Bir İçme ve Kullanma Suyu Şebekesinin Performansı Dr. S. Saim EFELERLİ Alter Mühendislik. Akarsu havzaları su potansiyelinin sağlıklı olarak belirlenmesi, su kaynaklarının çeşitli amaçlar arasında dengeli bir biçimde dağılımının oluşturulması ve havzanın bütünün, kullanıcıların haklarını ve çıkarlarını gözeterek yönetilmesi ve sürdürülebilir çevre ve kalkınma yaklaşımlarına saygılı olunması kaçınılmaz bir zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır. Günümüzde, Su Kaynakları Yönetiminin En Öncelikli Sorunu: Kısıtlı Su Kaynakları İle Artan Su Talebini Karşılamak. Dublin Prensipleri ve Gündem 21 (1992) İnşan yaşamı, çevre ve ekonomik gelişim için gerekli olan su kaynakları sınırlı ve etkilere açık kaynaklardır. Su kaynaklarının geliştirilmesi ve yönetiminde her seviyeden politika geliştiriciler, planlamacılar ve kullanıcılar, katılımcı bir şekilde yer almalıdır. Su, rekabet eden kullanıcılar arasında ekonomik bir değere sahiptir ve ekonomik bir kıymet olarak göz önüne alınmalıdır.
Su kaynaklarının geliştirilmesinde ve yönetiminde göz önüne alınmalıdır. entegre yaklaşım Su kalitesi, talep ve arz birlikte değerlendirilmelidir. Su kalitesi ve su ekosistemleri mutlaka korunması gereken unsurlardır. Su kaynaklarının kullanılmasında ve yönetiminde sürdürülebilirlik yaklaşımı esas alınmalıdır. Sürdürülebilir kalkınma hedefi, ilk kez 1992 de Rio Dünya Zirvesinde ortaya konmuş ve daha sonra çeşitli platformlarda genişletilerek ele alınmıştır. Birleşmiş Milletler in 2000 Yılı Milenyum Deklarasyonu nda temel hedefler şöyle belirlenmiştir (UN, 2003): 2015 yılına kadar, güvenli içme suyuna erişemeyen insan nüfusunun yarıya indirilmesi; yerel, bölgesel ve ulusal ölçeklerde, suyun yeterli ve hakça tahsisini öngören su yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi ve böylelikle su kaynaklarının sürdürülebilir olmayan kullanımlarının durdurulması. İçmesuyu sistemleri, Su Temini, Suyun Arıtılması, Suyun Dağıtımıana başlıklarında düşünebilir. Bu çalışma kapsamında değinilecek konular suyun dağıtımına ilişkin hususlar olacaktır. Su şebekelerinin daha etkin ve daha ekonomik çalıştırılması, kayıp ve kaçakların önlenmesi, hem kentlinin memnun edilmesi hem su sağlayan idarenin sistemine hakim ve verimli kılınması için yönetim bilgi sistemi anlayışı ile çalışmasıyla mümkün olabilecektir.
IWA Performans Gösterge (PG) sistemi 130 ülkeyi temsil eden, su ve atık su konularındaki en büyük uluslararası kurum olan Uluslararası Su Birliği (IWA), günümüzde sektörde bir referans haline gelen performans gösterge sistemi (PG) yi oluşturmuştur. Bu sistem, bölgelerin gelişmişlik seviyelerinden, iklim, demografik ve kültürel özelliklerden bağımsız olarak, su hizmetleri işletmeleri için güçlü ve etkin bir yönetim aracıdır. Bu araç, tüm yönleriyle yönetimi, su kaynakları, çalışanları, servisin ve ekonomik PG nin fiziksel, işlemsel, niceliksel yönlerini kapsar. IWA performans göstergeleri 6 ana gösterge grubuna ayrılır:su kaynakları,çalışanlar,fiziksel,işlemsel,hizmet kalitesi,finansal
Performans gösterge sisteminin uygulanması: aşamalı bir prosedürdür ve IWA tarafından aşamalı uygulama önerilmektedir. Aşama 1 : en az 26 Aşama 2 : en az 82 Aşama 3 : en az 133 en önemli gösterge gösterge gösterge
Strateji için Alınacak Önlemler; Haritalama - şebeke ve web tabanlı Abone Bilgi Sistemi hazırlanarak abone verilerinin ve bilgilerin güncelliği ile coğrafi verilerin ilişkilendirilmesi sağlanmalıdır
Hidrolik Modelleme Desteği ile şebekenin simülasyonu ve sistemin kalibrasyonu gerçekleştirilmelidir.
Basınç Zonları ve Dağıtım Şebekesi alt zonlara ayrılarak Bölgesel Ölçümleme Alanları ( DMA District Metering Areas ) oluşturulmalıdır.
Boru hattı değiştirme ve ev bağlantılarının yeniden gözden geçirilmesi ve gerekirse yenilenmesi programı; Bölgesel Ölçümleme Alanlarında yapılan çalışma ve sonuçlarına bağlı olarak öncelik sırasına göre uygulama programına alınmalıdır. Su Sayaçlarını Değiştirme Programı ile acilen ön ödemeli sayaç tipine geçilmeli ve bozuk, arızalı, eski v.b. sayaçlar, ön ödemeli sayaçlarla değiştirilmelidir. Tüm bu çalışmalara paralel olarak, su depoları, içme ve kullanma suyu tesisleri ve pompa istasyonlarındaki iyileştirmeler yapılmalıdır. Sızıntıların tespiti ve etkin tamir için Bölgesel Ölçümleme Alanları bazında eğitilmiş ekipler kurulmalıdır. SCADA Sistemi (Supervisory Control and Data Acquisition Denetimsel Kontrol ve Veri Elde Etme) tamamlanmalıdır.