiye genelinde üretilen karpuz ürününün %20,18 i Adana ilinden 3. HAYVANCILIK Büyükbaş: Adana ili geneline bakıldığında son 5 yıllık verilerde kültür sığırda %344 lük artış oranıyla en yüksek artış gerçekleşmiştir. Melez sığırda %47, yerli sığırda ise %6l artış görülmüştür. Manda sayısında ise son 5 yılda %67 lik bir gerileme görülmektedir. Türkiye genelinde sığır(kültür) %60, sığır(melez) %30 ve manda sayılarında %24 lük artışlar gözlenmekle beraber sığır(yerlide) %14 gerileme yaşanmıştır. Türkiye genelinde yetiştirilen büyükbaş hayvanların %2 si Adana ilinden Küçükbaş: Adana ili geneline bakıldığında son 5 yıllık verilerde keçi %181 lik bir artışla en yüksek gelişmeyi gerçekleştirmiştir. Koyunda (yerli) %51 lik artış görülmüştür. Koyun (merinos) sayısında ise son 5 yılda %36 lık bir gerileme yaşanmıştır. Türkiye genelinde keçi %47, koyun (yerli) %13 ve koyun (merinos) sayılarında %50 lik artışlar yaşanmıştır. Türkiye genelinde yetiştirilen küçükbaş hayvanların %1,84 ü Adana ilinden Kümes: Adana ili geneline bakıldığında son 5 yıllık verilerde et tavuğu sayısı %20 gerilerken yumurta tavuğu sayısında %44 lük artış yaşanmıştır. Kaz ve ördek sayılarında %24 ve %28 artış yaşanırken hindi sayısında %50 lik düşüş gözlenmiştir. Tavuk sayılarında Türkiye geneli Adana ili ile paralellik göstererek

son 5 yılda et tavuğu sayısı %7 gerilerken yumurta tavuğu sayısında %34 lük artış göstermiştir. Türkiye genelinde hindi, kaz ve ördek sayıları %15, %36 ve %24 gerilemiştir. Türkiye genelinde yetiştirilen kümes hayvanların %1,72 si Adana ilinden 4. TARIMSAL ÜRÜN İHRACATI Adana ili 2010 2012 yılları arası tarım ürünleri ihracat rakamlarına baktığımızda; Su ürünleri ve hayvancılık mamullerinde %267,83, Deri ve deri mamullerinde %197,34, Süs bitkileri ve mamullerinde %125,98 Meyve - sebze mamullerinde %47,16, Ağaç mamulleri ve orman ürünlerinde %45,70, Tekstil maddelerinde %44,17, Hububat/bakliyat ve yağlı tohumlarda %4,49, Kuru meyve mamullerinde % 4,30 artışlar yaşanmıştır. Yaş meyve ve sebze ürünlerinde toplam %99,88, zeytin ve zeytinyağı ürünlerinde %30,18 ve fındık ve mamullerinde %15,58 gerileme olmuştur. Adana ili toplam tarımsal ve hayvansal ürünleri ihracatında 2010 2012 yılları arasında %40,49 artış gözlenmiştir.

TÜRKİYE TAHILLAR ADANA TAHILLAR 2008 2009 2010 2011 2012 Ürün adı Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim 2008-2012 Ekim Değişim % 2008-2012 Üretim Değişim % Buğday 2.217.034 899.461 2.212.060 788.778 2.176.246 709.017 2.120.221 759.020 1.991.870 785.352-10,16-12,69 Mısır (Dane) 1.117.530 1.036.626 985.597 894.099 860.354 748.160 895.092 760.744 792.289 682.462-29,10-34,17 Çeltik 1.044 624 2.040 1.141 1.189 845 706 531 656 422-37,16-32,37 Arpa 54.423 13.676 61.712 12.894 63.190 13.971 60.520 14.590 51.470 13.665-5,43-0,08 Çavdar 1.500 300 1.500 300 1.042 200 1.000 200 1.000 200-33,33-33,33 Yulaf (Dane) 1.550 315 1.500 300 1.500 300 1.500 300-100,00-100,00 Tritikale Dane 1.000 200 1.000 230 1.000 230 1.000 230 1.400 490 40,00 145,00 Sorgum (Dane) 234 159 200 152 150 113 150 113 #SAYI/0! #SAYI/0! Buğday 80.900.000 17.782.000 81.000.000 20.600.000 81.034.000 19.674.000 80.960.000 21.800.000 75.296.394 20.100.000-6,93 13,04 Mısır(Dane) 5.950.000 4.274.000 5.920.000 4.250.000 5.940.000 4.310.000 5.890.000 4.200.000 6.226.094 4.600.000 4,64 7,63 Çeltik 995.000 753.325 967.541 750.000 990.000 860.000 994.000 900.000 1.197.247 880.000 20,33 16,82 Arpa 29.500.000 5.923.000 30.100.000 7.300.000 30.400.000 7.250.000 28.688.331 7.600.000 27.487.664 7.100.000-6,82 19,87 Çavdar 1.259.620 246.521 1.387.784 343.330 1.410.000 365.560 1.276.530 365.750 1.432.216 370.000 13,70 50,09 Yulaf(Dane) 910.355 196.099 927.780 218.286 883.900 203.870 858.626 218.040 893.267 210.000-1,88 7,09 Tritikale(Dane) 273.952 93.723 283.769 98.716 268.530 93.270 297.829 103.797 322.268 105.000 17,64 12,03 Sorgum (Dane) 367 114 758 390 314 220 263 180 152 114-58,58 0,00

TÜRKİYE YAĞLI TOHUMLAR ADANA YAĞLI TOHUMLAR 2008 2009 2010 2011 2012 Ürün adı Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim 2008-2012 Ekim Değişim % 2008-2012 Üretim Değişim % Soya 32.090 12.220 38.680 14.621 157.508 60.034 172.642 68.877 198.802 75.922 519,51 521,29 Yerfıstığı 92.320 34.819 103.750 39.213 107.650 39.715 96.204 34.736 177.301 60.764 92,05 74,51 Ayçiçeği 284.315 65.497 403.480 90.095 376.986 78.797 399.590 103.921 399.863 108.283 40,64 65,33 Susam 6.952 532 9.610 823 30.175 3.392 18.580 2.185 15.433 1.427 121,99 168,23 Kolza (Kanola) Pamuk Tohumu (Çiğit) 8.585 2.450 4.100 1.220 985 249 1.107 308 1.000 500-88,35-79,59 495.027 132.668 558.679 163.084 479.200 147.379 567.723 182.668 455.836 141.541-7,92 6,69 Soya 94.444 34.461 105.210 38.442 234.727 86.540 264.209 102.260 315.990 122.114 234,58 254,35 Yerfıstığı 248.376 85.274 253.345 90.081 274.500 97.310 254.711 90.416 373.881 122.780 50,53 43,98 Ayçiçeği 5.800.000 992.000 5.840.000 1.057.125 6.414.000 1.320.000 6.557.000 1.335.000 6.046.160 1.370.000 4,24 38,10 Susam 292.236 20.338 280.916 21.036 318.242 23.460 266.455 18.000 292.063 16.221-0,06-20,24 Kolza (Kanola) Pamuk Tohumu (Çiğit) 281.000 83.965 327.767 113.886 312.496 106.450 268.298 91.239 295.421 110.000 5,13 31,01 4.950.000 1.077.440 4.200.000 1.021.200 4.806.500 1.272.800 5.420.000 1.527.360 4.884.963 1.373.440-1,31 27,47

TÜRKİYE ADANA TÜRKİYE TURUNÇGİLLER ADANA TURUNÇGİLLER 2008 2009 2010 2011 2012 Ürün adı Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim 2008-2012 Ekim Değişim % 2008-2012 Üretim Değişim % Portakal 139.956 312.951 138.690 445.315 142.676 387.910 129.493 353.160 131.925 307.832-5,74-1,64 Mandalina 83.545 247.930 84.705 273.422 95.807 241.289 107.133 236.987 109.097 236.731 30,58-4,52 Limon 53.871 62.373 53.830 94.164 64.150 111.900 70.337 145.948 71.626 133.918 32,96 114,71 Greyfurt (Altıntop) 38.607 99.926 38.620 126.618 43.413 141.394 46.494 150.990 47.318 163.295 22,56 63,42 Turunç 50 2.179 50 1.958 100 1.397 100 1.145 102 1.145 104,00-47,45 Portakal 516.353 1.427.156 524.533 1.689.921 532.362 1.710.500 548.170 1.730.146 562.472 1.661.111 8,93 16,39 Mandalina 304.991 750.608 314.048 836.869 329.928 848.390 342.728 861.978 360.006 866.203 18,04 15,40 Limon 251.608 672.452 250.827 783.587 253.603 787.063 245.521 790.211 265.628 710.211 5,57 5,62 Greyfurt (Altıntop) 53.889 167.765 54.628 190.973 60.634 213.768 64.272 218.988 65.143 226.738 20,88 35,15 Turunç 942 3.090 902 2.901 642 2.346 474 2.170 471 2.132-50,00-31,00 2008 2009 2010 2011 2012 Ürün adı Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim Ekim Üretim 2008-2012 Ekim Değişim % 2008-2012 Üretim Değişim % Zeytin 102.297 16.511 106.121 20.727 106.707 29.001 107.940 34.459 114.430 40.749 11,86 146,8 Meyve 117.099 78.542 119.215 80.751 129.761 118.867 143.540 131.611 148.981 154.567 27,23 96,8 Sebze 320.518 1.370.515 328.976 1.418.207 319.789 1.420.279 312.400 1.382.465 312.292 1.414.161-2,57 3,18 Tekstilde Ham Bitki 495.027 224.099 558.679 275.480 479.200 248.950 567.723 308.560 455.836 239.091-7,92 6,69 Zeytin 7.743.701 1.464.248 7.784.125 1.290.654 7.840.313 1.415.000 7.984.926 1.750.000 8.137.650 1.820.000 5,09 24,3 Meyve 20.625.489 12.290.639 20.497.872 12.920.874 21.085.357 12.927.976 21.722.642 13.062.001 22.716.481 13.972.353 10,14 13,68 Sebze 8.643.132 27.218.319 8.418.144 26.780.395 8.362.199 25.997.195 8.214.624 27.547.462 8.725.103 27.752.706 0,95 1,96 Tekstilde Ham Bitki 4.950.000 1.820.000 4.200.000 1.725.000 4.806.500 2.150.000 5.420.000 2.580.000 4.884.963 2.320.000-1,31 27,47