Dr. Ziya KOÇ Hakim TCK NIN 245. MADDESİNDE DÜZENLENEN BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...ix KISALTMALAR... xvii Birinci Bölüm KAVRAM-TANIM, KART ÇEŞİTLERİ, TARİHİ GELİŞİM, GENEL BİLGİLER I. KAVRAM-TANIM...1 1. BANKA KARTI...1 2. KREDİ KARTI...2 A. Kredi Kartlarının Sınıflandırılması, Çeşitleri ve Diğer Ödeme Araçlarından Farkı...5 a. Genel Olarak...5 b. Kredi Kartlarının Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması...5 aa. Kredi Kartlarının Sisteme Katılanların Sayısına Göre Sınıflandırılması...5 aaa. İki Taraflı Sistem...6 bbb. Üç Taraflı Sistem...7 ccc. Karma Sistem...8 bb. Kart Hamiline Sunulan Edime Göre Kredi Kartlarının Sınıflandırılması...9
x aaa. Gezi ve Dinlence Kartları...9 bbb. Evrensel Kredi Kartları...9 cc. Gördüğü İşlevin Önemine Göre Kredi Kartları...10 dd. Sözleşmeye Dayanan Sorumluluğun Sujelerine Göre Kredi Kartları...10 aaa. Bireysel Kartlar-Firma Kredi Kartları...11 bbb. Asli Kartlar-Ek Kartlar...11 ee. Kredi Kartlarını Çıkaran Kurum Esas Alınarak Yapılan Sınıflandırma...12 aaa. Banka Kredi Kartları...12 bbb. Mağaza Kartları...12 ccc. Gezi ve Dinlence Kartları...13 ff. Geçerlilik Alanına, Gelir Durumuna Göre Kredi Kartları...13 c. Kredi Kartının Diğer Ödeme Kartlarıyla Benzeyen ve Ayrılan Yönleri...13 aa. Plastik Kart...14 bb. Ödeme Kartı, Harcama Kartı...15 cc. Debit Kart, ATM Kartı, Banka Kartı...15 dd. Çek Kartı, Eurocheque Kart, Garantili Çek Kartı...16 ee. Ortak Kart/ Co Branded Card/ Affinity Card...17 ff. Smart Kart/Akıllı kart/chip Kart...19 gg. Sanal Kart...21 d. Kredi Kartı Sisteminin Teknik Yapısı ve Unsurları...21 aa. Kredi Kartı...21 bb. Satış Noktası Terminali (Point of Sale)...21 cc. İmprinter... 22 dd. Bankamatik ( Otomatik Vezne Makinaları; Automed Teller Machine) Cihazları... 23 ee. Harcama Belgesi... 23 ff. Hesap Bildirim Cetveli (Ekstre)... 24 II. TARİHSEL GELİŞİM... 24 1. Genel Olarak... 24 2. Kredi Kartının Türkiye deki Gelişimi...27
III. KREDİ KARTLARININ YAYGINLAŞMASI VE BUNUN SONUÇLARI... 28 1. Kredi Kartı Kullanımının Faydaları... 28 A. Kart Hamili Açısından... 28 B. Üye İş Yeri Açısından... 30 C. Kredi Kartı Kurumu Yönünden...31 2. Kredi Kartı Kullanımının Sakıncaları...32 A. Kart Hamili Yönünden...32 B. Üye İş Yeri Yönünden...33 C. Kredi Kartı Kurumu Yönünden... 34 xi İkinci Bölüm BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇLARININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ, KAVRAM SORUNU, KARŞILAŞTIRMALI HUKUK I. BANKA VEYA KREDİ KARTI SUÇLARININ TANIMI VE ÖZELLİKLERİ...35 1. Genel Olarak...35 2. Banka veya Kredi Kartının Özel Hukuktaki Tanımı... 36 3. Kredi Kartının Ceza Hukukundaki Tanımı... 38 4. Kavram Sorunu...42 A. Genel Olarak...42 B. Banka veya Kredi Kartı Dolandırıcılığı...43 C. Banka veya Kredi Kartı Sahteciliği...45 D. Banka veya Kredi Kartı Hırsızlığı...45 II. SUÇUN İŞLENME ŞEKİLLERİ...45 1. Kredi Kartı Sahteciliği... 46
xii 2. Telefon, Mail veya İnternet Üzerinden Dolandırıcılık... 48 3. Kayıp-Çalıntı Kartlar...52 4. Başvuru Dolandırıcılığı...53 5. Bankamatiklere Yönelik Eylemler...53 6. Banka ve Dağıtım Şirketi Görevlilerince Gerçekleştirilen Eylemler... 54 7. Kart Hamilleri Tarafından Gerçekleştirilen Eylemler...55 8. Üye İş Yerlerince Gerçekleştirilen Eylemler...55 III. MUKAYESELİ HUKUKTA KREDİ KARTI SUÇLARI... 56 1. Genel Olarak Kredi Kartı Suçlarının Mukayeseli Hukukta Ele Alınış Biçimi... 56 2. Bazı Ülkelerde Durum...58 A. Amerika Birleşik Devletleri...58 B. Almanya... 66 C. Çin... 69 D. Fransa...70 E. İtalya...71 F. Kanada...71 G. Avrupa Birliği... 72 Üçüncü Bölüm TÜRK CEZA HUKUKUNDA BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇU I. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNDA BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI (TCK m. 245)...79 1. Genel Olarak...79
xiii 2. TCK NIN 245/1. MADDESİNDE DÜZENLENEN GERÇEK (SAHTE OLMAYAN) BİR BANKA VEYA KREDİ KARTININ KÖTÜYE KULLANILMASI... 83 A. Suçun Unsurları... 83 a. Suçun Maddi Unsurları... 83 aa. Fail... 84 bb. Mağdur... 86 cc. Eylem... 88 dd. Netice...93 ee. Hukuki Yarar... 94 b. Manevi Unsur...98 c. Hukuka Aykırılık Unsuru... 100 B. Suçun Özel Görünüş Şekilleri... 103 a. İştirak... 103 b. Teşebbüs... 103 c. İçtima... 108 C. Suçun Unsurları Dışında Kalan Diğer Haller... 113 a. Şahsi Cezasızlık Nedeni... 113 aa. Hakkında Ayrılık Kararı Verilmemiş Eş...114 bb. Üst Soy Ve Alt Soyun Veya Bu Derecede Kayın Hısımlarından Biri Veya Evlat Edinen Veya Evlatlık...116 cc. Aynı Konutta Birlikte Yaşayan Kardeş...117 b. Etkin Pişmanlık...118 D. KOVUŞTURMA, YAPTIRIM... 121 a. Kovuşturma... 121 b. Yaptırım... 121 3. BANKA VEYA KREDİ KARTI SAHTECİLİĞİ, SAHTE BANKA VEYA KREDİ KARTINI SATMAK, DEVRETMEK, SATIN ALMAK VEYA KABUL ETMEK (TCK 245/2. MADDE)... 123 A. Genel Olarak... 123
xiv B. Belge Kavramı ve Banka veya Kredi Kartlarının Belge Özelliği... 128 C. Suçun Unsurları... 131 a. Suçun Maddi Unsurları... 131 aa. Fail... 131 bb. Mağdur... 131 cc. Eylem... 133 aaa. Hareket... 133 dd. Netice... 143 ee. Hukuki Yarar... 145 b. Hukuka Uygunluk/Aykırılık... 147 c. Manevi Unsur... 147 D. Suçun Özel Görünüş Şekilleri... 148 a. İştirak... 148 b. Teşebbüs... 148 E. Kovuşturma, Yaptırım... 149 a. Kovuşturma... 149 b. Yaptırım... 149 4. SAHTE BANKA VEYA KREDİ KARTINI KULLANMAK SURETİYLE YARAR SAĞLAMA (TCK m. 245/3)... 149 A. Suçun Unsurları... 149 a. Suçun Maddi Unsurları... 149 aa. Fail... 149 bb. Mağdur... 150 cc. Suçun Maddi Konusu... 151 dd. Eylem... 152 ee. Netice... 153 ff. Hukuki Yarar... 153 b. Hukuka Aykırılık... 154 c. Manevi Unsur... 155 B. Suçun Özel Görünüş Şekilleri... 155 a. İştirak... 155
b. Teşebbüs... 155 c. İçtima... 155 C. Kovuşturma, Yaptırım... 159 a. Kovuşturma... 159 b. Yaptırım... 159 II. BENZER SUÇLARLA İLİŞKİ... 159 1. Malvarlığı Aleyhinde İşlenen Suçlar... 159 A. Hırsızlık...159 B. Dolandırıcılık... 172 C. Güveni Kötüye Kullanma Suçu...175 2. Bilişim Suçları...176 A. Genel Olarak...176 B. Bilişim Sistemine Girme (TCK m. 243/1)... 184 C. Bilişim Sistemindeki Verilerin Yok Edilmesi veya Değiştirilmesi (TCK m.243/3)... 189 D. Sistemi Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme Veya Değiştirme (TCK m.244)...191 3. BANKA KARTLARI VE KREDİ KARTLARI KANUNUNDA DÜZENLENEN SUÇLAR...200 SONUÇ... 203 İÇTİHATLAR...207 11. Ceza Dairesi İçtihatları...207 Ceza Genel Kurulu Kararı... 297 Bilişim Suçları ile İlgili Anayasa Mahkemesi Kararı... 315 KAYNAKÇA... 323 xv