6. iyoloji dersi bölgesel yarışma 23.02.2019 IX sınıf CEVAPLAR 1-12 arası verilen soruların doğru cevabını sarınız. ütün sorularda sadece bir taen doğru cevap vardır. 1. Su bitkinin yaprağına nerden girer? 2.Fotosentez sırasında bitkiler: а) stoma b) sünger doku hücreleri c) palisad doku hücreleri katmanı ç) damarlar 3. itkinin verilen kısımlarından hangisinde fotosentez gerçekleşebilir? а) besin harcarlar b) besin üretirler c) besin alırlar ç) besini dönüştürürler 4. Karbondioksit havadan bitkinin yaprağına nereden girer? а) toprak altı köklerde b) sulu kısımlarda c) kırmızı çieklerde ç) yeşil yapraklarda 5. itkinin verilen hangi organı ile eşeyli üreme gerçekleşir? а) yaprak b) gövde c) kök ç) çiçek 7. itkilerde eşeyli üreme sırasında erkek ve dişi üreme hücrelerinin çekirdeklerinin birleşmesiyle ne elde edilir? а) polen tüpü b) еmbriyo c) zigot ç) çenek 9. Tohum taslağı neye dönüşür? а) tohum b) еmbriyo c) zigot ç) yumurtalık 11. İnsanda üreme sisteminin hangi organında döllenme gerçekleşir? а) yumurtalıklar b) ana rahmi c) yumurta kanalı ç) idrar kesesi а) stomalar b) sünger doku hücresi c) palisad doku katmanı ç) damarlar 6. Çiçeğin hangi kısmında polen tanecikleri oluşmaktadır? а) başçıkta b) sapçıkta c) dişicik tepesinde ç ) taç yapraklarda 8. Verilen ifadelerden hangisi bitkilerde tozlaşmayı ifade eder? а) polenin sapçıktan dişicik tepesine kadar taşınması b) polenin başçıktan yumurtalığa kadar taşınması c) polenin sapçıktan dişicik borusuna kadar taşınması ç) polenin başçıktan dişicik tepesine kadar taşınması 10. itkilerde erkek ve dişi üreme hücrelerinin çekirdeklerinin birleşme sürecine ne denir? а) tozlaşma b) döllenme c) kendi kendine tozlaşma ç) dağılma 12. Ovulasyon nedir? а) sperm üretme süreci b) döllenem süreci c) yumurta hücresinin yumurtalıklardan çıkma süreci
13. Düşün ve İnsanda üreme konusu ile ilgili verilen cümleleri tamamla: Spermler kuyrukları yarımıyla hareket ederler, yumurta hücreleri ise yumurta kanalındaki kirpikler yardımıyla taşınırlar. Zigot birbirinden ayrı gelişmeye devam edecek iki eşit parçaya bolünürse eğer, bu şekilde bölünen zigottan özdeş (tek yumurta) ikizleri meydana gelmiş olacak. Embriyonun gelişimi plasenta denen organ yardımıyla gerçekleşir, embriyo bu organ yardımıyla ihtiyaç duyduğu besin ve oksijen temin eder. Düşün ve 14-17.soruların cevaplarını yaz. Cevapları açıklaman gerekmiyor! 6 p./ 14. İnsanda eşey hücrelerin meydana geldiği organları yaz? 1. Тestisler 15. Korunma yöntemlerini say! 2. Yumurtalıklar 2 p./ 1. -Prezervatif 2. mekanik kontraseptif/ intrauterin aygıtlar 3. koruyudoğum kontrol hapları 4. аpsinensiyon 16. Düşün ve bebeğin gelişim evrelerini gerçekleşme sırasına göre yaz: еmbriyo, bebek, zigot, fetüs 1. zigot 2. emriyo 3. fetüs 4. bebek 4 p./ 4 p./ 17. İnsanda yeni bir bireyin meydana gelmesi için iki hücre gereklidir. u hücrelerin ismini ve onların birleşmesiyle oluşan yapının adını yaz! Yumurta hücresi + sperm = zigot 18. Solunumun kimyasal reaksyonunu yaz: 3 p./ Glikoz + oksijen-> karbondioksit + su 4 p./
19. Aşağıda bitki türleri ve onların üzerinde gelişen modifiye olmuş (başkalaşmış) kısımlar verilmiştir. Tabelada her bitkiye ait modifiye olmuş (başkalaşmış) kısımı yaz ve soruyu cevapla. Sadece doğru çift (bitki ve uygun modifiye olmuş kısım) doğru cevap olarak kabul edilir ve 1 puan değerindedir. Dikkat et, bitkilerden bazılarının aynı modifiye olmuş (başkalaşmış) kısımları var! 1.çiğdem, 2.sarımsak, 3.stolon, 4.çilek, 5.modifiye olmuş topak, 6.salep, 7.soğan, 8. yumru, 9.topak/yumru 10.bambu, 11. zerdeçal, 12.rizom itkiler itkinin modifiye olmuş kısımları Çiğdem - 1 5 modifiye olmuş topak Sarımsak - 2 9 topak/yumru Çilek - 4 3- stolon Salep - 6 8 - yumru Soğan - 7 9 topak/yumru ambu - 10 12 rizom Zerdeçal - 11 12 rizom Cevap ver: bu bitkiler nasıl ürerler? Eşeysiz (vejetatif) 8 p./ 20. Tabelada birkaç ifade gösterilmiştir. itkilerde eşeyli üreme ile ilgili ifadeleri ile eşeysiz üreme ile ilgili olanları da ile işaret et. Patatesler başkalaşmış toprak altı gövdelerdir. Üremeyele daha büyük alanlara yerleşirler. Üreme sırasında döllenme gerçekleşmez. Yeni nesil bitkinin kopyasıdır (klon). Üreme için bir ebeveyine ihtiyaç vardır. Kalıtımda lıklar greçekleşir. Kalıtım ve genetik malzemenin rekombinasyonu olmaz. Döllenme tesadüfen gerçekleşir ve hatalar olur. Tohum iki ebeveynin de özelliklerini taşır. Üreme sırasında böcekler yardım eder. A 10 p./
21. Her ifadede koyu siyah harflerle verilen cevaplardan birini sar! Nefes verme sırasında akciğerlerdeki hacim azalır/artar, basınç ise azalır /artar Egzersiz sırasında, kaslar daha çok/daha az miktarda oksijen harcarlar. Ağır fiziksel iş sırasında kalbin çalışma hız azalır/artar.. Aşırı vucut ağırlığı vucudun hareketini kolaylaştırır/zorlaştırır. Nikotin kalp atışını yavaşlatır/hızlandırır. Karbon monoksit kandaki oksijen miktarını azaltır/arttırır. Her biri 2 puan değerinde olan 22-25 sorulara cevap ver. 7 p./ 22. Deney şartlarında, belli minerallerin (A dan Ç ye işaret edilen) kasten eksik olduğu toprağa bitki ekilmiştir. elli bir zaman sonra, durum (1 den 4 e) olarak işaret edilen bitkilerde birtakım değişiklikler görülmektedir. C Ç nitratlar nitratlar nitratlar DURUM 1 Durum 2 Durum 3 Durum 4 itki boyuna büyümüyor, yaprakları ise sarı renklidir. Yapraklar kırmızı renkte, bazen de kahverengi-siyah Sarı renkli yapraklar Yapraklar sarı renkli ve koyu noktaları var Verilen tabelada, deney şartlarında koyulan her bitki için bitkinin yapraklarının durumunu belirt. DENEY İTKİNİN DURUMU. 4. 1 C. 2 Ç. 3 8 p./
23. Her iki resimde laboratuvar şartlarında incelenen iki eprüvete koyulmuş bitki gösterilmiştir. Resim Resim itkilere ait iki resmi analiz et ve verilen ifadelerin doğru olup olmadığını belirt. DOĞRU YANLIŞ A resmindeki bitki daha çok karbondioksit serbest bırakmakta. resmindeki bitki daha hızlı fotosentez yapmakta. Ek ışık kaynağı fotosentez hızına etki etmektedir. doğru doğru Her iki resimde de sıcaklık fotosentez hızına etki eder. Oksijenin serbest bırakılması fotosentezin gerçekleştiğini göstermez. 10 p./
24. 2010 dan 2019 yılları arasında anket yapılmış ve ankete katılanlar iki soruya cevap vermiş. irincisi, Tütün (sigara) kullanıyor musunuz sorusuna sunulan kategorilerden birini seçmişler: A kategorisi asla, kategorisi- nadir ve C kategorisi- Hergün sigara tüketiyorum. İkincisi, Fiziksel olarak aktif misiniz sorusuna cevap olarak sunulan üç kategoriden birini seçmişler: A kategorisi- fiziksel olarak hiç aktif değilim, - nadir ve C- hergün. 2010-2019 dönemine ait anketteki her iki soruya verilen cevapların sonuçları aşağıdaki grafiklerde gösterilmiştir. Grafikleri dikkatlice analiz ettikten sonra ifadelerin doğru olup olmadığını belirt. DOĞRU YANLIŞ 2015 yılında ankete katılanların büyük bir kısmı hergün aktifler. doğru 2010 yılında ankete katılanların büyük bir kısmı nadiren sigara tüketiyor ve hergün egzersiz yapıyorlarmış. 2012-2014 yılları arasında günlük sigara kullanımı artmaktadır. 2011-2015 yılları arasında günlük fiziksel aktivite trendini hergün sigara tüketme trendi takip ediyor. Anketin yapıldığı dönem boyunca fiziksel aktif olan insanların sayısı ve sigarayı bırakma oranı doğru artmaktadır. 10 p./
25.Yeni bireyin cinsiyetinden sorumlu olan genler çocukların ebeveyinlerinden aktarılır. Fotoğrafta bir bebeğin karyotipi gözterilmiştir. Karyotipi analiz et ve ifadelerin doğru olup olmadığını belirt. DOĞRU YANLIŞ Karyotipte toplam 23 cinsiyet kromozomu vardır. Yanlış ebeğin cinsiyeti, cinsiyet kromozomları denen ve 23.kromozom çifti olan kromozomlar tarafından belirlenir. Karyotipteki cinsiyet kromozomları homolog değildir. Doğru Doğru Resimdeki karyotip bir kız bebeğin karyotipidir. Gösterilen karyotipin elde edilmesi için, yumurta hücresini dölleyen sperm X kromozomunu taşıyormuş. Gösterilen karyotipin elde edilmesi için, yumurta hücresi döllenmeden önce X kromozomunu taşıyormuş. Doğru Yanlış Yanlış 12 p./