0.08 M A 0.06 A C M42 X 1.5-6g 9.6 8X 45 9.4 0.1 M B M 6.6 6.1 20.00-20.13 C A 0.14 BÇİZİM KAĞITLARI ve ANTETLER 9.6 31.8 9.4 31.6 25.5 B 0.1 25.4 44.60 44.45 8X 7.9-8.1 0.14 M A C M 86 Çizim kağıdı Standard çizim boyutları TS EN ISO 216 da tanımlanmaktadır. Standard A0 kesilmiş kağıt boyutu 1 m 2 x/y: e2 36 34 Prof. Dr. Selim ÇETİNKAYA A 41.3 41.1 0.02 57.6 56.6 100 99 Çizim kağıdı Standard çizim boyutları TS EN ISO 216 da tanımlanmaktadır. Standard kesilmiş kağıt boyutları A4 210 x 297 A3 297 x 420 A2 420 x 594 A1 594 x 841 A0 841 x 1189 (Ölçüler milimetredir.) A4 A3 A2 A1 A0 Çizim kağıdının hazırlanması Sınır çizgileri 1. tip X (A0~A4) 2. tip Y (sadece A4) d c çizim alanı c c Yazı alanı Kağıt ölçüsü c (en az) d (en az) A4 5 20 A3 10 20 A2 10 20 A1 20 20 A0 20 20 d çizim alanı Yazı alanı Antet Bütün teknik resim çizim kağıtlarında mutlaka uygun ölçülerde bir çerçeve ve antet (başlık bloğu) bulunmalıdır. Antet, çizim kâğıdının altına ve sağa yanaşık olarak yerleştirilir. Antette genel olarak şu bilgiler bulunur: Şirket veya kurumun adı Çizimin adı Çizimin numarası Ölçek Çizen Kontrol eden ve onaylayan kişilerin adları Çizim tarihi Gerek duyulan diğer bilgiler Montaj resmi olmayan tek parça yapım anteti 1
Montaj resmi anteti Montaj resmi için parça listesi Tolerans anteti Montaj resmi çizilmiş tek parça yapım anteti Ödev çizim kağıdı için antet örnekleri AutoCAD ISO çizim sayfası anteti 2
Kağıtların katlanması ÇİZGİ UYGULAMALARI Çizgi tipleri Temel çizgi tipleri Örnek: Temel çizgi tipleri Örnek: Düz çizgi çizmek Her zaman düz bir kenar kullanın (gönye, cetvel, kredi kartı, vb.). Çizgi genişlik ve koyuluğu sabit olmalıdır. Kalem, çizme yönüne doğru yaklaşık 60 eğimle tutulur. Çizgiyi çizerken kalemi döndürmek, ucun sabit kalmasına yardımcı olur. Kesik çizgi ve eksen çizgilerin boy ve aralıkları eşit, çizgi başlangıç ve bitimleri keskin olmalıdır. Çizgiler köşelerde tam li, eksik veya taşmalar olmamalıdır. Çizginin çizildiği yerin görülebilmesi için iyi aydınlatma şarttır. 3
Çizgi öncelikleri Görünmez çizgi uygulamaları Önem sırası Görünür çizgi Görünmez çizgi Eksen çizgisi Görünmez çizgi görünür çizgiyi izliyorsa birleştirilmemelidir. Boşluk bırak Birleştir Doğru Yanlış! Görünmez çizgi uygulamaları Görünmez çizgi görünür çizgiyi izliyorsa birleştirilmemelidir. Boşluk bırak Boşluk bırak Görünmez çizgi uygulamaları Görünmez çizgiler, L ve T köşeler oluşturacak biçimde birleştirilmelidir. L T doğru yanlış! doğru yanlış! Görünmez çizgi uygulamaları Görünmez çizgiler eksen çizgilerinden başlamalıdır. Eksen çizgisi uygulamaları Dairesel görünüşlerdeki merkezlerde uzun eksen çizgileri lidir. Küçük deliklerde, eksen çizgisi sürekli ince çizgiyle belirtilir. Eksen çizgisi görünüşler arasında devam etmemelidir. Boşluk bırak Boşluk bırak 4
Eksen çizgisi uygulamaları Eksen çizgileri görünür veya görünmez çizgileri izlediğinde boşluk bırakın. Eksen çizgileri her zaman uzun çizgi ile bitmelidir. Boşluk bırak Boşluk bırak Boşluk Boşluk TEĞETLER ve ARAKESİTLER Teğetler ve arakesitler Eğri yüzey düz yüzeye olduğunda çizgi oluşmaz. Eğri yüzey düz yüzeyle kesişiyorsa çizgi oluşur. Teğetler ve arakesitler düzlem Sınırlama elemanı Teğetler ve arakesitler Teğetler ve arakesitler 5
Yazı (TS 10841 EN ISO 3098-2) YAZI Teknik resimde yazılar resmi açıklayıcı bir anlam taşırlar. Teknik resim yazılarında okumayı güçleştirecek her türlü ayrıntıdan ve süslemeden kaçınmalıdır. Yazılar sade ve düzgün, harfler birbirleriyle aynı büyüklükte olmalıdır. Yazı yüksekliği resme uygun olarak seçilir. Kelimeler arasında 1,5 harf kadar boşluk bırakılır. Her çizimde sadece bir yazı stili kullanınız. TS 10841 EN ISO 3098-2 e göre standart norm yazılar: Dik yazı (tercih edilen) Eğik yazı Dik yazı Dik yazı Eğik yazı TS 10841EN ISO 3098-2/2002 Yazı boyutları ISO 3098-2 Format A0 A1 A2 A3 A4 A (h= 14 d) 5 5 3,5 3,5 3,5 B (h= 10 d) 3,5 3,5 2,5 2,5 2,5 h= büyük harf yüksekliği, d= çizgi genişliği Çizimlerde kullanılacak yazı boyutları: Ölçülendirmede 3,5 mm, büyük boyutlu çizimlerde 5 mm Montaj parça numaralarında 10 mm, büyük boyutlu çizimlerde 14 mm 6
ÇİZİM ÖLÇEKLERİ Çizim ölçekleri Teknik resmi çizilen cisimlerin bazıları çok küçük, bazıları ise çok büyük boyutlu olabilir. Bu nedenle büyük boyutlu cisimlerin resimleri küçük, küçük boyutlu cisimlerin resimleri ise büyük çizilmelidir. Ölçek, bir objenin resimdeki doğrusal bir ölçüsünün, gerçek doğrusal ölçüsüne oranıdır. Resimdeki büyüklük Gerçek büyüklük : Çizim ölçekleri Çizim ölçeği Ölçek kelimesinin arkasından yazılan oran sayısı ile ifade edilir. Ölçek 1:1 gerçek boyut için Ölçek X:1 büyütme ölçekleri için (X > 1) Ölçek 1:X küçültme ölçeklei için (X > 1) Çizim ölçekleri Büyütme Küçültme Çizimde kullanılan ölçüler, kullanılan ölçekten bağımsız olarak gerçek değerlerinde yazılır. 7