FAALĠYETLER
FAALĠYETLER ÇölleĢme ile Mücadele Erozyonla Mücadele Eylem Planları ve Projeler Ġzleme Sistemleri Model Projeler Ar-Ge Projeleri Uluslararası Faaliyetler ve Projeler Yayınlar ve Raporlar 2
ÇÖLLEġME ĠLE MÜCADELE ULUSAL STRATEJĠSĠ VE EYLEM PLANI (2015-2023) Strateji Belgesi 18.06.2015 tarihli YPK Kararı ile 24.07.2015 tarihinde resmi gazetede yayınlanmıģtır. Eylem Planında; Yer alan kurum sayısı: 50 Faaliyet adedi: 74 Kurumlar faaliyetlerini web tabanlı izleme, değerlendirme ve raporlama sistemine girmektedir. Her yıl ülke raporu yayınlanmakta, iki yılda bir UNCCD ye rapor 3
1970 li yıllar 500 milyon ton/yıl 2014 yılında 168 milyon ton/yıl 500 Milyon ton/yıl 168 130 2023 hedef 130 milyon/ton/yıl 1970 2014 2023 Hedefi Türkiye de erozyon % 66 azalmıģtır. 1970: Km² de 638 ton/yıl 2014: Km² de 214 ton/yıl 2023 hedef: Km² de 166 ton/yıl 638 Km² de ton/yıl 214 166 1970 2014 2023 4 Hedefi
5 yıllık yeni eylem planları hazırlanarak uygulamaya baģlandı. 2013-2017 2013-2017 2013-2017 2014-2018 5 yılda, 1,4 milyon hektarda erozyonla mücadele 5 yılda, 227 yukarı sel havzasında çalıģma 5 yılda, 400 baraj ve gölette yeģil kuģak ağaçlandırması 5 5 yılda, 1.628 adet maden sahasında 5.805 hektar alan
UYGULAMA PROJELERĠ Erozyonla Mücadele Projeleri Erozyon Kontrolü ve Ağaçlandırma Uygulama Projeleri Tarım Alanları Ağaçlandırma Projeleri (Rüzgar Perdeleri, Tarla ve Yol Kenarı Ağaçlandırmaları) PROJE ADI YILI 2011-2015 2016 Erozyon Tarım Alanları Ağaçlandırma Yapılan Proje Sayısı 9 2 23 10 Toplam 32 12 Baraj Havzaları YeĢil KuĢak Ağaçlandırma Projeleri YILI 2011-2015 2016 Yapılan Proje Sayısı 51 20 6
UYGULAMA PROJELERĠ Yukarı Havza Sel Kontrolü Projeleri YILI 2011-2015 2016 YAPILAN PROJE SAYISI 81 20 Maden Sahaları Rehabilitasyonu Projeleri YILI 2011-2015 2016 YAPILAN PROJE SAYISI 3 1 7
Çorum-Osmancık 9
10
Malatya-Recai Kutan Barajı
RÜZGAR EROZYONU PROJESĠ Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Ağyatan Kumul Tespit Projesi Ağyatan Lagünü ile Akdeniz arasında kalan 8 km uzunluğunda ortalama 600 metre geniģlikte olan 465 hektar kumul alanında kumul erozyonu önleme gayesi ile proje hazırlanmıģtır. 12
ÇIĞ KONTROLÜ PROJELERĠ 2011-2015 yılları arasında 7 adet Çığ Kontrolü Projesi yapılmıģtır. 1.Rize- Ayder- Huser Yaylası (2012) 2.Trabzon- Uzungöl- Yaylaönü (2012) 3.Rize- Yukarı Kavron 4.Erzurum 81. Km. Çığ Kontrol Projesi (2013) 5.Trabzon- Karaçam(2013) 6.Trabzon- Yukarı Dursoğlu (2014) 7.Trabzon- Araklı Yetimoğlu (2014) 13
ÇIĞ TEHLĠKE HARĠTASI 2015 yılında; Trabzon ili Çaykara Ġlçesi Çığ Tehlike Haritası Yapım projesi Rize Ġli Elevit Yaylası (Yayla köy) Çığ Tehlike Haritası yapılmıģtır. 2016 yılında Ġzmir ÖdemiĢ Bozdağ Çığ Tehlike Haritası yapılacaktır. 14
ÇIĞ TEHLĠKE HARĠTASI Trabzon Çaykara Çığ Tehlike Haritası 15
HEYELAN REHABĠLĠTASYON PROJELERĠ 2011-2015 yılları arasında 7 Heyelan Rehabilitasyon Projesi yapılmıģtır. 1.Rize Balsu (2012) 2.Rize Engindere (2013) 3.Trabzon Yomra TaĢdelen Köyü (2013) 4.Hatay Dörtyol Çökek Yaylası (2014) 5.Rize ArdeĢen Yurtseverköyü (2014) 6.Ordu ÇamaĢ DomuĢu Mah. (2014) 7. Mersin-Erdemli ġahna Köyü (2015) 2016 yılında Melen Barajı-Madendere Mikrohavzasında Heyelan Rehabilitasyon Projesi yapılacaktır. 16
17
HEYELAN TEHLĠKE HARĠTALARI Türkiye de ilk defa heyelan tehlike haritası yapıldı. 2015 Yılında Melen Barajı Heyelan Tehlike Haritası yapıldı. 2016 Yıllında Rize-Güneysu Havzası Heyelan Tehlike Haritası yapılacaktır. Melen Barajı Heyelan Tehlike Haritası 18
TAġ YUVARLANMASI ROJELERĠ 2015 yılında Trabzon-Maçka-Kozağaç Köyü Kaya Yuvarlanması Projesi yapılmıģtır. 19
ġanlıurfa; Tektek Dağları Gökdere Mikrohavzası Entegre Sel Kontrolu Projesi (2014-2016) Akarçay Havzası Entegre Havza Rehabilitasyon Projesi (4 Mikrohavza projelendirilecek.) Afyonkarahisar-ġuhut; Hüseyinli-Belenyurdu Deresi Mikrohavzası Entegre Rehabilitasyon Projesi (2015-2019) Afyonkarahisar-ġuhut, ġuhut Çayı Mikrohavzası Entegre Rehabilitasyon Projesi (2015-2019) 20
Yukarı Göksu Havzası Entegre Havza Rehabilitasyon Projesi Konya-Hadim ve TaĢkent; Gökdere Mikrohavzası Entegre Rehabilitasyon Projesi (2014-2017) Konya-TaĢkent; Sazak-AvĢar Mikrohavzası Entegre Rehabilitasyon Projesi (2015-2019) Konya-Hadim ve Bozkır; BağbaĢı Barajı Mikrohavzası Entegre Rehabilitasyon Projesi (2015-2019) Karaman-Ayrancı; BaĢlamıĢlı-Kocadere Mikrohavzası Entegre Rehabilitasyon Projesi (2015-2019) 21
Şuhut Çayı Mikrohavzasından Genel Görünüm 25
Havza İzleme Veri Temaları Havza Ġzleme Değerlendirme Sistemi (HĠDS) 1. ÇölleĢme Ġzleme Sistemi 2. Erozyon Ġzleme Sistemi 3. Toprak Bilgi Sistemi 4. Arazi Kullanım DeğiĢikliğinin Ġzlenmesi ve CORĠN in Değerlendirilmesi ve GeliĢtirilmesi 26
TÜRKĠYE ÇÖLLEġME ĠZLEME SĠSTEMĠ Türkiye ÇölleĢme Kriter ve Göstergeleri Tespit edildi. ÇölleĢme Ġzleme Modeli geliģtirildi. Türkiye ÇölleĢme Risk Haritası hazırlandı. 27
TÜRKĠYE ÇÖLLEġME ĠZLEME SĠSTEMĠ
TÜRKĠYE ÇÖLLEġME ĠZLEME SĠSTEMĠ Türkiye Risk Grubu Dağılımı Yüksek Orta Düşük Diğer Alanlar 9% 30% 49% 12%
TÜRKĠYE ÇÖLLEġME ĠZLEME SĠSTEMĠ
TÜRKĠYE ÇÖLLEġME ĠZLEME SĠSTEMĠ
TÜRKĠYE ÇÖLLEġME ĠZLEME SĠSTEMĠ Afyonkarahisar Risk Grubu Dağılımı Yüksek Orta Düşük Diğer Alanlar 3% 12% 17% 68%
DĠNAMĠK EROZYON MODELĠ VE ĠZLEME SĠSTEMĠ DEMĠS (Dinamik Erozyon Modeli ve Ġzleme Sistemi) Projesi Türkiye genelinde tanımlanan 25 adet su havzasının mikro, alt havza bazında Erozyon Risk Haritası oluģturulmuģtur. Dinamik Erozyon Modeli Ġzleme Sistemi kurularak mevcut olan bütün parametre verilerinin güncellenmesi ve sisteme girilmesi hedeflenmektedir. Akarçay Havzası 33
RÜZGAR EROZYONU ĠZLEME PROJELERĠ Iğdır-Aralık Konya-Altınova Tarım ĠĢletmeleri Konya-Gözlü Tarım ĠĢletmeleri sahalarında deneme alanları kurulmuģtur. 34
TOPRAK BĠLGĠ SĠSTEMĠ PROJESĠ Bakanlığımız Bilgi ĠĢlem bünyesinde Toprak Bilgi Sistemi 2015 yılında kurulmuģtur. Bugüne kadar 1.860 projede yer alan 70 bin toprak profiline ait yaklaģık 2 milyon hektar arazinin verileri sisteme girilmiģtir. Proje Uygulama Yılı; 2013-2017 35
TOPRAK BĠLGĠ SĠSTEMĠ PROJESĠ Mobil Cihazlarla Araziden Veri Toplama Sistemi 2013 yılında baģlanan proje 2015 yılında tamamlanmıģtır Android yazılımlı mobil cihazlarda çalıģan Araziden Veri Toplama Bilgi GiriĢ Sistemi (ÇEMobil) halen uygulanmaktadır. ÇEMobil; Android markete yüklenmiģ olup, Android 4.0 ve üstü versiyon yazılımlı, GPS li, fotoğraf çekebilen, WiFi veya 3G bağlantı desteği olan her türlü (tablet, akıllı telefon, laptop vb.) mobil cihazda çalıģmaktadır. ÇEMobil ile araziden gelen veriler direk olarak Toprak Veri Tabanına girmektedir. Ayrıca; toprak laboratuvarlarındaki tahlil sonuçları, hazırlanan web tabanlı yazılımla Toprak Veri Tabanına aktarılacaktır. 36
KURAK VE YARIKURAK ALANLARIN ĠZLENMESĠ PROJESĠ Google veri tabanı kullanılarak Türkiye yi de kapsayan 13 adet Ortadoğu ülkesinde gerçekleģtirilmiģtir. Proje 2015 yılında baģlamıģtır. Türkiye de 3950 adet nokta ve Ortadoğu ülkelerinde ise 15.000 adet noktada izleme yapıldı. Türkiye de nokta sayısı 50.000 e çıkarılacaktır. Proje kapsamında; Arazi kullanımları ve değiģimlerinin tespit edilmesi, ÇölleĢme/vejetasyon eğiliminin belirlenmesi, Vejetasyon süreci takip altına alınması planlanmaktadır. 37
ARAZĠ TAHRĠBATININ DENGELENMESĠNĠN ĠZLENMESĠ Arazi Tahribatının Dengelenmesi Projesi (LDN) (OSĠB,UNCCD, JRC) Proje Ortakları: Cezayir, Ermenistan, Beyaz Rusya, Butan, Çad, ġili, Kosta Rika, Etiyopya, Grenada, Endonezya, Myanmar, Ġtalya, Namiby a, Panama, Senegal, Türkiye Proje kapsamında, Gediz havzasında iki bitiģik mikro havza üzerinde yersel ölçümler ve uzaktan algılama yöntemleri ile; arazi kullanım değiģikliklerinin izlenmesi, toprak organik karbon miktarı ve arazi verimliliği ile ilgili model proje uygulanmıģ, sonuçları Proje COP12 de süresi: ilgili taraflarca tartıģılmıģtır. 2015 Ocak-2015 Ekim
HAZIRLIK ÇALIġMALARI DEVAM EDEN ĠZLEME PROJELERĠ Rüzgar Erozyonu Risk Haritası ve Ġzlemesi Kıyı Erozyonunun Ġzlenmesi Toprak Karbonunun Ġzlenmesi 39
MODEL PROJELER Erozyon ve Sel Kontrolü Eğitimi Model Uygulama Projeleri Afyonkarahisar-TaĢoluk Beldesi (2015) Ankara-Gökçeyurt (2013) Mersin-Hacıalanı (2013) Antalya-Korkuteli (2014) 40
Afyonkarahisar -Taşoluk Beldesi Model Eğitim Sahası 41
Afyonkarahisar-Taşoluk Beldesi Model Eğitim Sahası 42
Mersin-Erdemli-Model Eğitim Sahası 43
Mersin-Erdemli-Model Eğitim Sahası
MODEL PROJELER Iğdır-Aralık Rüzgâr Erozyonu Önleme Model Uygulama Projesi Bu proje ile Iğdır Nahçivan Uluslararası Karayolu ve Aralık ilçesi rüzgâr erozyonuna ve toz taģınımına karģı korunmuģ olacaktır. 2013 yılında damlama sulama sisteminin kurulması ve fidan dikim çalıģmaları yapılmıģ olup, çalıģmalar devam etmektedir. 45
MODEL PROJELER Sel Duyarlılık Model Projesi (Kastamonu-Ġnebolu) Farklı ekosistemler ve arazi kullanımlarında yağıģ rejimine bağlı olarak havzanın sel duyarlılığı tespit edilecektir. 2013 yılında baģlayan projenin kalibrasyon iģleri 2016 yılından itibaren yapılacak, 2017 yılında tamamlanması hedeflenmiģtir. Proje DSĠ, MGM, OGM ve ÇEM ĠĢbirliği ile yapılmaktadır. Projeye Sayın Prof. Dr. Zekai ġen danıģman olarak katkı vermektedir. 46
AR-GE PROJELERĠ Kuraklık ve Ekstrem ġartlara Dayanıklı TürlerinTespiti Projesi (Aksaray-KoçaĢ, KırĢehir-Malya TĠGEM Arazileri, KırĢehir-Kocabey Deneme Alanları) Kullanılan türler: Karakavak, Akkavak, Söğüt, Atripleks, Ġğde, Kızılçam 2013 tarihinde baģlayan proje 2022 tarihinde tamamlanacaktır. Aksaray Koçaş 47
AR-GE PROJELERĠ Tuzlu ve Alkali Alanlarda Kullanılabilecek Bazı Bitki Türlerinin Tespiti ve Adaptasyonu Projesi (Kırşehir- Malya) Kullanılan türler: Ġğde, Ilgın, Mahlep, Atripleks, Ebucehil Çalısı, Zerdali Proje süresi: 2013-2022 48
AR-GE PROJELERĠ Ahlat Projesi Proje ile; kurak-yarı kurak sahaların ağaçlandırılması, rehabilitasyon ve kapama bahçelerinde kullanılabilecek ahlat türlerinin tespiti ve kırsal alanda yaģayan yöre halkına ekonomik katkı sağlanması hedeflenmektedir. 49
Toprak Islah Projeleri AR-GE PROJELERĠ Hümik Asit in Kurak ve Yarı Kurak Bölgelerde Fidanlar Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi Projesi (Ankara-AyaĢ) Hümik Asit YapıĢtırılmıĢ Klinoptilolit Madeninin Rüzgar Perdelerinde Kullanılabilecek Bazı Bitki Türleri GeliĢimi Üzerine Etkisi Projesi (Konya-Karapınar) Proje süresi: 2013-2019 50
AR-GE PROJELERĠ Yüzeysel AkıĢ Miktarı ve Toprak Kayıplarının Tespiti Projesi Proje; Ankara-Çamlıdere ile Mersin-Erdemli de kurulan deneme alanlarında yürütülmektedir. Farklı orman tipleri ile diğer arazi kullanımındaki ve farklı yağıģ rejimindeki sahalarda yüzeysel akıģ miktarı, akıģ katsayılarının ve toprak kayıplarının tespiti hedeflenmektedir. Proje süresi: 2013-2019 51
ULUSLARARASI İLİŞKİLER BirleĢmiĢ Milletler ÇölleĢme ile Mücadele SözleĢmesi Taraflar Konferansı COP-12, 12-23 Ekim 2015 tarihlerinde Türkiye nin BaĢkanlığında Ankara da ATO CONGRESIUM da gerçekleģtirilmiģtir. 52
UNCCD COP 12 Bakan, bakan yardımcısı, meclis baģkanı ve BM üst düzey yetkilisi düzeyinde 57 kiģi; parlamenter düzeyinde de 70 kiģi olmak üzere toplam 6700 kiģi katılmıģtır. 53
UNCCD COP 12 COP 12 Konferansının yüksek düzey bölümü 20 Ekim de Sayın CumhurbaĢkanımız Recep Tayyip ERDOĞAN ın teģrifleri ve açılıģ konuģmalarıyla baģlamıģtır. 54
UNCCD COP 12 ANKARA GİRİŞİMİ BirleĢmiĢ Milletler ÇölleĢme ile Mücadele SözleĢmesinin 12nci Taraflar Konferansında (COP12) Türkiye BM ile birlikte 2016-2019 yıllarını kapsayan Ankara GiriĢimi adı altında bir inisiyatif baģlatmıģtır. Türkiye bu giriģim ile BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin 15.3 nolu "Arazi Tahribatının Dengelenmesi" hedefine ulaģma çabasına küresel düzeyde katkı sağlayacaktır. 56
UNCCD COP 12 Konferansın BaĢlıca Sonuçları Türkiye iki yıl süreyle COP 12'nin Dönem BaĢkanlığını, Parlamenterler Forumu BaĢkanlığını ve ĠĢ Dünyası Forumu BaĢkanlığını yürütecektir. BirleĢmiĢ Milletlerin çölleģme ile mücadele stratejisi Türkiye'nin COP BaĢkanlığı döneminde yenilenecektir. Kuzey Akdeniz Bölgesel Koordinasyon Merkezi nin (12 ülke) Ġstanbul da kurulması için Evsahibi Ülke AnlaĢması imzalanmıģtır. 57
ULUSLARARASI PROJELER Orta Asya ve Kafkaslarda Dağlık Su Havzalarının Yönetimi Kapasite GeliĢtirme Projesi (2012-2015) (OSĠB-GEF-FAO-TĠKA) Türkiye nin koordinatörlüğünde Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan ve Özbekistan Proje projede kapsamında; yer almaktadır. uzman eğitimi, havza rehabilitasyonu ve yönetimi ile ilgili kılavuz hazırlanması ve pilot uygulamalar yürütülmüģtür. 61
ULUSLARARASI PROJELER Sürdürülebilir Arazi Yönetimine ĠliĢkin Ġyi Uygulamaların Belirlenmesi Projesi (2015-2018) (LADA) (OSĠB-GEF-FAO) Proje ortakları: Türkiye, Bosna ve Hersek, Arjantin, BangladeĢ, Çin, Kolombiya, Ekvator, Lesoto, Fas, Nijer, Panama, Filipinler, Tayland, Tunus ve Özbekistan. Proje; UNCCD ile FAO nun ortak giriģimi olan Kurak Alanlarda Arazi Bozulumunun Değerlendirilmesi- Land Degradation Assessment in Drylands (LADA) kapsamında hazırlanmıģtır. Proje süresi 2015-2018 yıllarını kapsamaktadır. 62
ULUSLARARASI FAALĠYETLER Kurak ve Yarı Kurak Alanlar Operasyonel Rehberi Hazırlandı FAO ile birlikte bütün dünyada geçerli olacak olan «Kurak Alan Ormancılığı Rehberi» hazırlandı. Rehber, COP12 de yayınlanarak tanıtıldı. 63
ULUSLARARASI FAALĠYETLER Eğitim Faaliyetleri: Küresel çapta çölleģme ve erozyonla mücadele konularında ülkemizin tecrübelerini Orta Asya, Orta Doğu, Kafkaslar, Balkanlar ve Afrika ülkeleri uzmanlarına TĠKA nın desteği ve uluslararası kuruluģlar ile birlikte Bölgesel Projeler kapsamında ülkemizde ve yurt dıģında her yıl yaklaģık 100 uzmana eğitim verilmektedir. 64
RAPOR VE YAYINLAR UNCCD PRAIS Sistemine girilen ÇölleĢme ile Mücadele Ulusal Raporu EtkilenmiĢ Ülke Raporu GeliĢmiĢ Ülke Raporu ÇölleĢme Ġstatistikleri Raporu (TÜĠK için) ÇölleĢme Ġle Mücadele Ulusal Eylem Planı Değerlendirme Raporu (2005-2013) Burdur Yöresi Erozyon Kontrolu ÇalıĢmalarının değerlendirilmesi Konya Kapalı Havzasında Yapılan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü ÇalıĢmalarının Değerlendirilmesi 65
RAPOR VE YAYINLAR Faaliyetler ile ilgili Türkçe, Ġngilizce, Fransızca, Rusça ve Arapça dillerinde kitapçık, broģür hazırlanmakta ve yurt içi ve yurtdıģında eğitim, tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde kullanılmaktadır. 66
RAPOR VE YAYINLAR ÇölleĢme ve Erozyon Terimler Sözlüğü Sürdürülebilir Arazi Yönetimi Ġçin Çiftçinin El Kitabı Kurak ve Yarı Kurak Alanlarda Ağaçlandırma ve Rehabilitasyon Rehberi Erozyon ve Sel Kontrolü Teknikleri Kurak ve Yarı Kurak Alan Ağaçlandırmaları (Ġngilizce) 67
HEDEFLER Orman alanlarını %27,6 dan % 30 a çıkarmak (OGM ile birlikte) Ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalıģmalarında Dünyadaki ilk üç sıradaki yerimizi korumak. Erozyon kontrolü çalıģmalarında Dünya liderliğini devam ettirmek. Erozyonla taģınan rusubat miktarını 130 milyon ton/yıl seviyesine (altına) indirmek. ÇölleĢme ve erozyonla mücadelede uluslararası karar organlarında yer alarak uluslararası politikaya yön verilecektir. 68