Prof. Dr. Fatma Eti Aslan

Prof. Dr. Fatma Eti Aslan

TDK na Göre Güvenlik Kişi, kurum ya da kuruluşlara içeriden veya dışarıdan gelebilecek tehdit, taciz, sabotaj, yangın gibi olaylara karşı alınacak önlemler zincirine denir. İnsan Güvenliği Ulusal güvenlik, Egemenlik ve İnsan hakları alanında ortaya çıkan kavramsal bir sorunu belirten uluslararası ilişkiler terimidir.

HASTA GÜVENLIĞI Sağlık hizmetine bağlı hataların önlenmesi ve sağlık hizmetine bağlı hataların neden olduğu hasta hasarlarının eliminasyonu veya azaltılmasıdır.

Hasta Güvenliği Önemli mi? Hekimler Hemşireler Çok önemli %81.7 %95.2 Önemli %16.7 %3.7 Önemsiz %1.6 %1.1 VanGeest and Cummins, An educational needs assessment for improving patient safety, National Patient Safety Foundation, White Paper Report 3, 2003.

Başınıza geldi mi? Hekimlerin (831) %35 i Toplum (1207) %42 si Kendilerine veya yakınlarına uygulanan tedavide tıbbi hata yapıldığını belirtiyor. Blendon, et al. N Eng J Med 2003; 347:1933-40

Yıl MÖ 400 Hipokrat Andı MÖ 450-377 Önce zarar vermeyiniz... Primum non nocere...

Yıl 1863 Hastanedeki ilk kural, hastaya zarar vermemektir. (Florence Nightingale)

Yıl 2005 ICN in 2005 Yılı Teması Hasta Güvenliğinde Hemşireler.

Yıl 2008 3 Ağustos 2008 Hürriyet Gazetesi 9

Yıl 2009 24 NİSAN 10

Yıl 2009 Haziran HNEAH 1.Cerrahi Hemşireliği Sempozyumu Hasta Güvenliği Cerrahide Hasta Güvenliği

Sunu Planı 1.Bölüm Neden Cerrahide Hasta Güvenliği? Güvenli Cerrahi Adımları 2. Bölüm Hasta Güvenliği Kültürü 12

Katarakt Ameliyatı geçirmesi gereken kadının yanlışlıkla 13 rahimi alındı!!!!!!!!!!!! Hürriyet Gazetesi 3 Ağustos 2008

Başınıza Geldi mi? 14

Tıbbi Hata Hastaya sunulan sağlık bakımı sırasında kasıtsız bir durumun neden olduğu beklenmeyen sonuçlar Tıbbı hataların %39-49 u Hekim isteminden %26-35 i hemşire uygulamalarından KAYNAKLANIYOR 15 Blendon, et al. N Eng J Med 2003; 347:1933-40

Konunun Önemi Ölüm Nedenleri Kalp hastalıkları 726,974 Kanser 539,577 Serebrovasküler hastalık 159,791 KOAH (COPD) 109,029 Tıbbi hatalar 44,000-98,000 Kazalar 95,644 Pneumonia/influenza 86,449 Diabetes 62,636 İntihar 5. Ölüm Nedeni 30,535 Böbrek hastalıkları 25,331 Karaciğer hastalıkları 25,175 CDC 97, IOM, 2000

Konunun Önemi Hastaneye yatışlarda yan etki/tıbbi hata oranı %2.9 ve %3.7 arasındadır. Bunların %53- %58 i önlenebilir tıbbi hatalardır To Err is Human, IOM 1999 Tıbbi hataların % 44.9 u ameliyatlara bağlıdır Bu hatalardan Cerrahlar (% 46.1) Dahiliyeciler (% 23.2) sorumludur. 17 Institute of Medicine, Priority areas for national action: Transforming health care quality, 2003

Tıbbi Hatalar Neden Cerrahinin Korkulu Rüyası Cerrahi; ulaştırılması karmaşık ve maliyeti yüksek bir sağlık hizmetidir. Cerrahi; Tehlike olasılığı en yüksek olan klinik ortam 18

Cerrahide tıbbi hata sonuçları. Cerrahi alan enfeksiyonu Kanama Yanlış. Yanıklar Basınç yaraları Düşmeler.. 19

Sorumlu Kim? 20 22/06/09

SİSTEM 21

DSÖ ne göre Her yıl 234 milyon insana cerrahi tedavi uygulanmaktadır. www.who.int Toplumun %5 i yaşamlarının herhangi bir döneminde cerrahi girişim geçirmekte 22 22/06/09

Gelişmiş ülkelerde ameliyatta komplikasyon görülme sıklığı %3-16. www.who.int Yılda 7-38 Milyon insanda Ameliyat sonu komplikasyon görülüyor 23

Bu komplikasyonların % 4-8 i kalıcı sakatlık/ölümle sonuçlanıyor. www.who.int Yılda 9-19 milyon insanda komplikasyonlar kalıcı sakatlık/ölümle sonuçlanıyor 24

Büyük ameliyatlardan sonra ölüm oranı %5-10 arasında www.who.int 25

26

Bu nedenle. ICN in 2005 Yılı Teması Hasta Güvenliğinde Hemşireler. DSÖ 2007-2008 yılı sloganı Güvenli Cerrahi Hayat Kurtarır 27 22/06/09

Üç adımda güvenli cerrahi Cerrahide Hasta Güvenliği 28 28 22/06/09

Hasta ameliyathaneden çıkmadan önce Anestezi Verilmeden Önce Hasta Uyuduktan sonra 29

2. Bölüm Hasta Güvenliği Kültürü..

Güvenilir Sağlık Bakımının Önündeki En Önemli Engeller-1 Maksimum performans sınırlarının zorlanması Profesyonel otonomini Sanatkar yaklaşımından takım oyuncusu yaklaşımına geçişte zorlanma Profesyonel kural ve yasaların karmaşıklığı Amalberti, Auroy, Berwick, Barach. Five system barriers to achieving ultrasafe health Care, Ann Intern Med 2005; 142:756-64.

Güvenilir Sağlık Bakımının Önündeki En Önemli Engeller-2 Sağlık hizmetinin çok karmaşık hale gelmesi Hoşgörü kültürü eksikliği İnkar Profesyonel otorite Kendini beğenmişlik, durumdan memnun olma Hata yapmaya karşı gösterilen tepki Korku Konu ile ilgili eğitim yetersizliği Hataların rapor edilmesinin hiçbir şeyi değiştirmeyeceği algılaması VanGeest and Cummins, An educational needs assessment for improving patient safety,national Patient Safety Foundation, White Paper Report 3, 2003.

IOM in Tıbbi Hataların Önlenmesi ile İlgili Önerisi IOM, To err is human, 2000

Hasta güvenliği kültürü, Hasta güvenliğinin kurumun en öncelikli konusu ve ortak değeri olarak kabullenilmesidir. Cooper MD. Towards a model of safety culture. Safety Science, 2000. Pizzi LT, Goldfarb NI, Nash DB. Promoting a culture of safety. Making Health Care safer. AHRQ Publication O1-E058, 2001.

Hasta Güvenliği Uzlaşı Raporu National Quality Form Öneri Tıbbi hataların korkusuzca ve çekinmeden rapor edilebildiği ve cezalandırılmadığı bir ortamın yaratılmış olması Cooper MD. Towards a model of safety culture, Safety Science, 2000Pizzi LT, Goldfarb NI, Nash DB. Promoting a culture of safety, Making Health Care Safer. AHRQ Publication 01-E058, 2001 KW Kizer, MedGenMed, 2001

Hasta Güvenliğini İyileştirme Yöntemleri Klinik uygulama rehberleri Kritik yol haritaları Klinik karar verme destek sistemleri Davranış değişikliğini sağlayacak eğitim programları Yasal önlemler, Akreditasyon, Hizmet alıcıların zorlamaları Agency for Healthcare Research and Quality, 2001

IOM in Tıbbi Hatalar Raporundan Beş Yıl Sonra!! Perioperatif antibiotik protokolü PCOE (bilgisayarla ilaç order ı) CAE da %93 azalma Eczacının EKİP ile birlikte vizit yapması Önlenebilir yan etkilerde %66-78 azalma Medikasyon hatalarında %81 azalma Protokol uygulamaları SVK enfeksiyonlarında %92-95 azalma Ventilator protokolleri VAP da %62 azalma Lucian L Leape, Donald M Berwick. Five years after to err is human; What have we learned? JAMA 2005; 293:2384-2390

Önerilen Eğitim Konuları-Hekimler Tıbbi hatalar ve hasta güvenliği tanımları Teknoloji ve hasta güvenliği İnsan faktörleri: yorgunluk, karmaşık sağlık sorunlarına yaklaşım, v.b. Hekim-hasta iletişimi Sağlık hizmeti sunum takımı içinde iletişim Hatalardan öğrenme: hata bildirimi, analizi ve raporlanması Hasta ve hasta yakınlarına hataların bildirilmesi Finansal ve hukuksal etkileri Sistem ve kültür değişimi VanGeest and Cummins, An educational needs assessment for improving patient safety, National Patient Safety Foundation, White Paper Report 3, 2003.

Önerilen Eğitim Konuları-Hemşireler Etik-şeffaflık ve açık sözlülük Sağlık hizmetinde hatalara proaktif yaklaşım Hataların belirlenmesi: Sistem-kişisel Hataların bildirilmesi ve izlenmesi Hatalardan öğrenme-ders alma Personel sayısı/dağılımı ve tıbbi hatalar Teknoloji ve tıbbi hatalar Hasta eğitimi VanGeest and Cummins, An educational needs assessment for improving patient safety, National Patient Safety Foundation, White Paper Report 3, 2003.

Özetle Kültürün değişmesi yavaştır. Hepimiz hata yapacağız. Kişilere değil, sisteme odaklanmalıyız. Zarar/hasar sistemdeki hataların sonucunda ortaya çıkmaktadır. Kişiler arası iletişime odaklanılmalıdır. Endişemiz varsa söyleyelim. Duymak yetmez, diğerlerinin sözlerini dinleyelim,! İçinde çalıştığımız sistem için her türlü sorumluluğu kabullenelim.

Haydarpaşa Numune Eğitim Ve Araştırma Hastanesi 1.Cerrahi Hemşireliği Sempozyum Programı 4 Haziran Cerrahide Hasta Kimliğinin Doğrulanması Sevginaz Mutlu Yanlış Taraf,Yanlış Hasta,Yanlış Cerrahi Girişim Betül İlbey Cerrahi Alan Enfeksiyonları Elif Coşkun Düşmeler Deniz Birtan Cerrahi Prosedür, Ortama Bağlı Yanıklar ve Bası Yaraları Burcu Öğün

43 Hatalar kaçınılmazdır..ama birçoğunu önleyebiliriz Florance Nightingale, 1863