DENEY-5 PLC İLE KESİK VE SÜREKLİ ÇALIŞMA Ön Bilgi: Kesik çalışma: Sistemin butona basıldığı sürece çalışması, buton bırakılınca durması o sistemin kesik çalıştığını gösterir. Sürekli çalışma: Sistemin start butonuna basıldığı anda çalışmaya başlaması, stop butonuna basılana kadar da çalışmaya devam etmesi o sistemin sürekli çalıştığını gösterir. Kontaklar: PLC üzerinde bit lojik işlemlerini gerçekleştiren birimlerdir. Rölelerdeki kontaklarla aynı mantıkla çalışır. PLC programında rölelerdeki N.C., N.O. kontaklar dışında pozitif kenar tetikleme ve negatif kenar tetiklemeli kontaklar bulunur. NORMALDE AÇIK KONTAK NORMALDE KAPALI KONTAK POZİTİF KENAR TETİKLEME NEGATİF KENAR TETİKLEME Pozitif kenar tetiklemesi kontağın atandığı bit 0 değerinden 1 değerine geçtiğinde tek çevrim süre ile kontak iletimde olacaktır.her çevrim sonunda girişin (üst taraftaki adres) değeri bir sonraki çevrimde karşılaştırılmak üzere kaydedilir(alt taraftaki adres).yani alt taraftaki adreste 0 değeri varken üst taraftaki adreste 1 değeri varsa bir çevrim süreyle kontak iletimde olacaktır. Birazdan bahsedilecek olan SET- RESET röleleri ile sıklıkla kullanılırlar. RÖLELER: PLC üzerindeki bit lojik işlemlerin sonuçlarının atandığı adreslerdir. Sonuçlar doğrudan çıkışa aktarılabildiği gibi başka işlemlerde kullanılmak üzere M bitlerine de atanabilir. Röle Ters röle Set rölesi Reset rölesi Plc üzerinde normal rölelere ek olarak ters röle, set rölesi ve reset rölesi bulunmaktadır. Set - reset röleleri normal rölelerden farklı olarak enerjilendikleri süre boyunca çıkışı 1 yada 0 konumunda tutmak yerine tek çevrim süre ile gelen sinyallerle aksi sinyal (setlenmiş çıkışı reset rölesi değiştirebilir) gelene kadar konumunu muhafaza eder. Yani set rölesi mühürleme vazifesi görür. mühürlemeyi bozmak için reset rölesi kullanılması gerekmektedir. Önemli bilgi: PLC program işleme mantığı gereğince aynı isimde iki röle kullanıldığında alt taraftaki rölenin durumu çıkışa aktarılacak önceki değerler yok olacaktır. Bu yüzden set reset rölesi kullanmıyorsanız programda aynı isimde sadece bir röle bulunmasına dikkat ediniz.
Şekil-1 Şekil-2 İŞLEM BASAMAKLARI 1) PLC setine enerji veriniz. Ethernet kablosu ile bilgisayarınıza bağlayınız. 2) TIA PORTAL yazılımını açarak yeni bir proje oluşturunuz.
3) Configure a device seçeneği ile cihaz ayarlarının yapılacağı ara yüze ulaşınız. 4) Add new devices seçeneğini seçiniz 5) PLC simgesine tıklayarak eğitim setinde kullanılan S7-1200 CPU 1214C DC/DC/DC modelini seçiniz ve Add butonuna basınız. (simülatör program için S7-1500 PLC lerden birini seçiniz.) 6) PLC nin IP ayarlarını yüklemek üzere Online access sekmesinden PLC yi seçerek Online & Diagnostics sekmesini açınız.
7) Functions sekmesindeki Accesible devices butonunu tıklayınız. 8) PG/PC ayarlarını yaparak(pn/ie--- PLC nin bağlı olduğu Ethernet kartı ya da simülasyon programı) PLC yi seçiniz ve Apply butonuna basınız. PLC miz programlanmaya hazır 9) Şekil-1 deki ladder diyagramı Program blocks sekmesi içerisindeki main bloğuna kurunuz. 10) PLC tags sekmesi altından kullanılan adreslerin isimlerini anlaşılabilirliği artırmak amacıyla değiştiriniz. 11) Edit menüsü altındaki Compile komutu ile programı derleyiniz. 12) Online menüsü altındaki Download to device komutu ile programı PLC ye yükleyiniz. 13) PLC Yİ run moduna alınız. 14) Butona bastığınız sürece çıkışın aktif olduğunu, çıkış rölelerini aktif ederek rölelerin çektiğini 15) Şekil-2 deki ladder diyagramı Program blocks sekmesi içerisindeki main bloğuna kurunuz.
16) Start butonuna bastığınızda çıkışın aktif olduğunu, stop butonuna bastığınızda çıkışın pasif olduğunu 17) Start ve stop işlemlerini tek buton üzerinden gerçekleştiren devreyi ladder diyagram ile gerçekleyiniz. PLC ye yükleyiniz. 18) Butona ilk basışınızda çıkışın aktif olduğunu, ikinci basışınızda çıkışın pasif olduğunu Sorular; 1) Sürekli çalışma şartında, start ve stop butonuna aynı anda basıldığında lambanın durumu ne olacaktır. 2) Start ve stop butonlarına aynı anda basıldığında sistemin ters(set ya da reset öncelikli) çalışması için gerekli ladder diyagramı çiziniz.(set reset rölelerini kullanmayınız.) 3) Set reset rölelerini ve kenar tetiklemeleri kullanarak Şekil-1ve Şekil-2 deki devreleri yeniden tasarlayınız. 4) Set reset rölelerini set öncelikli veya reset öncelikli olarak kullanmak için neler yapılmalıdır? Açıklayınız.