Skolyoz Prof. Dr. Önder Aydıngöz
Skolyoz Tanım Omurganın lateral eğriliğine skolyoz adı verilir. Ayakta çekilen grafilerde bu eğriliğin 10 o nin üzerinde olması skolyoz olarak kabul edilir. Bu derecenin altındaki eğrilikler spinal asimetri olarak tanımlanır, patolojik olarak kabul edilmez ve tedavi gerektirmezler.
Skolyoz Sıklık Adölesan idiopatik skolyozun sıklığı 10 o yi aşan eğrilikler eşik olarak kabul edildiğinde % 1-3 tür. 30 o yi aşan eğriliklerin sıklığı ise %o 1-3 tür.
Skolyoz Cinsiyet dağılımı 10 o yi aşan eğriliklerde kız/erkek oranı 1.4/1 dir. 30 o yi aşan eğriliklerde ise bu oran 10/1 dir.
Yapısal olmayan skolyoz Omurgada frontal planda yana eğrilik vardır, ancak omurların aksiyel rotasyonu yoktur. Yani yapısal değişiklikler oluşmamıştır. postural alt ekstremite uzunluk eşitsizliğini dengeleyici Sinir kökü irritasyonu (tümör, disk hernisi) histeri enfeksiyon Uzun süre tedavi edilmezse tabloya yapısal değişiklikler de eklenebilir.
Sınıflama İdiopatik skolyoz Konjenital skolyoz Nöromusküler skolyoz Nörofibromatik skolyoz Mezenkimal doku hastalıklarına (Marfan sendromu, Ehler s Danlos sendromu vb) bağlı skolyoz Postravmatik skolyoz Osteokondrodistrofilerde (Mukopolisakkaridozlar, akondroplazi, epifizyal displaziler vb) görülen eğrilikler Metabolik nedenlere bağlı (Raşitizm, osteogenezis imperfekta vb) skolyoz Dejeneratif skolyoz
İdiopatik skolyoz Tüm skolyoz olgularının %70-80 idir. İnfantil (3 yaştan önce) Jüvenil (3-10 yaş arası) Adölesan (10 yaştan iskelet olgunluğuna kadar)
Konjenital skolyoz Vertebral Açık - Posterior spinal defekti olanlar Nörolojik kayıpla birlikte olanlar (Myelomeningosel) Nörolojik kaybı bulunmayanlar (Spina bifida) Kapalı - Posterior spinal defekti olmayanlar Formasyon kusurları (kama vertebra, hemivertebra) Segmentasyon kusurları (blok vertebra, unsegmente bar) Bu olgulara eşlik edebilen diastamatomyeli ve gergin kord gibi durumlara bağlı olarak nörolojik bozukluklar gelişebilir. Ekstra vertebral (konjenital kostal füzyon)
Konjenital skolyoz olgularında özellikle üriner sistem ve kardiovasküler sisteme ait eşlik eden anomali varlığı araştırılmalıdır.
Nöromusküler skolyoz Nöropatik Poliomyelitis, serebral palsy, syringomyeli, vs. Myopatik Musküler distrofiler, amyotoni konjenita vs
Mezenkimal doku hastalıklarına bağlı skolyoz Konjenital Marfan sendromu Morquio hastalığı Amyoplasia konjenita Çeşitli cücelik tipleri Edinsel Romatoid artrit Still hastalığı Diğerleri Scheurmann hastalığı Osteogenezis imperfekta
Posttravmatik skolyoz Vertebral Kırık Radyasyon Vertebra cerrahisi Ekstravertebral Yanıklar Toraks cerrahisi
İrritatif fenomenlere sekonder skolyoz Spinal kord tümörü Osteoid osteoma vb omurga tümörleri Sinir kökü irritasyonu
Klinik değerlendirme Hasta şikayetleri
Hasta şikayetleri Ağrı Çocuk ve erişkinlerde eğrilik genellikle ağrısızdır. Ağrı mevcutsa tümör, disk hernisi, enfeksiyon gibi nedenler araştırılmalıdır. Erişkinde dejeneratif nedenlerle gelişen skolyozda ağrı ön planda olabilir.
Hasta şikayetleri Kozmetik şikayetler İdiopatik skolyozda genellikle başvuru sebebi görünüş bozukluklarıdır.
Hasta şikayetleri Solunum şikayetleri, çabuk yorulma Ciddi eğriliklerde (>60-70 o ) Nöromusküler skolyozlarda
Hasta şikayetleri Nörolojik şikayetler İdiopatik tipte çok nadirdir. Uyuşma Güç kaybı
Klinik değerlendirme Fizik muayene bulguları
Radyolojik değerlendirme Direkt grafiler (Omurga boy grafileri) BT MR görüntüleme
Radyolojik değerlendirme Rotasyona AP grafide pediküllerin durumuna bakarak karar verilir.
Apikal vertebra (A.V.) Ayakta çekilen AP grafide En horizontal En fazla rotasyonlu En deforme (kuneiform) Vertikal aksdan en uzak, lateral kenarı yere dik
Nötral vertebra (N.V.) Ayakta çekilen AP grafide En fazla tilti olan (Cobb açısı ölçümüne olanak verir) Genellikle nötral rotasyonda Vertikal aksa ya da santral sakral hatta çok yakın
Tedavi İdiopatik skolyoz Kemik gelişimi tamamlanmamış hastalar Eğrilik <20 o ise egzersiz + takip Eğrilik 20 o -40 o iseegzersiz+ korse+ takip(iskelet gelişimi sonuna kadar) Eğrilik >40 o ise Cerrahi (Genellikle 12 yaş ya da Risser I beklenir) Kemik gelişimi tamamlanmış hastalar Eğrilik <20 o ise bel egzersizleri Eğrilik 20-40 o ise yıllık takip Eğrilik >40 o ise cerrahi
Cerrahi tedavi Posterior yaklaşımlar Anterior yaklaşımlar Anterior + posterior yaklaşımlar Torakoplasti
Cerrahi tedavi komplikasyonları Nörolojik komplikasyonlar Kardiopulmoner problemler Gastrointestinal problemler Enfeksiyon Pseudoartroz Dekompenzasyon Enstruman belirginliği Bel ağrısı