TÜRKOTED İltekno Topkapı Endüstri 102
Hibrit Sistemlerle En Yüksek Verimlilik Hedefleniyor Derya Sakallıoğlu Yenilenebilir enerji kaynakları ile birlikte kullanılan kojenerasyon sistemleri, hibrit kojenerasyon haline gelerek, hem yakıtın daha verimli kullanılmasını hem de yenilenebilir enerji kaynaklarının daha fazla değerlendirilmesini sağlayacak. Kojenerasyon alanının 2016 gündem maddesini oluşturan hibrit sistemler, TÜRKOTED in de yaygınlaştırmaya çalıştığı önemli adımlardan biri. Var olan üretim sistemini daha verimli ve sürekli hale getirmeyi amaçlayan Hibrit sistemlerin en yüksek verimlilikte üretim yapması ise kojenerasyon teknolojisiyle mümkün. Böylece üretimdeki toplam verimlilik yüzde 80 lerin üzerine çıkabilecek. 103
Hibrit Kojenerasyon ile Yakıt Tasarrufu Sağlanacak Derya Sakallıoğlu Kojenerasyon ve Temiz Enerji Teknolojileri konusunda 1998 yılından beri önemli çalışmalara imza atan TÜRKOTED, 2016 yılında da faaliyetlerine devam etmeyi planlıyor. Dernek, düzenleyecekleri konferanslarda hibrit kojenerasyon konularını vurgulayarak yakıt tasarrufuna katkı sağlayacak bu uygulamanın yaygınlaşmasına katkı sağlamayı planlıyor. 2016 yılında dernek faaliyetlerine devam edeceğini söyleyerek konuşmasına başlayan TÜRKOTED Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Aydın, düzenleyecekleri konferanslarda, özellikle bölgesel ısıtmada kojenerasyon ve hibrit kojenerasyon konularını vurgulayıp, Türkiye nin yakıt tasarrufuna önemli miktarda katkısı olacak bu uygulamaların yaygınlaştırmayı hedeflediklerini söylüyor. Aydın, TÜRKOTED in faaliyet programıyla ilgili bilgileri ise şu sözlerle paylaşıyor: ICCI 2016 Konferanslarında, 28 Nisan günü TÜRKOTED özel oturumunda ülkemizin üretimde enerji verimliliği konuları vurgulanacak, ayrıca fuar alanında TÜRKOTED standında enerji paydaşlarıyla bir araya gelip bilgi aktarımında bulunacağız. Bunlara ek olarak, Türkiye de Kojenerasyonun Kurulu kapasitesinin takibini de yapan derneğimiz, her sene güncel bilgiler ile kurulu kapasitenin güncel halini bir rapor haline getirmektedir. sektörde çalışanları dünyada Kojenerasyon ve Temiz Enerji teknolojilerindeki gelişmelerden haberdar etmek, iletişimi ve bilgi akımını arttırmak amacıyla aşağıdaki etkinlik ve çalışmaları gerçekleştirmektedir. Yıl içerisinde düzenlediğiniz etkinlikler var mı? Bu etkinliklerle ulaştığınız hedefleri anlatabilir misiniz? Derneğimiz, bir yıllık planları çerçevesinde yıl içerisinde 4 ya da 5 tane olmak üzere Kojenerasyon ve Trijenerasyon konularında konferans, sempozyum ve seminerler düzenlemektedir. TÜRKOTED bu etkinliklerle Kojenerasyon/Trijenerasyon teknolojilerindeki son gelişmeleri sektör paydaşları ile paylaşmakta, sektöre ilgi duyan kişileri bir araya getirip bilgi aktarımı- Türkiye Kojenerasyon ve Temiz Enerji Teknolojileri Derneği nin (TÜRKOTED) kuruluş amacından ve yürüttükleri faaliyetlerden kısaca bahsedebilir misiniz? Derneğimiz, 1998 yılında kurulmuş, 2000 yılında Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel in onayıyla Türkiye Kojenerasyon Derneği adını almıştır. 2010 yılında yapılan değişiklikle faaliyetlerine Türkiye Kojenerasyon ve Temiz Enerji Teknolojileri Derneği (TÜRKOTED) olarak devam etmektedir. TÜRKOTED, dünyanın en gelişmiş birleşik ısı ve güç üretimi teknolojisi olan Kojenerasyon (Birleşik-Isı/Güç) ve TEMİZ ENERJİ (Rüzgar, Güneş, Akarsu, Çöp gazı, Jeotermal, Biyokütle, Sıvı Biyoyakıt, Biyogaz ve Yenilenebilir Enerji Kanunu nda tarifi yapılan benzeri enerji üretim teknolojileri) teknolojilerinin ülkemiz çapında tanıtılmasını ve yaygınlaştırılmasını sağlamak, uygulamalarını teşvik etmek, kolaylaştırma ve yaygınlaştırma yolunda gerekirse yasal altyapının hazırlanmasına katkı veya destek sağlamak, TÜRKOTED Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Aydın 104
nının gerçekleşmesini sağlamaktadır. Ayrıca, endüstriyel alandaki kullanımın yanında, kojenerasyon ve trijenerasyon sistemlerinin toplu konut, hastane, alış-veriş merkezi, üniversite kampüsleri v.b. hizmet alanlarında da kullanımının yaygınlaştırılmasını hedefleyen etkinliklerimizde, bu başlıklarda Türkiye nin potansiyel tasarruf miktarlarına vurgu yapılarak üretimde enerji verimliliği sağlayan Birleşik Isı ve Güç teknolojilerinin Türkiye deki kullanım alanlarının genişletilmesine katkıda bulunulmaktadır. Türkiye nin yenilenebilir enerji kaynaklarını değerlendirmesi konusundaki görüşlerinizi öğrenebilir miyiz? Verimli kullanması için önerileriniz nelerdir? Türkiye, yenilenebilir enerji kaynaklarından biri olan rüzgar enerjisini değerlendirmede son yıllarda hem teknolojik gelişmeler ve hem de kurulu kapasite miktarında hızla yükselen bir trend gözlemlenmektedir. Güneş enerjisinde ise lisanslı tesislerde hatırı sayılır bir gelişme henüz gerçekleşmemiş olmasına rağmen, lisanssız güneş enerjisine olan ilgilinin yüksek olduğu, kısan zaman aralıklarında ciddi sayı ve kapasitede güneş enerji santralinin devreye alınmakta olduğu izlenmektedir. Enerji üretiminin kesintisiz olması arz güvenliği açısından büyük önem arz etmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının atmosferik koşullara bağlı olarak değişkenlik göstermesi nedeniyle çabuk devreye giren doğalgaz santralleri ile entegre bir sistem oluşturularak bir anlamda Hibrit santraller kurulması verimliliğin en üst düzeye taşınmasını sağlarken arz güvenliğini de teminat altına almaktadır. Var olan üretim sistemini daha verimli ve sürekli hale getirmeyi amaçlayan Hibrit sistemlerin en yüksek verimlilikte üretim yapması kojenerasyon teknolojisiyle mümkün olmaktadır. Böylece üretimdeki toplam verimlilik yüzde 80 lerin üzerine çıkabilmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları ile birlikte kullanılan kojenerasyon sistemleri, hibrit kojenerasyon haline gelerek, hem yakıtın daha verimli kullanılmasını sağlayacak hem de yenilenebilir enerji kaynaklarının daha fazla değerlendirilmesini sağlayacaktır. Hibrit sistemlerde ideal hava koşullarında yenilenebilir enerji kaynakları kullanılırken, kötü hava koşullarında, enerji üretimi, kullanılan yakıtla elde edilebilmektedir. Ayrıca, güneşle hibrit sistemlerde buhar türbinlerinin güneş panelleri kullanılarak beslenmesi de mümkündür. Hibrit sistemler biyogaz gibi yakıtlarla da kullanılabilmektedir. Bu sistemlerin Türkiye de kullanımının artması yenilenebilir enerji kaynaklarının verimli kullanılması adına güzel bir adım olacaktır. TÜRKOTED olarak 2016 hedeflerinizi ve projelerinizi öğrenebilir miyiz? TÜRKOTED olarak 2016 yılında da dernek faaliyetlerimize hız kesmeden devam etmeyi hedefliyoruz. Düzenleyeceğimiz konferanslarda, özellikle bölgesel ısıtmada kojenerasyon ve hibrit kojenerasyon konularını vurgulayıp, ülkemizin yakıt tasarrufuna önemli miktarda katkısı olacak bu uygulamaların hakettiği yeri alması için çaba göstermeye devam edeceğiz. 2016 yılı içerisinde ülkemizin en büyük enerji etkinliklerinden biri olan ICCI 2016 Konferanslarında, 28 Nisan günü TÜRKOTED özel oturumunda ülkemizin üretimde enerji verimliliği konuları vurgulanacak, ayrıca fuar alanında TÜRKOTED standında enerji paydaşlarıyla bir araya gelip bilgi aktarımında bulunacağız. Bunlara ek olarak, Türkiye de Kojenerasyonun Kurulu kapasitesinin takibini de yapan derneğimiz, her sene güncel bilgiler ile kurulu kapasitenin güncel halini bir rapor haline getimektedir. 2016 yılında Cogen-Europe bünyesindeki Executive Committee ye üye olarak AB ülkelerinin ortaklaşa yürüttüğü çalışmalara aktif olarak katılmayı planlıyoruz. Bilindiği gibi Dünya Enerji Konseyi (WEC) bu yıl küresel toplantısını Kasım 2016 da İstanbul da gerçekleştirecektir. TÜRKOTED olarak bu büyük kongrede Cogen-Europe ile birlikte Verimli Enerji Üretim Teknolojileri bölümlerinde görev alacağız. Kojenerasyon ve Trijenerasyon sistemleri nedir, nasıl çalışır? Geleneksel üretim sisteminde en yüksek verim kömür santrallerinde yüz- 105
de 42-43, doğalgazda yüzde 60-61 iken kojenerasyon teknolojisinde verim yüzde 65 lerden başlayıp yüzde 90 lara ulaşır. Kojenerasyon sistemleri sanayide, petrol rafinerileri, petrokimya, tekstil, kimya, demir-çelik, kâğıt ve selüloz işleme, ağaç işleme, gıda üretim, gübre, tuğla ve seramik tesislerinde kullanılabilmektedir. Endüstriyel kojenerasyona ek olarak bu sistemlerin toplu konutlar, oteller, hastaneler, alışveriş merkezleri, tatil köyleri, üniversite kampüslerinde uygulamaları da mevcuttur. Kojenerasyon teknolojileriye, geleneksel üretim sisteminde en yüksek verim kömür santrallerinde yüzde 42-43, doğalgazda yüzde 60-61 iken kojenerasyon teknolojisinde verim yüzde 65 lerden başlayıp yüzde 90 lara ulaşır. Enerjinin tüketim yerinde üretilmesi sonucunda iletim ve dağıtım şebekesinde oluşan enerji kayıplarını ortadan kaldırılır; şebekeye ilave yatırım gerekliliğinin önüne geçilir. Türkiye de Kojenerasyon endüstriyel alanda önemli bir yer tutmasına karşın konut ve bölge ısıtmalarında bu yüksek verimli sistemden yeterince yararlanılmamaktadır. Toplu konutlarda kojenerasyon elektrik, ısınma ve sıcak su ihtiyacını en verimli şekilde karşıladığı için yapılaşmada önemle dikkate alınması gereken bir konudur. Türkiye nin yıllık doğal gaz tüketiminin yüzde 20 si konutlarda gerçekleşiyor. Kojenerasyon teknolojisiyle doğal gaz tüketiminin yüzde 7 ile yüzde 12 arasında aşağıya çekilme potansiyeli bulunmaktadır. Enerji Bakanlığı YEGM önderliğinde yürütülen Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planında Bölgesel Isıtma için Kojenerasyonun kullanımı çözüm olarak önerilmektedir. Tüketimde enerji verimliliği ile birlikte üretimde de enerji verimliliği çalışmaların hızlandırılması, enerjimizi daha verimli kullanmamızı sağlayacak teknolojilerin kullanılması ve bu teknolojilerin geliştirilmesi enerjide dışa bağımlı ülkemiz için kısa ve uzun dönemde önemli katkılar sağlayacaktır. Üretimde enerji verimlilğinde ve enerji kaynaklarının verimli kullanılmasında kojeneresayon ve trijenerasyon teknolojileri, bu amaca hizmet eden en güzel örneklerden biridir. Geri dönüş süreleri çok uzun olmayan bu teknolojilerin kullanılmının ülkemizde yaygınlaştırılmasını sağlamalı, yeni yasal düzenleme ve teşviklerle birlikte kojenerasyon ve trijenerasyon teknolojileri yatırımlarının önünü açmalıyız. 106