Avrupa Birliği / Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) Enerji Sektörü Teknik Yardım Projesi Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir MENR IPA12 / CS04 Enerji Verimliliği İçin Danışmanlık Hizmetleri Sanayi Odaları Eğitim ve Seminerleri Raporu (7 No lu Proje Çıktısı)
Özet Proje Adı: Avrupa Birliği (AB) / Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA), Enerji Sektörü Teknik Yardım Projesi, Enerji Verimliliği için Danışmanlık Hizmetleri Proje No: Sözleşme No: TF 016532 - TR MENR12/CS04 Başlangıç Tarihi: 8 Ekim 2015 Proje Süresi: 18 Ay İşveren: Dış İlişkiler ve AB Genel Müdürlüğü - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Gözlemci: EUD (Avrupa Birliği Delegasyonu) Ana yüklenici: Adı: Adresi: MWH Asmadalı Sok. No:27 Koşuyolu, Kadıköy / İstanbul Tel. no: +90 216 545 32 28 Faks no: +90 216 546 04 77 İrtibat kişisi: Ortak Teşebbüs (JV): Adı: Adresi: Dr. Murat Sarıoğlu Tel. no: +90 312 900 18 80 Faks no: +90 312 210 17 76 MWH Exergia Escon Expertise FR Alternatif Plaza, Kızılırmak Mah. 1446. Cad. No:12/20 Çukurambar, Çankaya / Ankara İrtibat kişisi: Dr. Murat Sarıoğlu Rapor tarihi: 7 Eylül 2017 Raporun yazarı: Bertan Başak, Mustafa Salman, Meltem Taşkın, Özlem Yakut, Şükran Gökhan, Hatice Çavdar, Mesut Avcı, Ayça Esen, Salih Türkay, Mustafa Salman, Emre Oğuzöncül, Onur Ünlü
İçindekiler ÖZET... 2 ŞEKİL LİSTESİ... - 4 - TABLO LİSTESİ... - 6-1. PROJEYE GENEL BAKIŞ... - 7-1.1 GİRİŞ... - 7-1.2 MEVCUT DURUM... - 7-1.3 AMAÇLAR... - 8-1.4 İŞİN KAPSAMI... - 8-2 SANAYİ ODALARI EĞİTİM VE SEMİNERLERİ... - 10-2.1 SANAYİ ODALARI EĞİTİM VE SEMİNERLERİNİN AMACI... - 10-2.2 SANAYİ ODALARI EĞİTİM VE SEMİNERLERİNİN KAPSAMI... - 10-2.3 SANAYİ ODALARI EĞİTİM VE SEMİNERLERİNİN UYGULANMASI... - 10-2.3.1 16 Haziran 2016 Ankara Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri... - 15-2.3.2 17 Haziran 2016 Eskişehir Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri... - 18-2.3.3 23 Haziran 2016, Adana Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri... - 22-2.3.4 3 Ağustos 2016 Ege Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri... - 25-2.3.5 27 Eylül 2016 İstanbul Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri... - 29-2.3.6 29 Eylül 2016 Kocaeli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri... - 32-2.3.7 19 Ekim 2016 Konya Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri... - 36-2.3.8 25 Ekim 2016 Gaziantep Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri... - 39-2.3.9 24 Kasım 2016 Denizli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri... - 43-2.4 SANAYİ ODALARI EĞİTİM VE SEMİNERLERİ TOPLAM DEĞERLENDİRİLMESİ... - 46-2.4.1 Eğitimin Geneli... - 47-2.4.2 Eğitimin İçeriği... - 47-2.4.3 Kullanılan Yöntemler... - 48-2.4.4 Eğitim Materyalleri... - 48-2.4.5 Eğitimin Süresi... - 49-2.4.6 Eğitimci... - 49-3 SONUÇ VE TARTIŞMA... - 51 -
Şekil Listesi Şekil 2-1: Ege Sanayi Odası Eğitimi... - 12 - Şekil 2-2: Ankara Sanayi Odası Eğitimi... - 12 - Şekil 2-3: Eskişehir Sanayi Odası Eğitimi... - 13 - Şekil 2-4: Adana Sanayi Odası Eğitimi... - 13 - Şekil 2-5: İstanbul Sanayi Odası Eğitimi... - 14 - Şekil 2-6: Kocaeli Sanayi Odası Eğitimi... - 14 - Şekil 2-7: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi... - 16 - Şekil 2-8: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi... - 16 - Şekil 2-9: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi... - 17 - Şekil 2-10: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi... - 17 - Şekil 2-11: Eğitim Süresinin Değerlendirilmesi... - 18 - Şekil 2-12: Eğitimcinin Değerlendirilmesi... - 18 - Şekil 2-13: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi... - 19 - Şekil 2-14: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi... - 20 - Şekil 2-15: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi... - 20 - Şekil 2-16: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi... - 21 - Şekil 2-17: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi... - 21 - Şekil 2-18: Eğitimcinin Değerlendirilmesi... - 22 - Şekil 2-19: Eğitimin Genelinin Değerlendirilmesi... - 23 - Şekil 2-20: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi... - 23 - Şekil 2-21: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi... - 24 - Şekil 2-22: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi... - 24 - Şekil 2-23: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi... - 25 - Şekil 2-24: Eğitimcinini Değerlendirilmesi... - 25 - Şekil 2-25: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi... - 26 - Şekil 2-26: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi... - 27 - Şekil 2-27: Uygulanan Yöntemin Değerlendirilmesi... - 27 - Şekil 2-28: Eğitim Materyalleri Değerlendirilmesi... - 28 - Şekil 2-29: Eğitim Süresinin Değerlendirilmesi... - 28 - Şekil 2-30: Eğitimcinin Değerlendirilmesi... - 29 - Şekil 2-31: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi... - 30 - Şekil 2-32: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi... - 30 - Şekil 2-33: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi... - 31 - Şekil 2-34: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi... - 31 - Şekil 2-35: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi... - 32 - Şekil 2-36: Eğitimcinin Değerlendirilmesi... - 32 - Şekil 2-37: Eğitimin Genelinin Değerlendirilmesi... - 33 - Şekil 2-38: Eğitimin İçeriği Değerlendirme... - 34 - Şekil 2-39: Kullanılan Yöntemleri Değerlendirilmesi... - 34 - Şekil 2-40: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi... - 35 - Şekil 2-41: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi... - 35 - Şekil 2-42: Eğitimcinin Değerlendirilmesi... - 36 - Şekil 2-43: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi... - 37 - Şekil 2-44: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi... - 37 - Şekil 2-45: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi... - 38 - Page - 4 -
Şekil 2-46: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi... - 38 - Şekil 2-47: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi... - 41 - Şekil 2-48: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi... - 41 - Şekil 2-49: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi... - 42 - Şekil 2-50: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi... - 42 - Şekil 2-51: Eğitimcinin Değerlendirilmesi... - 43 - Şekil 2-52: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi... - 44 - Şekil 2-53: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi... - 44 - Şekil 2-54: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi... - 45 - Şekil 2-55 : Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi... - 45 - Şekil 2-56: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi... - 46 - Şekil 2-57: Eğitimcinin Değerlendirilmesi... - 46 - Şekil 2-58: Eğitimin Genelini Değerlendirilmesi... - 47 - Şekil 2-59: Eğitimin İçeriğini Değerlendirilmesi... - 48 - Şekil 2-60: Uygulanan Yöntemin Değerlendirilmesi... - 48 - Şekil 2-61: Eğitim Materyallerinin Değerlendirmesi... - 49 - Şekil 2-62: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi... - 49 - Şekil 2-63: Eğitimcinin Değerlendirilmesi... - 50 - Page - 5 -
Tablo Listesi Tablo 2-1: Ankara Sanayi Odası Enerji Verimliliği Bilgilendirme Eğitiminin Genel Değerlendirmesi... - 15 - Tablo 2-2: Eskişehir Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi... - 19 - Tablo 2-3: Adana Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi... - 22 - Tablo 2-4: Ege Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi... - 25 - Tablo 2-5: İstanbul Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi... - 29 - Tablo 2-6: Kocaeli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi... - 33 - Tablo 2-7: Konya Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi... - 36 - Tablo 2-8: Gaziantep Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi... - 39 - Tablo 2-9: Denizli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi... - 43 - Tablo 2-10: Eğitimin Toplam Değerlendirmesi... - 46 - Page - 6 -
1. PROJEYE GENEL BAKIŞ 1.1 Giriş Bu rapor "Enerji Sektörü Teknik Yardım Projesi", Görev C (Bilgilendirme ve Farkındalık Faaliyetlerinin Hazırlanması ve Uygulanması) başlığı altında gerçekleştirilen 7 No lu Proje Çıktısı (Organize Sanayi Bölgeleri için Seminer ve Çalıştaylar) kapsamında yapılan çalışmaları sunmak amacıyla hazırlanmıştır. Enerji Sektörü Teknik Yardım projesi Türkiye için AB 2012 IPA programı altında finanse edilmektedir. AB 2012 IPA genel yönetimi ve gözetimi ETKB, AB Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Avrupa Birliği Delegasyonu ve Dünya Bankasından oluşmaktadır. Bu projenin uygulanması ETKB tarafından yürütülmekte olup Dünya Bankası tarafından yönetilmektedir. ESCO lar, IFC/EBRD/EIB/AFD/KfW ve diğer IFI ların sağladığı fonları veya kredileri uygulayan Türk Bankaları ve/veya enerji ile ilgili STK lar gibi diğer ilgili kuruluşlar ETKB'nin talebi doğrultusunda yönlendirme kurul toplantılarına katılabilir. Bu projenin önemli ölçüde IPA 2013 altında artırılacağı ve IPA2 2014-2020 dönemi altında devam ettirileceği öngörülmektedir. Bu proje için kilit paydaşlar ETKB (EV, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü nün (YEGM) yetki alanı altındadır), EVD ler, IFI lar ve endüstriyel işletme ve kuruluşlardır. Proje MWH Türkiye (Lider), EXERGIA, Expertise Fransa ve ESCON ortak teşebbüsü tarafından gerçekleştirilmektedir. Proje başlangıç tarihi 8 Ekim 2015 olup projenin süresi 18 aydır. 1.2 Mevcut Durum Kıyaslanabilir bir kaç ülke ile karşılaştırıldığında Türk ekonomisi enerji yoğun olarak kabul edilmektedir ve endüstriyel büyüme ve kentleşme ile daha da artacaktır. Hükümetin güncellenmiş enerji stratejisi ve Türkiye'nin Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) hem ülkenin enerji tedariğini güvence altına almayı hem de çevresel etkileri minimum seviyede tutmayı amaçlamaktadır. Hükümet sürdürülebilir enerji yatırımlarının desteklenmesi, özellikle de Türkiye de yaygınlaşan yenilenebilir enerji kaynaklarının gelişmesine, odaklanmaktadır. Bununla birlikte ekonominin çeşitli bölümlerinde endüstri (toplam enerji tüketiminin yüzde 40'ına karşılık gelmektedir), belediye tesisleri, devlet daireleri ve konutsal binalar, elektrikli aletler ve ekipmanlar, aydınlatma vb. - enerji verimliliği yatırımlarının çoğaltılması da hükümetin öncelikleri arasındadır.. Türkiye'nin halen aşağıdakilere odaklanarak yüksek enerji yoğunluğunu azaltması gerekmektedir: CO 2 emisyonlarını ve karbon ayak izini azaltmak Fosil yakıtları yenileneblir enerji kaynakları ile yer değiştirmek Ulusal şebekede enerji iletim kayıplarını azaltmak İthal edilen enerji miktarını azaltmak Atıktan enerjiye dönüşümü teşvik etmek - atığın sadece yok edilmesi gerektiğine dair ön yargının yerini atığın enerji kaynağı olduğu gerçeği almalıdır. Endüstri ve binalarda enerji verimliliğini geliştirmek. Page - 7 -
Enerji açısından sürdürülebilir/yeterli bir ulus oluşturmada mevcut hükümetin karşılaştığı en önemli zorluklardan birisi enerji tedariğinin özellikle de elektriğin güvenliğidir. 1.3 Amaçlar Projenin temel amaçları: AB de ve Türkiye de enerji verimliliği politikaları, Enerji Verimliliği yatırımları Finansman anahtar karakteristikleri ve zorlukları, Küresel enerji verimliliği finansman yöntemlerine özet bakış ve ilgili bankacılık ürünleri, Türkiye'de ESCO endüstrisi geliştirme, EV projeleri geliştirme, finanse etme ve uygulamalarına yardımcı olma; ve Avrupa Birliği müktesebatı ile paralel mevzuat ve kurumsal çerçeveleri geliştirme. 1.4 İşin Kapsamı Bu proje şartnamede belirtildiği şekilde iki ana görev altında gerçekleştirilecektir: Endüstriyel ve Bina sektörlerinde Pazar Gelişmesi Ticari Enerji Verimliliği Borçlanma Pazarı için Kapasite Geliştirme Bu iki ana görev altında gerçekleştirilecek alt görevler: Görev A. Enerji Verimliliği Stratejisinin Etkili Uygulanmasını Sağlamak için Mevzuat Desteği Görev B. Enerji Verimliliği Piyasa Araştırması Görev C. Bilgilendirme ve Farkındalık Faaliyetlerinin Hazırlanması ve Uygulanması Görev D. Eğitim Programlarının Geliştirilmesi (EVD ler için) Görev E. ESCO Model Sözleşmelerinin Geliştirilmesi Görev F. Enerji Verimliliği Ekipman Listesi (ENEVEL) Geliştirilmesi Görev G. Enerji Verimliliği Proje Oluşturma & Enerji Etütleri Görev H. Ticari Bankalar için Eğitim ve Kapasite Geliştirme Görev I. Paydaşlar için Kılavuz Hazırlanması Görev J. Yeni Bankacılık Ürünleri ve Finans Yöntemlerinin Tanımlanması ve Fizibilitelerinin Değerlendirilmesi Görev K. Proje Finansmanı için KOBİ'lerin Desteklenmesi Görev M. Enerji Verimliliği Farkındalık ve Görünürlük Eylemleri Görev N. ESIA (Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi) Özet Notu Geliştirme Görev O. Kadın Katılımının Değerlendirilmesi Çalışmanın gerçekleştirilmesiyle beraber aşağıdaki sonuçlar beklenmektedir: Page - 8 -
Enerji Verimliliği Strateji Belgesi nde belirtilen önlemlerin etkili bir şekilde uygulanmasının desteklenmesi ve geliştirilmesi Enerji verimliliğinde proje hazırlama kapasitesinin iyileştirilmesi ve ticari enerji verimliliği borçlanma pazarı için kapasite geliştirilmesi Page - 9 -
2 Sanayi Odaları Eğitim ve Seminerleri 2.1 Sanayi Odaları Eğitim ve Seminerlerinin Amacı Eğitimlerde endüstri sektöründeki potansiyel enerji verimliliği projeleri ile ilgili bilgilendirme ve enerji verimliliği hakkında farkındalık oluşturma, enerji verimliliği projelerinin uygulanması ve söz konusu projeler için finasman olanaklarının tanıtılması amaçlanmaktadır. 2.2 Sanayi Odaları Eğitim ve Seminerlerinin Kapsamı İş Teknik Şartname sinde söz konusu eğitim/seminerlerin kapsamı, Organize Sanayi Bölgelerinde yapılacak 7 adet 2 günlük eğitim/seminer olarak tanımlanmıştır. Ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlık ının talebi üzerine söz konusu eğitimlerin OSB ler yerine Sanayi Odaları nda yapılmasına karar verilmiştir. Türkiye de mevcut 12 Sanayi Odası ile görüşülmüş ve bu odalardan projeye ilgi duyan 9 tanesinde söz konusu eğitim/seminerler gerçekleştirilmiştir. Enerji verimliliği ile ilgili teknik ve finansal konuların ele alındığı seminerlerde sanayicilerin enerji verimliliği konusundaki farkındalığının arttırılması hedeflenmiş olup aşağıdaki konulara yer verilmiştir: AB de ve Türkiye de enerji verimliliği politikaları, Enerji verimliliği yatırımları Finansmanın anahtar karakteristikleri ve zorlukları, Küresel enerji verimliliği finansman yöntemlerine özet bakış ve ilgili bankacılık ürünleri, Türkiye deki mevcut enerji verimliliği finansmanının durumuna bakış, Türkiye'de enerji verimliliği finansmanı için yeni bankacılık ürünleri ve ESCO modeli geliştirilmesi potansiyeli üzerine öneriler / münazara. Yapılması gereken 14 günlük eğitimin 9 günü Sanayi Odaları nda geçkelştirilmiş olup kalan 5 günlük eğitim ilgili diğer paydaşlara verilmek üzere 9 No lu Proje Çıktısı kapsamında değerlendirilmiştir. Böylece İş Teknik Şartnamesi nde tanımlanan 14 günlük eğitim yerine getirilmiştir. 2.3 Sanayi Odaları Eğitim ve Seminerlerinin Uygulanması Dokuz farklı Sanayi Odası için dokuz adet eğitim düzenlenmiştir ve tüm eğitimler Enerji Verimliliği ve Finansman Uzmanları tarafından Sanayi Odalarının yerleşkelerinde verilmiştir. Eğitimci listesi aşağıda verilmiştir: Özlem Yakut (MWH Finans Uzmanı) Şükran Gökhan (MWH Finans Uzmanı) Hatice Çavdar (MWH Finans Uzmanı) Mesut Avcı (MWH Enerji Uzmanı) Ayça Esen (MWH Enerji Uzmanı) Salih Türkay (MWH Finans Uzmanı) Mustafa Salman (MWH Enerji Uzmanı) Emre Oğuzöncül (MWH Enerji Uzmanı) Onur Ünlü (Escon Enerji Uzmanı) Page - 10 -
Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkililerinden toplam 176 kişi eğitim programına katılmıştır. Eğitimler sırasında programda yer alan konular hakkında bilgi verilmiştir. Avrupa Birliği ve Türkiye de ki enerji verimliliği politikaları, Enerji verimliliği yatırımları, Türkiye de ki mevcut enerji verimliliği finansmanına bakış, Enerji verimliliğinde finansman mekanizmaları ve bankacılık ürünleri, Türkiye deki ESCO modeli geliştirilmesi potansiyeli üzerine öneriler konuları birçok yönü ayrıntılı bir şekilde tartışılmıştır. Eğitime katılan kurumlar aşağıda listelenmiştir: 1) Ankara Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri - 16 Haziran 2016 2) Eskişehir Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri - 17 Haziran 2016 3) Adana Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri - 23 Haziran 2016 4) Ege Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri - 03 Ağustos 2016 5) İstanbul Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri 27 Eylül 2016 6) Kocaeli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri - 29 Eylül 2016 7) Konya Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri - 19 Ekim 2016 8) Gaziantep Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri 25 Ekim 2016 9) Denizli sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri 24 Kasım 2016 Hata! Başvuru kaynağı bulunamadı., Şekil 2-3, Şekil 2-5, Şekil 2-6, Şekil 2-5, ve Şekil 2-6 da eğitim sürecinden fotograflar gösterilmiştir. Katılımcı listeleri Ek 1 ile sunulmaktadır. Page - 11 -
Şekil 2-1: Ege Sanayi Odası Eğitimi Şekil 2-2: Ankara Sanayi Odası Eğitimi Page - 12 -
Şekil 2-3: Eskişehir Sanayi Odası Eğitimi Şekil 2-4: Adana Sanayi Odası Eğitimi Page - 13 -
Şekil 2-5: İstanbul Sanayi Odası Eğitimi Şekil 2-6: Kocaeli Sanayi Odası Eğitimi Eğitimden sonra, Sanayi Odaları eğitim ve seminerleri değerlendirilmesi ve katılımcıdan bilgi toplamak için anket yapıldı. Katılımcının, eğitimin yönlerini aşağıdaki maddelerle değerlendirmesi istenmiştir: a) Eğitimin Geneli b) Eğitimin İçeriği Page - 14 -
c) Uygulanan Yöntem d) Eğitim Materyalleri e) Eğitim Süresi f) Eğitimciler Katılımcılar verilen eğitimi 1-5 arasında skalayı oylayarak yanıt verdiler: (1) çok zayıf, (2) zayıf, (3) orta, (4) iyi, (5) çok iyi. 2.3.1 16 Haziran 2016 Ankara Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri İlk eğitim Ankara da 16 Haziran 2016 da Ankara Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkililerine verilmiştir. 13 kişi eğitime katılmış, 7 kişi genel olarak eğitim, eğitim içeriği, uygulanan yöntem, eğitim materyalleri, ve eğitimciler konularını değerlendirmiştir. Genel sonuçlar Tablo 2-1 de verilmiştir. Tablo 2-1: Ankara Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Genel Değerlendirmesi Değerlendirme 1( çok zayıf) 2(zayıf) 3(orta) 4(iyi) 5(çok iyi) Eğitimin Geneli 1 4 2 Eğitimin İçeriği 1 3 3 Uygulanan Yöntem 1 4 2 Kullanılan Materyal 1 5 1 Eğitimin Süresi 2 4 1 Eğitimci 2 5 Toplam 1 1 4 22 14 2.3.1.1 Genel Olarak Eğitim İstatistiksel değerlendirme sonuçları % 57 si eğitimin genelinin iyi, % 14 ü ise eğitimin orta olarak değerlendirmiştir. Katılımcıların % 29 u genel olarak eğitimi çok iyi olarak değerlendirmiştir. Anket sonuçları Şekil 2-7 da gösterilmiştir. Page - 15 -
Çok iyi 29% Eğitimin Geneli Çok zayıf 0% Zayıf 0% Orta 14% İyi 57% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi Şekil 2-7: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi 2.3.1.2 Eğitimin İçeriği Anketin istatistiksel değerlendirmesinde, katılımcıların % 14'ü eğitim içeriğini zayıf olarak değerlendirirken, % 43'i ise çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. İyi olarak değerlendirilen katılımcıların yüzdesi çok iyi olarak değerlendirenler ile aynı oranda % 43 tür. Sonuç Şekil 2-8'de gösterilmiştir. Eğitimin İçeriği Çok iyi 43% Çok zayıf 0% Zayıf 14% Orta 0% İyi 43% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi 2.3.1.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-8: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi Katılımcılar, eğitimin geneli değerlendirmesi sonuçları ile benzerlik göstermekte, % 29 u kullanılan yöntemin çok iyi olduğunu değerlendirirken, % 14 ü orta olarak değerlendirmiştir. Katılımcıların iyi olarak değerlendirme sonucu % 57 dir. Değerlendirme sonuçları Şekil 2-9 de gösterilmektedir. Page - 16 -
Kullanılan Yöntemler Çok zayıf 0% Zayıf 0% Orta 14% Çok iyi 29% İyi 57% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi 2.3.1.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-9: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi Eğitim materyallerinin istatistiksel değerlendirmesinde, katılımcıların %71 i iyi olarak değerlendirdiğini, % 14'ü eğitim materyallerini çok iyi olarak değerlendirirken aynı oranda % 14 ü çok zayıf olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuç Şekil 2-10 de gösterilmiştir. Eğitim Materyalleri Çok iyi; 14% Çok zayıf; 14% Orta; 0% Zayıf 0% İyi; 71% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi 2.3.1.5 Eğitimin Süresi Şekil 2-10: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirmede eğitim süresini değerlendirenlerin % 57 si eğitim süresinin iyi olarak ve % 14 ü ise çok iyi olarak değerlendirmiştir. Katılımcılar orta olarak değerlendirmesi % 29 dur. Şekil 2-11 de sonuçlar gösterilmiştir. Page - 17 -
Eğitimin Süresi Çok zayıf 0% Zayıf 0% Çok iyi 14% Orta 29% İyi 57% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi Şekil 2-11: Eğitim Süresinin Değerlendirilmesi 2.3.1.6 Eğitimci İstatistiksel değerlendirme sonucu, katılımcıların % 29'u eğitimciyi iyi olarak değerlendirirken,% 71'i sanayi odası enerji verimliliği bilgilendirme eğtimini çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuçlar Şekil 2-12 da gösterilmiştir. Eğitimci Çok zayıf 0% Zayıf 0% Orta 0% İyi 29% Çok iyi 71% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi Şekil 2-12: Eğitimcinin Değerlendirilmesi 2.3.2 17 Haziran 2016 Eskişehir Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri İkinci seminer Eskişehir Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkililerine 17 Haziran 2016 yılında Eskişehir de verildi. Bilgilendirme seminerine 29 kişi katılmıştır. Katılımcı 29 kişi genel olarak eğitim, içerik, kullanılan yöntemler, eğitim materyalleri ve eğitimci konularında değerlendirmeler yapılmıştır. Aşağıdaki Tablo 2-2 katılımcıların cevaplarını göstermektedir. Bir sonraki bölümde verilerle ilgili grafikler verilmiştir. Page - 18 -
Tablo 2-2: Eskişehir Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi Değerlendirme 1( çok zayıf) 2(zayıf) 3(orta) 4(iyi) 5(çok iyi) Eğitimin Geneli 2 6 13 8 Eğitimin İçeriği 5 16 8 Uygulanan Yöntem 8 13 8 Eğitim Materyalleri 3 5 7 6 8 Eğitim Süresi 3 21 5 Eğitimci 15 14 Toplam 3 7 29 84 51 2.3.2.1 Genel Olarak Eğitim İstatistiksel değerlendirmeye verilen sonuçlar katılımcıların % 7si eğitimi zayıf olarak değerlendirirken, %28 si genel olarak eğitimi çok iyi olarak değerlendirmiştir. Katılımcıların % 21 i eğitimi orta ve % 45 i de iyi olarak değerlendirmiştir. Sonuçlar Şekil 2-13 de gösterilmiştir. Genel Olarak Eğitim çok iyi 28% çok zayıf 0% zayıf 7% orta 21% iyi 45% Şekil 2-13: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi 2.3.2.2 Eğitimin İçeriği Eğitimin geneli değerlendirmesine benzer şekilde eğitimin içeriğinin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 28'si eğitimin içeriğini çok iyi olarak değerlendirdiğini, % 17'sinin ise Sanayi Odası Enerji Verimliliği Seminerini orta olarak değerlendirdiğini göstermektedir. İyi olarak değerlendirilen katılımcıların yüzdesi % 55 dir. Sonuç Şekil 2-14 de gösterilmiştir. Page - 19 -
Eğitimin İçeriği çok zayıf 0% zayıf 0% çok iyi 28% orta 17% iyi 55% 2.3.2.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-14: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi Katılımcıların % 45 i kullanılan yöntemleri iyi olarak değerlendirmiştir. Çok iyi ve iyi olarak değerlendirenlerin yüzdesi aynı oranda % 28 dir. Değerlendirme sonuçları Şekil 2-15 de gösterilmektedir. Kullanılan Yöntemler çok zayıf 0% çok iyi 28% zayıf 0% orta 28% iyi 45% 2.3.2.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-15: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi Anketlerin istatistiksel değerlendirmesine bakıldığında, katılımcıların % 28'si eğitim materyallerini çok iyi olarak değerlendirirken % 10 u çok zayıf olarak değerlendirmiştir. Anketi zayıf ve orta olarak değerlendirenlerin oranı sırasıyla % 17 ve % 24 tür. İyi olarak cevap veren katılımcı sayısı % 10'dir. Sonuç Şekil 2-16 de gösterilmiştir. Page - 20 -
Eğitim Materyalleri çok zayıf; 10% çok iyi; 28% zayıf 17% iyi; 21% orta; 24% 2.3.2.5 Eğitimin Süresi Şekil 2-16: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirmede eğitim süresini değerlendirenlerin % 72 si iyi olarak ve % 17 si ise çok iyi olarak değerlendirmiştir. Katılımcılar orta olarak değerlendirmesi %10 dur. Şekil 2-17 de sonuçlar gösterilmiştir. Eğitimin Süresi çok zayıf 0% zayıf 0% orta 10% çok iyi 17% iyi 72% 2.3.2.6 Eğitimci Şekil 2-17: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirme sonucu, katılımcının % 48'i eğitimciyi çok iyi olarak değerlendirmiştir. Kobi enerji verimliliği seminerine katılanların % 52'si ise iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuçlar Şekil 2-18 da gösterilmiştir. Page - 21 -
Eğitimci çok zayıf 0% zayıf 0% orta 0% çok iyi 48% iyi 52% Şekil 2-18: Eğitimcinin Değerlendirilmesi 2.3.3 23 Haziran 2016, Adana Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Üçüncü eğitim Adana Sanayi Odasına bağlı işletmelerin yetkilileri için 23 Haziran 2016 tarihinde Adana da yapılmıştır. 27 kişi eğitime katılmıştır ve 17 katılımcı eğitimi, genel olarak eğitim, içerik, kullanılan yöntemler, eğitim materyalleri ve eğitici konularında değerlendirmeler yapmışlardır. Aşağıdaki Tablo 2-3 katılımcıların cevaplarını göstermektedir. Bir sonraki bölümde verilerle ilgili grafikler verilmiştir. Tablo 2-3: Adana Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi Değerlendirme 1( çok zayıf) 2(zayıf) 3(orta) 4(iyi) 5(çok iyi) Eğitimin Geneli 1 12 4 Eğitimin İçeriği 1 10 6 Uygulanan Yöntem 1 10 6 Eğitim Materyalleri 3 11 3 Eğitim Süresi 1 9 7 Eğitimci 6 11 Toplam 0 0 7 58 37 2.3.3.1 Genel Olarak Eğitim Anketin istatistiksel olarak değerlendirilmesi, katılımcıların % 24'ü eğitimin genel olarak çok iyi olduğunu %6 si ise orta olarak değerlendirmiş, % 71'i Adana Sanayi Odası enerji verimliliği seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuç, Şekil 2-19 de gösterilmiştir. Page - 22 -
Genel Olarak Eğitim çok iyi 24% çok zayıf 0% zayıf 0% orta 6% iyi 71% Şekil 2-19: Eğitimin Genelinin Değerlendirilmesi 2.3.3.2 Eğitimin İçeriği Eğitimin geneli değerlendirmesine benzer şekilde eğitimin içeriğinin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 6'sı eğitim içeriğini orta olarak değerlendirdiğini, % 35'i ise çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. İyi olarak değerlendirilen katılımcıların yüzdesi sırasıyla % 59'dür. Sonuç Şekil 2-20 de gösterilmiştir. Eğitimin İçeriği çok zayıf 0% orta 6% zayıf 0% çok iyi 35% iyi 59% 2.3.3.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-20: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi Katılımcılar,kullanılan yöntemlerin değerlendirilmesinde eğitimin içeriği sonuçları ile benzerlik göstermekte ve katılımcının % 6'sı eğitim içeriğini orta olarak değerlendirdiğini, % 35'i ise çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. İyi olarak değerlendirilen katılımcıların yüzdesi sırasıyla % 59'dür Değerlendirme sonuçları Şekil 2-21 da gösterilmektedir. Page - 23 -
Kullanılan Yöntemler çok zayıf 0% orta 6% zayıf 0% çok iyi 35% iyi 59% 2.3.3.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-21: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi Anketin istatistiksel değerlendirmesinde, katılımcılar eğitim materyalleri değerlendirmesinde % 65'i eğitim materyallerini çok iyi olarak değerlendirmiştir. Çok iyi ve orta olarak değerlendirilme ise aynı oranda % 18 olarak değerlendirildiğini göstermektedir. Sonuç Şekil 2-22 de gösterilmiştir. Eğitim Materyalleri çok zayıf; 0% zayıf 0% çok iyi; 18% orta; 18% iyi; 65% 2.3.3.5 Eğitimin Süresi Şekil 2-22: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirmede eğitim süresini değerlendirenlerin % 6 sı sürenin orta olduğunu belirtirken iyi ve çok iyi değerlendirmeleri sırasıyla % 53 ve % 41 dir. Şekil 2-23 de sonuçlar gösterilmiştir. Page - 24 -
Eğitimin Süresi çok zayıf 0% zayıf 0% orta 6% çok iyi 41% iyi 53% Şekil 2-23: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi 2.3.3.6 Eğitimci İstatistiksel değerlendirme sonucu, Kobi enerji verimliliği seminerini katılımcıların % 65'i eğitimciyi çok iyi olarak değerlendirirken, % 35'i iyi olarak değerlendirmiştir. Sonuçlar Şekil 2-24 de gösterilmiştir. Eğitimci çok zayıf 0% zayıf 0% orta 0% iyi 35% çok iyi 65% Şekil 2-24: Eğitimcinini Değerlendirilmesi 2.3.4 3 Ağustos 2016 Ege Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Seminer 3 Ağustos 2016'da İzmir'de Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkilelerine verildi. Eğitimine 27 kişi katıldı ve katılımcıların 18 si genel, içerik, kullanılan yöntemler, eğitim materyalleri ve eğitimci açısından değerlendirdi. Tablo 2-4 katılımcıların değerlendirmesi bulunmaktadır. Bir sonraki bölümde alınan bilgilerin grafik ile değerlendirilmesi gösterilmektedir. Tablo 2-4: Ege Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi Değerlendirme Türü (puan) 1( çok zayıf) 2(zayıf) 3(orta) 4(iyi) 5(çok iyi) Page - 25 -
Genel Olarak Eğitim 0 1 1 8 8 Eğitimin İçeriği 0 0 1 8 9 Uygulanan Yöntem 0 1 2 8 7 Eğitim Materyalleri 0 1 2 10 5 Eğitim Süresi 0 1 4 6 7 Eğitimci 0 1 1 3 13 Toplam 0 5 11 43 49 2.3.4.1 Genel Olarak Eğitim Anketin istatistiksel olarak değerlendirilmesi, KOBİ bilgilendirme seminerini katılımcıların % 44'ü eğitimini genel olarak iyi ve çok iyi olduğunu, % 6'sının ise orta olarak değerlendirdiğini, zayıf olarak değerlendirenlerin sayısı da aynı şekilde % 6 olduğunu göstermektedir. Sonuç, Şekil 2-25 de gösterilmiştir. Genel olarak eğitim Çok zayıf 0% Zayıf 6% Orta 6% Çok iyi 44% İyi 44% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi 2.3.4.2 Eğitimin İçeriği Şekil 2-25: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi Anketin istatistiksel olarak değerlendirilmesi eğitimin geneline benzer şekilde, katılımcıların % 4'ü eğitimdeki içeriğini orta olarak değerlendirirken % 44'ü KOBİ bilgilendirme seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Çok iyi olarak değerlendirenlerin oranı % 50 dir. Sonuç Şekil 2-26 de gösterilmiştir. Page - 26 -
Eğitimin İçeriği Çok zayıf 0% Zayıf 0% Orta 6% Çok iyi 50% İyi 44% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi 2.3.4.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-26: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi Katılımcılar, % 44 ü uygulanan yöntemin iyi olduğunu değerlendirirken, % 39 u çok iyi olarak değerlendirmiştir. Orta ve zayıf olarak değerlendirenlerin sayısı sırasıyla % 11 ve %6 dır. Değerlendirme sonuçları Şekil 2-27 de gösterilmektedir. Uygulanan Yöntem Çok iyi 39% Çok zayıf 0% Orta 11% Zayıf 6% İyi 44% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi 2.3.4.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-27: Uygulanan Yöntemin Değerlendirilmesi Eğitim Materyallerinin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 56'sının iyi değerlendirirken, % 6 sı zayıf olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Çok iyi olarak cevap veren katılımcı sayısı % 28 ve orta olarak değerlendirenlerin sayısı % 11 dir. Sonuç Şekil 2-28 de gösterilmiştir. Page - 27 -
Eğitim Materyalleri Çok zayıf; 0% Zayıf 6% Orta; 11% Çok iyi; 28% İyi; 56% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi Şekil 2-28: Eğitim Materyalleri Değerlendirilmesi 2.3.4.5 Eğitim Süresi İstatistiksel değerlendirme eğitim materyalleri ile benzer şekilde, değerlendirenlerin % 39 u eğitim süresinin çok iyi olduğunu, katılımcının % 33 ü de iyi olarak değerlendirmiştir. Katılımcılar orta ve zayıf değerlendirmeleri sırasıyla % 22 ve % 6 dir. Şekil 2-29 de sonuçlar gösterilmiştir. Eğitimin Süresi Çok zayıf 0% Zayıf 6% Çok iyi 39% Orta 22% İyi 33% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi 2.3.4.6 Eğitimci Şekil 2-29: Eğitim Süresinin Değerlendirilmesi Anketin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcının % 6'sı eğitimciyi zayıf olarak değerlendirirken % 72'si KOBİ bilgilendirme seminerini çok iyi değerlendirdiğini göstermektedir. Eğitimciyi iyi olarak değerlendiren katılımcıların yüzdesi % 17'dir. Sonuçlar Şekil 2-30 da gösterilmiştir. Page - 28 -
Eğitimci Çok zayıf 0% Zayıf 6% Orta 6% İyi 17% Çok iyi 72% Çok zayıf Zayıf Orta İyi Çok iyi Şekil 2-30: Eğitimcinin Değerlendirilmesi 2.3.5 27 Eylül 2016 İstanbul Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Beşinci istanbul Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkililerine 27 Eylül 2016 tarihinde İstanbul da yapılmıştır. 35 kişi eğitime katılmıştır ve 35 kişi genel olarak eğitim, içerik, kullanılan yöntemleri, eğitim materyalleri ve eğitici konularında değerlendirmeler yapılmıştır. Aşağıdaki Tablo 2-5 katılımcıların cevaplarını göstermektedir. Bir sonraki bölümde verilerle ilgili grafikler verilmiştir Tablo 2-5: İstanbul Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi Değerlendirme 1( çok zayıf) 2(zayıf) 3(orta) 4(iyi) 5(çok iyi) Eğitimin Geneli 0 0 3 15 8 Eğitimin İçeriği 0 0 5 10 11 Uygulanan Yöntem 0 1 3 14 8 Eğitim Materyalleri 0 1 6 14 5 Eğitim Süresi 0 0 3 13 10 Eğitimci 0 0 0 9 17 Toplam 0 2 20 75 59 2.3.5.1 Genel Olarak Eğitim Anketin istatistiksel olarak değerlendirilmesi, katılımcıların % 58'i eğitimin genel olarak iyi olduğunu, % 31'i Kobi Bilgilendirme Seminerini çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Orta olarak değerlendirenlerin yüzdesi % 12 dir. Sonuç, Şekil 2-31 da gösterilmiştir. Page - 29 -
çok iyi 31% Genel Olarak Eğitim çok zayıf 0% zayıf 0% orta 12% iyi 58% Şekil 2-31: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi 2.3.5.2 Eğitimin İçeriği Eğitimin içeriğinin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 42'si eğitim içeriğini çok iyi olarak değerlendirdiğini, % 19'u ise orta olarak değerlendirdiğini göstermektedir. İyi olarak değerlendiren katılımcıların yüzdesi % 38'dir. Sonuç Şekil 2-32 da gösterilmiştir. Eğitimin İçeriği çok zayıf 0% zayıf 0% çok iyi 42% orta 19% iyi 38% 2.3.5.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-32: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi Katılımcılar, eğitimin geneli değerlendirmesi ve eğitimin içeriği sonuçları ile benzerlik göstermekte, orta ve çok iyi olarak değerlendirenlerin oranı sırasıyla %12 ve %31 dir. Katılımcıların % 4 ü kullanılan yöntemlerin zayıf olduğununu değerlendirirken, % 54 ü iyi olarak değerlendirmiştir. Değerlendirme sonuçları Şekil 2-33 de gösterilmektedir. Page - 30 -
Kullanılan Yöntemler çok zayıf 0% orta 12% zayıf 4% çok iyi 31% iyi 54% 2.3.5.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-33: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi Kullanılan yöntemler ile benzer şekilde bir istatistiksel değerlendirmeye sahip, katılımcıların % 54'ü eğitim materyallerini iyi olarak değerlendirdiğini, % 4'ü eğitim materyallerini ise zayıf olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Orta ve çok iiyi olarak cevap veren katılımcı sayısı yüzdesi sırasıyla %23 ve %19 'dur. Sonuç Şekil 2-34 de gösterilmiştir. Eğitim Materyalleri çok zayıf; 0% zayıf 4% çok iyi; 19% orta; 23% iyi; 54% 2.3.5.5 Eğitimin Süresi Şekil 2-34: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirmede eğitim süresini değerlendirenlerin % 50 si sürenin iyi olduğunu belirtirken % 38 i ise çok iyi olarak değerlendirmiştir. Katılımcılar orta olarak değerlendirmeleri ise % 12 dir. Hata! Başvuru kaynağı bulunamadı. de sonuçlar gösterilmiştir. Page - 31 -
Eğitimin Süresi çok zayıf 0% zayıf 0% çok iyi 38% orta 12% iyi 50% Şekil 2-35: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi 2.3.5.6 Eğitimci İstatistiksel değerlendirme sonucu, katılımcının % 35'i eğitimciyi iyi olarak değerlendirirken,% 65'i KOBİ bilgilendirme seminerini çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuçlar Şekil 2-36 de gösterilmiştir. Eğitimci çok zayıf 0% zayıf 0% orta 0% iyi 35% çok iyi 65% Şekil 2-36: Eğitimcinin Değerlendirilmesi 2.3.6 29 Eylül 2016 Kocaeli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Altıncı eğitim Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkilileri için 29 Eylül 2016 tarihinde Kocaeli nde yapılmıştır. 18 kişi eğitime katılmıştır ve 15 kişi genel olarak eğitim, içerik, kullanılan yöntemler, eğitim materyalleri ve eğitimci konularında değerlendirmeler yapılmıştır. Aşağıdaki Tablo 2-6 katılımcıların cevaplarını göstermektedir. Bir sonraki bölümde verilerle ilgili grafikler verilmiştir. Page - 32 -
Tablo 2-6: Kocaeli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi Değerlendirme 1( çok zayıf) 2(zayıf) 3(orta) 4(iyi) 5(çok iyi) Eğitimin Geneli 0 0 0 7 8 Eğitimin İçeriği 0 0 0 4 11 Uygulanan Yöntem 0 0 0 7 8 Eğitim Materyalleri 0 0 2 10 3 Eğitim Süresi 0 0 2 6 7 Eğitimci 0 0 0 1 14 Toplam 0 0 4 35 51 2.3.6.1 Eğitimin Geneli Anketin istatistiksel olarak değerlendirilmesi, katılımcıların % 53'ü eğitimi genel olarak çok iyi olduğunu, % 47'si ise iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuç, Şekil 2-37 de gösterilmiştir. Genel Olarak Eğitim çok zayıf 0% orta 0% zayıf 0% iyi 47% çok iyi 53% 2.3.6.2 Eğitimin İçeriği Şekil 2-37: Eğitimin Genelinin Değerlendirilmesi Eğitimin geneli değerlendirmesine benzer şekilde eğitimin içeriğinin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 73'ü eğitim içeriğini çok iyi olarak değerlendirdiğini, % 27'si ise KOBİ bilgilendirme seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuç Şekil 2-38 da gösterilmiştir. Page - 33 -
Eğitimin İçeriği çok zayıf 0% orta 0% zayıf 0% iyi 27% çok iyi 73% 2.3.6.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-38: Eğitimin İçeriği Değerlendirme Katılımcılar, eğitimin geneli değerlendirmesi ve eğitimin içeriği sonuçları ile benzerlik göstermekte, % 53 ü uygulanan yöntemin çok iyi olduğunu değerlendirirken, % 47 si ise iyi olarak değerlendirmiştir. Değerlendirme sonuçları Şekil 2-39 de gösterilmektedir. Kullanılan Yöntemler çok zayıf 0% orta 0% zayıf 0% çok iyi 53% iyi 47% 2.3.6.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-39: Kullanılan Yöntemleri Değerlendirilmesi Anketin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 20'si eğitim materyallerini çok iyi olarak değerlendirdiğini, % 13 nün eğitim materyallerini orta olarak değerlendirdiğini göstermektedir. İyi olarak cevap veren katılımcı sayısı % 67'dir. Sonuç Şekil 2-40 de gösterilmiştir. Page - 34 -
Eğitim Materyalleri çok zayıf; 0% zayıf 0% çok iyi; 20% orta; 13% iyi; 67% 2.3.6.5 Eğitimin Süresi Şekil 2-40: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirmede eğitim süresini değerlendirenlerin % 40 ı sürenin iyi olduğunu belirtirken % 13 ü orta olarak değerlendirmiştir. Katılımcılar çok iyi olarak değerlendirmeleri % 47 dir. Şekil 2-41 sonuçlar gösterilmiştir. Eğitimin Süresi çok zayıf 0% zayıf 0% çok iyi 47% orta 13% iyi 40% 2.3.6.6 Eğitimci Şekil 2-41: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirme sonucu, katılımcının % 93'ü eğitimciyi çok iyi olarak değerlendirirken % 7 si KOBİ bilgilendirme seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuçlar Şekil 2-42 da gösterilmiştir. Page - 35 -
Eğitimci iyi 7% çok zayıf 0% zayıf 0% orta 0% çok iyi 93% Şekil 2-42: Eğitimcinin Değerlendirilmesi 2.3.7 19 Ekim 2016 Konya Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Yedinci eğitim Konya Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Sanayi odasına bağlı işletmelerin yetkilileri için 19 Ekim 2016 tarihinde Konya da yapılmıştır. 3 kişi eğitime katılmıştır ve 3 kişi genel olarak eğitim, içerik, uygulama yöntemleri, eğitim materyalleri ve eğitimci konularında değerlendirmeler yapılmıştır. Aşağıdaki Tablo 2-7 katılımcıların cevaplarını göstermektedir. Bir sonraki bölümde verilerle ilgili grafikler verilmiştir. Tablo 2-7: Konya Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi Değerlendirme 1(çok zayıf) 2(zayıf) 3(orta) 4(iyi) 5(çok iyi) Genel Olarak Eğitim 0 0 0 1 2 Eğitimin İçeriği 0 0 0 1 2 Uygulanan Yöntem 0 0 0 0 3 Eğitim Materyalleri 0 0 0 1 2 Eğitim Süresi 0 0 0 0 3 Eğitimci 0 0 0 0 3 Toplam 0 0 0 3 15 2.3.7.1 Genel Olarak Eğitim Anketin istatistiksel olarak değerlendirilmesi, katılımcıların % 67'si eğitimi genel olarak çok iyi olduğunu, % 33'ü KOBİ bilgilendirme seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuç, Şekil 2-43 de gösterilmiştir. Page - 36 -
Genel Olarak Eğitim çok zayıf 0% orta 0% zayıf 0% iyi 33% çok iyi 67% Şekil 2-43: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi 2.3.7.2 Eğitimin İçeriği Eğitimin geneli değerlendirmesine benzer şekilde eğitimin içeriğinin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 67'si eğitimi genel olarak çok iyi olduğunu, % 33'ü KOBİ bilgilendirme seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuç Şekil 2-44 de gösterilmiştir. Eğitimin İçeriği çok zayıf 0% orta 0% zayıf 0% iyi 33% çok iyi 67% 2.3.7.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-44: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi Katılımcıların %100 ü kullanılan yöntemlerin çok iyi olarak değerlendirmektedir. Değerlendirme sonuçları Şekil 2-45 de gösterilmektedir. Page - 37 -
Kullanılan Yöntemler orta 0% çok zayıf 0% iyi 0% zayıf 0% çok iyi 100% 2.3.7.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-45: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi Eğitimin geneli ve eğitimin içeriği ile benzer şekilde bir istatistiksel değerlendirmeye sahip, katılımcıların % 67'si eğitim materyallerini çok iyi olarak, % 33'ü KOBİ bilgilendirme seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuç Şekil 2-46 de gösterilmiştir. Eğitim Materyalleri çok zayıf; 0% orta; 0% zayıf 0% iyi; 33% çok iyi; 67% 2.3.7.5 Eğitimin Süresi Şekil 2-46: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirmede kullanılan yöntemlerle benzer şekilde eğitim süresini değerlendirmesinde % 100 ü çok iyi olarak değerlendirmiştir. Şekil 2-47 de sonuçlar gösterilmiştir. Page - 38 -
Eğitimin Süresi orta 0% çok zayıf 0% iyi 0% zayıf 0% çok iyi 100% Şekil 2-47: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi 2.3.7.6 Eğitimci İstatistiksel değerlendirme sonucu, kullanılan yöntemler eğitimin süresi ile benzer şekilde katılımcının % 100 ü eğitimciyi çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuçlar Şekil 2-48 de gösterilmiştir. Eğitimci çok zayıf 0% zayıf 0% iyi 0% orta 0% çok iyi 100% Şekil 2-48: Eğitimcinin Değerlendirilmesi 2.3.8 25 Ekim 2016 Gaziantep Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Sekizinci eğitim Gaziantep Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkilileri için 36 kişi eğitime katılmış ve 9 kişi genel olarak eğitim, içerik, uygulama yöntemleri, eğitim materyalleri ve eğitimci konularında değerlendirmeler yapmıştır. Tablo 2-8 değerlendirmeler özetlenmiştir. Tablo 2-8: Gaziantep Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi Değerlendirme 1(çok zayıf) 2(zayıf) 3(orta) 4(iyi) 5(çok iyi) Genel Olarak Eğitim 0 0 2 4 3 Eğitimin İçeriği 0 0 1 3 5 Page - 39 -
Uygulanan Yöntem 0 0 1 4 4 Eğitim Materyalleri 1 0 1 4 3 Eğitim Süresi 0 0 2 2 5 Eğitimci 0 0 0 4 5 Toplam 1 0 7 21 25 2.3.8.1 Genel Olarak Eğitim Anketin istatistiksel olarak değerlendirilmesi, katılımcıların % 44'ü eğitimin genel olarak iyi olduğunu, % 22'si KOBİ Bilgilendirme Seminerini orta olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Katılımcıların % 33 ü ise çok iyi olarak değerlendirmiştir. Sonuç, Şekil 2-46 da gösterilmiştir. Genel Olarak Eğitim çok zayıf 0% zayıf 0% çok iyi 33% orta 22% iyi 44% Şekil 2-49: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi 2.3.8.2 Eğitimin İçeriği Eğitimin geneli değerlendirmesine benzer şekilde eğitimin içeriğinin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 56'sı eğitim içeriğini çok iyi olarak değerlendirdiğini, % 11'i ise eğitimin içeriğini orta olarak değerlendirdiğini göstermektedir. İyi olarak değerlendirenlerin sayısı %33 dür. Sonuç Şekil 2-50 de gösterilmiştir. Page - 40 -
Eğitimin İçeriği çok zayıf 0% orta 11% zayıf 0% çok iyi 56% iyi 33% 2.3.8.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-50: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi Katılımcıların % 11 ini kullanılan yöntemin orta olduğunu değerlendirirken, % 44 ü çok iyi ve iyi olarak değerlendirmiştir. Değerlendirme sonuçları Şekil 2-51 de gösterilmektedir. Kullanılan Yöntemler çok zayıf 0% orta 11% zayıf 0% çok iyi 44% iyi 44% 2.3.8.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-51: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirme sonucu katılımcıların % 44'ü eğitim materyallerini iyi olarak değerlendirdiğini, % 11 'i eğitim materyallerini çok zayıf olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Orta ve çok iyi olarak değerlendirenlerin oranı sırasıyla %11 ve %33 dür. Şekil 2-52 de gösterilmiştir. Page - 41 -
Eğitim Materyalleri çok zayıf; 11% zayıf 0% çok iyi; 33% orta; 11% iyi; 44% 2.3.8.5 Eğitimin Süresi Şekil 2-52: Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirmede eğitim süresini değerlendirenlerin % 22 si sırasıyla orta ve iyi olduğunu belirtirken % 56 sı ise çok iyi olarak değerlendirmiştir. Katılımcılar eğitimin süresini mükemmel olarak değerlendirmeleri % 31 dir. Şekil 2-53 de sonuçlar gösterilmiştir. Eğitimin Süresi çok zayıf 0% zayıf 0% orta 22% çok iyi 56% iyi 22% 2.3.8.6 Eğitimci Şekil 2-53: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirme sonucu, katılımcının % 56 sı eğitimciyi çok iyi olarak değerlendirirken,% 44'ü KOBİ bilgilendirme semineri eğitimcisini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuçlar Şekil 2-54 da gösterilmiştir. Page - 42 -
Eğitimci çok zayıf 0% zayıf 0% orta 0% çok iyi 56% iyi 44% Şekil 2-54: Eğitimcinin Değerlendirilmesi 2.3.9 24 Kasım 2016 Denizli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Dokuzuncu eğitim Denizli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkilileri için 24 Kasım 2016 tarihinde Denizli de yapılmıştır. 15 kişi eğitime katılmıştır ve 11 kişi genel olarak eğitim, içerik, uygulama yöntemleri, eğitim materyalleri ve eğitimci konularında değerlendirmeler yapılmıştır. Aşağıdaki Tablo 2-9 cevaplarını göstermektedir. Bir sonraki bölümde verilerle ilgili grafikler verilmiştir. Tablo 2-9: Denizli Sanayi Odası KOBİ Bilgilendirme Semineri Değerlendirmesi Değerlendirme 1(çok zayıf) 2(zayıf) 3(orta) 4(iyi) 5(çok iyi) Genel Olarak Eğitim 0 0 0 1 2 Eğitimin İçeriği 0 0 0 1 2 Uygulanan Yöntem 0 0 0 0 3 Eğitim Materyalleri 0 0 0 1 2 Eğitim Süresi 0 0 0 0 3 Eğitimci 0 0 0 0 3 Toplam 0 0 0 3 15 2.3.9.1 Genel Olarak Eğitim Anketin istatistiksel olarak değerlendirilmesi, katılımcıların % 55'i eğitimi genel olarak çok iyi olduğunu, % 36'sı KOBİ bilgilendirme seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Orta olarak değerlendirenlerin sayısı %9 dur. Sonuç, Şekil 2-55 de gösterilmiştir. Page - 43 -
Genel Olarak Eğitim çok zayıf 0% zayıf 0% orta 9% iyi 36% çok iyi 55% Şekil 2-55: Genel Olarak Eğitimin Değerlendirilmesi 2.3.9.2 Eğitimin İçeriği Eğitimin geneli değerlendirmesine benzer şekilde eğitimin içeriğinin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 67'si eğitimi genel olarak çok iyi olduğunu, % 33'ü KOBİ bilgilendirme seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuç Şekil 2-56 de gösterilmiştir. Eğitimin İçeriği çok zayıf 0% orta 0% zayıf 0% iyi 33% çok iyi 67% 2.3.9.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-56: Eğitimin İçeriğinin Değerlendirilmesi Katılımcıların %64 ü kullanılan yöntemlerin çok iyi olarak değerlendirmektedir İyi ve orta olarak değerlendirenleri oranı % 18 dir. Değerlendirme sonuçları Şekil 2-57 de gösterilmektedir. Page - 44 -
Kullanılan Yöntemler çok zayıf 0% zayıf 0% orta 18% çok iyi 64% iyi 18% 2.3.9.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-57: Kullanılan Yöntemlerin Değerlendirilmesi Eğitimin geneli ve eğitimin içeriği ile benzer şekilde bir istatistiksel değerlendirmeye sahip, katılımcıların % 55'i eğitim materyallerini çok iyi olarak, % 27'si KOBİ bilgilendirme seminerini iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuç Şekil 2-58 da gösterilmiştir. Eğitim Materyalleri çok zayıf; 0% zayıf 9% orta; 9% çok iyi; 55% iyi; 27% 2.3.9.5 Eğitimin Süresi Şekil 2-58 : Eğitim Materyallerinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirmede eğitim süresini değerlendirmesinde çok iyi ve orta olarak değerlendirenlerin sayısı %36 dır. İyi olarak değerlendirenlerin sayısı %18 ve zayıf olarak değerlendirenlerin sayısı %9 dur. Şekil 2-59 sonuçlar gösterilmiştir. Page - 45 -
Eğitimin Süresi çok zayıf 0% zayıf 9% çok iyi 36% orta 36% iyi 18% Şekil 2-59: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi 2.3.9.6 Eğitimci İstatistiksel değerlendirme sonucu, şekilde katılımcının % 82 si eğitimciyi çok iyi olarak ve %18 i iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Sonuçlar Şekil 2-60 de gösterilmiştir. Eğitimci çok zayıf 0% zayıf 0% orta 0% iyi 18% çok iyi 82% Şekil 2-60: Eğitimcinin Değerlendirilmesi 2.4 Sanayi Odaları Eğitim ve Seminerleri Toplam Değerlendirilmesi 16 Haziran 2016 ve 24 Kasım 2016 arasında 9 Sanayi Odası na, Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkililerine toplam 176 kişiye 9 adet seminer düzenlenmiştir. Seminer; genel olarak eğitim, içerik, uygulama yöntemleri, eğitim materyalleri ve eğitimci konularında değerlendirmeler yapılmıştır. Değerlendirmelere ilişkin sonuçlar Tablo 2-10 da verilmiştir. Tablo 2-10: Eğitimin Toplam Değerlendirmesi Değerlendirme 1(zayıf) 2(orta) 3(iyi) 4(çok iyi) 5(mükemmel) Eğitimin Geneli 0 3 15 68 49 Page - 46 -
Eğitimin İçeriği 0 1 14 60 60 Uygulanan Yöntem 0 2 18 62 53 Eğitim Materyalleri 5 8 22 64 36 Eğitim Süresi 0 2 21 63 49 Eğitimci 0 1 1 42 91 Toplam 5 17 91 359 338 2.4.1 Eğitimin Geneli Anketin istatistiksel olarak değerlendirilmesi, katılımcıların % 50'si eğitimin genel olarak çok iyi olduğunu, % 36'sı eğitimini çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Katılımcıların %11 i orta ve %2 si zayıf olarak değerlendirmiştir. Sonuç, Şekil 2-61 da gösterilmiştir. Genel Olarak Eğitim çok zayıf 0% orta 11% zayıf 2% çok iyi 36% iyi 50% 2.4.2 Eğitimin İçeriği Şekil 2-61: Eğitimin Genelini Değerlendirilmesi Eğitimin içeriğinin istatistiksel değerlendirmesi, katılımcıların % 10'u eğitim içeriğini orta olarak değerlendirirken, % 44'ü eğitimi içeriğini iyi olarak değerlendirmiştir. Katılımcılar % 44 ü çok iyi olarak değerlendimiştir. Sonuç Şekil 2-62 de gösterilmiştir. Page - 47 -
Eğitimin İçeriği çok zayıf 0% zayıf 1% orta 10% çok iyi 44% iyi 44% 2.4.3 Kullanılan Yöntemler Şekil 2-62: Eğitimin İçeriğini Değerlendirilmesi Eğitim içeriğine benzer sonuçlar elde edilirken, katılımcılar uygulanan yöntemi % 1 zayıf olarak, % 13 ü orta olarak değerlendirmiştir. İyi ve çok iyi olarak değerlendiren katılımcıların oranı sırasıyla % 46 ve % 39 dir. Sonuçlar Şekil 2-63 de gösterilmektedir. Kullanılan yöntemler çok zayıf; 0% zayıf; 1% çok iyi; 39% orta; 13% iyi; 46% 2.4.4 Eğitim Materyalleri Şekil 2-63: Uygulanan Yöntemin Değerlendirilmesi Eğitim istatistiklerinden elde edilen sonuçlar, katılımcıların eğitim materyallerini % 4 ü çok zayıf ve %6 sı zayıf olarak, % 16 sı orta olarak değerlendirmiştir. İyi ve çok iyi olarak değerlendirenlerin sayısı sırasıyla % 47 ve %27 dir. Sonuçlar Şekil 2-64 de gösterilmektedir. Page - 48 -
Eğitim materyalleri çok zayıf 4% zayıf 6% çok iyi 27% orta 16% iyi 47% 2.4.5 Eğitimin Süresi Şekil 2-64: Eğitim Materyallerinin Değerlendirmesi Eğitimin süresi istatistiksel olarak değerlendirildiğinde, katılımcıların % 10'u eğitim materyallerini iyi olduğunu, % 35 'i çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. Mükemmel olarak değerlendiren katılımcı oranı % 51'dir. Sonuç Şekil 2-65 da gösterilmiştir. Eğitim süresi çok zayıf 0% zayıf 1% çok iyi 36% orta 16% iyi 47% 2.4.6 Eğitimci Şekil 2-65: Eğitimin Süresinin Değerlendirilmesi İstatistiksel değerlendirme sonucu, katılımcının % 5'i eğitimciyi iyi olarak değerlendirirken,% 29'u eğitimi eğitimcisini çok iyi olarak değerlendirdiğini göstermektedir. % 66 oranında mükemmel olrak değerlendirilmiştir. Sonuçlar Şekil 2-66 gösterilmiştir. Page - 49 -
zayıf 0% orta 0% Eğitimci iyi 5% çok iyi 29% mükemmel 66% zayıf orta iyi çok iyi mükemmel Şekil 2-66: Eğitimcinin Değerlendirilmesi Değerlendirme anketlerinin sonuçları eğitimlerin başarıyla gerçekleştirildiğinin ve amacına ulaştığının bir göstergesidir. Değerlendirme formları Ek II ile sunulmaktadır. Eğitimler sırasında yararlanılan materyaller ise Ek III ile sunulmaktadır. Page - 50 -
3 SONUÇ VE TARTIŞMA Eğitimler Sanayi Odaları yla iş birliği içinde, katılımcılara uygun olarak düzenlenmiş bir program çerçevesinde 16 Haziran 2016-24 Kasım 2016 tarileri arasında dokuz sanayi odasında gerçekleştirilmiştir. Eğitimlere Sanayi Odası na bağlı işletmelerin yetkililerinden oluşan toplam 176 kişi katılmıştır. Eğitim konuları Avrupa Birliği ve Türkiye de ki enerji verimliliği politikaları, enerji verimliliği yatırımları, Türkiye de ki mevcut enerji verimliliği finansmanına bakış, enerji verimliliğinde finansman mekanizmaları ve bankacılık ürünleri, Türkiye deki ESCO modeli geliştirilmesi potansiyeli üzerine öneriler i kapsamaktadır. Eğitim sonucunda elde edilen anketin istatistiksel değerlendirilmesine bakıldığında, katılımcıların %50 si eğitimi genel olarak iyi ve %36 sı çok iyi olarak değerlendirmiştir. Eğitimlerin başarı ile gerçekleştirildiğinin diğer bir önemli göstergesi de eğitimlere katılan sanayicilerin proje kapsamında gerçekleştirilen enerji verimliliği etütlerine olan yoğun ilgisidir. İş teknik şartnamesinde tanımlanmış olan 14 günlük eğitimin 9 günü Sanayi Odaları nda geçkeleştirilmiş olup kalan 5 günlük eğitim ilgili diğer paydaşlara verilmek üzere 9 No lu Proje Çıktısı kapsamında değerlendirilmiştir. Böylece İş Teknik Şartnamesi nde tanımlanan 14 günlük eğitim yerine getirilmiştir. Page - 51 -
EK I KATILIMCI LİSTESİ Page - 52 -
EK II DEĞERLENDİRME FORMLARI Page - 53 -
EK III EĞITIM MATERYALLERI Page - 54 -
4 Bu yayım içerisinde yer alan içerikler sadece MWH JV'nin sorumluluğu altındadır ve hiç bir şekilde Avrupa Birliği nin görüşlerini yansıtmak üzere kullanılamaz The contents of this publication are the sole responsibility of MWH JV and can in no way be taken to reflect the views of the European Union