Uymanız gereken zorunluluklar ÇEVRE KORUMA Dr. Semih EDİŞ Uymanız gereken zorunluluklar Neden bu dersteyiz? Orman Mühendisi adayı olarak çevre konusunda bilgi sahibi olmak Merak etmek Mezun olmak için gerekli olan AKTS ve ders sayısını doldurmak Dersin hocasını tanımak yada tanıyan kişilerden gelen yorumlardan dolayı tercih etmek Neden bu dersteyiz? Dersin yarıyıl sonu değerlendirilmesi Memurum, hoca derse devamlılık konusunda zorlamaz Sınavlar Ödevler Mazeret Sınavı Bütünleme Sınavı (Erkekler için)halı saha maçlarını düzenlemek için iyi bir toplanma alanı 1 vize 1 ödev Sadece sağlık raporu olduğunda (vize sınavında) Buraya kadar kalmamanızı temenni ediyorum 1 final Hiçbir fikrim yok, bende bilmiyorum ABD 1
Kaynaklar ÇEVRE KORUMA 1- Çevre kavramı 2- Çevre sorunlarının ortaya çıkma nedenleri 3- Hava kirliliği 4- Toprak kirliliği 5- Su kirliliği 6- Katı atık yönetimi 7- Çevresel Etki değerlendirmesi ÇEVRE ÇEVRE FAKTÖRLERİ İnsanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri dış ortamlardır. Canlı Öğeler Cansız Öğeler Bitkiler Hayvanlar Ana Kayalar (Toprak) İklim FİZİKSEL: Hava, su, toprak BİYOLOJİK: İnsan, hayvan, bitki, mikroorganizmalar Mikroorganizmalar Topoğrafya Her canlının yaşamını etkileyen bir çevre faktörleri 1- iklim faktörleri (sıcaklık, ışık, yağış, rüzgar 2- fizyografik faktörler (arazi şekli, yükseklik, enlem, boylam vb. ) 3- edafik faktörler (toprak) 4- biyotik faktörler (bitki, hayvan, insan, mikroorganizmalar vb.) Dünya üzerinde yaşayan canlılar çevreleri ile uyum içinde ve karşılıklı etkileşimler sonucu oluşmuşlardır. Canlılar çevrelerinden etkilenirken aynı zamanda çevrelerini de değiştirmişlerdir. Bu değişimi en fazla yapan canlı ise insanoğludur. ABD 2
Ekosistem olarak adlandırılan çevre canlı ve cansız varlıklardan oluşmaktadır. EKOSİSTEMLERDE DOĞAL DENGE Ekosistem içinde yaşayan canlılar çevre dediğimiz koşullarla karşılıklı etkileşim içindedir. Bu etkileşim kimi zaman olumlu kimi zaman ise olumsuz sonuçlar ortaya koymuştur. Çevre koruma veya güncel ifadesi ile çevre sorunları bu etkileşimin olumsuz yönde ortaya çıkması ile oluşmuştur. Doğal Denge veya Ekolojik Denge, bir ekosistemdeki canlılar ile, içinde yaşadıkları cansız çevre arasında tüm ilişkiler ve canlılara ait tüm aktiviteler, hiçbir sorun yaratmayacak şekilde devam ediyorsa, bu ekosistem doğal denge veya ekolojik denge ye sahip denir. Hızlı Nüfus Artışı Hızlı nüfus artışı, sanayileşme, kentleşme, doğal kaynaklardaki bozulma vb. sorunlar çevre koruma ve çevre bilincini ortaya çıkarmıştır. Burada en büyük sorumlu varlık ise insandır. Sanaylişme Kentleşme ABD 3
En Büyük Sorumlu? Nüfus Sanayileşme Kentleşme ÇEVRE BİLİNCİ Sorunun kaynağı? ÇÖZÜM? 19. yüzyılda sanayi devrimi ile bozulma hızlanmış, can ve mal kayıplara neden olmaya başlamıştır. Bu durum üzerine dünya milletleri bir araya gelerek soruna çözüm bulmak için toplantılar ve kararlar almışlardır. 1960 lı yıllardan bu yana ortaya çıkan ve tüm canlıları yakından ilgilendiren bazı olgular belirlenmiştir. Eğer hızlı nüfus artışı ile birlikte üretim, tüketim ve çevre kirlenmesi, 20. yüzyıldaki hızıyla devam ederse canlılar için eşsiz bir hazine olan dünyamızda yaşam koşulları istenen düzeyde devamı sağlanamayacak, belki de tümüyle ortadan kalkacaktır. ABD 4
Günümüzde ortaya çıkan bazı çevre sorunları Hızlı nüfus artışı, Alt yapı sorunları, Plansız, denetimsiz kentleşme, Aşırı gübreleme, Aşırı pestisit (kimyasal) kullanımı, Trafik ve sanayiden kaynaklanan kirlilik, Ozon tabakasındaki incelme, Orman yangınları Küresel İklim Değişikliği Turizm-Orman İlişkisi Antalya Belek Kuraklık ABD 5
Aral Gölü 1973 Aral Gölü 1993 Su Kaynaklarında Azalma Aral Gölü 2018 Su Kirliliği Asit Yağmurları Nasıl Düşünmeliyiz? İnsan merkezli mi? Doğa merkezli mi? Ekosistem merkezli mi? ABD 6
Böyle durumlarla karşılaşmamak için düzenlenen bazı konferanslar; 1972 Stockholm Toplantısı (BM), 1976 Vancouver Habitat I toplantısı Rio de Janerio Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı 1977 Nairobi Dünya Çölleşme Konferansı, 1979 Bern Antlaşması, 1992 Rio de Janerio Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı, 1994 Bahama Biyolojik Çeşitliliği Koruma Konferansı, 1994 Dünya Nüfus Konferansı, 1996 Türkiye Habitat II toplantısı Madde 1: İnsanlar sürdürülebilir kalkınmanın merkezindedir ve doğada uyum içinde sağlıklı ve üretken bir hayat sürdürme hakkına sahiptir. 2002 (Rio+10) Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi 1997 Kyoto Protokolü (2005 te yürürlüğe girdi) 2872 SAYILI ÇEVRE KANUNU (11/08/1983) Türkiye de Çevre Yönetimi AMAÇ: Bütün vatandaşların ortak varlığı olan çevrenin korunması, iyileştirilmesi; kırsal ve kentsel alanda arazinin ve doğal kaynakların en uygun şekilde kullanılması ve korunması; su, toprak ve hava kirlenmesinin önlenmesi; ülkenin bitki ve hayvan varlığı ile doğal ve tarihsel zenginliklerinin korunarak, bugünkü ve gelecek kuşakların sağlık, uygarlık ve yaşam düzeyinin geliştirilmesi ve güvence altına alınması için yapılacak düzenlemeleri ve alınacak önlemleri, ekonomik ve sosyal kalkınma hedefleriyle uyumlu olarak belirli hukuki ve teknik esaslara göre düzenlemektir Çevrenin korunması ve iyileştirilmesi, Kırsal ve kentsel alanda arazinin ve doğal kaynakların en uygun ve verimli şekilde kullanılması ve korunması, Ülkenin doğal bitki ve hayvan varlığı ile doğal zenginliklerinin korunması ve geliştirilmesi, Her türlü çevre kirliliğinin önlenmesi, Ormanların korunması, geliştirilmesi ve orman alanlarının genişletilmesi, Ormanların içinde ve bitişiğinde yaşayan köylülerin kalkındırılması ve bunun için gerekli tedbirlerin alınması, Orman ürünlerine olan ihtiyacın karşılanması ve orman ürünleri sanayinin geliştirilmesi KİRLİLİK? Doğal yollarla yada sentez sonucu elde edilmiş kimyasallardır Çevremizde doğru yerde, doğru alanda bulunmayan her şey KİRLİLİK tir. ABD 7
ÇEVRE KİRLİLİĞİ Doğanın temel fiziksel unsurları olan hava, su ve toprak üzerinde olumsuz etkilerin oluşması ile ortaya çıkan ve canlı öğelerin yaşamsal aktivitelerini olumsuz yönde etkileyen çevre sorunlarına ÇEVRE KİRLİLİĞİ denir. ABD 8