Çevre Alanında Kapasite Geliştirme Projesi Düzenleyici Etki Analizi Ön Çalışma Yaban Kuşlarının Korunması Direktifi 2009/147/EC
İçerik Kuş Direktifi Ön DEA raporu Rapor sonrası yapılanlar İstişare Süreci ve Veri Analizi Beklenen çıktı
Direktifin amacı ve kapsamı Avrupa Birliği ni en eski doğa koruma yasası olan Kuş Direktifi nin amacı; yaban kuşlarını, yuvalarını, yumurtalarını ve Avrupa Birliği sınırları içerisinde bulunan yaşam alanlarını korumaktır. 2 Nisan 1979 yılında çıkarılan Direktif, 30 Kasım 2009 tarihinde yeniden düzenlendi. Direktif toplam 20 Madde ve 7 Ek ten oluşmaktadır.
Direktifin amacı ve kapsamı Direktif kapsamında 193 kuş türü (Ek 1) için korunan alanların (SPA) ilan edilmesi gerekmektedir. (193 türün 125 i Türkiye de var, Türkiye yeni türler de ekleyecek.) 27 üye ülkede toplam 5,242 SPA vardır. Yüzölçümleri toplamı 574,819 km2 (%11,1)
Direktifin amacı ve kapsamı
Belirlenen Sorun ANA SORUN: KUŞ DİREKTİFİNİN KATILIMCI VE ŞEFFAF BİR ŞEKİLDE UYUMLAŞTIRILMASI VE UYGULANMASI VAROLAN KAPASİTENİN ÜZERİNDE YÜKLER VE YÜKÜMLÜLÜKLER GETİRİYOR. (Çalışma Grubu) Alt Sorunlar: Ulusal Mevzuat, Teknik Kapasite, Kurumsal Durum, Finansal Durum
DEA Hedefleri DEA kapsamında 11 Hedef belirlenmiştir. Katılımdan sonraki 9 yıllık periyotta alan belirleyerek Ek I deki türlerin % 100 korunmasını sağlamak Katılımdan sonra Direktife uygunsuzluk için olan Türkiye aleyhindeki şikayetleri önlemek Direktifin eklerindeki kuş türlerinin, Ulusal Kırmızı Listesine göre tehlike kategorilerindeki uygunsuz değişiklikleri önlemek Türk Hükümeti tarafından doldurulmuş Standart Veri Formlarına (SVF) göre belirlenmiş SPA nın doğal durumlarındaki uygunsuz değişiklikleri önlemek Kara Avcılığı Kanunu ile Kuş Direktifinin uyum sağlaması yoluyla Direktifi ihlal eden avlanma tedbirlerini önlemek Hükümetin, Uygun Değerlendirme ve Zorunlu Tedbirleri, Habitat Direktifinin 6. Maddesine göre üstlenmesi için mali ve teknik kapasitesinin yeterli olmasını sağlamak SPA tarafından üretilen mevcut ekolojik servislerin kalitesindeki bozulmayı ve düşüşü önlemek SPA içerisindeki ve yakınlarındaki arazi sahipleri ve arazi kullanıcılarından gelen şikayetleri ve davaları önlemek Direktifi kamu ve özel sektör yatırımları açısından en düşük fırsat maliyetlerinde uygulamak. SPA ağının yönetimi için, hükümetin, denetim ve uygulamayı da içeren kuruluş ve devamlı maliyetlerini asgariye indirmek 3. SPA nın içerisindeki diğer paydaşlar üzerindeki maliyetleri asgariye indirmek (hem yatırımcılar, sanayi tesisleri gibi ekonomik işletmeciler; hem de çiftçiler, balıkçılar, avcılar gibi geleneksel arazi kullanıcıları)
DEA Seçenekleri Birinci Seçenek: Hiçbir şey yapmama. Bu seçenek ulusal mevzuatta zaten mevcut olan koşulları muhafaza etmek, başka eylem yapmamak anlamına gelir. Hiçbir şey yapmama seçeneği, AB üyesi olamamak anlamına gelebileceği için, bu gerçek bir seçenek değildir. Fakat bu seçenek, diğer iki seçeneğin ek maliyetleri ve faydalarını ölçmek için temel olarak kullanılacak bir dayanak olacaktır. İkinci Seçenek: Herhangi bir mali araç ya da maliyet iyileştirme tedbiri olmadan Çevre ve Orman Bakanlığı nın kendisi tarafından Kuş Direktifinin özel koruma tedbirlerinin uygulanması. Üçüncü Seçenek: Mali araçlar ve en düşük düzenleyici maliyet yaklaşımını almayı benimseyen maliyet iyileştirme tedbirleri ile üçüncü kişilere sözleşme yapılarak Kuş Direktifinin özel koruma tedbirlerinin uygulanması. Bu üç seçenek iki tip senaryoya göre test edilecektir:
DEA Seçenekleri - Senaryolar Kapsam (Ek 1 türlerini korumayı garanti altına almak koşulu ile) SPA Alanlarının Türkiye yüzölçümünün %25-20 arası olması SPA Alanlarının Türkiye yüzölçümünün %20-15 arası olması SPA Alanlarının Türkiye yüzölçümünün %15-10 arası olması SPA Alanlarının Türkiye yüzölçümünün %10-5 arası olması Zamanlama SPA olarak belirlenecek alanların resmi yönetim planlarının üyelik tarihinden sonraki ilk sene içerisinde hazırlanıp uygulamaya konması SPA olarak belirlenecek alanların resmi yönetim planlarının üyelik tarihinden sonraki ilk 6 sene içerisinde tedricen hazırlanıp uygulanması SPA olarak belirlenecek alanların resmi yönetim planlarının üyelik tarihinden sonraki ilk 12 sene içerisinde tedricen hazırlanıp uygulanması
DEA Seçenekleri Senaryolar/ Seçenekler Kapsam Zamanlama Fayda İkinci Seçenek Maliyet Üçüncü Seçenek Fırsat Maliyeti Fayda Maliyet Fırsat Maliyeti
Rapor sonrası yapılanlar İstişare süreci (Temmuz Kasım 2010) Aktif İstişare Süreci İlgi grupları analizi yapıldı 4 pilot alan belirlendi (Temsiliyet: Habitat/ Tehdit / Koruma Durumu/ Sektörel Çeşitlilik / İktisadi ve iktisadi olmayan insan faaliyetleri) Uluabat Gölü, Bursa Akçakale Bozkırları, Şanlıurfa Ilgaz Dağı, Çankırı Gediz Deltası, İzmir İstişare dokümanları hazırlandı İstişare takvimi hazırlandı Pasif İstişare Süreci Web sitesi hazırlandı Web sitesine GIS ortamında veri girişi başladı
Rapor sonrası yapılanlar Veri analizi (Mayıs Aralık 2010) Mevcut Durum Çalışması Korunan alanlardaki maliyetler Korunan alanlarla ilgili veriler Önemli Kuş Alanları ve korunan alanlar çakışması Alan kullanım haritaları İlgili diğer kamu kurumlarının olası alanlardaki projeleri
Türkiye de belirlenen Önemli Kuş Alanları Önemli Kuş Alanları (Doğa Derneği, BirdLife Türkiye) 146 türü barındırıyor 125 i Ek I türü
Önemli Kuş Alanları Önemli Kuş Alanları ve Korunan Alanlar (Sit Alanları hariç)
Önemli Kuş Alanları ve Alan Kullanım Bilgileri Alan Kullanımı Şehir, Endüstri, Maden, Kırsal Yerleşim Tarımsal alan Orman ve Doğal Çayırlar Bataklık Tuzla Su kütlesi Corine Ha % 1 2 177558 1 4938019 25 3 13603499 68 4 221772 1 5 957430 5
Tuz Gölü (533, 565 ha) %65 ÖÇKA ve %61 Sulak Alan Alan Kullanımı Corine Ha % Şehir, Endüstri, Maden, Kırsal Yerleşim 1 9482 2,02 Tarımsal alan 2 104812 22,33 Doğal Çayırlar ve Bitki Alanları 3 220107 46,89 Bataklık Tuzla 4 29353 6,253 Su kütlesi 5 105685 22,51
Küre Dağları (521,369 ha) %7,2 Milli Park Alan Kullanımı Corine Ha % Şehir, Endüstri, Maden, Kırsal Yerleşim 1 1617 0,3 Tarımsal alan 2 146032 29 Orman ve Doğal Çayırlar 3 355268 71 Bataklık Tuzla 4 0 0 Su kütlesi 5 107 0
İstişare Süreci Merkez Kamu STK ve Meslek Odaları Merkez İlgi Grubu Yöntem Zaman ~52 Kurum/9 Bakanlık ~27 Dernek/ Vakıf/ Meslek Odası Odak grup toplantısı görüşme Odak grup toplantısı görüşme 11.Eki.09 Eki.09 Üniversite ~9 Akademisyen Odak grup toplantısı Eki.09 Uluslararası Kuruluşlar/ Kalkınma Ajansları ~7 Kurum görüşme Eki.09
İstişare Süreci Yerel 4 pilot alan ve 81 il Pilot Alanlar İlgi Kamu STK Yerel Gediz Deltası, İzmir Uluabat Gölü, Bursa Akçakale, Şanlıurfa Ilgaz Dağı, Çankırı İlgi Grubu Yöntem Zaman İlgi Grubu Yöntem Zaman İlgi Grubu Yöntem Zaman İlgi Grubu Yöntem Zaman Odak Grup Odak Grup Odak Grup Odak Grup 19 Kurum Toplantısı Toplantısı Toplantısı Toplantısı Eki.09 16 Kurum Eki.09 16 Kurum Kas.09 18 Kurum Kas.09 görüşme görüşme görüşme görüşme 15 STK Üniversite 2 Özel Sektör 1 Odak Grup Toplantısı görüşme Görüşme Görüşme Eki.09 18 STK Eki.09 2 Eki.09 3 Odak Grup Toplantısı görüşme Görüşme Görüşme Eki.09 10 STK Eki.09 1 Eki.09 0 Odak Grup Toplantısı görüşme Görüşme Görüşme Kas.09 8 STK Kas.09 2 Kas.09 1 Odak Grup Toplantısı görüşme Görüşme Görüşme Kas.09 Kas.09 Kas.09
İstişare Süreci Kamuoyu Web sitesi üzerinden anket Alanlarla ilgili coğrafi, biyolojik çeşitlilik, alan kullanımı bilgilerine ulaşım sağlanacak İlgili herkes görüşlerini anket üzerinden sunabilecek.
Veri Analizi İŞLER EYLÜL EKİM KASIM ARALIK Arazi kullanımı hesaplamaları Korunan alanlar ile çakışma durumu analizi Sosyo ekonomik analizler Web sistemi ve harita ekranı Veritabanı ve Sorgulama Ekranları Maliyet Hesaplamaları
Kuş DEA Çalışmasının Beklenen Çıktısı Kuş Direktifi nin gerekliliklerinin mümkün olan en az maliyet ile sosyal, ekonomik ve çevresel etkileri gözönünde bulundurarak uygulanmasını en uygun sürede sağlayacak seçeneklerin belirlenmesi.