Karar N0:788 17.03.2006 - KARAR-

T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLÎSİ Karar N0:788 17.03.2006 - KARAR- Yenimahalle İlçesi 17032 ada 1 sayılı parselde 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar plan değişikliğinin onayına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonunun 17.03.2006 gün ve 178 sayılı raporu Büyükşehir Belediye Meclisinin 17.03.2006 tarihli toplantısında okundu. Konu üzerinde yapılan görüşmelerden sonra; Emlak İstimlak Daire Başkanlığı, Taşınmazlar Şube Müdürlüğünün 02.02.2006 tarihli yazıları ile / Mülkiyeti Belediyemize ait ticaret; kullanımındaki 17032 ada 1 no lu parselin ticaret akaryakıt ve LPG ikmal istasyonu kullanımına dönüştürülmesi talep edildiği, -Emlak İstimlak Daire Başkanlığı,Taşınmazlar Şube Müdürlüğünün yazısı ile, Mülkiyeti Belediyemize ait ticaret kullamrmndaki 7032 ada 1 nolu parselde belediyemize gelirgetirmesi maksatı ile ticaret kullanımına ilaveten Akaryakıt ve LPG İstasyonunun, yapılabilmesi için İmar planı değişikliğinin yapılmasının istenildiği, -Daha önce 22.06.2005 gün ve 7256 sayılı, İmar Dairesi yazısı ile anılan parselin Akaryakıt İstasyonu ayrılması yerine Çayyolu Toplu Konut Alam içerisinde bulunan ve Ana Bulvarlara cepheli Belediyemize" ait mülklerden Akaryakıt İstasyonu şartlarına uygun bir alanın önerilmesi halinde konunun değerlendirilebileceğinin belirtildiği,. -17032 ada 1 parselin; Ankara Büyükşehir Şehir Belediye Meclisinin 08.10.1985 gün ve 342 sayılı kararıyla onaylanan Çayyolu Toplu-Konut Alam l.etap 1/1000 ölçekli -Mevzi İmar Planı Kapsamında İnşaat emsali E:0.80,yapıyüksekliği.h:7.50m,yapı yaklaşma mesafeleri her yönde 5.00m olarak belirlenmiş olan Ticaret kullanımında kaldığı, - -Anılan parselin, Eskişehir Devlet Yolu ile 40.00m. genişliğindeki Ağaçlandırma bandı ile ayrılan Çayyolu Toplu Konut Alam 1. Etap Ünite Merkezinde kaldığı, doğusunda Resmi Kurum, Alanı batısında Kreş güneyinde Özel Köksal Toptan Lisesi ile çevrelendiği,anı lan parsellere trafik ulaşımının Eskişehir Devlet Yoluna paralel 15.00 m.lik genişliğindeki servis yolu ile sağlandığı, Talep üzerine İmar Daire Başkanlığınca hazırlanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinde; -Mülkiyeti Büyükşehir Belediyesine ait olan 3777m2 alana sahip 17032 ada 1 nolu Ticaret parselinin inşaat Emsali E: 0.80, Hmax: 7. 50 m, ve yapı yaklaşma mesafeleri aynen korunmak suretiyle kullanımı "Ticaret+Akaryakıt ve LPG Satış ve Servis İstasyonu" şeklinde değiştirildiği, -"Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik" kapsamında Bölünmüş yol kenarındaki tesisler için proje örneğine göre Ankara-Eskişehir Karayoluna 7.00 m.lik yollar ile giriş ve çıkış bağlantıları oluşturulduğu. -"Akaryakıt ve LPG Satış ve Servis İstasyonu" emsalinin ticaret emsalinin içinde toplam inşaat alanının %25'ini geçmeyeceğinin plan notlarında belirtilmiş olduğu,

T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLÎSİ Karar N0:788 17.03.2006 -Sanayi ve Ticaret Bakanlığının "Mecburi Standart Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" ile uygulamaya konulan TS 12820 "Akaryakıt İstasyonları-Emniyet Kuralları "standardı asgari emniyet mesafesi tablosunda,akaryakıt ünitelerinin(hastane,okul,arsa sınırı), na 50.00m, umuma açık yerlere azami 30.00m mesafede önerildiği,ancak üzerine herhangi bir yapı olmayan ve yangına dayanıklılık süresi TS EN 1365-1 'e göre, (en az 4 saat olan en az 50 cm kalınlığında ve en az 3m yüksekliğinde betonarme) bir koruma duvarı yapılması durumunda bu mesafe 25 m olabileceği, -Sıvılaştırılmış Petrol Gazlarına (LPG) İlişkin Yönetmelik kapsamında "LPG ikmal istasyonları ve bu istasyonlarda bulunan depolama tankları, dispanserler, pompa ve aksamı vb gibi yerlerin komşu arsa sınır,okul, hastane" binalar, bunun gibi yerlere uzaklıkları TS 11939 standardına uygun olacaktır "denildiği,yapılacak tesisin çevredeki okul binaları göz önüne alınarak 50.00m mesafede yapılması gerektiği,, Bu doğrultuda; 1-Ticaret kullanımı içinde ''Akaryakıt ve LPG Satış ve. Servis İstasyonu" kullanımı yer alacaktır. E:0.80 h:7.50, Akaryakıt ve LPG Satış, ve Servis İstasyonu inşaat alam, toplam inşaat alanının %25'ini geçmeyecektir. h=7.50m olacakta.. 2-Sanayi ve Ticaret Bakanlığının 24.05.2004 gün 25462 sayılı Resmi Gazete yayınlanan "Mecburi Standart Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" ile uygulamaya konulan TS 12820 "Akaryakıt Îstasyonları -Emniyet Kuralları "standardı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca 09.03.200 E gün 24337 sayılı Resmi Gazete yayınlanan TS 11939 LPG ikmal istasyonu- Karayolları Taşıtları için Emniyet Kuralları Standardına uyulması,6.01~ 1998 tarih ve 23222 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelikle değişik "Karayolları Kenarında Yapılacak Ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmeliğe", 10.08.2005 gün ve 25902 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak Gayri Sıhhi Müsseseler Yönetmeliğini,yürürlükten kaldıran "İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlandırma Yönetmeliği", ne 17. 06.2004 gün ve 25495 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "-Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği",ne 16.12.2004 gün ve 25672 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "ÇED yönetmeliğine 07.08.2003 gün ve 25192 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelikle değişik "Sıvılaştırılmış Petrol Gazlar (LPG) İle Çalışan Motorlu Taşıtlar İçin İkmal İstasyonlarının Kuruluş, Denetim, Emniyet Ve Ruhsatlandırma İşlemlerine İlişkin Yönetmelikle uyulacaktır. 3-Yer seçim izni ve Geçiş yolu ön izin belgesi alınmadan mimari proje onayı yapılamaz., / 4-Belirtilmeyen hususlarda 3194 sayılı İmar Kanunu, Ankara Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği geçerlidir, şeklindeki plan hükümleri plan üzerinde belirtildiği, Hususları tespit edilmiş olup, Konunun ve İmar Daire Başkanlığınca hazırlanan 1/5000 Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Plan değişikliklerinin, 5216 Sayılı Kanunun ilgili maddeleri uyarınca "onayı'ına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu raporu oylanarak oyçokluğu ile kabul edildi. Meclis 1.Başkan V Katip Katip Yusuf YALÇINKA Y A

T.C. ANKARA ONUNCU İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIGI'NA BİLİRKİŞİ RAPORU ESAS NO: DAVACI: DAVALI: KONU: 2006 / 1928 Hüsamettin Öztürk, Yasin Demirci Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2005 gün ve 788 sayılı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği kararmın iptali istemi. Bilirkişi Kurulumdan, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin dava konusu edilen 17.03.2005 gün ve 788 sayılı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği kararının konuya ilişkin yasa ve yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığı; plan değişikliğinin zorunluluktan kaynaklanıp kaynaklanmadığı; Nazım İmar Planı değişikliği ile birlikte yasal olarak öngörülen ilçe belediyesinin bir yıllık uygulama imar planı yapma süresinin beklenip beklenmediği; imar mevzuatı açısından davalı idarenin uygulama imar planı değişikliği yapmaya yetkili olup olmadığı; plan değişikliğiyle Akaryakıt ve LPG kullanımı getirilen taşınmazın bu kullanımlara ilişkin mevzuata uygun olup olmadığı; plan değişikliğinin şehircilik ve planlama ilkelerine, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olup olmadığının saptanması istenmiştir. KEŞİF VE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ t Mahkemenizce verilen karara dayanarak 12.06.2007 günü naip üye Sn. Kadir Say başkanlığında dava konusu yerde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmıştır. DOSYA İNCELEMESİ Raporun bu bölümünde-dava konusu olaya ilişkin dosyada yer alan bilgi ve belgelerin bir dökümü yapılacaktır. 24.07.2006 Davacılar tarafından Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2005 gün ve 788 sayılı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği kararının iptali istemi ile dava açılmıştır. Dava dilekçesinde: - Yenimahalle ilçesi 17032 ada 1 sayılı parselde plan değişikliğine ilişkin yasa ve yönetmelikteki zorunluluk gerektiren durumlardan hiçbirinin mevcut olmamasına rağmen davalı idare tarafından rant elde etme amacıyla plan değişikliği kararı alındığı; - Davalı idarenin 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasasının 7. maddesine aykırı olarak ilçe belediyesinin bir yıllık uygulama imar planı yapma süresini beklemeden uygulama imar planı değişikliği yaptığı, - Taşınmazın Ankara Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde olmasının bu taşınmaza ilişkin imar uygulamasında ayrıcalık ve imar eşitsizliğine ilişkin düzenleme yapılması için yeterli olmadığı, - Dava konusu işlem ile akaryakıt ve LPG kullanımı getirilen taşınmazın bu kullanımlara ilişkin mevzuat hükümlerinin aradığı koşulları yerine getirmediği; taşınmazın komşu parselinde kreş ve okul bulunduğu; Belirtilerek yürütmenin durdurulması ve dava konusu işlemin iptali istenmektedir. 21. 90.2006 Davalı idare tarafından verilen cevap dilekçesinde, 17032 ada 1 sayılı parselin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin 08.10.1985 gün ve 342 sayılı kararı ile onaylanan Çayyolu Toplu Konut Alanı 1. Etap 1/1000 ölçekli Mevzi İmar

Planı Kapsamında İnşaat emsali E:0.80 yapı yüksekliği h:7.50m ve yapı yaklaşma mesafeleri her yönde 5.00m olarak belirlenmiş olarak Ticaret kullanımında kaldığı; - Parselin Eskişehir Devlet Yolu ile 40 m genişliğindeki Ağaçlandırma bandı ile ayrılan Çayyolu Toplu Konut Alanı 1. Etap ünite Merkezinde kaldığı: doğusunda Resmi Kurum alanı, batısında kreş, güneyinde Özel Koksal Toptan Lisesi ile çevrelenmiş olduğu; trafik ulaşımının Eskişehir Devlet Yoluna paralel 15 m genişliğindeki servis yolu ile sağlandığı; - 3777 m2 alana sahip parselin inşaat emsali E:0.80, Hmax: 7,50 m ve yapı yaklaşma mesafeleri aynen korunmak suretiyle kullanımının "Ticaret + Akaryakıt ve LPG satış ve servis istasyonu" şeklinde değiştirildiği; - Plan üzerinde "Ticaret kullanımı içinde Akaryakıt ve LPG satış ve servis istasyonu kullanımı yer alacaktır. E:0.80 h:7.50, Akaryakıt ve LPG satış ve servis istasyonu inşaat alanı toplam inşaat alanının %25'ini geçmeyecektir" şeklinde ve "TS12820 Akaryakıt İstasyonları Emniyet Kuralları standardı ve 11939 LPG İkmal İstasyonu Karayolları Taşıtları için Emniyet Kuralları Standardına, Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmeliğe" ve diğer ilgili ruhsat ve işletme yönetmeliklerine uyulacağı yönünde plan notları bulunduğu; 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasasının 7. maddesi c bendinde "Kanunlarla Büyükşehir Belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleri ile ilgili her ölçekteki imar planlarını, parselasyon planlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluğu" olarak belirtildiği; 03.07.2005 gün ve 5393 sayılı Belediye Kanununun Belediyelerin yetkileri ve imtiyazları başlıklı 15. maddesinin h bendinde "Mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynı hak tesis etmek" gibi kanunla verilmiş yetkileri bulunduğu; - Belediyenin Emlak İstimlak Daire Başkanlığı Taşınmazlar Şube Müdürlüğünün yazıları ile belediyeye gelir getirmesi maksadıyla mülkiyeti Büyükşehir belediyesine ait olan dava konusu parselde ticaret kullanımına ilaveten Akaryakıt İstasyonunun yapılabilmesi için imar planı değişikliğinin yapılmasının istendiği; - Sağlanacak gelirin kamuya yönelik hizmetler için kullanılacağı; - 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasasının 7. maddesi c bendinde "her ölçekteki imar planlarını, parselasyon planlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak" Büyükşehir belediyesinin görev yetki ve sorumluluğu altında olduğundan, ilçe belediyesinin uygulama imar planı yapma süresinin beklenilmeyeceği; - Akaryakıt ve LPG kullanımlarının kreş ve temel eğitim alanlarına etkisi düşünülerek, TS 12820 "Akaryakıt İstasyonları - Emniyet Kuralları" standardı ile TS 11939 standardında asgari emniyet mesafesi tablosuna uyulması gerektiği yönünde plan notları getirildiği; - TS 12820 standardına göre akaryakıt ünitelerinin hastane okul arsa sınırına azami 50 m mesafede, umuma açık yerlere azami 30 m mesafede olmasının önerildiği; ancak üzerinde herhangi bir yapı olmayan ve yangına dayanıklılık süresi TS EN 1365-1 'e göre en az 4 saat olan en az 50 cm kalınlığında ve en az 3 m yüksekliğinde betonarme bir koruma duvarı yapılması durumunda bu mesafenin 25 m olabileceği; TS 11939 standardına göre yapılacak LPG tesisinin çevredeki okul binaları göz önüne alınarak 50 m mesafede yapılması gerektiği; - Dava konusu taşınmazın bu emniyet mesafelerini sağlayacak büyüklükte olduğu; Belirtilmektedir. 26.10.2006 Davacılar tarafından verilen davalı idareye cevap dilekçesinde dava dilekçesindeki iddialar yinelenerek dava konusu işlemin iptali istemi tekrarlanmaktadır. DEĞERLENDİRME

Dava Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2006 gün ve 788 sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği yapılması yönündeki işlemin iptali istemi ile açılmıştır. Dava konusu imar planı değişiklikleri ile Ankara Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde olan Yenimahalle ilçesi 17032 ada 1 sayılı parsel için yeni yapılaşma ve kullanım kararları getirilmektedir. Dava konusu parseli de kapsayan Çayyolu Toplu Konut Alanı 1. Etap 1/1000 ölçekli Mevzi İmar Planı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 08.10.1985 gün ve 342 sayılı kararı ile onaylanmıştır. Bu plan kapsamında dava konusu alan için yapılaşma koşulları inşaat emsali E:0.80, yapı yüksekliği h:7.50m ve yapı yaklaşma mesafeleri her yönde 5.00m şeklinde belirlenirken alan kullanımı Ticaret olarak belirlenmiştir. Davaya konu olan Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 17.03.2006 gün ve 788 sayılı kararından ve dava dosyasındaki belgelerden anlaşıldığı üzere, söz konusu plan değişikliklerinin temel nedeni Büyükşehir Belediyesi Emlak ve İstimlak Daire Başkanlığı, Taşınmazlar Şube Müdürlüğünün belediyeye gelir getirmesi açısından söz konusu parselde ticarete ilave olarak akaryakıt istasyonu yapılabilmesi yönünde plan değişikliği talebidir. Yine dava konusu meclis kararından anlaşıldığı üzere, bu talebe yamt olarak, Büyükşehir Belediyesi İmar Daire Başkanlığı tarafından 22.06.2005 gün ve 7256 sayılı yazıda dava konusu parselin akaryakıt istasyonu olarak ayrılmasının uygun olmadığı belirtilmiştir. Ancak Taşınmazlar Şube Müdürlüğünün 02.02.2006 gün ve 0.15.03.760 sayılı yazısı sonucunda İmar Daire Başkanlığının da bu talebi kabul ederek plan değişikliklerini hazırladığı ve 15.03.2006 gün ve 2205-965 sayılı yazısıyla Büyükşehir Belediye Başkanlığına sunduğu görülmektedir. Plan değişikliğinde inşaat alanı, yani yoğunluk kararları ile yapı yüksekliği ve yapı yaklaşma mesafesi koşullarının korunduğu; ancak ticaret kullanımına ek olarak Akaryakıt ve LPG Satış ve Servis İstasyonu kullanımının toplam inşaat alanının %25'ini geçmeyecek şekilde olması kaydıyla önerildiği görülmektedir. Dava konusu işleme yönelik üç temel itiraz ve iddia bulunmaktadır: Parselin akaryakıt istasyonu kullanımı için uygun olup olmadığı; plan değişikliğini gerektiren zorunlu koşulların oluşup oluşmadığı; ve son olarak uygulama imar planı değişikliği yapma yetkisinin Büyükşehir belediyesince kullanılmasının ilgili yasalar çerçevesinde yetki aşımı olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği. Bilirkişi Raporu, dava konusu idari işlemi bu üç konu başlığı altında aşağıdaki bölümlerde ayrıntılı olarak irdelemektedir. 1. Plan değişikliği ile getirilen Akaryakıt ve LPG İstasyonu kararının incelenmesi Ticaret kullanımı ile beraber Akaryakıt ve LPG Satış ve Servis İstasyonu önerilen 17032 ada 1 sayılı parselin batı yönünde bitişiğindeki parselde Kreş kullanımı; doğu yönündeki bitişik parselde Yönetim ve Resmi Tesis kullanımı; güney yönünde 15 m genişliğinde taşıt yolu ile ayrılan parselde ise Temel Eğitim alanı bulunmaktadır. Temel Eğitim Alanının batısında, yani davaya konu parselin güneybatısında Sosyal Kültürel Tesis kullanımı bulunmaktadır. Tüm bu kullanımlardan anlaşıldığı üzere söz konusu parseli içine alan bu bölge, halen yürürlükte olan ve Ankara Büyükşehir Belediyesinin 08.05.1985 gün ve 383 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Çayyolu Toplu Konut Alanı Nazım İmar Planı uyarınca da bir altmerkez olarak tasarlanmış olup, gelişmekte olan bu toplu konut alanının sosyal, kültürel, idari, ticari ve eğitim merkezi olarak öngörülmüştür. Bu nedenle de söz konusu parselin çevresinde kullanım oranının görece yüksek olması beklenen, kamuya açık, önemli çekim noktaları işlevi görebilecek ve bu nedenle de akaryakıt ve LPG istasyonunun olası risklerinin son derece sakıncalı olabileceği kullanımlar bulunmaktadır. Dava dosyasındaki belgelerde de vurgulandığı üzere, ilgili TS 12820 standardına göre bu parselin bitişikteki kreş ve güneydeki temel eğitim parsel sınırlarına 50 m mesafede olması, doğudaki yönetim resmi tesis akanına ise (kamuya açık kullanım özelliği nedeniyle) 30 m mesafede olması gerekmektedir. Plan Notlarında özellikle vurgulanan bir koşul, üzerinde herhangi bir yapı olmayan ve yangına dayanıklılık süresi TS EN 1365-1 'e en az 4 saat olan en az 50 cm kalınlığında ve en az 3 m yüksekliğinde betonarme bir koruma duvarı yapılması durumunda bu mesafenin 25 m olabileceğidir. Dava konusu parsel komşu parselleriyle beraber incelendiğinde görüldüğü üzere (EK-1), batıdaki kreş parsel sınırından 50 m, doğudaki Yönetim Resmi Tesis Alanından 30 m, ve güneydeki temel eğitim alanından 50 m mesafe bırakıldığında, parselde akaryakıt ve LPG istasyonu yapımı için alan kalmamaktadır (ne genişlik olarak Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik uyarınca 40 m genişlik koşulu 4 sağlanabilmektedir; ne de gerekli parsel derinliği elde edilebilmektedir). Bu durumda, yukarıda belirtildiği gibi Plan Notlarında vurgulanan 25 m mesafe koşuluna uygun bir yapılaşmanın Büyükşehir belediyesince öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Bu durumda, her komşu parselden 25 m mesafe bırakılarak dava konusu parselde akaryakıt ve LPG istasyonu için alan oluşturulacağı, ve bu durumda 3

ilgili koşulu sağlamak açısından istasyonun üzerinde herhangi bir yapı olmayacağı anlaşılmaktadır. Öte yandan, plan notlarında akaryakıt ve LPG istasyonunun parseldeki toplam inşaat alanının %25'i oranında olacağı belirtilmekte, ve kullanım kararından da parselin geri kalanında ticaret alam gelişimi öngörüldüğü bilinmektedir. Söz konusu parselde hem Akaryakıt İstasyonu hem de Ticaret alanının beraber yer alması ise olanaklı görülmemektedir: Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik uyarınca 40. Madde'ye ve Ek-7 ile Ek-8'te verilen proje örnekleri şemalarına göre akaryakıt istasyonu kullanımının cephe genişliği en az 40 metre olmalıdır. Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmeliğin 41. Maddesi'nde akaryakıt istasyonuna mesafe şaftı getirilen binalar arasında ticari binalar yer almakta ve mesafenin en az 25 m olması gerektiği belirtilmektedir. Bu durumda 80 metre genişliğindeki dava konusu parselde, en fazla olanak tanıyan koşul (veya senaryo) dikkate alınarak, akaryakıt servis istasyonu parselin doğu tarafında konumlandırılırsa (EK-2) (Yönetim Resmi Tesis parsel sınırından 25 metre mesafe verildiğinde tam olarak dava konusu parselin çekme mesafesine denk gelmektedir), 40 metre genişlik akaryakıt istasyonu için verildikten soma 25 metre mesafe ticaret alanı için verildiğinde, geriye 10 metrelik parsel genişliği kalmakta; bunun 5 metresi de çekme mesafesi olduğu için ticaret yapısına 5 metre genişliğinde alan kalabilmektedir. Dolayısıyla, ya bu parselde ticaret alanı yapılmayacak ve sadece akaryakıt istasyonu yer alacaktır; ya da emniyet mesafe koşullarına uygun olmayan bir yapılaşma gerçekleştirilecektir. (Ticaret yapısıyla akaryakıt yapısının emniyet mesafeleri koşuluna uymayan şekilde yakın oluşturulacağı anlaşılmaktadır.) Bu inceleme, davaya konu parselin akaryakıt ve ticaret gelişimi için uygun olmadığını, her iki kullanımın emniyetli mesafeler sağlanarak bir arada oluşturulmasının bu parsel koşullarında mümkün olmadığını göstermektedir. Bu koşullar nedeniyle, parselde tek başına akaryakıt ve LPG istasyonu oluşturulması durumunun da planlama yaklaşımları ve alanın özellikleri açısından değerlendirilmesi gerekir. Yukarıdaki incelemeden anlaşıldığı üzere bu parselde akaryakıt istasyonu yapılabilmesinin tek koşulu çevredeki kreş ve temel eğitim alanından 50 metre değil 25 metre mesafe koşulunu sağlayacak önlemin alınması, yine doğudaki Yönetim Resmi Kurum parselinden 30 metre değil 25 metre mesafeye olanak verecek koşulun sağlanması ile olabilecektir. Ticaret kullanımının emniyetli mesafelerde sağlanmasının mümkün olmadığı ve dolayısıyla sadece akaryakıt istasyonu kullanımının gerçekleştirilebildiği böyle bir gelişme, anılan standartlar ve yönetmelik açısından konmuş olan azami mesafeleri sağlasa da, planlama esasları ve şehircilik ilkeleri açısından sakıncalı olan ve istenmeyen bir durum yaratmaktadır: Bir toplu konut gelişme alanının merkezi bölgesi olarak tespit edilmiş olan, ve sosyal, kültürel, idari, ticari, eğitim alanlarının toplandığı merkezi ve dolayısıyla en fazla kamu kullanımı olması beklenen bir alanda sağlık ve güvenlik tehlike riski yüksek bir kullanım önerilerek yaşam güvenliği tehlikeye atılmaktadır. Planlama esasları ve şehircilik ilkeleri açısından, akaryakıt/lpg istasyonlarının kentin merkezi ve çok kullanılan bölgelerinde değil, çeper alanlarında ve yoğun kullanılan bölgelerden mümkün olduğunca uzakta yer alması gerekir. Bir plan değişikliği kararı ile, toplu konut gelişme alanının ticari/idari merkezi olarak (ve dolayısıyla bölgede bir altmerkez olarak) tasarlanmış bir alanın içine akaryakıt/lpg istasyonu önerilmesi doğru bir yaklaşım değildir. Ne kadar önlem alınırsa alınsın, merkezdeki yoğun kullanımlar ve özellikle kreş/okul alanları dikkate alındığında, bu parselde akaryakıt/lpg kullanımının riskleri ve sakıncaları olduğu açıktır ve dolayısıyla planlama esasları ve şehircilik ilkeleri çerçevesinde yapılması gereken bu kullanım için bu parsel dışında alternatif alan aranması yönünde olmalıdır. Aşağıdaki,bölümde, plan değişikliği yapımı açısından konu ele alınırken, bu plan değişikliği ve beraberinde getirdiği akaryakıt istasyonu kullanımının bu parselde çözülmesi yönünde zorunluluk olup olmadığı konusuna da ayrıca değinilecektir. 2. Plan değişikliği yapılması yönündeki zorunluluk ve gerekçelerin incelenmesi Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik'in 3. maddesinde Plan Değişikliği "Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir" ifadesiyle tanımlanmaktadır ve her ölçekte planı kapsamaktadır. Zorunlu koşullar oluşmadan yapılan plan değişiklikleri sonucunda, hem İmar Planlarının ortaya koyduğu genel ilkeler zedelenmekte hem de planın nitelikleri bozulmaktadır. Bir plan değişikliğine yol açabilecek zorunlu koşullar, değiştirilmesi istenen planın kararlarının ve diğer özelliklerinin herhangi bir nedenle planlama esasları, kamu yararı ve şehircilik ilkeleri bakımından yetersiz kalması durumunda ortaya çıkabilir. Örneğin, önceden kestirilemeyen nüfus artışları (göç olgusu nedeni ile de olabilir), doğal afetlerin tetiklediği

olaylar (atıl fayların tetiklerime olasılığının ortaya çıkması da dahil), plana konu olan yörenin doğal ve insan yapımı ekonomik kaynaklarının işlevini yitiımesi veya yeni kaynakların ortaya çıkması zorunlu koşulların oluşması için yeterli olabilir. Dava konusu parselde plan değişikliği yapılarak ticaret kullanımına ek olarak Akaryakıt ve LPG Satış ve Servis İstasyonu kullanımı getirilmesinin temel gerekçesi Ankara Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde bulunan bu parselden belediyeye gelir artışı sağlanmasıdır. Elbette belediyeler, belediye sınırları içinde taşınmazlar satın alarak gelecekte oluşacak kentsel gelişmenin yönlendirilmesi ve teşvik edilmesinde daha aktif bir rol oynayabilir ve bu gelişmenin bir sonucu olarak mülkiyetlerindeki taşınmazlardan gelir elde edebilirler. Öte yandan, belediyeye gelir artışı sağlanması amacıyla belediye mülkiyetindeki bir kullanımın daha fazla gelir getirici kullanımları içerecek şekilde yeniden belirlenmesi için imar planı değişikliği yapılması Bilirkişi Kurulumuzca son derece sakıncalı bulunmaktadır: Belediye mülkiyetinde gelir artışı yaratmak bir plan değişikliğinin gerekçesi olamaz, plan değişikliği yapılmasını zorunlu kılan bir koşul olarak değerlendirilemez; dolayısıyla anılan Yönetmeliğe açıkça aykırıdır. Geçerli bir gerekçeden ve zorunlu koşullardan yoksun olarak plan değişikliğinin yapılmış olması plan bütünlüğünü ve sürekliliğini olumsuz etkilemekte, yukarıda değinildiği gibi bir altmerkez oluşumu öngören önceki planın bu odak merkez ilkelerini zedelemektedir. Bu yönüyle planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine, ve kamu yararı ilkesine açıkça aykırıdır. Özetlemek gerekirse, dava konusu işlemde, bir plan değişikliği işleminde olması zorunlu olan bilimsel, nesnel, ve teknik gerekçelerin hiçbirinin gerçekleşmediği görülmektedir. Yukarıdaki bölümde anlatıldığı üzere planlama esasları ve şehircilik ilkeleri açısından sakıncalı olan bir mekansal yapı içinde, kreş ve okul alanlarına yakınlığıyla riskler barındıran bir akaryakıt ve LPG istasyonunun, hiçbir zorunluluk olmadığı halde, bu parselde plan değişikliği yapılarak getirilmesi planlama esasları, şehircilik ilkeleriyle ve kamu yararı ilkesiyle bağdaşmamaktadır. 3. Uygulama İmar Planı yapma yetkisi açısından konunun irdelenmesi Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2006 gün ve 788 saydı kararı ile 17032 ada 1 sayılı parselde hem 1/5000 ölçeğinde nazım imar planı değişikliği hem de 1/1000 ölçeğinde uygulama imar planı değişikliği onanmıştır. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunumun 7. Maddesi Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemektedir. Buna göre 7.b maddesinde Büyükşehir Belediyesinin plan yapma yetkisine ilişkin olarak: (7.b.) "Çevre düzeni planına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırlan içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar planını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar planlarını, bu planlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon planlarını ve imar ıslah planlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar planlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak." ifadesi yer almaktadır. Bu tanımdan anlaşıldığı üzere 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu daha önceki kanunda olduğu gibi "nazım imar planı" yapma yetkisini Büyükşehir Belediyesine tanımıştır. Nazım imar planı için uygun olan ölçekler 1/5000 ve 1/25.000 ile bunların arasında kalan ölçekler olarak belirtilmiştir. Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını tanımlayan 7. maddede "uygulama imar planı" olan 1/1000 ölçekli plan yapma yetkisinin Büyükşehir Belediyelerinde olduğuna veya olabileceğine ilişkin bir ifade yer almamaktadır. Yukarıda alıntı yapılan 7.b maddesinin son kısmında yer alan ifadeden ise Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanıp onanan nazım imar planının (1/5000-1/25.000 ölçeklerinde) yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde ilçe belediyesi tarafından uygulama imar planı (1/1000 ölçeğinde) yapılmaması durumunda bu ölçekteki planı yapma yetkisinin Büyükşehir Belediyesine tanınabileceği anlaşılmalıdır. İlgili yasa maddesi kapsamında davaya konu işlem değerlendirildiğinde, Büyükşehir Belediyesinin 1/1000 ölçekli uygulama imar planını yapma yetkisini kullanmasını sağlayacak bir durumun oluşmadığı görülmektedir: Dava konusu 17.03.2006 gün ve 788 sayılı karar ile hem 1/5000 ölçekli nazım imar planı hem de 1/1000 ölçekli uygulama imar planı Büyükşehir Belediyesince yapılmış ve onanmıştır. 1/5000 ölçekli nazım imar planının yürürlüğe girmesinden itibaren geçen süre içinde ilçe belediyesince uygulama imar planının yapılmamış olması gibi bir durum söz konusu değildir. 5

Dolayısıyla, Büyükşehir Belediyesinin ilçe belediyesinin yetkisini kullandığı ve dolayısıyla 5216 sayılı kanunla kendisine verilen yetkisinin dışına çıktığı anlaşılmaktadır. Davalı idare Ankara Büyükşehir Belediyesi uyuşmazlık konusu işlemin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunumun 7.c maddesi uyarınca Ankara Büyükşehir Belediye Meclisince onandığını belirtmektedir. Anılan maddede: (7.c) "Kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar planlarını, parselasyon planlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak, 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak" ifadesi yer almaktadır. Kanunun 7.b maddesince Büyükşehir Belediyesinin plan yetkisi açık olarak 1/5000 ile 1/25.000 ve arasındaki nazım imar planı ölçekleri olarak tanımlanmış; sadece ilçe belediyesi tarafından bir yıl süreyle 1/1000 uygulama imar planının yapılmaması durumunda bu yetkinin Büyükşehir Belediyesince kullanılabileceği belirtilmiştir. 7.b maddesindeki bu tanımlama dikkate alındığında, 7.c maddesini Büyükşehir Belediyesinin 'her ölçekteki' imar planını 'koşulsuz' olarak yapma yetkisine sahip olduğu şeklinde yorumlamak hem hatalı hem de 7.b maddesiyle çelişecek bir yorumlama olacaktır. 7.c maddesi 'özel' koşulları belirtmekte olup, ancak özel bir kanun veya protokolle Büyükşehir Belediyesine geliştirilmesi için yetki verilmiş bir alanda (örneğin protokollerle belirlenmiş bir kentsel dönüşüm projesinde) kendisine 7.b maddesinde verilmiş olan plan yapma yetkilerine ek olarak diğer ölçeklerde de plan yapma yetkisini (protokolde açıkça belirtildiği durumda) kullanabileceği şeklinde anlaşılmalıdır. Dava konusu alanda Büyükşehir Belediyesine kanunlarla veya özel protokol ve anlaşmalarla verilmiş bir proje veya görev bulunmamaktadır. Dolayısıyla 7.c maddesi bu davaya konu plan değişikliklerini ilgilendirmemektedir. Son olarak 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun "Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon" başlıklı bölümünde yer alan 27. Maddesindeki ifade de İlçe Belediyesi yetkisinde olan hizmet ve görevlerin İlçe Belediyesinin bu yönde bir isteği olmadan Büyükşehir Belediyesince yapılamayacağını ortaya koymaktadn: (27) "İlçe veya ilk kademe belediyelerine ait görevlerden bir veya birkaçı, bedeli kendileri tarafından karşılanmak ve istekte bulunmak kaydıyla, büyükşehir belediye meclisinin kararma dayanarak, ortaklaşa veya bizzat büyükşehir belediyesi tarafından yapılabilir." Özetlemek gerekirse, davaya konu meclis kararı ile 1/5000 ölçekli nazmı imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin bir arada Büyükşehir Belediyesince yapılarak onanması davalı idarenin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununca verilen yetkiyi aştığım ve ilgili kanuna aykırı olduğunu göstermektedir. SONUÇ Yukarıdaki değerlendirmelerin ışığında Bilirkişi Kurulumuz Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2006 gün ve 788 sayılı kararıyla onanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği işlemlerine ilişkin olarak: Davaya konu parselin Ticaret kullanımına ek olarak Akaryakıt ve LPG Satış ve Servis İstasyonu olarak geliştirilmek için gerek ilgili standartlar ve Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik açısından gerekse planlama esasları ve şehircilik ilkeleri açısından uygun bir parsel olmadığı; Bu parselde Akaryakıt ve LPG Satış ve Servis İstasyonu kullanımı getirilmesini gerektiren bir zorunluluk olmadığı; Parselde Akaryakıt ve LPG Satış ve Servis İstasyonu kullanımına olanak sağlayacak plan değişikliği işlemi için bir zorunluluk olmadığı gibi, plan değişikliğinin bilimsel, teknik ve nesnel gerekçeleri bulunmadığı; Dolayısıyla dava konusu meclis kararıyla alman 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği ile 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliğinin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu ilkesiyle bağdaşmadığı:

Ayrıca davalı idare Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa aykırı işlem yapıldığı; İlçe Belediyesinin uygulama imar planı yapması için yasada tanınan bir yıllık süre beklenmeden 1/1000 ölçekli uygulama imar planının Büyükşehir Belediyesince yapıldığı; Davaya konu meclis kararı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin bir arada Büyükşehir Belediyesince yapılarak onanması işlemiyle davalı idarenin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununca kendisine verilen yetkiyi aştığı ve işlemin ilgili kanuna aykırı olduğu Sonuçlarına varmıştır. Konuyu saygılarımızla bilgilerinize sunarız. 09.07.2007 7

o. Ò- -0-o o o--o o oja^' /.^ò o o VlP o///resmi TESİS o o o /ID 0^0. o o -'o è o ó \ i * O" O O O,)o O <.0 O Q O/'O O O: O O O,/ D / ^ O u w. > ^ ^ n \S /Vs o o /' ' o c o\'«3 9 * o a o;./ó o.0 o o x - ^ o 0 0 0 o o.

O - o O O O ^0 /-Ó ó. \o o o ojzr o x ' : o o o < -""0 o.^'b o o ö " o b o -o A o /o / / 3/0 ' o o ^ o 9-' >' "' 080-3...>»'/ / - /Ve ". ) o o o o "o" i<5 o o o o o x*ts o o o o o '^0* so o o o o 2* /o o o o o i, k o. o o o ò. 00 1=3 S1S31 A^YO o 7'/7^ <> /*?/

T.C. ANKARA İO.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/1928 DAVACI : Yasin Demirci- Hüsamettin Öztürk VEKİ L İ : Av. Muzaffer Yılmaz " Cinnah Cad. No: 17/15 Çankaya/ANKARA DAVALI : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı / ANKARA VEKİ L İ : Av Sibel Arzu Varol (Aynı yerde ) DAVANIN ÖZETİ : Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği kararmm;plan değişikliğini gerektiren durumların oluşmadığı, rant amaçlı olarak plan değişikliği yapıldığı, Nazım İmar Planı ile birlikte yasal olarak öngörülen ilçe belediyesinin bir yıllık Uygulama İmar Planı yapma süresini dahi beklemeden yetkisiz olarak Uygulama İmar Planı değişikliğinin yapıldığı, davalı idare işlemi ile akaryakıt ve LPG kullanımı getirilen taşınmazın, akaryakıt ve LPG kullanımına ilişkin mevzuat hükümlerinin aradığı koşulları da taşımadığı ileri sürülerek iptali ile yürütmenin durdurul ması i steni 1 inektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Ankara Nöbetçi İdare Mahkeme'since işin gereği görüşüldü: Dava, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği kararının iptali ile yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununun 8/b. maddesinde; " İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir: Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar." hükümlerine yer verilmiştir. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen 7/b. Maddesinde; "Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarım, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak." büyükşehir belediyelerinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanununa istinaden hazırlanmış olan " İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik" in "İmar Planı Değişikliklerinde Uyulması Gereken Esaslar" bölümünü içeren 21.maddesinde; "İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılamaz." düzenlemesine yer verilmiştir. İmar planlarının amacı, insan, toplum, çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum yapısını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer

T.C. ANKARA İO.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/1928 seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma, kullanma dengesini en rasyonel şekilde belirlemektir. İmar planının yargısal denetiminde de bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının, taşınmazın yeri, büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amacı, şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından uygun olup olmadığının saptanması yönünden konunun teknik bilgiyi gerektirmesi nedeniyle uzman bilirkişilere inceleme yaptırılması ile mümkündür. Dosyanın incelenmesinden, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi üyesi olan davacıların Ankara İli Yenimahalle İlçesinde, mülkiyeti davalı idareye ait bulunan 17032 Ada 1 sayılı parseldeki taşınmaz üzerinde akaryakıt ve LPG kullanımını öngören Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı değişikliğine ilişkin dava konusu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Olayda, uyuşmazlığa konu davalı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin dava konusu edilen 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği kararının konuya ilişkin yasa ve yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığı, plan değişikliğinin zorunluluktan kaynaklanıp kaynaklanmadığı, Nazım İmar Planı değişikliği ile birlikte yasal olarak öngörülen ilçe belediyesinin bir yıllık Uygulama İmar Planı yapma süresinin beklenip beklenmediği, imar mevzuatı açısından uyuşmazlık konusu olayda davalı idarenin uygulama imar planı değişikliği yapmaya yetkili olup olmadığı, davalı idarenin imar planı değişikliğiyle akaryakıt ve LPG kullanımı getirdiği taşınmazın Akaryakıt ve LPG kullanımına ilişkin mevzuat hükümlerine uygun olup olmadığı, dava konusu plan değişikliğinin şehircilik ve planlama ilkelerine, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olup olmadığını ortaya koymak için Mahkememizin 28.12.2006 tarihli ara kararıyla 12.06.2007 tarihinde mahallinde yapılan keşif sonrası düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; "Davaya konu parselin ticaret kullanımına ek olarak akaryakıt ve LPG satış ve servis istasyonu olarak geliştirilmek için gerek ilgili standartlar ve Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik açısından gerekse planlama esasları ve şehircilik ilkeleri açısından uygun bir parsel olmadığı, bu parselde akaryakıt ve LPG satış ve servis istasyonu kullanımı getirilmesini gerektiren bir zorunluluk olmadığı, parselde akaryakıt ve LPG satış ve servis istasyonu kullanımına olanak sağlayacak plan değişikliği işlemi için bir zorunluluk olmadığı gibi, plan değişikliğinin bilimsel, teknik ve nesnel gerekçeleri bulunmadığı, dolayısıyla dava konusu meclis kararıyla alınan 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği ile 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliğinin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu ilkesiyle bağdaşmadığı, ayrıca davalı idare tarafından 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa aykırı işlem yapıldığı, ilçe belediyesinin uyguluma imar planı yapması için yasada tanınan bir yıllık süre beklenmeden 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planının Büyükşehir Belediyesince yapıldığı, dava konusu meclis kararı ile 1/5.000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin bir arada Büyükşehir Belediyesince yapılarak onanması işlemiyle davalı idarenin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununca kendisine verilen yetkiyi aştığı ve işlemin ilgili Yasaya aykırı olduğu" hususları belirtilmiştir. Bu durumda, yukarıda özetlenen bilirkişi raporundaki tespitlerin ve dosyada mevcut diğer bilgi ve belgelerin Mahkememizce hüküm tesisi için yeterli bulunduğu ve davalının itirazının da bilirkişi raporunu sakatlar nitelikte olmadığı anlaşıldığından dava konusu.ankara Bmükşehir Belediye Meclisinin 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Plan: ve : ' ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Dava konusu plan değişikliğine ilişkin bir diğer itiraz 1/1000 ölçekli uygulama imar planımın Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılamayacağı yönündedir. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı kararı ile 17032 Ada 1 saydı parselde hem T 5000 ölçeğinde nazmı imar planı değişikliği hem de 1 1000 ölçeğinde uygulama inar rları ı- z.. onanmıştır. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'rur. ". Maddesi Bu;--_l-iier_: Baleci; es_-_r. z::f-.

T.C. ANKARA İO.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/1928 yetki ve sorumluluklarını belirlemektedir. Buna göre 7.b maddesinde Büyükşehir Belediyesinin plan yapma yetkisine ilişkin olarak "Çevre düzeni planına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ö/çekle nazım imar planım yapmak, yaptırmak ve onay/ayarak ııvgıılamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazını plana uygun olarak hazırlayacakları uvgulama imar planlarını, bu planlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon planlarını ve imar ıslah planlarını aynen veva değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar planlarını ve parselasyon planlarım yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar planlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak " ifadesi yer almaktadır. Bu tanımdan anlaşıldığı üzere 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu daha önceki kanunda olduğu gibi "nazım imar planı" yapma yetkisini Büyükşehir Belediyesine tanımıştır. Nazım imar planı için uygun olan ölçekler 1/5000 ve 1/25.000 ile bunların arasında kalan ölçekler olarak belirtilmiştir. Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarım tanımlayan 7. maddede "uygulama imar planı" olan 1/1000 ölçekli plan yapma yetkisinin Büyükşehir belediyelerinde olduğuna veya olabileceğine ilişkin bir ifade yer almamaktadır. Yukarıda alıntı yapılan 7/b maddesinin son kısmında yer alan ifadeden ise Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanıp onanan nazım imar planının [1/5000-1/25.000 ölçeklerinde] yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde ilçe belediyesi tarafından uygulama imar planı [1/1000 Ölçeğinde] yapılmaması durumunda bu ölçekteki plam yapma yetkisinin Büyükşehir Belediyesine tanınabileceği anlaşılmalıdır. İlgili yasa maddesi kapsamında davaya konu işlem değerlendirildiğinde Büyükşehir Belediyesinin 1/1000 ölçekli uygulama imar planını yapma yetkisini kullanmasını sağlayacak bir durumun oluşmadığı görülmektedir: Dava konusu 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı karar ile hem 1/5000 ölçekli nazım imar planı hem de 1/1000 ölçekli uygulama imar plam Büyükşehir Belediyesince yapılmış ve onanmıştır. 1/5000 ölçekli nazım imar planının yürürlüğe girmesinden itibaren geçen süre içinde ilçe belediyesince uygulama imar planının yapılmamış olması gibi bir durum da söz konusu değildir. Dolayısıyla Büyükşehir Belediyesinin ilçe belediyesinin yetkisini kullandığı ve dolayısıyla 5216 sayılı kanunla kendisine verilen yetkisinin dışına çıktığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, davalı idarenin dava konusu işleminin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin kısmında ilçe belediyesince yapılması gereken uygulama imar planı değişikliğinin yasal yetkisi olmadığı halde dava konusu nazım imar planı değişikliği ile birlikte kendisi tarafından yapıldığı anlaşıldığından dava konusu işlemin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine yönelik kısmında yetki yönünden de hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, açıkça hukuka aykırı olan ve uygulanması halinde giderilmesi güç ve imkansız zararlara sebebiyet vereceği anlaşılan dava konusu işlemin, 2577 sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca teminat aranmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, 23.08.2007 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. NÖBETÇİ BAŞKAN CENGİZ AYDEMİR 33773 UYE KADİR SAY 103142 UYE MEHMET FATİH YILDIRIM 107214

T.C. ANKARA 10.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/1928 KARAR NO : 2007/2202 DAVACILAR : Yasin Demirci- Hüsamettin Öztürk VEKİ L İ : Av. Muzaffer Yılmaz Cinnah Cad. No: 17/15 Çankaya/ANKARA DAVALI : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı / ANKARA VEKİ L İ : Av Sibel Arzu Varol (Aynı yerde ) DAVANIN ÖZETİ :Ankara Büyükşehjr Belediye Meclis üyesi olan davacılar tarafından, Ankara İli Yenimahalle İlçesi 17032 Ada 1 sayılı parselle ilgili olarak yapılan Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı 1/5.000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği kararının;plan değişikliğini gerektiren durumların oluşmadığı, rant amaçlı olarak plan değişikliği yapıldığı, nazım imar planı ile birlikte yasal olarak öngörülen ilçe belediyesinin bir yıllık uygulama imar planı yapma süresini dahi beklemeden yetkisiz olarak uygulama imar planı değişikliğinin yapıldığı, davalı idare işlemi ile akaryakıt ve LPG»kullanımı getirilen taşınmazın, akaryakıt ve LPG kullanımına ilişkin mevzuat hükümlerinin aradığı koşullafi da taşımadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir. SAVUNMANIN ÖZETİ :Usul yönünden;davacıların tesis edilen işlem sonucunda herhangi bir menfaat kayıplarının olmadığı dolayısıyla dava ehliyetlerinin bulunmadığı,esastan ise;uygulama imar planı yapmaları için ilçe belediyesinin uygulama imar planı yapma süresinin beklenmesinin şart olmadığı,her ölçekte imar planı yapma yetkisinin büyükşehir belediyelerinde olduğu,taraflarınca yapılan plan değişiklikleri ile kendi mülkiyetlerinde bulunan parseldeki ticaret kullanımına akaryakıt ve LPG kullanımı ilave edileceği ve bu durumun kullanım türüne çeşitlilik getireceği,bundan sağlanacak gelirin de kamuya yönelik hizmetler için kullanılacağı,ayrıca sözkonusu plan değişikliğine konu alanın ilgili mevzuatta yer alan emniyet mesafelerini sağlayacak büyüklükte olduğu,dava konusu işlemin kamu yararı ile şehircilik ve planlama ilke ve esasları gözetilerek tesis edildiği belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Ankara 10. İdare Mahkeme'since duruşma için önceden belirlenen 12.12.2007 tarihinde davacılar vekili Av.Senem Yılmaz'ın geldiği,davalı idare vekilinin gelmediği görülerek, gelen tarafa usulüne uygun söz verilip dinlendikten sonra duruşmaya son verilip,davalı idarenin usul itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi ve gereği görüşüldü: Dava,Ankara Büyükşehir Belediye Meclis üyesi olan davacılar tarafından, Ankara İli Yenimahalle İlçesi 17032 Ada 1 sayılı parselle ilgili olarak yapılan Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı 1/5.000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği kararının iptali istemiyle açılmıştır. ESAS NO : 2006/1928 KARAR NO : 2007/2202 3194 sayılı İmar Kanununun 8/b. maddesinde; " imar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye

T.C. ANKARA İO.İDARE MAHKEMESİ başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar." hükümlerine yer verilmiştir. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen 7/b. Maddesinde; "Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir beledrye j/e.jni'ıc5yit_^lm^^imıları_lçirıde_ 1İ5_QQ0_ ile_ 1125-000 arasijidai<.l_helölçekte-jıazımjraalpiân un _ yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak." büyükşehir belediyelerinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. 3194 sayılı İmar Kanunu'na istinaden hazırlanmış olan " İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik" in "imar Planı Değişikliklerinde Uyulması Gereken Esaslar" bölümünü içeren 21.maddesinde; "İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılamaz." düzenlemesine yer verilmiştir. İmar planlarının amacı, insan, toplum, çevre ilişkilerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum yapısını yakından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın koruma, kullanma dengesini en rasyonel şekilde belirlemektir. İmar planının yargısal denetiminde de bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının, taşınmazın yeri, büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amacı, şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından uygun olup olmadığının saptanması yönünden konunun teknik bilgiyi gerektirmesi nedeniyle uzman bilirkişilere inceleme yaptırılması ile mümkündür. Dosyanın incelenmesinden,ankara İli Yenimahalle İlçesi'nde, mülkiyeti davalı idareye ait bulunan 17032 Ada 1 sayılı parseldeki taşınmaz üzerinde akaryakıt ve LPG kullanımını öngören nazım imar planı ve uygulama imar planı değişikliğine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi üyesi olan davacılar tarafından işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Olayda, uyuşmazlığa konu davalı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin dava konusu edilen 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı 1/5.000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği kararının konuya ilişkin yasa ve yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığı, plan değişikliğinin zorunluluktan kaynaklanıp kaynaklanmadığı,davalı idarenin imar planı değişikliğiyle akaryakıt ve LPG kullanımı getirdiği taşınmazın akaryakıt ve LPG kullanımına ilişkin mevzuat hükümlerine uygun olup olmadığı, ESAS N O : 2006/1928 1 KARAR NO : 2007/2202 i dava konusu plan değişikliğinin şehircilik ve planlama ilkelerine, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olup olmadığını ortaya koymak için Mahkememiz'in 28.12.2006 tarihli ara kararıyla mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş olup, 12.06.2007 tarihinde mahallinde yapılan keşif sonrası düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; "Planlama esasları ve şehircilik ilkeleri açısından, akaryakıt/lpg istasyonlarının kentin merkezi ve çok kullanılan bölgelerinde değil,çeper alanlarında ve yoğun kullanılan bölgelerden mümkün olduğunca uzakta yer almasının gerektiği,ne kadar önlem alınırsa alınsın merkezdeki yoğun kullanımlar ve özellikle kreş/okul alanları dikkate alındığında bu parselde akaryakıt/lpg kullanımının riskleri ve sakıncalarının olduğu, davaya konu parselin ticaret kullanımına ek olarak akaryakıt ve LPG satış ve servis istasyonu olarak geliştirilmek için gerek ilgili standartlar ve Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak -Tesisler Hakk4nda-YöRe4R^JİI^açismda-n gerekse-pjantema-esasterj ve-şehircllik ilkeleri aç4smdan-yygurı~bir-parsel olmadığı, bu parselde akaryakıt ve LPG satış ve servis istasyonu kullanımı getirilmesini gerektiren bir zorunluluk olmadığı, parselde akaryakıt ve LPG satış ve servis istasyonu kullanımına olanak sağlayacak plan değişikliği işlemi için bir zorunluluk olmadığı gibi, plan değişikliğinin bilimsel, teknik ve nesnel gerekçeleri bulunmadığı, dolayısıyla dava konusu meclis kararıyla alınan 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği ile 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliğinin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu ilkesiyle bağdaşmadığı" hususları belirtilmiştir.

T.C. ANKARA İO.İDARE MAHKEMESİ Bu durumda, yukarıda özetlenen bilirkişi raporundaki tespitlerin ve dosyada mevcut diğer bilgi ve belgelerin Mahkememiz'ce hüküm tesisi için yeterli oulunduğu ve davalının itirazının da bilirkişi raporunu sakatlar nitelikte olmadığı anlaşıldığından dava konusu Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı 1/5.000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Dava konusu plan değişikliğine ilişkin olan ve davacı tarafından yapılan diğer bir itirazın ise 1/1000 ölçekli uygulama imar planının Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılamayacağı yönünde olduğu, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2006 tarih ve 788 sayılı kararıyla 17032 Ada 1 sayılı parselde hem 1/ 5000 ölçeğinde nazım imar planı değişikliği hem de 1/1000 ölçeğinde uygulama imar planı değişikliğinin yapıldığı görülmektedir. Yukarıda metni yazılı 5216 sayılı büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarının tanımlandığı Kanun'un 7. maddesinde, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yapma yetkisinin büyükşehir belediyelerinde olduğuna ilişkin bir ibarenin yer almadığı,anılan maddenin (b) fıkrasında, büyükşehir belediyesi tarafından hazırlanıp onanan nazım imar planının (1/5000-1/25.000 ölçeklerinde)yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde, ilçe belediyesi tarafından uygulama imar planı (1/1000 Ölçeğinde) yapılmaması durumunda uygulama imar planı yapma yetkisinin büyükşehir belediyesine tanınabileceği yer almakta olup.dava konusu işlem değerlendirildiğindejlçe belediye meclisinin nazım imar planı yapıldıktan sonra 1 yıl içinde 1/1000 ölçekli uygulama imar planını yapmaması durumunda Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin sözkonusu planı yapabileceği dolayısıyla Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 1/1000 ölçekli uygulama imar planını yapma yetkisini kullanmasını sağlayacak bir durumun oluşmadığı görülmektedir. ESAS NO : 2006/1928 KARAR NO : 2007/2202 Bu durumda,davalı idare tarafından tesis edilen işlemin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin kısmında davalı idarenin Kanunla kendisine verilen yetkinin dışına çıktığı açık olup,dava konusu işlemin anılan kısmında yetki yönünden de hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline,aşağıda dökümü yapılan 1.122,80-YTL yargılama gideri ile davacı vekili için A.A.Ü.T uyarınca takdir olunan 400,00 -YTL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, bilirkişi ücretinin kullanılmayan kısmının ile artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine,kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde Danıştay'da temyiz yolu açık olmak üzere 12.12.2007 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. BAŞKAN ÜYE ÜYE ŞEBNEM ÖZTÜRK MUSTAFA AÇIKGÖZ _ MEHMET FATİH YILDIRIM 27878 101482 107214 YARGILAMA GİDERLERİ Başvurma Karar Vekalet YD Bilirkişi Posta TOPLAM - 7/014.01. 2008 Harcı Harcı Harcı Harcı

T.C. ANKARA İO.İDARE MAHKEMESİ Ücreti Gideri 12,20-YT L 12,20-YT L 2,10-YTL 19,90-YT L :1.000,00 -YTL 76,40-YT L 1.122.8 G-YTL