ARZ, TALEP VE TAM REKABET PİYASASINDA DENGE BÖLÜM 7

ARZ, TALEP VE TAM REKABET PİYASASINDA DENGE BÖLÜM 7

TALEP Herhangi bir maldan belirli bir sürede ve farklı fiyatlar karşısında satın alınmak istenen miktardır. Talepten söz edebilmek için tüketici isteklerinin satın alma gücü ile desteklenmeleri gerekir Tüketilen mal ve hizmet belirli bir sürede ve farklı fiyatlar karşısında ancak bir alıcı tarafından alınıyorsa buna "bireysel talep"; bir piyasadaki bireysel taleplerin toplamına da "toplam talep" denilir. Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 2

BİREYSEL TALEP ŞEDÜLÜ Birleşimler P (Fiyat-TL) q (Talep Miktarı-kg) K 5000 3.0 L 4500 3.5 M 4000 4.0 N 3500 4.5 P 3000 5.0 Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 3

BİREYSEL TALEP EĞRİSİ Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 4

BİREYSEL TALEP EĞRİSİ NEGATİF OLMASININ NEDENLERİ Bunun iki nedeni vardır. Birincisi malın fiyatı arttığında bu malın yerine geçebilecek başka bir mal (ikame mal) kullanılabilir. Örneğin tüketici, tereyağı fiyatı arttığı zaman bunun yerine margarin kullanır. İkinci neden ise, malın fiyatı arttığı zaman, tüketicinin geliri sabit olduğu için satın alabileceği miktar azalacaktır. Birinci neden fiyat değişmesinin sonunda ortaya çıkan "ikame etkisi", ikinci neden ise yine fiyat değişimi sonucu ortaya çıkan "gelir etkisi" dir. Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 5

TALEBİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Fiyat düşerse talep artar: P Q Gelir artarsa talep artar: M Q İkame malların fiyatı artarsa talep artar: P İ Q Tamamlayıcı malların fiyatı artarsa talep azalır: P T Q Zevk ve Tercihler Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 6

PİYASA TALEP EĞRİSİ Birleşim Fiyat Talep Edilen Miktarlar (q) Piyasa Talebi (P) Tüketici A Tüketici B Tüketici C Tüketici D Tüketici E A+B+C+D+E K 1000 20 18 15 10 0 63 L 850 25 22 20 14 5 86 M 500 38 27 23 20 15 123 N 300 45 30 26 25 20 146 P 100 120 65 40 35 33 293 Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 7

PİYASA TALEP EĞRİSİ Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 8

TALEP FONKSİYONU Qd = f (P, m, Pi, Pt, T, PE, me, n) Qd= a1p + a2m + a3pı + a4pt + a5p E + a6m E Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 9

ARZ Herhangi bir piyasada, bir zaman diliminde, belirli fiyatlar karşısında satıcının satmak istediği mal miktarıdır. Fiyatla arz edilmek istenen mal miktarı arasındaki ilişkiye arz eğrisi adı verilir. Piyasa arzı, belli bir fiyattan piyasada aynı malı üreten bütün firmaların satışa arz ettikleri mal miktarları toplamını ifade eder. Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 10

ARZ ŞEDÜLÜ Bileşimler Fiyat (TL) Arz Miktarı (ton) A 5000 0 B 6000 1 C 7000 2 D 8000 3...... K 10000 8 Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 11

ARZ EĞRİSİ Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 12

ARZI ETKİLEYEN FAKTÖRLER P Q P F Q t Q Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 13

ARZ FONKSİYONU QS = f (P, PD, PF, t, Tek) QS = b1p + b2p D + b3p F + b4t Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 14

ARZ EDİLEN MİKTARDA DEĞİŞİKLİK VE ARZ KAYMASI ARZ EDİLEN MİKTARDA DEĞİŞİKLİK ARZ KAYMASI Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 15

TALEBİN FİYAT ELASTİKİYETİ ed = (( q / q) x 100) / (( p / p) x 100) ed = ( q / q ) / ( p / p) Eğri üzerindeki her noktada elastikiyet farklıdır Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 16

ELASTİKİYETTE ÖZEL DURUMLAR A B C A B Birim esnek Sonsuz esnek C Sıfır esnek Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 17

TALEP ELASTİKİYETİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER İhtiyacın şiddeti Talep edilen malın özelliği Alışkanlık yapan mallar Tüketicinin geliri Malın tüketici bütçesindeki payı Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 18

ARZ ELASTİKİYETİ Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 19

ELASTİKİYETTE ÖZEL DURUMLAR Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 20

Sp: Çok Kısa Dönem, Sk: Kısa Dönem, Su: Uzun dönem Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 21

TAM REKABET PİYASASI Bir malı satış için arz edenlerle, söz konusu malı satın almak isteyenlerin tümü piyasayı oluşturur. Piyasa kısaca, alıcı ve satıcıların oluşturdukları mübadele ağıdır diye tanımlanabilir. Atomisite Homojenite Mobilite Açıklık Divisibilite Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 22

PİYASA DENGESİ Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 23

PİYASA DENGESİ Fiyatlar (P) Talep (Dq) Arz (Sq) Arz ya da Talep Fazlası Fiyat Üzerindeki Etkileri 6 0 12 12 Arz Fazlası Fiyat Düşer 5 2 10 8 Arz Fazlası Fiyat Düşer 4 4 8 4 Arz Fazlası Fiyat Düşer 3 6 6 - Denge 2 8 4 4 Talep Fazlası Fiyat Yükselir 1 10 2 8 Talep Fazlası Fiyat Yükselir 0 12 0 2 Talep Fazlası Fiyat Yükselir Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 24

PİYASA DENGESİNİN DEĞİŞMESİ A B C A Talebin değişmesi B Arzın değişmesi C Arz ve talebin birlikte değişmesi Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 25

TÜKETİCİ VE ÜRETİCİ RANTI Tüketicinin almayı umduğu fiyat ve fiilen malı satın aldığı fiyat arasındaki parasal farka tüketici rantı denir. Üreticinin satmaya razı olduğu fiyat ve fiilen malını sattığı fiyat arasındaki farka üretici rantı adı verilir. Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 26

ÖRÜMCEK AĞI TEOREMİ Tarımsal işletmelerin her yıl, topraklarının ne kadarını hangi ürünlerin üretimine ayıracaklarına karar verirken, bir yıl önceki cari fiyatları dikkate almaları sonucu tarımsal ürünlerin fiyatlarının yıllık dalgalanmalarını açıklayan şekiller bir örümcek ağını anımsattığından bu olayı açıklayan görüşe örümcek ağı teoremi adı verilmektedir Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 27

TABAN FİYAT UYGULAMASI Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 28

MALİ YARDIM POLİTİKASI Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 29

TAVAN FİYAT POLİTİKASI Bölüm 7 - Arz,Talep ve Tam Rekabet Piyasasında Denge 30