KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI 2016-2020 STRATEJİK PLAN Aralık 2015
BAKANIN MESAJI Uyguladığımız isabetli ekonomik politikalar ve yapısal reformlar sayesinde hükümetlerimiz döneminde ülkemizde istikrar sağlanmış ve ekonomide sürdürülebilir yüksek büyüme dönemi yaşanmıştır. Tesis ettiğimiz bu istikrarlı yatırım ortamında Girişimcilerimiz de iş fikirlerini hayata geçirme imkânı bulmuş, KOBİ lerimiz ise büyüyerek dünyaya açılmıştır. Bu süreçte, ekonomik büyümenin toplumun tüm katmanlarına yansıtılması ve artan refah seviyesinin paylaşımı açısından KOBİ lerimiz önemli işlevler üstlenmiştir. Gelinen noktada bugün artık önümüzde 2023 hedefleri bulunmaktadır. Ülkemizin 2023 hedeflerine ulaşabilmesi noktasında, KOBİ lerden sorumlu ulusal kuruluşumuz KOSGEB e kritik görevler düşmektedir. Küresel pazarda söz sahibi KOBİ ler için güçlü ve öncü bir kuruluş olmayı vizyon edinen KOSGEB, önümüzdeki beş yıllık stratejik plan döneminde, KOBİ ve girişimcilerin rekabet güçlerini geliştirecek destek ve hizmetler sunarak, ekonomik ve sosyal kalkınmadaki paylarını artırmak misyonuyla faaliyetlerini sürdürecektir. Bu vizyon ve misyon doğrultusunda belirlenen stratejik amaç ve hedefleri kapsayan plan ile önümüzdeki 5 yıl sonunda KOBİ'lerimizin üretim ve yönetim becerilerini, yenilikçi ve yüksek katma değerli ürün/hizmet üretme kapasitelerini geliştirmiş, küresel pazarda rekabet güçlerini artırmış; toplumda girişimcilik kültürünü yaygınlaştırmış, girişimciliği geliştirmiş ve girişimlerin sürdürülebilirliğini sağlamış olmayı amaçlıyoruz. Bu süreçte ayrıca, KOSGEB in kurumsal yapısını ve toplum nezdindeki algısını güçlendirerek, kurumun nitelikli hizmet sunma kapasitesini arttırmak da bir diğer önemli stratejik amacımızı oluşturmaktadır. KOSGEB in önümüzdeki beş yıla ilişkin yol haritası niteliği taşıyan 2016-2020 KOSGEB Stratejik Planı nın hazırlanması sürecinde görev alan tüm KOSGEB personeline ve değerli katkılarını bizden esirgemeyen çok kıymetli paydaşlarımıza teşekkür eder, planın başarıyla uygulanmasını temenni ederim. Fikri IŞIK Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı KOSGEB İcra Komitesi Başkanı ii
ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU Ülkemizin istikrarlı yüksek büyümesinin sürükleyici gücü olan KOBİ lerimiz ile kurdukları yeni işletmeler yoluyla ekonominin canlı kalmasını sağlayan Girişimcilerimizin hamisi olan KOSGEB, 2016-2020 yıllarını kapsayan yeni Stratejik Planını hazırlamış bulunmaktadır. Çeyrek asrı aşkın tecrübesi ile sahada KOBİ lerimize devletin sıcak yüzünü gösteren ve 3. stratejik planını uygulamaya alacak olan İdare Başkanlığımız, artık bu alanda öncü bir idare konumuna gelmiş ve stratejik yönetim anlayışını kurum kültürü olarak benimsemiştir. Bu kapsamda katılımcı bir anlayışla, her kademeden kurum çalışanının ve paydaşlarımızın katkılarının alınması suretiyle hazırlanan bu plan ile önümüzdeki beş yıllık dönem için KOSGEB in yol haritası belirlenmiştir. Yeni plan döneminde de ülkemizin KOBİ leri desteklemek üzere özel kanunu olan tek kuruluşu olarak, benimsediğimiz kaliteli hizmet sunumu çerçevesinde, KOBİ ve girişimcilerimizin daha etkin ve verimli faaliyet göstermelerini amaçlamaktayız. Reel ekonominin can damarı olan KOBİ lerimizin küresel pazarda rekabet gücü yüksek işletmelere dönüşebilmeleri için tüm imkânlarımızı seferber edeceğiz. Plan dönemi boyunca KOSGEB, kaynaklarını bütçe olanakları çerçevesinde, ülkemizin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında KOBİ lerin payını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek üzere girişimcilerimiz ile işletmelerimize kullandırmaya devam edecektir. Önümüzdeki beş yıllık dönemine yön verecek şekilde hazırlanan 2016-2020 KOSGEB Stratejik Planı nın ülkemize hayırlı olmasını diler, planın hazırlanmasında emeği geçen merkez ve taşra teşkilatından tüm çalışma arkadaşlarıma ve süreç boyunca bizlerden görüşlerini esirgemeyen değerli paydaşlarımıza teşekkür ederim. Recep BİÇER KOSGEB Başkanı iii
İÇİNDEKİLER BAKANIN MESAJI... İİ ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU... İİİ İÇİNDEKİLER... İV TABLOLAR LİSTESİ... Vİ GRAFİK LİSTESİ... Vİ ŞEKİLLER LİSTESİ... Vİ KISALTMALAR LİSTESİ... Vİİ YÖNETİCİ ÖZETİ... Vİİİ 1. STRATEJİK PLAN HAZIRLIK SÜRECİ... 1 2. DURUM ANALİZİ... 3 2.1. TARİHSEL GELİŞİM... 3 2.2. ORGANİZASYON YAPISI... 4 2.2.1. KOSGEB Organları ve Görevleri... 6 2.2.2. KOSGEB Birimleri ve Görevleri... 7 2.3. MEVZUAT VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER... 8 2.3.1. KOSGEB in Hedef Kitlesi... 9 2.3.2. Mevzuat Bilgileri... 10 2.4. KURULUŞ İÇİ ANALİZ... 11 2.4.1. İnsan Kaynakları Yapısı... 11 2.4.2. Teknolojik Altyapı... 15 2.4.3. Fiziksel Yapı... 18 2.4.4. Kurum Kültürü... 18 2.4.5. Mali Durum... 20 2.5. KURUM FAALİYETLERİ... 22 2.5.1. Destekler... 22 2.5.2. Laboratuvar Hizmetleri... 27 2.5.3. Bilgilendirme ve Eğitim Hizmetleri... 28 2.5.4. Proje ve Protokoller... 29 2.6. PAYDAŞ ANALİZİ... 29 2.7. GZFT ANALİZİ... 32 2.8. ÇEVRE ANALİZİ... 34 3. MİSYON, VİZYON VE TEMEL DEĞERLER... 39 3.1. MİSYON... 39 iv
3.2. VİZYON... 39 3.3. TEMEL DEĞERLER... 39 3.4. STRATEJİK AMAÇ HEDEF AÇIKLAMALARI... 40 3.5. HEDEF PERFORMANS GÖSTERGESİ İLİŞKİSİ... 50 4. ÜST POLİTİKA BELGELERİ İLE STRATEJİK PLAN İLİŞKİSİ... 66 5. MALİYETLENDİRME... 78 6. STRATEJİK PLAN UYGULAMA, İZLEME VE DEĞERLENDİRME SÜRECİ... 80 6.1. STRATEJİK PLANIN İZLENMESİ... 80 6.2. STRATEJİK PLANIN DEĞERLENDİRİLMESİ... 81 6.3. 2011-2015 İDARE STRATEJİK PLANINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME... 81 EK 1 - STRATEJİK PLANLAMA EKİBİ... 85 EK 2 - PERFORMANS GÖSTERGESİ SORUMLU/İLGİLİ BİRİM İLİŞKİSİ... 87 v
TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1: KOBİ lerin Sınıflandırılması... 10 Tablo 2: KOSGEB Desteklerine İlişkin Mevzuat Tablosu... 10 Tablo 3: Mevcut Veri Tabanları Tablosu... 16 Tablo 4: Elektronik Cihazlar Tablosu... 17 Tablo 5: 2012-2014 Yılları KOSGEB Gider Bütçe Gerçekleşmeleri... 21 Tablo 6: Yıllara ve Laboratuvarlara Göre Analizler... 28 Tablo 7: Paydaş Analizi Tablosu... 30 Tablo 8: Hizmet-Yararlanıcı Matrisi... 30 Tablo 9: Güçlü Yönler... 32 Tablo 10: Zayıf Yönler... 32 Tablo 11: Fırsatlar... 33 Tablo 12: Tehditler... 33 Tablo 13: Gelişmiş Ülkelerde KOSGEB Muadili Kuruluşlar... 35 Tablo 14: Stratejik Amaç-Hedef- Performans Göstergeleri... 50 Tablo 15: Hedef Performans Göstergeleri İlişkisi... 56 Tablo 16: Üst Politika Belgeleri İle Stratejik Plan İlişkisi... 66 Tablo 17: Hedef- Bütçe Tablosu... 78 Tablo 18: Kaynak /Bütçe Tablosu.... 79 Tablo 19: Stratejik Amaç 1 in Hedeflere Göre Gösterge Gerçekleşme Tablosu... 82 Tablo 20: Stratejik Amaç 2 nin Hedeflere Göre Gösterge Gerçekleşme Tablosu... 83 Tablo 21: Stratejik Amaç 3 ün Hedeflere Göre Gösterge Gerçekleşme Tablosu... 83 Tablo 22: Stratejik Amaç 4 ün Hedeflere Göre Gösterge Gerçekleşme Tablosu... 84 GRAFİK LİSTESİ Grafik 1: Personelin Yaş Durumuna Göre Dağılımı... 11 Grafik 2: Personelin Eğitim Durumuna Göre Dağılımı... 12 Grafik 3: Personelin Hizmet Süresine Göre Dağılımı... 12 Grafik 4: Uzman/Uzman Yardımcısı Personelin ve Yöneticilerin Yabancı Dil Bilgisine Göre Dağılımı... 13 Grafik 5: Personelin Unvanlara Göre Dağılımı... 13 Grafik 6: Personel Başına Düşen Yıllık Eğitim Saatleri... 15 Grafik 7: 2012-2014 Yılları Destek Bütçe ve Gerçekleşmeleri... 21 Grafik 8: Gelen Çağrı ve Başvuruların Karşılanma Yüzdesi... 29 Grafik 9: Ana Sektör Gruplarına Göre KOBİ ler... 37 Grafik 10: Ölçeklerine Göre KOBİ ler... 37 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1 Organizasyon Şeması... 5 vi
KISALTMALAR LİSTESİ AB : Avrupa Birliği Ar-Ge : Araştırma Geliştirme İŞGEM : İş Geliştirme Merkezi GİP : Gelişen İşletmeler Piyasası GİSEP : Girişimcilik Stratejisi ve Eylem Planı GZFT Analizi : Güçlü/Zayıf Yön, Fırsat/Tehdit Analizi ivci : İstanbul Risk Sermayesi Girişimi KBS : KOBİ Bilgi Sistemi KGF : Kredi Garanti Fonu A.Ş. KOBİ : Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler KOSGEB : Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı KSEP : KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı KÜSGEM : Küçük Sanayi Geliştirme Merkezi KÜSGET : Küçük Sanayi Geliştirme Teşkilatı Genel Müdürlüğü SEGEM : Sınai Eğitim ve Geliştirme Merkezi Genel Müdürlüğü SGMHDB : KOSGEB Strateji Geliştirme ve Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı SGM : Strateji Geliştirme Müdürlüğü SP : Stratejik Planlama STK : Sivil Toplum Kuruluşları TEKMER : Teknoloji Geliştirme Merkezi TESK : Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu TOBB : Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TÜBİTAK : Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu TTGV : Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı YKDS : Yönetim Karar Destek Sistemi vii
YÖNETİCİ ÖZETİ Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik gereğince hazırlanan KOSGEB Stratejik Planı 2011-2015 in uygulama dönemi 2015 yılında tamamlanmaktadır. KOSGEB Stratejik Planı 2016-2020 hazırlık çalışmalarına 2011-2015 dönemi stratejik planının hazırlık çalışmaları ve plan süresince yaşanan aksaklıklar, diğer kurum/kuruluşların planları, Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu gibi dokümanlar incelenerek başlanmıştır. Çalışmaların başlatıldığı bir genelge ile tüm kurum personeline duyurulmuştur. Stratejik planlama sürecinin işleyişini gözetmek ve planlama sürecine ilişkin önemli kararları almak üzere Stratejik Planlama Yönlendirme Kurulu; stratejik plan çalışmalarını doğrudan yürütmek üzere Stratejik Planlama Yürütme Komitesi oluşturulmuştur. Stratejik planın katılımcı bir anlayışla hazırlanabilmesi için Yönlendirme Kurulu ve Yürütme Komitesi üyelerinin her kademedeki yöneticiyi ve tüm birimleri temsil edecek düzeyde personeli kapsamasına dikkat edilmiştir. Sürecin iyi yönetilmesi için plan süresince yürütülecek faaliyetleri ve bunların zamanlarını içeren Stratejik Plan Faaliyet Adımları Takvimi oluşturulmuş ve çalışmaların bu takvim doğrultusunda yürütülmesine özen gösterilmiştir. Paydaşların plan hazırlık sürecine katılımını sağlamak amacıyla KOBİ lere, kamu kurum ve kuruluşları ile mesleki kurum/kuruluş, STK, dernek ve birliklere, KOSGEB Dış Paydaş Anketi uygulanmıştır. Yürütülen çalışmalar ve gerçekleştirilen toplantılar sonucunda KOSGEB in misyonu KOBİ ve girişimcilerin rekabet güçlerini geliştirecek destek ve hizmetler sunarak ekonomik ve sosyal kalkınmadaki paylarını artırmak, vizyonu ise Küresel pazarda söz sahibi KOBİ ler için güçlü ve öncü KOSGEB olarak belirlenmiştir. KOSGEB in Temel Değerler i ve GZFT Analizi; hem kurum personelinin, hem dış paydaşların hem de planlama ekiplerinin görüşleri alınarak belirlenmiştir. 2016-2020 dönemini kapsayan KOSGEB Stratejik Planı nda 3 stratejik amaç ve bunlara ulaşmak üzere 13 hedef belirlenmiştir: viii
Stratejik Amaç 1: KOBİ'lerin Üretim ve Yönetim Becerilerini, Yenilikçi ve Yüksek Katma Değerli Ürün/Hizmet Üretme Kapasitelerini Geliştirmek ve Küresel Pazarda Rekabet Güçlerini Artırmak. Hedef 1.1 Ar-Ge/Yenilikçilik Faaliyetlerinin Geliştirilmesi ve Ekonomik Değere Dönüştürülmesi Sağlanacaktır. Hedef 1.2 Finansmana Erişim Kolaylaştırılacaktır. Hedef 1.3 KOBİ lerin Üretim ve Yönetim Becerilerini, İş Birliği Yapma Kültürlerini Geliştirerek Ekonomideki Payları İle Verimlilik Düzeylerinin Artırılmasına Katkı Sağlanacaktır. Hedef 1.4 KOBİ lerin Dış Pazarlara Erişim İmkân ve Kabiliyetleri Geliştirilerek Uluslararasılaşmaları Sağlanacaktır. Hedef 1.5 Ulusal Politika Dokümanlarında Önceliklendirilen Konulara Yönelik Destekler Geliştirilecektir. Stratejik Amaç 2: Girişimcilik Kültürünü Yaygınlaştırmak, Girişimciliği Geliştirmek ve Girişimlerin Sürdürülebilirliğini Sağlamak. Hedef 2.1 Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması Sağlanacaktır. Hedef 2.2 Hayatta Kalma Şansı Yüksek, Büyüme ve İstihdam Oluşturma Potansiyeli Taşıyan Yeni Girişimler Desteklenecektir. Hedef 2.3 Özel Hedef Grupları Desteklenecektir. Hedef 2.4 Girişimcileri Destekleyecek Mekanizmaların Geliştirilmesi Sağlanacaktır. Stratejik Amaç 3: Kurumsal Yapı ve Algıyı Güçlendirerek Nitelikli Hizmet Sunma Kapasitesini Arttırmak. Hedef 3.1 KOSGEB in Etkin Tanıtımı Yapılarak Ulusal ve Uluslararası İmajı Güçlendirilecektir. Hedef 3.2 İş Süreçlerinin Sürekli İyileştirilmesi Sağlanacaktır. Hedef 3.3 Teknik ve Fiziki Alt Yapı Güçlendirilecektir. Hedef 3.4 Etkin Bir İnsan Kaynağı Yönetimi Sağlanacaktır. ix
1. STRATEJİK PLAN HAZIRLIK SÜRECİ 24/12/2003 tarih ve 25326 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu nun 9 uncu maddesi gereğince kamu idarelerine; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlama görevi verilmiştir. Bu doğrultuda, 2011-2015 dönemini kapsayacak şekilde hazırlanan KOSGEB Stratejik Planı nın uygulama dönemi 2015 yılında tamamlanmaktadır. Bu sebeple, 2016-2020 dönemini kapsayacak şekilde hazırlanacak yeni stratejik plan hazırlık çalışmaları, 04 Şubat 2015 tarihinde yayımlanan kurum içi genelge ile başlatılmıştır. Stratejik planlama sürecinin işleyişini gözetmek, yönlendirmek ve planlama sürecine ilişkin önemli kararları almak üzere Stratejik Planlama Yönlendirme Kurulu; stratejik plan çalışmalarını doğrudan yürütmek üzere Stratejik Planlama Yürütme Komitesi oluşturulmuştur. Stratejik Planlama Yönlendirme Kurulu, İdare Başkanı, Başkan Yardımcıları, Rehberlik ve Denetim Kurulu Başkanı, Hukuk Müşaviri, İç Denetim Birim Başkanı ve Daire Başkanlarından, Stratejik Planlama Yürütme Komitesi ise Strateji Geliştirme ve Mali Hizmetler Dairesi Başkanı koordinatörlüğünde KOBİ uzmanlarından oluşmaktadır. Strateji Geliştirme ve Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı (SGMHDB )/Strateji Geliştirme Müdürlüğü (SGM) koordinasyonunda tüm birimlerin katılım ve katkılarıyla plan hazırlık çalışmaları yürütülmüştür. KOSGEB Stratejik Planlama çalışmaları yaklaşımı, yöntemi ve ihtiyaçlar üst yönetimle birlikte değerlendirilmiştir. Stratejik Planlama Yönlendirme Kurulu ve Stratejik Planlama Yürütme Komitesi; misyon, vizyon, temel değerler, stratejik amaç, stratejik hedef ve stratejilerin belirlenmesinde görüş birliğine varmış, söz konusu kurullarla stratejik plan hazırlama sürecinin her aşamasından görüş alış verişinde bulunulmuş ve çalışmalar bu kapsamda yürütülmüştür. 1
Stratejik plan dokümanı, SGMHDB/SGM nin koordinasyonunda, kurum çalışanları ve paydaşların katılımının sağlandığı çalışmalar sonucunda nihai halini almıştır. Stratejik plan hazırlıkları kapsamında aşağıdaki çalışmalar gerçekleştirilmiştir: KOSGEB Başkanı Başkanlığında; Stratejik Plan Yönlendirme Kurulu ve Yürütme Komitesi üyelerinin katılımıyla gerçekleştirilen toplantılarda proje kapsamındaki faaliyet adımlarının detaylı açıklaması yapılarak çalışmalar başlatılmıştır. Merkez ve taşra teşkilatındaki tüm birimlere formlar gönderilerek kurumun beşeri, fiziki ve mali kaynakları, teknolojik ve fiziki altyapısı, yürütülmekte olan faaliyet/projeler/işbirlikleri, yurtdışında bulunan muadil kurumlar ve paydaşları incelenmiştir. Elde edilen bilgiler ışığında kurumun ihtiyaçları ve beklentileri belirlenerek mevcut durum analizi yapılmıştır. Paydaşların plan hazırlık sürecine katılımını sağlamak amacıyla KOBİ lere, kamu kurum ve kuruluşları ile mesleki kurum/kuruluş, STK, dernek ve birliklere KOSGEB Dış Paydaş Anketi uygulanmıştır. Kurum çalışanlarının, Yönlendirme Kurulu ve Yürütme Komitesi üyelerinin ve paydaşların görüşleri alınarak GZFT Analizi yapılmıştır. Mevcut durum analizi, GZFT analizi, çevre analizi tamamlanmış; misyon, vizyon, temel değerler belirlenmiş; stratejik amaçların, hedeflerin ve performans göstergelerinin konsolidasyon çalışmaları yapılmıştır. Stratejik Planlama Yürütme Komitesi nin çalışmaları ve birimlerin görüşlerinin alınması ile KOSGEB Stratejik Planı, taslak olarak oluşturulmuştur. Hazırlanan taslak stratejik plan dokümanı birimlere görüşe gönderilmiş, dokümana ilişkin geri bildirimlerin alınması, konsolidasyonu ve değerlendirilmesi çalışmaları yürütülmüştür. KOSGEB Stratejik Planı, Yönlendirme Kurulu üyelerinin onayına sunularak nihai hale getirilmiştir. Hazırlanan plan, Kalkınma Bakanlığı na görüşe gönderilmiş, yapılan geri bildirim sonucunda plana son şekli verilmiştir. Son şekli verilen KOSGEB Stratejik Planı 2016-2020, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı nın onayına sunularak uygulamaya konulmuştur. 2
2. DURUM ANALİZİ 2.1. Tarihsel Gelişim Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı arasındaki Milletlerarası Antlaşma çerçevesinde 1973 yılında Gaziantep te pilot proje niteliğinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde kurulan KÜSGEM (Küçük Sanayi Geliştirme Merkezi), küçük ölçekli sanayi işletmelerine ortak kolaylık atölyeleri ile hizmet vermeye başlamıştır. Bu çalışmalar daha sonraki yıllarda genel değerlendirmeye tabi tutularak 17 Haziran 1983 tarih ve 83/6744 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan, 06 Eylül 1984 tarih ve 18157 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Küçük Sanayi Yayım Hizmetlerinin Geliştirilmesi ne dair Milletlerarası Antlaşmaya göre KÜSGET (Küçük Sanayi Geliştirme Teşkilatı Genel Müdürlüğü) faaliyete başlamıştır. KÜSGET, Küçük Ölçekli İşletmeleri Geliştirme Merkezleri ile teknik danışmanlık hizmetleri vermiş, modern işletmecilik ilkelerini bu işletmelerde uygulamaya koymuş, dünya standartlarında kalite bilincinin yerleşmesi ve yaygınlaştırılması, teknolojik üretim seviyesinin yükseltilmesi, istihdam kapasitesinin artırılması yolunda çalışmalarda bulunmuş, çağdaş yönetim becerilerinin kazandırılması için teknik altyapının kuvvetlendirilmesine ilişkin hizmetleri gerçekleştirmeye çalışmıştır. Bakanlar Kurulu nun 10 Kasım 1978 tarih ve 7/16728 sayılı kararı ile onaylanıp yürürlüğe giren Sınai Eğitim Hizmetlerinin Verilmesi ne dair Milletlerarası Antlaşmaya göre SEGEM (Sınai Eğitim ve Geliştirme Merkezi Genel Müdürlüğü) faaliyete başlamıştır. SEGEM hem sınıf içi seminer tipi eğitimi, hem de fabrika içi, işbaşı tatbikatı ihtiva eden; yeni üniversite ve yüksekokul mezunlarına, meslekî kariyerlerine iyi bir başlangıç yapmalarını teminen, sonradan görevlerini yürütürken geliştirecekleri temel tecrübeleri kazandırmak üzere eğitim programları hazırlamak ve sanayi kuruluşlarının belirli, özel ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde düzenlenmiş; fabrika içi, işbaşı eğitim programları ile sanayideki üniversite veya yüksekokul mezunu personelin çalışma becerilerini arttırmak ve çalıştıkları kuruluşlarda daha yüksek mevkilere hazırlamak amacıyla hizmet veren bir kuruluş olmuştur. 3
KÜSGET ve SEGEM in proje anlaşmaları çerçevesinde gerçekleştirmeye çalıştığı bu hizmetlerin süreli olması, yurt düzeyinde duyulan ihtiyacı yeterince karşılayamaması gibi nedenlerle, iki kuruluşun bir çatı altında birleşerek daha kapsamlı, ülke genelinde sürekli ve yaygın hizmetler verebilecek bir yapıya kavuşturulması amacıyla, 3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun hazırlanmış ve 20 Nisan 1990 tarih ve 20498 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 1990 yılında 3624 sayılı Kanun ile kurulmuş olan KOSGEB, 2009 yılına kadar sadece imalat sanayi KOBİ lerine hizmet ve destekler vermiştir. Ancak, ülkemizde imalat sanayi sektörü dışındaki sektörlerin ekonomik katma değer üretme ve istihdam yaratma potansiyelinin artması ve imalat sanayi dışındaki sektörlerdeki KOBİ lerden gelen talepler, KOSGEB in hedef kitlesini tüm KOBİ leri kapsayacak şekilde genişletmesi gerekliliğini gündeme getirmiştir. Bu doğrultuda 3624 sayılı KOSGEB Kuruluş Kanunu nda Değişiklik Yapılmasına Dair 5891 sayılı Kanun 5 Mayıs 2009 tarih ve 27219 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Kanun değişikliğiyle birlikte imalat sanayi dışındaki KOBİ lerin de KOSGEB tarafından desteklenebilmesi için gerekli hukuki zemin oluşturulmuştur. KOSGEB Tarafından Verilecek Hizmetler ve Desteklerden Yararlanacak Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere İlişkin Sektörel ve Bölgesel Önceliklerin Belirlenmesi Hakkında 15431 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ; 18 Eylül 2009 tarih ve 27353 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmış olup, bu karar ile KOSGEB tarafından verilecek hizmetler ve desteklerden yararlanacak işletmelere ilişkin sektörel ve bölgesel öncelikler belirlenmiştir. 2.2. Organizasyon Yapısı Başkanlık organizasyon şeması Şekil 1 de verilmiş olup, KOSGEB in genel anlamda organları ve birimlerinin fonksiyonları sonrasında açıklanmıştır. 4
GENEL KURUL Şekil 1 Organizasyon Şeması İCRA KOMİTESİ İDARE BAŞKANI Özel Kalem Md. Basın ve Halkla İlişkiler Md. İç Denetim Birim Başkanlığı BAŞKAN YARDIMCILARI Hukuk Müşavirliği Hukuk İşleri Md. Rehberlik ve Denetim Kurulu Başkanlığı Rehberlik ve Denetim Kurulu Bürosu İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı Teknoloji ve Yenilik Destekleri Dairesi Başkanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Hizmet İçi Eğitim Md. Teknoloji ve Yenilik Dest. Pol. Md. İdari İşler Md. AB Koordinasyon Md. İnsan Kaynakları Planlama Md. Tahakkuk ve Özlük İşleri Md. Teknoloji ve Yenilik Dest. Uy. Md. Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Evrak ve Arşiv İşleri Md. Satınalma Md. Uluslararası İlişkiler Md. KOBİ Finansman Dairesi Başkanlığı Strateji Geliştirme ve Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı Bütçe ve Performans Md. İç Kontrol Md. Merkez Muhasebe Md. Bilişim Altyapı Sistemleri Md. Yazılım Sistemleri Md. Bilgi Güvenliği Yön. Sis. Md. KOBİ Araştırmalar ve Proje Koordinasyon Dairesi Başkanlığı Bölgesel ve Yerel Kalkınma Md. Eğitim ve Danışmanlık Md. Girişimciliği Geliştirme Md. KOBİ Finansal Araştırmalar Md. KOBİ Kredi Yön. ve İzleme Md. KOSGEB Müdürlükleri Koordinasyon Dairesi Başkanlığı Strateji Geliştirme Md. Ankara Muhasebe Md. Erzurum Muhasebe Md. İstanbul Muhasebe Md. Pazar Araştırma ve İhracatı Gel. Md. Proje Koordinasyon Md. Bilgi Yönetimi ve Karar Destek Dairesi Başkanlığı Destek Uygulamaları Koord. Md. KOSGEB Müd.İd. Koord. Md. KOSGEB Müdürlükleri İzmir Muhasebe Md. Samsun Muhasebe Md. 5
2.2.1. KOSGEB Organları ve Görevleri KOSGEB i oluşturan idari organlar Genel Kurul, İcra Komitesi ve Başkanlık tır. KOSGEB Genel Kurulu; Başbakan ın veya görevlendireceği bir bakanın başkanlığında, Ekonomi Bakanı, Maliye Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı, Hazine Müsteşarı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı, Yüksek Öğretim Kurulu nca kuruluş tarihleri itibarıyla 2 yıl sürelerle ve sırayla tayin edilecek Teknik Üniversite Rektörlerinden biri, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı, Türk Standartları Enstitüsü Başkanı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Başkanı, Makine Mühendisleri Odası Başkanı, Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı, Kimya Mühendisleri Odası Başkanı, Metalurji Mühendisleri Odası Başkanı, İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı, Mimarlar Odası Başkanı, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu Başkanı, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği Genel Başkanı, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı, Türkiye Bankalar Birliği Başkanı, Türkiye Halk Bankası Genel Müdürü, Türkiye Kalkınma Bankası Genel Müdürü, Başbakanlıkça uygun görülecek diğer banka genel müdürleri, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Genel Kurulu nca seçilecek sanayi odası, ticaret odası ile ticaret ve sanayi odası yönetim kurulu başkanları arasından en az birer tane olmak üzere toplam 5 yönetim kurulu başkanı, Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu Başkanı, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu Genel Kurulunca belirlenecek 2 Birlik Başkanı, Madeni Eşya Sanatkarları Federasyonu Başkanı, Elektrik-Elektronik ve Benzeri Teknisyenleri Esnaf ve Sanatkarları Federasyonu Başkanı, Ağaç İşleri Federasyonu Başkanı, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı ve Türkiye Orta Ölçekli İşletmeler Serbest Meslek Mensupları ve Yöneticiler Vakfı Başkanı ve Genel Kurul gündemi dikkate alınarak Başbakan tarafından belirlenebilecek diğer bakanlar, kamu ve özel sektör temsilcilerinden oluşur. 6
Genel Kurul un görevi, Kalkınma Plan ve Programları doğrultusunda, işletmelerin teknolojik gelişmelere ve serbest rekabet ortamına uyumunu sağlamak maksadıyla, işletmelere ilişkin geliştirme ve destekleme kararlarının alınması, uygulamaların planlanması ve koordinasyonunun sağlanması bakımından tedbirler almak, düzenleyici direktifler vermek, Başkanlığın yıllık faaliyet raporlarını incelemek, yıllık çalışma programı esaslarını tespit etmek ve önerilerde bulunmaktır. İcra Komitesi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı nın başkanlığında, Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı, Hazine Müsteşarı, Maliye Bakanlığı Müsteşarı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu Başkanı, Genel Kurul da temsil edilen Teknik Üniversite Rektörü, TÜBİTAK Başkanı, KOSGEB Başkanı ndan oluşmaktadır. İcra Komitesi nin görevi, Genel Kurul un belirlediği politikalar istikametinde KOBİ lerin geliştirilmesi ve desteklenmesine ilişkin uygulama kararlarını almaktır. Başkanlık ise, KOSGEB in yürütme organıdır ve Başkanlık birimleri ile KOSGEB Müdürlüklerinden oluşmaktadır. 2.2.2. KOSGEB Birimleri ve Görevleri İdare Başkanlığımızdaki birimlerin görev ve yetkileri KOSGEB Organlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve KOSGEB Merkez Teşkilatı Görev ve Yetkileri Hakkında Yönerge ile belirlenmiş olup www.kosgeb.gov.tr adresinde yer almaktadır. 7
2.3. Mevzuat ve Yasal Yükümlülükler 3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı nın Kurulması Hakkında Kanun un 4. maddesinde KOSGEB in görevleri aşağıdaki şekilde belirtilmiştir: a) Sanayide, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi ve faaliyetlerin uygulanması için Teknoloji Merkezleri, Teknoparklar, Danışmanlık Merkezleri, Enstitüler ve benzeri birimlerin kurulmasını sağlamak, b) Üniversiteler ile kamu ve özel araştırma kurumlarındaki bilim ve teknoloji altyapısından işletmelerin yararlanmasını sağlamak, sanayi ve üniversite işbirliğini kuvvetlendirmek, c) Teknoloji düzeyini yükseltmek üzere, mevcut teknolojik bilgilere erişmek ve yeni teknolojik bilgiler üretmek, erişilmiş ve üretilmiş bilgileri yaygınlaştırmak, d) Üniversite ve Araştırma Merkezleri nin imkânlarından yararlanarak yeni ve ileri teknolojiye dayalı bilgilerin derlendiği, değerlendirildiği, geliştirildiği ve uygulamaya yönelik üretime hazır hale getirilerek işletmelerin kullanımına sunulduğu Teknoloji Merkezleri ve Teknoparkları kurmak ve kurdurtmak, e) İşletmelerin planlı yönetim anlayışına, modern ve çağdaş işletmecilik düzeyine kavuşturulmalarını teminen değişik sektörlerde yatırımları yönlendirmek üzere proje profillerini uygulayacak, atıl kapasiteleri değerlendirecek, verimliliği artıracak; modernizasyon, üretim, yönetim, pazarlama, enformasyon ve teknoloji adaptasyonu gibi konularda kapsamlı Teknik Yardım ve Destek Programı ve Projeleri ni gerçekleştirecek İhtisas Merkezleri ni kurmak ve kurulmasını sağlamak, f) İşletmelerin uluslararası düzeyde mal üretmeleri ve daha modern işletmeler haline gelmelerini teminen gerekli yardımda bulunmak, sanayi rehabilitasyonu için gerekli düzenlemeleri yürütmek; sanayi ürünlerini çeşitlendirecek, yan sanayi ilişkilerini geliştirecek şekilde; malzeme bilgisi, tasarım, prototip imalat, imalat usul ve işlemlerinin seçimi, takım aparat kullanımı, bakım-onarım planlaması ve iş temini gibi işyerinde ve uygulamalı olarak aktif danışmanlık hizmetlerini verecek olan Danışmanlık Merkezleri tesis etmek ve bu 8
işletmelerin ortak istifadesine yönelik olarak malzeme test ve analiz ile mamul madde fiziki ölçümleme laboratuvar ve atölyelerini kurmak ve kurulmasını sağlamak, g) Hizmet Merkezleri nde görev alacak elemanların, özel ihtisas konularında eğitimini teminen Eğitim Uzmanları nın yetiştirilmesi, yaygın eğitim programlarının düzenlenmesi, işletmelerin eğitim ihtiyaçlarının tespiti ve gerekli eğitimlerinin sağlanması ile ilgili Uygulamalı Teknik Eğitim Merkezleri ni kurmak, h) İşletmelerin yatırım, üretim, yönetim ve planlama konularında bilgi ve beceri yönünden güçlenmeleri ve gelişmelerini sağlamak, i) İşletmelerin pazarlama sorunlarına çözümler aramak; işletmelerin yurt içi ve yurt dışı pazarlarda rekabet edebilir düzeye gelmelerini teminen gerekli çalışmaları yürütmek ve konuya ilişkin danışmanlık hizmetlerini en verimli bir biçimde organize etmek, j) Girişimcilik kültürünün ve ortamının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için gerekli tedbirleri almak, bu kapsamda girişimleri ve girişimcileri desteklemek, k) İşletmeler arası işbirliğini geliştirmek, yerli veya yabancı sermaye katkısı ile gerçekleştirilecek ortak yatırımların oluşturulmasını ve yaygınlaştırılmasını desteklemek, yatırım ortamının iyileştirilmesi için gerekli tedbirleri almak ve destekleri sağlamak. 2.3.1. KOSGEB in Hedef Kitlesi KOSGEB hedef kitlesini; 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden, Yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri kırk milyon Türk Lirası nı aşmayan işletmeler, 18 Eylül 2009 tarih ve 27353 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan (2009/15431 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı) KOSGEB Tarafından Verilecek Hizmetler ve Desteklerden Yararlanacak Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere İlişkin Sektörel ve Bölgesel Önceliklerin Belirlenmesi Hakkındaki Karar ile belirlenen sektörlerde faaliyet gösteren KOBİ ler ve girişimciler oluşturmaktadır. 9
İşletmelerin büyüklüklerine göre sınıflandırılmasında esas alınan kriterler, 18 Kasım 2005 tarih ve 25997 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan KOBİ lerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik te belirlenmiştir. 4 Kasım 2012 tarih ve 28457 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile de söz konusu kriterlerde değişiklik yapılmıştır. Bu kriterlere göre işletmeler; mikro, küçük ve orta ölçekli olmak üzere aşağıdaki tabloda sınıflandırılmaktadır: Tablo 1: KOBİ lerin Sınıflandırılması Tanım Kriteri Mikro İşletme Küçük İşletme Orta Büyüklükteki İşletme Yıllık Çalışan Sayısı 9 10 49 50 249 Yıllık Net Satış Hasılatı (Milyon TL) 1 8 40 Yıllık Mali Bilanço Değeri(Milyon TL) 1 8 40 2.3.2. Mevzuat Bilgileri KOSGEB desteklerine ilişkin mevzuat bilgileri aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Tablo 2: KOSGEB Desteklerine İlişkin Mevzuat Tablosu Sıra No Mevzuat Adı Mevzuat No. Resmi Gazete Tarihi Resmi Gazete Sayısı 1 KOSGEB in Kurulması Hakkında Kanun 3624 20.04.1990 20498 2 3 4 5 Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin Geliştirilmesi ve Desteklenmesi Amacıyla KOSGEB Tarafından Uygun Koşullarda Finansal Destek Sağlanması Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin Geliştirilmesi ve Desteklenmesi Amacıyla KOSGEB Tarafından Uygun Koşullarda Finansal Destek Sağlanması Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Bakanlar Kurulu Kararı 4684 03.07.2001 24451 2004/7131 04.05.2004 25452-18.11.2005 25997 2008/13524 26.04.2008 26858 10
Sıra No 6 7 Mevzuat Adı 3624 Sayılı KOSGEB Kuruluş Kanunu nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun KOSGEB Tarafından Verilecek Hizmetler ve Desteklerden Yararlanacak Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere İlişkin Sektörel ve Bölgesel Önceliklerin Belirlenmesi Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı Mevzuat No. Resmi Gazete Tarihi Resmi Gazete Sayısı 5891 05.05.2009 27219 2009/15431 18.09.2009 27353 8 KOSGEB KOBİ Kredi Faiz Desteği Yönetmeliği - 19.09.2009 27354 9 KOSGEB Destek Programları Yönetmeliği 15.06.2010 27612 10 Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 04.11.2012 28457 2.4. Kuruluş İçi Analiz 2.4.1. İnsan Kaynakları Yapısı İdare Başkanlığımızda 445 i merkez teşkilatında, 803 ü taşra teşkilatında olmak üzere toplamda 1.248 personel çalışmaktadır. Grafik 1: Personelin Yaş Durumuna Göre Dağılımı Merkez Teşkilatı Taşra Teşkilatı TOPLAM 479 336 256 282 66 190 143 160 122 91 99 190 23 18 41 20-29 Yaş 30-39 Yaş 40-49 Yaş 50-59 Yaş 60 ve Üzeri Yaş 11
Yukarıdaki grafiğe göre İdare Başkanlığımızda görevli 256 personelin 20-29 yaş, 479 personelin ise 30-39 yaş aralığında olduğu, yani toplam personelin yarısından fazlasının genç ve orta yaş grubundan oluştuğu görülmektedir. Grafik 2: Personelin Eğitim Durumuna Göre Dağılımı Merkez Teşkilatı Taşra Teşkilatı TOPLAM %59 %62 %3%1%1 %11 %13 %9 %7 %5 %4 %54 %21 %23 %22 %2%1%1 İlköğretim Mezunu Lise Mezunu Ön Lisans Mezunu Lisans Mezunu Yüksek Lisans Mezunu Doktora Mezunu Yukarıdaki grafikte İdare Başkanlığımızda görevli personelin %60 ının lisans, %23 ünün ise yüksek lisans mezunu olduğu görülmektedir. Grafik 3: Personelin Hizmet Süresine Göre Dağılımı Merkez Teşkilatı Taşra Teşkilatı TOPLAM 321 274 234 195 87 79 187 127 156 60 91 65 96 45 51 109 105 214 0-4 Yıl Arası 5-9 Yıl Arası 10-14 Yıl Arası 15-19 Yıl Arası 20-24 Yıl Arası 25 Yıl ve Üzeri 12
İdare Başkanlığımızın taşra teşkilatında görevli toplam 803 personelden; 127 sinin 10-14 yıl arası, 91 inin 15-19 yıl arası, 51 inin 20-24 yıl arası ve 105 inin de 25 yıl ve üzeri hizmet süresi bulunduğu görülmektedir. Grafik 4: Uzman/Uzman Yardımcısı Personelin ve Yöneticilerin Yabancı Dil Bilgisine Göre Dağılımı Herhangi Bir Yabancı Dil Bilenler 46,02% 50,18% 25,98% 29,79% Aktif Yöneticiler Yöneticiler Uzmanlar Uzman Yardımcıları * Aktif Yönetici: Harcama Yetkisi bulunan yöneticilerdir. Grafik 5: Personelin Unvanlara Göre Dağılımı Merkez Teşkilatı Taşra Teşkilatı Toplam 676 535 117 76 193 30 0 30 141 131 143 71 60 59 84 27 48 75 Yönetici Avukat/İç Denetçi/Müfettiş Uzman/Uzman Yardımcısı Destek Personeli Muhasebeci Teknisyen Grafik 1, 2 ve 3 incelendiğinde, İdare Başkanlığımızda görevli personelin; eğitim durumunun lisans ve yüksek lisans düzeyinde yoğunlaştığı, yarısından fazlasının genç ve orta yaş gruplarında bulunduğu, çoğunluğunun hizmet sürelerinin ise 5 yıl ve üzerinde olduğu; Grafik 13
5 te ise personelin %50 sinden fazlasını uzman ve uzman yardımcılarının oluşturduğu görülmektedir. Personelin bu özellikleri; düzenli eğitimlere ağırlık verilerek KOBİ lere sağlanan hizmetin standardının korunmasını zorunlu kılmaktadır. Personel İstihdamı İdare Başkanlığımızda görevli asli personel İdari Hizmet Sözleşmesi ile sözleşmeli olarak istihdam edilir. Personel istihdamı, Maliye Bakanlığı ndan alınan açıktan atama müsaadesi, münhal kadro bulunması, memuriyet durumu ve KPSS şartı kapsamında açıktan atama yoluyla sağlanmakta olup, KOBİ Uzman Yardımcısı ve Müfettiş Yardımcısı alımları ise yarışma sınavı ile yapılmaktadır. KOBİ Uzman Yardımcılığı ve Müfettiş Yardımcılığı unvanlarından KOBİ Uzmanlığı ve Müfettiş/Başmüfettişlik unvanlarına atanma, ilgili yönetmelik çerçevesinde yapılmakla birlikte, Müdür unvanına atanma durumu, atama kriterleri ile belirlenmiş ve atama yetkisi KOSGEB Kuruluş Kanunu ile Başkana verilmiştir. Personelin Ödüllendirilmesi Olağanüstü gayret ve çalışmaları, teknik bir bilgiye dayanan şahsi gayret ve teşebbüsleri sayesinde Başkanlığın giderlerine önemli tasarruflar sağlayan yahut bir zararın veya bir tehlikenin önlenmesi için olağanüstü çaba gösteren personele İdare Başkanı nın uygun görmesi üzerine, bir mali yıl içerisinde bir aylık maaşını aşmamak üzere ödül verilebilir. Başarı Belgesi Verilmesi İdare Başkanlığımızda, görevinde olağanüstü çabası ve çalışması ile başarı gösteren personele, atamaya yetkili makam tarafından Başarı Belgesi verilebilir. Personele Sunulan Hizmet İçi Eğitimler KOSGEB de işe başlayan personele Oryantasyon Eğitimi kapsamında; resmi yazışma kuralları, KOSGEB mevzuatı, etik kurallar, halkla ilişkiler, kadın-erkek fırsat eşitliği, iletişim, arşiv ve dosyalama, kurum kültürü, ast-üst ilişkisi, özlük hakları ve Başkanlığın diğer kurum ve kuruluşlarla ilişkisi konularında eğitim verilmektedir. Hizmet içi eğitim programlarının planlaması yapılırken personelin unvanları göz önünde bulundurulur. Personelin alması gereken eğitimler; Kalkınma Planları, eylem planları, stratejik plan, yönetim direktifleri, Hizmet İçi Eğitim Kurulu üyelerinin önerileri ve denetim raporları çerçevesinde oluşturulur. 14
KOSGEB Hizmet İçi Eğitim Planı her yılın sonunda oluşturulur, Hizmet İçi Eğitim Kurulu nda görüşülür ve Başkan onayıyla eğitimler düzenlenir. 2011 ve 2014 yılları arasında personel başına düşen yıllık eğitim saatleri aşağıdaki grafikte yer almaktadır: Grafik 6: Personel Başına Düşen Yıllık Eğitim Saatleri Personel Başına Düşen Eğitim Saatleri 41,9 33,12 31,65 16,84 2011 2012 2013 2014 Grafik 6 da personel başına düşen eğitim saatlerinde 2011-2014 yılları arasında düşüş olduğu görülmektedir. 2016-2020 Stratejik Planı döneminde personelin bilgi ve becerilerinin geliştirilmesine yönelik olarak, hizmet içi eğitim faaliyetlerinin yaygınlaştırılması ve çalışan başına düşen eğitim saatlerinin artırılması hedeflenmektedir. 2.4.2. Teknolojik Altyapı Mevcut Ağ Yapısı Başkanlık ve tüm KOSGEB Müdürlüklerinin internet erişimleri, Mamak Başkanlık Binasında kurulu Metro Ethernet altyapısı üzerinden sağlanmaktadır. Mamak Başkanlık Binası, internet altyapısı 50 Mbps bant genişliğine sahiptir. Başkanlık ve KOSGEB Müdürlükleri geniş alan ağı (WAN) TTVPN (Türk Telekom VPN) yapısıyla haberleşmektedir. KOSGEB Müdürlükleri çeşitli hızlarda MetroEthernet, GSHDSL ve ADSL bağlantılarıyla sunuculara ve Mamak Başkanlık Binasındaki MetroEthernet üzerinden internete erişmektedir. 15
Mevcut Veri Tabanları Aşağıdaki tabloda yer alan veri tabanlarının tamamı MS SQL Server 2008 üzerinde yer almaktadır: Tablo 3: Mevcut Veri Tabanları Tablosu Sıra No Veri Tabanının Adı Adresi Açıklama 1 2 3 4 Yönetim Karar Destek Sistemi(YKDS) Veri Tabanı Analitik Bütçe ve Muhasebe Otomasyonu Veri Tabanı KOSGEB Evrak Yönetim Sistemi Veri Tabanı Tümleşik Bilgi Sistemi Veri Tabanı http://ykds.kosgeb.gov.tr http://muhasebe.kosgeb.gov.tr http://evrak.kosgeb.gov.tr http://bilgi.kosgeb.gov.tr Veri tabanının türü OLAP(Online Analytical Processing) olarak tanımlanmıştır. Veri ambarı yapısındadır. Kurumda kullanılmakta olan portalların veri tabanlarındaki istenilen verilerin raporlama amacıyla bir araya getirilmesini sağlamaktadır. Kurumda yapılan iç ve dış yazışmalar, uygulama üzerinden yazılarak veri tabanında kayıt altına alınmaktadır Bilgi Edinme Kanunu kapsamında çalışan sisteme ilişkin veri tabanıdır. Bu sistemde ayrıca kurumsal web sayfasından bırakılan diğer mesajlar da yer almaktadır. Toplu e-posta gönderim işlemleri de bu sistem ve veri tabanını kullanmaktadır. 5 Intranet Veri Tabanı http://intranet.kosgeb.gov.tr Kurum içi web portalının veri tabanıdır. 6 KOSGEB Kurumsal Web Sayfası Veri Tabanı http://www.kosgeb.gov.tr 7 KOSGEB Sınav Veri Tabanı http://sinav.kosgeb.gov.tr KOSGEB Uzman Yardımcısı alımı için açılan sınavda kullanılan online başvuru platformunun veri tabanıdır. 8 KOBİ Kampüs Veri Tabanı http://kobikampus.kosgeb.gov.tr KOBİ ler için oluşturulan eğitim portalının veri tabanıdır 9 İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi Veri Tabanı http://ik.kosgeb.gov.tr 10 Doküman(Mevzuat) Sistemi Veri Tabanı http://mevzuat.kosgeb.gov.tr Doküman sistemi yazılımının veri tabanıdır. Yazılım, kuruma ait mevzuatların yayımlanmasına ve kurum personeli tarafından indirilebilmesine olanak sağlamak üzere kullanılmaktadır. 11 Kredi Sistemi Veri Tabanı http://kredi.kosgeb.gov.tr KOSGEB Kredi Destek Programları otomasyon sisteminin veri tabanıdır. 12 KOBİ Bilgi Sistemi (KBS) Veri Tabanı http://destek.kosgeb.gov.tr http://destekpersonel.kosgeb.gov.tr KOSGEB KOBİ Bilgi Sistemi otomasyonuna ilişkin veri tabanıdır. 16
Yukarıdaki tablo KOSGEB veri tabanlarının çeşitliliğini ve iş süreçlerinin sürekli iyileştirilmesi ihtiyacını göstermektedir. E- imza Sistemine Geçiş Süreci Evrak yönetim sistemi, kullanıcıların resmi yazışmalarını elektronik olarak imzalamaları için gerekli altyapıyı sağlamaktadır. İdare Başkanlığımızda 01.01.2014 tarihi itibarıyla kurum içinde e-imza sistemine geçilmiştir. 02.01.2013 tarih ve 29255 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik te de konu edilen Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) hizmetinin sağlanması için evrak yönetim sisteminde gerekli iyileştirmeler yapılacaktır. Bu hizmet ile kurum dışına yazılacak evrakların transferi fiziksel olarak değil elektronik olarak gerçekleşecektir. Elektronik Cihazlar İdare Başkanlığımızda bulunan elektronik cihazların listesi aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Tablo 4: Elektronik Cihazlar Tablosu Sıra Cihazın Türü Sayısı (Adet) No 1 Bilgisayarlar 2.147 2 Yazıcılar 923 3 Tarayıcılar 124 4 Faks Cihazları 83 5 Projektörler (Projeksiyon Cihazları) 133 6 Fotokopi Makinesi 157 7 Televizyonlar 133 8 Telefonlar 2.077 9 Klimalar 842 10 Yönlendirici Cihazlar 11 11 Sunucular 44 12 Kesintisiz Güç Kaynakları 188 13 Diğer Elektronik Cihazlar 1 98 TOPLAM 6.960* * Elektronik cihazlarla ilgili bilgiler 08.05.2015 tarihi itibarıyla Maliye Bakanlığı/Muhasebat Genel Müdürlüğü nün Taşınır, Kayıt ve Yönetim Sistemi nden alınan bilgiler doğrultusunda hazırlanmıştır. 1 Diğer Elektronik Cihazlar: Diğer Bilgisayar Sunucu Kasaları ve Ekipmanları (8), Giysi Bilgisayar Cihazları (3), Anaçatı Bilgisayar (1), Diğer Bilgisayar Çevre Birimleri (12), Etiket Yazıcıları ve Okuyucuları (1), Harici CD ve DVD Yazıcıları ve Okuyucuları (37), Data Kasaları ile Sunucu ve Ağ Cihazı Kabinleri (28), Diğer Bilgisayar Sunucu Kasaları ve Ekipmanları (8) 17
Tablo 4 de yer alan elektronik cihazlar incelendiğinde; personel tarafından yoğun kullanılan bilgisayar ve yazıcıların yeterli olduğu gözlenmekte olup, KOSGEB plan dönemi boyunca öncelikli olarak teknik ve fiziki altyapının güçlendirilmesi hedeflenmektedir. 2.4.3. Fiziksel Yapı 81 ilde 88 KOSGEB Müdürlüğü ile hedef kitlesine hizmet ve destekler sunan KOSGEB, toplam 98 binada faaliyet göstermektedir. Bu binalardan 38 adedi KOSGEB e tahsis, 52 adedi kiralık olup, 8 adedin mülkiyeti de KOSGEB e aittir. Binaların toplam kullanım alanı 84.403,12 m² dir. Ayrıca tapuda KOSGEB adına tescilli toplam 208.719 m² büyüklüğünde 4 adet arsa bulunmaktadır. Başkanlığımızın Altındağ Belediyesi sınırları içinde yer alan 8.096 m² lik arsasının değerlendirilerek, imar planında yer alan şartlar dahilinde kurum kimliğini yansıtan modern bir hizmet binası elde edilmesi amacıyla TOKİ ile Bina Yapım Protokolü imzalanmıştır. TOKİ tarafından ihalesi gerçekleştirilen Başkanlık Hizmet Binası nın yapımına başlanmış olup, bu yönde çalışmalar devam etmektedir. 2016 yılının sonuna kadar yeni binaya taşınılması planlanmaktadır. 2.4.4. Kurum Kültürü Çalışan memnuniyet anketleri sonucunda elde edilen çıktılar stratejik plan çalışmalarında dikkate alınmıştır. Bu kapsamda, iletişim süreçleri, karar alma süreçleri ve gelenekler ve değerlerin değerlendirilmesini sağlayacak sorular 2014 ve 2015 yılları için uygulanan söz konusu anketlerden seçilmiştir. Kurumda iletişim süreçleri; Yöneticiler isteklerini anlaşılır bir şekilde ifade eder. Yapmam gereken işler nazik bir şekilde tarafıma bildirilir. Amirim birikimlerini (bilgi ve tecrübelerini) benimle paylaşır. İş arkadaşlarım arasında saygı temeline dayalı bir ilişki vardır. 18
Çalışanlar iş konusunda birbirlerine yardımcı olmaktadır. Çalışanlar sahip oldukları bilgileri paylaşmaktadır. Çalışanlar diğer birim personeli ile sağlıklı iletişim içerisindedir. İş arkadaşlarım sorumluluk bilinciyle çalışırlar. Ekip çalışmasını özendirmek için gerekli ortam sağlanmaktadır. Birimler arasındaki bilgi paylaşımı yeterli düzeydedir. Hizmetlerin yürütülmesinde karşılaştığım sorunların çözümü için ilgililere kolay ulaşabiliyorum. İlgililer işle ilgili taleplerime kısa sürede cevap verirler. sorularına verilen cevaplar doğrultusunda değerlendirilmiştir. Çalışanlar, Kurum içi iletişim süreçlerinden genel olarak memnun olduklarını belirtmişlerdir. Kurumda karar alma süreçleri; Kurum profesyonel bir yönetime sahiptir. Kurumdaki çalışanların, kendileri ve yaptıkları işle ilgili ya da onları etkileyecek tüm kararlara katılması sağlanıyor. Kurumdaki toplantılar tüm kademelerin katılımına fırsat verecek şekilde düzenleniyor. Kurumda kararlar uzun vadeli kazanımlar düşünülerek veriliyor. Hizmetlerin aksamaması için gerekli tedbirler zamanında hızlı alınır. Kurumda, ülkedeki ekonomik krizlere yönelik tedbirler hızla alınır. Kurum, ülkedeki sosyo-kültürel (nüfus yapısı ya da paydaş) değişikliklere karşı hazırlıklıdır. Kurumda çevresel faktörlerdeki olası değişikliklere (sağlık, güvenlik alanındaki ihtiyaçlar) yönelik tedbirler hızla alınır. Doğal afetler karşısında mevzuatın gerekleri hızla yerine getirilir. sorularına verilen cevaplar doğrultusunda değerlendirilmiştir. Çalışanlar Kurum karar alma süreçlerinin sağlıklı bir şekilde yürütüldüğünü ifade etmiş olmakla birlikte, katılımcılığa daha fazla fırsat verilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. 19
Kurumda gelenekler ve değerler süreçleri; Kurumumun misyonunu biliyorum. Kurumumun vizyonunu biliyorum. Kurumun hedefleri açık ve anlaşılır. Kurum misyonunun üzerime yüklediği sorumluluğun farkındayım. Çalışmalarım Kurum vizyonuna önemli katkılar sağlar. KOSGEB de çalışmaktan memnunum. Çalışmalarıma saygı gösterilir. Kişiliğime saygı gösterilir. İşimi yapmam için gerekli eğitim verilmiştir. Kurumumuzda aidiyet duygusu mevcuttur. Kurumumuzda sosyal dayanışma vardır. Kurumun müşteri ilişkileri iyidir. Kurum çalışanlarına gerçekten önem veriyor. sorularına verilen cevaplar doğrultusunda değerlendirilmiştir. Çalışanlar KOSGEB in misyon ve vizyonunun bilinirliğini yüksek oranda belirtmiş olup, kurumun hedeflerini açık ve anlaşılır bulmuşlardır. 2.4.5. Mali Durum İdare Başkanlığımız, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu na ekli (II) sayılı cetvelde yer alan Özel Bütçeli İdareler arasında sayılmaktadır. İdare Başkanlığımızın gelir bütçesinin temelini; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinde yer alan ödenek oluşturmaktadır. Ayrıca, Başkanlığın sahip olduğu mal ve haklardan kaynaklanan sair gelirler ile verilen hizmetler karşılığında alınan ücretler, Kamu Bankalarından, Kamu İktisadi Teşekküllerinden, TOBB ve TESK den elde edilen aidat gelirleri ile Organize Sanayi Bölgelerince gerçekleştirilen arsa satış hasılatından ayrılması gereken pay da gelir bütçesini oluşturan kalemler arasında yer almaktadır. İdare Başkanlığımızın son 3 yıllık gider bütçesine ait gerçekleşmeler Tablo 5 de gösterilmektedir. 20
Tablo 5: 2012-2014 Yılları KOSGEB Gider Bütçe Gerçekleşmeleri GİDER BÜTÇESİ AÇIKLAMA 2012 2013 2014 TUTAR (TL) % TUTAR (TL) % TUTAR (TL) % Cari Harcamalar 139.836.027 25% 139.935.962 28% 143.711.730 29% Yatırım Harcamaları 5.532.612 1% 7.375.681 1% 8.456.818 2% İştiraklere Sermaye Katkısı 22.830.304 4% 0 0% 375.000 0% Destekler 399.361.721 70% 348.646.805 70% 345.131.641 69% - Geri Ödemeli 31.215.723 5% 22.973.509 5% 25.365.021 5% - Geri Ödemesiz 263.289.997 46% 321.424.870 65% 286.221.562 58% - Kredi Faiz 104.856.000 18% 4.248.426 1% 33.545.057 7% *TOPLAM 567.560.663 100% 495.958.448 100% 497.675.189 100% * Gerçekleşme tutarlarına Diyarbakır ve Erzurum Cazibe Merkezi Projeleri dahil edilmemiştir. Tablo 5 de yer alan gerçekleşme rakamları incelendiğinde, son 3 yıllık dönemde toplam bütçe gerçekleşmemizin %70 ini yönetmelik kapsamında KOBİ lere verilmekte olan Geri Ödemeli ve Geri Ödemesiz Destekler ile Kredi Faiz Destekleri nin oluşturduğu görülmektedir. Grafik 7: 2012-2014 Yılları Destek Bütçe ve Gerçekleşmeleri 420 414 399 400 380 360 340 320 355 372 349 345 300 2012 2013 2014 Destek Bütçe (Milyon TL*) Destek Gerçekleşme (Milyon TL*) * Destek bütçe ve gerçekleşme tutarlarına Diyarbakır ve Erzurum Cazibe Merkezi Projeleri dahil edilmemiştir. 21
Grafik 7 de yer alan destek bütçesine ait tutarlar yılsonu itibarıyla revize bütçe tutarları olup, gerçekleşme rakamları ile birlikte değerlendirildiğinde, destek bütçesi kullanımının 2012 yılında %96, 2013 yılında %98, 2014 yılında ise %93 oranında gerçekleştiği görülmektedir. 2.5. Kurum Faaliyetleri KOSGEB in temel olarak faaliyetleri destekler, laboratuvar hizmetleri, bilgilendirme faaliyetleri ve yürütülen projelerdir. 2.5.1. Destekler İdare Başkanlığımız tarafından sunulan Genel Destek Programı, Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı, Girişimcilik Destek Programı, KOBİ Proje Destek Programı, Tematik Proje Destek Programı, İşbirliği Güç Birliği Destek Programı, Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı ve KOSGEB Kredi Faiz Destekleri ile ilgili ayrıntılı bilgiler İdare Başkanlığımızın web sayfasında (www.kosgeb.gov.tr) yer almaktadır. Ar-Ge ve inovasyon ile endüstriyel uygulama faaliyetlerine destek sağlamak amacıyla KOSGEB tarafından kurulan teknoloji geliştirme merkezleri (TEKMER) ve işletmelerin en kırılgan oldukları ilk yıllarını sağlıklı bir şekilde aşmalarını ve büyümelerini sağlamak amacıyla kurulan ve işletilen İş Geliştirme Merkezleri (İŞGEM) KOSGEB in en önemli destek araçlarındandır. KOSGEB in destek araçlarından bir diğeri de KOBİ lerin finansman kaynaklarına erişimini kolaylaştıran iştirakleridir. TEKNOLOJİ GELİŞTİRME MERKEZİ (TEKMER) KOSGEB dünyadaki gelişmelere paralel olarak, destekleme model ve sistemini düzenli olarak geliştirmektedir. Bu kapsamda, Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı mevzuatı, hedef kitlenin daha etkin ve yoğun bir şekilde desteklenebilmeleri için revize edilmiş, iyileştirmeler yapılmıştır. KOSGEB tarafından kurumların bilgi ve deneyimlerini paylaşarak iş birliği içerisinde geliştirilecek desteklerin ülkemizin ihtiyacı olan yüksek katma değerli ve teknolojili ürün ve üretimlerin ortaya çıkmasını hızlandırmak amacıyla ve 25 yıllık TEKMER uygulaması sonucunda kazanılan deneyimlerden yola çıkarak Türkiye de ulusal bir inkübasyon sisteminin 22
oluşturulmasının 2023 hedeflerine ulaşılmasında da katkı sağlayacağı düşüncesiyle çeşitli faaliyetlerde bulunulmaktadır. Ar-Ge faaliyetlerini ülkemizde gerçekleştiren firmalarımızın uluslararası pazarının arttırılması, uluslararası alanda markalaşmaları ve gelişmiş girişimcilik ekosistemlerinden yararlanmaları amacıyla ve bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ler ile girişimcilerin geliştirilmesi için uygun ortamların oluşturulmasının desteklenmesini teminen ulusal/uluslararası kuluçka merkezlerinin kurularak desteklenmesine yönelik mekanizmalar üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi, teknolojik fikirlere sahip tekno-girişimcilerin desteklenmesi ve inovatif faaliyetlerin desteklenmesi amacıyla üniversiteler, sanayi ve ticaret odaları, teknopark yönetici şirketleri vb. kurum kuruluşlar ile yapılan bu işbirlikleri kapsamında TEKMER sayısı 41 e, yapılan Ar- Ge ve İnovasyon İşbirliği sayısı ise 75 e ulaşmıştır. Böylece toplamda 116 adet üniversitesanayi işbirliği protokolü ile hedef kitleye destekler sağlanmaktadır. 2014 yıl sonu itibarıyla TEKMER lerdeki mevcut işlik sayısı 486 olup, dolu işlik sayısı 254 tür. TEKMER lerin niteliklerinin ve etkinliğinin artırılması ile günümüz şartlarına uyum göstererek hedef kitleye katkı sağlamaları amacıyla yeniden yapılandırma ve rehabilitasyon süreci başlatılmıştır. İŞ GELİŞTİRME MERKEZİ (İŞGEM) İş Geliştirme Merkezleri, bünyesinde barındırdığı işletmelere işletme geliştirme koçluğu, destek ağlarına ulaşım, finans kaynaklarına erişim imkânı, uygun koşullarda iş yeri mekânı, ortak ofis ekipmanı, ofis hizmetleri gibi hizmetler sunarak işletmelerin en kırılgan oldukları ilk yıllarını sağlıklı bir şekilde aşmalarını ve büyümelerini sağlamak amacıyla kurulan ve işletilen, İşletme Kuluçkası veya İşletme Fidanlığı olarak da adlandırılan merkezlerdir. 14 İŞGEM deki mevcut işlik sayısı 528 olup, dolu işlik sayısı 425 dir. 23
İŞTİRAKLER Kredi Garanti Fonu A.Ş. (KGF A.Ş.) KGF A.Ş., Federal Almanya Hükümeti ile 1993 yılında imzalanan teknik iş birliği anlaşması ile kurulmuştur. Şirket, KOBİ lerin kredi teminatı sorunlarının çözümüne yönelik olarak, bu işletmelerin finans kuruluşlarından kullanacakları kredilere kefalet sağlamaktadır. KOSGEB şirkete 1995 yılında iştirak etmiş olup, bugün itibarıyla % 32,1236 oranında paya sahiptir. 2011-2014 yılları arasında İdare Başkanlığımız tarafından KGF A.Ş ye aktarılan bütçe 41.400.222,11 TL dir. Şirket sermayesi 278.438.891,61 TL olup, tamamı ödenmiş durumdadır. 7 Nisan 2015 tarih ve 29319 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile birlikte, finansman imkânlarını geliştirmek ve kredi sisteminin etkin işlemesine katkı sağlamak amacıyla firmalara kredi kefaleti veren Kredi Garanti Kuruluşlarına yapılacak olan Hazine desteği, 1 Milyar TL den, 2 Milyar TL ye çıkarılmıştır. Bu konuda Bakanlar Kurulu Kararı nın ardından KGF A.Ş. ile Hazine Müsteşarlığı arasında protokol yapılacaktır. Şirket merkez dâhil toplam 37 şubeye ulaşmıştır. Anlaşmalı 41 finans kuruluşu (27 banka, 14 finansal kiralama şirketi) ile çalışmalar sürdürülmüştür. KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. (KOBİ A.Ş.) KOBİ A.Ş.; vizyon sahibi girişimcilerin, Türkiye ekonomisine katkı sağlayacak rekabet avantajına sahip ürün veya hizmet projelerini, sermaye ve yönetim desteği ile gerçekleştirmelerini sağlamak amacıyla 1999 yılında kurulmuştur. Bu çerçevede küçük ve orta ölçekli işletmelerin, mevcut tesislerine veya yeni yatırımlarına sermaye katkısında bulunmak, ortak olarak risklerine katılmak, danışmanlık ve eğitim hizmetleri vermek amacı ile faaliyetlerini sürdürmektedir. KOBİ A.Ş.; TOBB, Halk Bankası, KOSGEB, TESK ve 16 Sanayi ve Ticaret Odası'nın ortaklığında kurulmuş bir girişim sermayesi şirketidir. KOBİ A.Ş. nin bugünkü sermayesi 38.000.000 olup, KOSGEB in şirketteki payı %12,33 tür. 24
2011-2014 yılları arasında İdare Başkanlığımız tarafından KOBİ A.Ş ye aktarılan bütçe 4.685.970,00 TL dir. İlk girişimini 2006 yılında yapan KOBİ A.Ş. nin toplam 8 adet iştiraki bulunmaktadır. İştirak şirketlerle beraber KOBİ A.Ş. portföyünde 9 firma bulunmaktadır. İstanbul Risk Sermayesi Girişimi İstanbul Risk Sermayesi Girişimi (ivci), ülkemizde risk sermayesi sektörünün sağlıklı büyümesinin sağlanması, bu alandaki kapasitenin arttırılması ve dolayısıyla yenilikçi işletmelerin ihtiyaç duyduğu büyüme sermayesinin uluslararası standartlarda sağlanabilmesi hedefi ile Türkiye nin ilk özel fonların fonu ve eş yatırım programı kimliğinde oluşturulmuş bir finansal yapılanmadır. KOSGEB, 160 Milyon büyüklüğündeki bu yapılanmada Avrupa Yatırım Fonu (AYF) öncülüğünde, 50.000.000 tutarında taahhütle, 13 Kasım 2007 tarihinde imzalanan Katılım Anlaşması ile kurucu ortak olarak yer almıştır. Fonun büyük ortakları 50 şer Milyon taahhütle KOSGEB ve Avrupa Yatırım Fonu (AYF) olup, kalan 60.000.000 tutarında katılım Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, Türkiye Kalkınma Bankası, Garanti Bankası ve NBG National Bank of Greece arasında paylaşılmıştır. Türkiye nin ilk özel fonlar fonu platformu ivci, seçkin bir yatırımcı grubunu bir araya getirmekte ve başlangıç aşamasında ya da kurumsal veya deneyimli fonlara finansman erişimi sağlayarak Türkiye de risk sermayesinin gelişiminde etkin rol oynamaktadır. ivci nin kuruluşundan bu yana yatırımların biri eş yatırım olmak üzere, 10 fona ve bu fonlar vasıtasıyla 37 şirkete yatırım yapılmıştır. 2011-2014 yılları arasında KOSGEB tarafından ivci ye aktarılan bütçe 24.275.000 olup, aynı dönem içerisinde 19 KOBİ ye ulaşılmış ve 5 adet de küçük ölçekli enerji projesi desteklenmiştir. Bugüne kadar KOSGEB ce yapılan toplam sermaye katkısı 30.775.000 ya ulaşmış bulunmaktadır. 25
31 Aralık 2014 tarihi itibarıyla 160.000.000 büyüklüğündeki fonun imzalanmış taahhütleri 158,6 milyon dur. Bu tarihe kadar tüm ortaklardan toplam sermayenin %56,55 ine denk gelen 90.480.000 sermaye katkısı sağlanmıştır. ivci nin kuruluş yılı olan 2007 yılında, 4-6 adet fon sayısı, yalnızca ivci kapsamında 10 portföy fonuna ulaşmış bulunmaktadır. Bugün Türkiye deki fon sayısının 50 yi aşmış olmasında ise, ivci den edinilen tecrübenin önemli bir katkısı olmuştur. Türk Büyüme ve İnovasyon Fonu Türkiye nin ilk özel Fonlar Fonu olan İstanbul Risk Sermayesi Girişimi nde, başta Avrupa Yatırım Fonu olmak üzere tüm katılımcılar ile gerçekleşen başarılı işbirliği, bu ortaklığın yeni projelerde sürdürülmesi yaklaşımını ortaya çıkarmıştır. Bu düşünceden hareketle, mevcut Türk Yatırım Fonu yapısı altında Alt Fon A ivci ye ilaveten, Alt Fon B olarak; KOSGEB, Avrupa Yatırım Fonu ve Hazine Müsteşarlığı nın eşit hisseyle kurucu ortaklığında Türk Büyüme ve İnovasyon Fonu nun kurulma çalışmaları başlatılmıştır. Ortalamanın üzerinde büyüme potansiyeli, yüksek karlılık oranları ve sektörlerinde rekabet avantajı bulunduran şirketlere yatırım yapmayı hedefleyen Özel Sermaye fonlarına ve Girişim Sermayesi fonlarına yatırım yapmaya ve bu fonlar ile birlikte Doğrudan Ortak Yatırıma odaklanacak olan Büyüme ve İnovasyon Fonu nun yine fonlar fonu yapısında kurulması planlanmaktadır. Fonun hedefi Türkiye de yerleşik şirketlere yapılan yatırımlara odaklanan ve merkezi ya da kuruluş yeri Türkiye veya yurtdışı olan portföy fonları ve doğrudan ortak yatırımlar dahil olmak üzere Türkiye olacaktır. Fonun Büyüme ve İnovasyon adı altında iki odağının bulunması; Büyüme Odağı altında yaşam döngüsünde daha olgun firmalara geç aşama büyüme finansmanı ve satın alma fonlarını kapsayacak şekilde yatırım yapılması, İnovasyon Odağı altında ise çekirdek ve erken aşamada veya kurulma aşamasında şirketlere odaklanan yatırım fonlarına yatırımları içermesi öngörülmektedir. 26
Hızlı büyüyen yenilikçi KOBİ'lere en az 180 milyon büyüklükte bir sermaye fonunun kurulması ile ilgili olarak, ivci gibi KOSGEB ve Avrupa Yatırım Fonu öncülüğünde yine fonlar fonu yapısında kurulması planlanan Türk Büyüme ve İnovasyon Fonu; ortalamanın üzerinde büyüme potansiyeli, yüksek karlılık oranları ve sektörlerinde rekabet avantajı bulunduran şirketlere yatırım yapmayı hedefleyecek olup, Özel Sermaye Fonlarına ve Girişim Sermayesi Fonlarına yatırım yapacak ve bu fonlar ile birlikte Doğrudan Ortak Yatırıma odaklanacaktır. Muallimköy Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici A.Ş. 06 Temmuz 2001 tarihinde 24454 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu nun yürürlüğe girmesiyle, ülkemizin gelişmişlik düzeyinin artırılmasında önemli rol oynayan Teknoloji Geliştirme Bölgelerine gerekli desteklerin verilmesini sağlamak amaçlanmıştır. Gebze-Muallimköy mevkiinde Teknoloji Geliştirme Bölgesi kurulması yönünde 11.06.2011 tarih 27961(Mükerrer) sayılı Resmi Gazete de Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmış olup, söz konusu Teknoloji Geliştirme Bölgesinin faaliyete geçmesini teminen 2012 yılında sermayesi 10.000.000 TL olmak üzere Muallimköy Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici A.Ş. kurulmuştur. İdare Başkanlığımız, kurulan yönetici şirkete %5 hisse oranında 500.000 TL bedelle kurucu ortak olarak iştirak etmiş ve sermaye taahhüdünün tamamını ödemiştir. Muallimköy Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici A.Ş. nin 26.03.2015 tarihinde yapılan Olağanüstü Genel Kurul toplantısında esas sermayenin 113.875.000,00 TL artırılmak suretiyle 123.875.000 TL ye çıkarılması yönünde karar alınmıştır. KOSGEB bu sermaye artışına, 31.250 pay karşılığı 31.250.000 TL bedelle nakit olarak iştirak etmeyi taahhüt etmiştir. İdare Başkanlığımız sermaye taahhüdünün tamamını ödemiş olup, KOSGEB in şirketteki payı %25,63 tür. 2.5.2. Laboratuvar Hizmetleri İşletmelerin ürün kalitesinin arttırılması, uluslararası firmalarla rekabetin sağlanması ve birçok ürünün yurt içinde üretilebilmesi için teknik anlamda destek vermek ve bilgilendirmek amacıyla, KOSGEB Müdürlükleri bünyesinde 9 ilde 12 adet laboratuvar hizmet vermektedir. 27
KOSGEB Laboratuvarları, KOBİ lere yüksek kalitede ve piyasa koşullarının altında hizmet vererek dolaylı yoldan maddi destek sağlamaktadır. Ankara OSTİM, Ankara Sincan, İstanbul Anadolu Yakası, İstanbul İkitelli, İzmir, Gaziantep, Bursa, Adana, Konya, Samsun ve Eskişehir de bulunan KOSGEB Müdürlüklerimizde metal laboratuvarı hizmeti; Bursa Müdürlüğümüzde ayrıca plastik ve kauçuk laboratuvar hizmeti de sunulmaktadır. Ayrıca, ASO-KOSGEB iş birliği ile kurulan Çevre Laboratuvarı çevre ölçümleri yapmakta, çevresel risklerin tespiti ve çözümünü teşvik edici hizmetler vermekte olup, bu laboratuvar TS EN ISO/IEC 17025:2005 standardına göre TÜRKAK tarafından akredite edilmiştir. Yıllara ve laboratuvarlara göre yapılan test/analizler Tablo 6 da gösterilmektedir. Tablo 6: Yıllara ve Laboratuvarlara Göre Analizler Laboratuvarın Cinsi Metal Plastik-Kauçuk Yararlanan İşletme Yapılan Test/Analiz Yıllar Sayısı Sayısı 2011 4.817 68.453 2012 5.800 76.926 2013 5.807 70.111 2014 6.071 60.563 TOPLAM 22.495 276.053 2011 194 2296 2012 247 3031 2013 226 2801 2014 212 3050 TOPLAM 879 11.178 TOPLAM 23.374 287.231 KOSGEB laboratuvarlarında çalışan personel sayısı 53 olup, kişi başına yıllık ortalama 1.354 test analiz düşmektedir. 2.5.3. Bilgilendirme ve Eğitim Hizmetleri Tüm kamu kurum/kuruluşları ile özel sektör tarafından sunulan destek ve hizmetler konusunda KOSGEB Müdürlükleri tarafından KOBİ ler bilgilendirilmekte, KOSGEB destek ve hizmetlerinin tanıtımı yapılmakta, tanıtım materyalleri hazırlanmaktadır. Ekonomik ve 28
stratejik konuları kapsayan raporlar ile bölgesel, sektörel ve ülkeler bazında raporlar hazırlanmaktadır. Ayrıca, 2011-2014 yılları arasında Bilgi Edinme Kanunu kapsamında yapılan başvurular ile Çağrı Merkezi ne gelen çağrılara ilişkin istatistikler aşağıdaki grafikte yer almaktadır: 100% 99% 98% 98% 93% 2011 2012 2013 2014 TOPLAM Grafik 8: Gelen Çağrı ve Başvuruların Karşılanma Yüzdesi 2011-2014 yılları arasında KOSGEB Çağrı Merkezi ne gelen çağrılara verilen cevapların karşılanma yüzdesi toplamda %98 olmakla birlikte, yıllar itibarıyla gelen çağrılara verilen cevapların karşılanma yüzdesinde düşüş yaşanmıştır. 2.5.4. Proje ve Protokoller İdare Başkanlığımızın 25 i yurt içindeki kurum/kuruluşlarla, 54 ü de yurt dışındaki kurum/kuruluşlarla olmak üzere toplamda 78 iş birliği protokolü bulunmaktadır. Ayrıca, 8 i yurt içindeki kurum/kuruluş/stk yla, 16 sı yurt dışındaki kurum/kuruluş/stk yla olmak üzere toplamda 24 projenin de ortağıdır. 2.6. Paydaş Analizi Paydaş analizi, bir kurum ya da kuruluşun tüm girdi, çıktı ve süreçlerini etkileyen ve o kurum ya da kuruluşun hizmet ve faaliyetlerinden etkilenen tüm kişi, kurum ya da kuruluşların, stratejik planlama sürecine dâhil edilmesidir. Paydaşlar, KOSGEB in hizmetleri ile ilgisi olan, hizmetlerinden doğrudan veya dolaylı, olumlu yada olumsuz yönde etkilenen veya kuruluşu etkileyen kişi, grup veya kurumlardan oluşmaktadır. 29
Paydaş analizinin ilk aşamasında KOSGEB in paydaşları tespit edilmiş, daha sonra dış paydaşlar etki ve önem durumuna göre önceliklendirilmiş ve paydaşlara anket uygulanmıştır. Yapılan bu çalışmalar neticesinde hazırlanan paydaş matrisi aşağıdaki gibidir. Tablo 7: Paydaş Analizi Tablosu KOBİ'ler Girişimciler Paydaş Çalışan Müşteri Temel Ortak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Genel Kurul İcra Komitesi Stratejik Ortak Kamu Kurum ve 0 0 Kuruluşlar Üniversiteler 0 Bankalar/Finans 0 Kuruluşları Uluslararası Kurum ve 0 0 Kuruluşlar Medya Kuruluşları 0 KOSGEB Personeli 0 Meslek Kuruluşları / STK 0 Mal Hizmet Yapım Firmaları İştirakler 0 Hizmet Alınan Firmanın 0 Çalışanları 0 : Tümü dahil olmayan bir ilişki vardır : Tam kapsamlı bir ilişki vardır Yukarıdaki tabloda belirlenen müşterilerin, hangi KOSGEB faaliyetleri ile ilgili oldukları Tablo 8 de verilmiştir. Tablo 8: Hizmet-Yararlanıcı Matrisi Hizmet Alanlar Destekler Laboratuvar Hizmetleri Bilgilendirme ve Eğitim Hizmetleri Projeler KOBİ ler Girişimciler 30
Meslek Kuruluşları/STK Uluslararası Kurum ve Kuruluşlar 2016-2020 KOSGEB Stratejik Planı hazırlık çalışmaları kapsamında dış paydaşların KOSGEB e yönelik algılarının ve görüşlerinin tespit edilebilmesi amacıyla online anket uygulanmıştır. Anket KOBİ lere e-posta ile, kamu kurum/kuruluşları ile mesleki kurum/kuruluş, STK, dernek ve birliklere yazı ile duyurulmuştur. Ankete katılanların yaklaşık %85 ini KOBİ ler oluşturmaktadır. Anketin değerlendirilmesi neticesinde; paydaşların, KOSGEB in faaliyet alanı ve hizmetleri hakkında yeterli ve orta düzeyde bilgiye sahip oldukları, KOSGEB hakkında bilgiye en çok KOSGEB in destek ve hizmetlerinden yararlanma yoluyla ve KOSGEB in internet sitesi üzerinden ulaştıkları görülmektedir. KOSGEB in laboratuvar hizmetlerinin KOBİ ler ve STK lar tarafından en az ilgi duyulan hizmet olduğu anlaşılmış olup, bu husus 1. Stratejik amaçla ilişkilendirilmiştir. KOBİ ler ve STK temsilcilerinin büyük çoğunluğu KOSGEB desteklerini kendileri için en önemli gördüklerini belirtmiş olup, bu husus 1. ve 2. amaç ile ilişkilendirilmiştir. Kamu temsilcileri ise daha çok Kurum/kuruluşlarla bilgi paylaşımı ve işbirliklerini önemli gördüklerini belirtmiş olup, bu husus 3. amaçla ilişkilendirilmiştir. KOSGEB in tüm paydaşlarca en başarılı bulunduğu konu Saygınlık ve Güvenilirlik olmuştur. Buna ilave olarak tüm paydaşlar Erişilebilirlik, Bilgi İletişim Altyapısı, Hizmet Kalitesi, Tarafsızlık, Çalışanların Yaklaşımı, Şeffaflık ve Çalışanların Mesleki Bilgi, Uzmanlık ve Deneyimi konularında da KOSGEB i iyi olarak değerlendirmişlerdir. Anket sonuçları, KOSGEB in temel değerlerinin belirlenmesinde ve KOSGEB in GZFT Analizi nde kullanılmıştır. 31
Paydaşların, 2016-2020 dönemi KOSGEB Stratejik Planında öncelikli olarak yer verilmesini istediği konular; - Girişimciliğinin geliştirilmesi, - KOBİ lerin uluslararasılaştırılması, - İşbirliklerinin geliştirilmesi, - KOBİ lerin finansmana erişiminin kolaylaştırılması, - KOBİ'lerin Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerinin geliştirilmesi, - KOBİ'lerde kurumsallaşmanın sağlanması olarak belirlenmiştir. Bu konular KOSGEB in stratejik amaç ve hedefleri belirlenirken dikkate alınmıştır. 2.7. GZFT Analizi Stratejik plan hazırlık çalışmaları kapsamında, KOSGEB in mevcut durumunun ve tecrübesinin incelenerek güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi ve dış çevreden kaynaklanan fırsat ve tehditlerin tespit edilebilmesi amacıyla; kurum çalışanlarının, Yönlendirme Kurulu ile Yürütme Komitesi üyelerinin ve paydaşların görüşleri alınarak GZFT Analizi yapılmıştır. Tablo 9: Güçlü Yönler GÜÇLÜ YÖNLER İlişkilendirilen Stratejik Amaçlar Yaygın Hizmet Ağı 1, 2, 3 Saha Tecrübesi 1,2 Değişen Koşullara Göre Destek Mevzuatında Revizyon Yapabilme Kabiliyeti 1, 2 KOBİ leri Desteklemek Üzere Özel Kanunu Olan Tek Kuruluş Olması 1, 2 Üniversite, Odalar vb. Paydaşlarla Sürdürülen İşbirlikleri 1, 2 Nitelikli İnsan Kaynağı 3 Sunulan Destek Programları 1, 2 Çalışanların İlgisi 1, 2, 3 Erişilebilir/Ulaşılabilir Olması 1, 2 Güvenilir Olması 1, 2 KOBİ Dostu Olması 1 Tablo 10: Zayıf Yönler ZAYIF YÖNLER Kariyer Planlamasındaki Yetersizlikler Nedeniyle Çalışanlardaki Motivasyon Eksikliği İlişkilendirilen Stratejik Amaçlar 3 32
Sahadan Toplanan Verilerin Etkin Kullanılmaması 1,2 Destek Sisteminin Hedef Kitle İhtiyaçlarını Karşılamada Yetersiz Kalması 1, 2 Program Değerlendirme Sisteminin Olmaması 1, 2 Taşra Teşkilatında Personel ve Alt Yapı Eksiklikleri 3 Finansal Kaynaklardaki Yetersizlikler 1, 2 Tanıtım Eksikliği 1, 2 Bürokratik Nedenlerle Destek Ödemelerinin Geç Yapılması 1,2 KOBİ ler ile İletişim Yetersizliği 3 Hedef Kitlenin Genişlemesi Nedeniyle Sağlanan Desteklerde İmalat Sanayiinin Payının Azalması 1, 2 Tablo 11: Fırsatlar FIRSATLAR İlişkilendirilen Stratejik Amaçlar Üst Politika Dokümanlarında KOBİ, Girişimcilik ve İmalat Sanayinin Dönüşümüne Yönelik Tedbirlerin Artması 1 Girişimcilik Potansiyeline Sahip Genç Nüfusun Varlığı ve Toplumda Girişimcilik Bilincinin Artması 2 Ülkemizin Küresel İlgi Odağı Haline Gelmesi 1, 2 Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar Tarafından KOSGEB le Yapılacak İşbirliği Talebinin Artması 3 Teknolojik Gelişmeler ve Ar-Ge/İnovasyon Çalışmalarına Verilen Önemin Artması 1 Ekonomik ve Siyasi İstikrarın Varlığı 1, 2 KOBİ'lerin ve Üretimin Kalkınmadaki Öneminin Anlaşılmış Olması 1, 2 KOBİ'lere Yönelik Finansman İmkânlarındaki Artış 1 Tablo 12: Tehditler TEHDİTLER İdare Bütçesinin Hedef Kitle Beklentilerini Karşılayacak Düzeyde Olmaması KOBİ Politikalarının Tasarım ve Uygulanmasında Kamu Kuruluşları Arasında Koordinasyon Eksikliği KOSGEB Destek Programlarına Benzer Programların Diğer Kurum/Kuruluşlar Tarafından da Sunulması İlişkilendirilen Stratejik Amaçlar Hedef Kitlenin Büyük Çoğunluğunun Kurumsal Kimliğe Sahip Olmayışı 1 KOBİ Politikalarının Belirlenmesi Konusunda Yetkili Tek Bir Kuruluşun Bulunmaması 1 KOSGEB Adı Kullanılarak Hedef Kitlenin Yanlış Yönlendirilmesi 1, 2 Denetimlerdeki Yoğunluk 3 Küresel Piyasalardaki Ekonomik Dalgalanmalar 1, 2 1, 2 1 1, 2 33
2.8. Çevre Analizi Hem sayısal büyüklükleri hem de ekonomiye sağladıkları katkılar nedeniyle günümüzde hemen her ülkenin bir KOBİ politikası bulunmaktadır. Ülkeler KOBİ'lerin doğmaları, büyümeleri, gelişmeleri ve hayatta kalmaları amacıyla KOBİ lere destek ve hizmetler sunmakta ve onların rekabet güçlerini artıracak uygun faaliyetler kurgulamaktadır. Türkiye de KOBİ politikasını tanımlayan temel doküman ise KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı dır (KSEP). KSEP in temel hazırlanma gerekçesi, KOBİ lerle ilgili politikaların uygulanmasında ulusal düzeyde eşgüdümü sağlamaktır. KSEP in hazırlık sürecinde esas alınan temel doküman ise uygulama dönemi 2014-2018 yıllarını kapsayan dır. nda girişimcilik ve KOBİ politikalarına ilişkin temel amaç, KOBİ lerin rekabet güçlerinin arttırılarak ekonomik büyümeye katkısının yükseltilmesi olarak belirlenmiştir. Ayrıca planda, Öncelikle hızlı büyüyen veya büyüme potansiyeline sahip girişimler ile ürün, hizmet ve iş modeli açılarından yenilikçi KOBİ lerin desteklenmesi nin esas olduğu ifade edilmektedir. 2015-2018 KSEP in genel amacı, Küçük işletme ihtiyaçlarına duyarlı iş ortamında, KOBİ lerin rekabet güçlerinin uluslararası düzeyde arttırılması ve ülkemizin ekonomik büyümesinde KOBİ lerin katkısının yükseltilmesi dir. 2015-2018 GİSEP in genel amacı ise, Ülkemizde girişimcilik kültürünü yaygınlaştırmak, güçlü bir ekosistem oluşturmak ve girişimciliği geliştirmek tir. AB de ise AB Komisyonu, Girişimci ve KOBİ leri; ekonomik büyümeyi sağlamak, istihdam yaratmak, inovasyon üretmek ve sosyal entegrasyonu tesis etmek açılarından anahtar olarak kabul etmektedir. Bu kapsamda belirlenen politikalar, aşağıdaki alanlara odaklanmaktadır: KOBİ dostu bir iş ortamı yaratmak, Girişimciliği teşvik etmek, Yeni piyasalara erişimi ve uluslararasılaşmayı geliştirmek, Finansmana erişimi kolaylaştırmak, Rekabetçiliği ve inovasyonu desteklemek, KOBİ lere temel iletişim ağları ve bilgi sağlamak. 34
2016-2020 KOSGEB Stratejik Planı, temel makro dokümanlarda çizilen amaçlar doğrultusunda ve AB ile gelişmiş ülkelerde benimsenen politikalara paralel alanlar içerecek şekilde hazırlanmıştır. Türkiye de, bir işletmenin iş fikrinin ortaya çıkmasından kurulmasına ve bunun ardından büyüyüp gelişmesine kadar devam eden evrelerde gerekli olabilecek destek mekanizmalarının önemli bir kısmı KOSGEB tarafından sunulmaktadır. KOSGEB in dışında, KOBİ politikalarının oluşturulması ve uygulanması süreçlerinde çeşitli sorumlulukları bulunan diğer kurumlar; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, AB Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türk Standartları Enstitüsü, TÜBİTAK, Ekonomi Koordinasyon Kurulu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK), Kalkınma Ajansları, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), Halk Bankası, Türkiye İhracat Kredi Bankası (EXIMBANK) A.Ş., Kredi Garanti Fonu (KGF) A.Ş., TESKOMB, KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. dir. KOSGEB muadili kuruluşların faaliyet gösterdiği çeşitli gelişmiş ülke ekonomilerine ilişkin göstergeler Tablo 13 te yer almaktadır. Tablo 13: Gelişmiş Ülkelerde KOSGEB Muadili Kuruluşlar Ulusal KOBİ Kuruluşu Ülke Nüfus KOBİ Sayısı Yıllık Bütçesi (Dolar) Çalışan Sayısı ABD 321.4 Milyon 28 Milyon 701 Milyon 2.200 Japonya 127.3 Milyon 3.9 Milyon 9.3 Milyar 829 Güney Kore 50.6 Milyon 3.35 Milyon 7.9 Milyar 1.237 Türkiye (KOSGEB) 77.7 Milyon 3.5 Milyon 219 Milyon 1.248 Kaynak: SBA, SMBA, SMRJ Buna göre, KOBİ sayısı ile KOBİ lerden sorumlu kuruluşlarda istihdam edilen personel açısından Güney Kore ile Türkiye arasında önemli bir fark bulunmamaktadır. Ancak karşılaştırılan unsur olarak muadil kuruluşların bütçeleri ele alındığında, KOSGEB bütçesinin hedef kitle ihtiyaçlarını karşılamada gelişmiş ülkelere nazaran oldukça mütevazı kaldığı görülmektedir. 35
Gelişmiş ülkelerin KOBİ ve girişimcilik destek sistemlerinde göze çarpan diğer belirgin özellik ise, başarılı bir yönetişim modelinin varlığıdır. Söz konusu yönetişim, hem politikaların oluşturulması, hem de programların tasarlanıp uygulanması aşamalarında, sistemde yer alan paydaşlar arasında etkin bir işbirliğini, etkileşimi ve iletişimi mümkün kılmaktadır. Tamamlayıcılığın öne çıktığı ve mükerrerliklerin ortadan kalkacağı bir KOBİ ekosisteminin oluşturulabilmesi ile KOBİ lerin ülkemizin ekonomisine katkıları da artacaktır. TÜİK İş Kayıtları na göre Girişim Sayıları Çalışması sonuçları, 2014 yılında Türkiye de 3.525.431 girişimin faaliyette bulunduğunu göstermiştir. Bu işletmelerden 3.519.241 i 250 den az çalışan istihdam etmiştir. Buna göre ülkedeki işletmelerin %99,8 i sadece çalışan sayısı kriteri dikkate alındığında KOBİ dir. Söz konusu KOBİ lerden yaklaşık 3 milyonu Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen KOSGEB hedef kitlesinde yer alan sektörlerde faaliyet göstermektedir. Bir başka deyişle ülkede faaliyet gösteren KOBİ lerin yaklaşık %86 sı KOSGEB hedef kitlesine dâhildir. Ülkemizde 10 dan az çalışanı olan işletmelerin tüm işletmeler içerisindeki payı ise %93,7 dir. Avrupa Birliği nde faaliyet gösteren yaklaşık 22 milyon işletmenin de %92,6 sını mikro işletmeler oluşturmaktadır. Özellikle sanayi sektörü açısından mikro işletmelerin tüm işletmeler içerisindeki payı, AB ye göre ülkemizde daha yüksek kalmaktadır. (%87,2; %82,9). Gelişmiş ülkelerde mikro işletmelerin toplam işetmeler içerisindeki payının daha düşük olduğu ve özellikle sanayi sektöründe faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin sayısal büyüklükleri nedeniyle de ekonomiye daha fazla katkı sağladıkları görülmektedir. KOSGEB Veri Tabanı na kayıtlı ve en az bir KOBİ Bilgi Beyannamesi onaylı işletme sayısı, 2015 yılı Haziran sonu itibarıyla 520 bini geçmiş bulunmaktadır. Geçerli son beyannamelere göre bu işletmelerin %38 i sanayi sektöründe 2 faaliyet göstermektedir. KOSGEB hedef kitlesinde faaliyet gösteren KOBİ lerin, KOSGEB Veri Tabanı na kayıtlı ve en az bir KOBİ Bilgi Beyannamesi onaylı KOBİ lerin ve KOSGEB Destek Programları Yönetmeliği kapsamında desteklenen KOBİ lerin ana sektör gruplarına göre dağılımı Grafik 9 da yer almaktadır. 2 Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması, NACE Rev.2 kapsamında yer alan Madencilik ve taş ocakçılığı sektörü (B), İmalat (C), Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı (D) ve Suyun toplanması, arıtılması ve dağıtılması (E) sektörleri, Sanayi sektörü olarak gruplandırılmıştır. 36
Grafik 9: Ana Sektör Gruplarına Göre KOBİ ler Buna göre, hedef kitlenin yalnızca %14 ünü oluşturan sanayi sektörü KOBİ lerinin, hem KOSGEB Veri Tabanı na kayıt hem de desteklenme açısından paylarının daha yüksek olduğu görülmektedir. Özellikle sanayi sektöründe faaliyet gösteren KOBİ lerin, tüm işletmeler içerisindeki payı %47 seviyesinde olup, bu işletmelerin %38 i küçük işletme ve %19 u orta ölçekli işletmelerdir. 2010 Eylül - 2015 Haziran döneminde KOSGEB Destek Programları Yönetmeliği kapsamında desteklenen işletmelerin yaklaşık %55 i mikro, %32 si küçük ve %13 ü orta büyüklükteki işletmelerdir. KOSGEB hedef kitlesinde faaliyet gösteren KOBİ lerin, KOSGEB Veri Tabanı na kayıtlı ve en az bir KOBİ Bilgi Beyannamesi onaylı KOBİ lerin ve KOSGEB Destek Programları Yönetmeliği kapsamında desteklenen KOBİ lerin ölçeklere göre dağılımı Grafik 10 da yer almaktadır. Grafik 10: Ölçeklerine Göre KOBİ ler 37