Teslim Edilen: Hazırlayan: IC-Astaldi JV AECOM Ankara, Türkiye Turkey AECOM-TR-R599-01-00 2 Ağustos 2013 Kuzey Marmara Otoyolu (3. Boğaz Köprüsü dâhil) Projesi için Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED): Ekler ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
Teslim Edilen: Hazırlayan: IC-Astaldi JV AECOM Ankara, Türkiye Turkey AECOM-TR-R599-01-00 2 Ağustos 2013 Kuzey Marmara Otoyolu (3. Boğaz Köprüsü dâhil) Projesi için Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED): Ekler (Bu belgenin orijinal dili İngilizce'dir. Aslına sadık kalınarak Türkçe'ye tercüme edilmiştir.) Dr. Brian A Cuthbert, Proje Takım Lideri Hazırlayan Neslihan Artar Aybar, Ülke Direktörü, Türkiye İnceleyen ve Onaylayan AECOM Mustafa Kemal Mahallesi, Dumlupınar Bulvarı No: 266 Tepe Prime B Blok Suite: 51 Çankaya 06800 Ankara Türkiye T: +90-312-442-9863 F: +90-312-442-9864 www.aecom.com ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
AECOM Çevre Raporu BÖLÜM 13 EKİ ARKEOLOJİ ÇSED, 2 Ağustos 2013, Final Rapor
GÜNLÜK ARKEOLOJİK ARAŞTIRMA FORMU No: 1 TARİH: 04.05.2013 SAHA ALANININ ADI: Garipçe BULUNDUĞU BÖLGE: İstanbul İLÇE / KÖY: Sarıyer/Kilyos-Garipçe KP NOKTASI: 87+500 GPS KOORDİNATLARI UTM :35 Yukarı Değer Sağa Değer 676300 4564250 676500 4564198 676620 4564690 676700 4564500 Yerleşim Tipi: Tepebaşı Yerleşimi Dönem: Ortaçağ (?) SAHA ALANI AÇIKLAMASI/N FOTOĞRAFLAR/ ÇİZİMLER: Garipçe inşaat şantiyesi ile Garipçe köyü arasındaki yol kenarında bazı çömlek parçaları ve kiremitler gözlemlenmiştir. Eserler, çoğunlukla, deniz kıyısı ile seyrüsefer kulesi arasında gözlemlenmiştir. Köyün ve Boğaz ın gözetlenmesinde kullanılan bir kule ya da karakol olabileceği düşünülme. Yüzey buluntuları Bizans ve Osmanlı dönemine aittir. ÖNERİ Güzergâh Değişikliği: Arkeolojik Faaliyetin Dikkatle İzlenmesi: X Deneme Çukurları/ Kurtarma Kazıları: Uzaktan Algılama Metotları: Diğer: SAHA ALANININ KONUMU Otoyol Koridorunun İçinde Otoyol Koridorunun Dışında X
GÜNLÜK ARKEOLOJİK ARAŞTIRMA FORMU No: 2 TARİH: 04.05.2013 SAHA ALANININ ADI: Mandıratepe BULUNDUĞU BÖLGE: İstanbul İLÇE / KÖY: Sarıyer / Uskumruköy KP NOKTASI: 78.500 GPS KOORDİNATLARI UTM :35 Sağa Değer Yukarı Değer 668200 4565280 668320 4565140 668700 4565505 668300 4565520 Yerleşim Tipi: Yamaç Yerleşimi Dönem: Bizans / Osmanlı (?) SAHA ALANI AÇIKLAMASI/N FOTOĞRAFLAR/ ÇİZİMLER: Uskumru Köy ün yaklaşık 2,5 km batısında, inşaat etki alanı üzerinde, Tabya Tepe ile Mandıra Tepe arasındaki bayırlarda muhtemelen mimari bir yapıya ait seramikler ve taş blokları keşfedilmiştir. Bulunan seramikler arasında yeşil sırlı çömlekler olduğu gözlemlenmiştir. ÖNERİ Güzergâh Değişikliği: X Arkeolojik Faaliyetin Dikkatle İzlenmesi: X Deneme Çukurları/ Kurtarma Kazıları: Uzaktan Algılama Metotları: Diğer: SAHA ALANININ KONUMU Otoyol Koridorunun İçinde X Otoyol Koridorunun Dışında
GÜNLÜK ARKEOLOJİK ARAŞTIRMA FORMU No: 3 TARİH: 06.05.2013 SAHA ALANININ ADI: Zirvetepe BULUNDUĞU BÖLGE: İstanbul İLÇE / KÖY: Sultanbeyli /Battalgazi Mahallesi KP NOKTASI: 125+500 GPS KOORDİNATLARI UTM :35 Sağa Değer Yukarı Değer 692632 4539187 692632 4539275 692800 4539290 692610 4539173 Yerleşim Tipi: Gözetleme Kulesi Dönem: Ortaçağ (?) SAHA ALANI AÇIKLAMASI/N FOTOĞRAFLAR/ ÇİZİMLER: İnşaat koridorunun 1 km batısında bulunan Zirve Tepe nin tepe ucunda, dikdörtgen şeklinde bir binaya ait temel kalıntıları bulunmuştur. Temel doğal taştan bina edilmiş olup, dış cephesi Horasan harcı ile kaplanmıştır. Ayrıca, mimari kalıntılar ve kiremitler de gözlemlenmiştir. Bölge define arayanlarca kazılmış olup, çok sayıda çukur gözlemlenmiştir. ÖNERİ Güzergâh Değişikliği: Arkeolojik Faaliyetin Dikkatle İzlenmesi: X Deneme Çukurları/ Kurtarma Kazıları: Uzaktan Algılama Metotları: Diğer: SAHA ALANININ KONUMU Otoyol Koridorunun İçinde Otoyol Koridorunun Dışında X
Ek II No Saha Alanının Adı Saha Alanı Tipi İlçe Köy/ Mahalle UTM Sağa Değer Yukarı Değer Saha Alanı Açıklaması Referans 1 Zirve Tepe 2 Göksu 3 Hacet Deresi Gözetleme Kulesi Yerleşim Alanı/ Atölye Çalışma Alanı Tekil Buluntu Yeri Sultanbeyli Battalgazi 35 692632 4539187 Ümraniye Dudullu 35 Pendik 35 4 Temenye Höyük Pendik 35 İnşaat koridorunun 1 km batısında bulunan Zirve Tepe nin tepe ucunda, dikdörtgen şeklinde bir binaya ait temel kalıntıları bulunmuştur. Temel doğal taştan bina edilmiş olup, dış cephesi Horasan harcı ile kaplanmıştır. Ayrıca, mimari kalıntılar ve kiremitler de gözlemlenmiştir. Bölge define arayanlarca kazılmış olup, çok sayıda çukur gözlemlenmiştir. Bu açık hava saha alanı İstanbul'da, Anadolu yakasında, Ümraniye ilçesinin doğu ve kuzeydoğu yönünde, Dudullu Köyü bölgesinde bulunmaktadır. Alanda, Büyük Göksu ve Küçük Göksu Dereleri arasındaki yükselti üzerinde, toplu olarak, 13 eser grubu yer almaktadır. 1961 yılında Şevket Aziz Kansu tarafından, Göksu Vadisinin belirsiz bir bölümünde Paleolitik döneme ait bir takım aletler bulunmuştur. İstanbul Üniversitesi ve Chicago Üniversitesi tarafından Arthur Jelinek yönetiminde 1964 yılında yürütülen ortak çalışma sırasında Göksu derelerinin çevresinde Paleolitik döneme ait bazı alet ve gereçler toplanmıştır. Proje ile gıda üretimin nasıl başladığının araştırılması amaçlanmıştır. Projede, İstanbul Üniversitesi ile University of Michigan dan öğrenciler yer almıştır. Alan, şehrin yakın zaman içindeki büyümesi ile tamamıyla tahrip olmuştur. Bu alan İstanbul ilinde, Pendik ilçesinin doğusunda, deniz kıyısında bir tarım alanında, yerel olarak Madalli Bahçesi olarak anılan Bekleme mahallesi ile Temenye Yarımadası arasında bulunmaktadır. Marmara Denizi'nin doğusunda bulunan Pendik Bölgesinin kuzeyinde ormanlarla kaplı dağlar bulunmakta olup, bölge ılıman bir iklime ve bol su kaynağına sahiptir. Bölgenin, gerek Palaeolitik dönemde gerekse sonraki dönemlerde, yerleşim için cazip bir lokasyon teşkil etmiş olduğu düşünülme. Alan Marmara Denizi kıyısında, Temenye Yarımadasının doğu ucunda bulunan küçük bir koyun kuzeybatısında bulunmaktadır. Alanın doğusunda iki su kaynağı ile kurumuş bir dere yatağı bulunmaktadır. Derenin, Neolitik dönemde alanda akmakta olduğu düşünülme. Höyük, kuzeyinde bulunan tepeler (Göztepe ve Tavşantepe) sayesinde sert kuzey rüzgârlarından korunmaktadır. Geniş ve oval şeklinde olup 170 x 280 m ebatlarındadır. Veriler, saha incelemesi sırasında REGIO ekibince toplanmıştır. tayproject.org tayproject.org tayproject.org
5 Mağarabayır Tepesi Gözetleme Kulesi Maltepe Başıbüyük 35 Bölgede bir gözetleme kulesinin kalıntıları bulunmuştur. Bölge, İstanbul 5. Bölge Koruma Kurulu tarafından 1. derece sit alanı olarak ilan edilmiştir. istanbulkulturenvanteri. gov.tr 6 Damatrys Sarayı Kalıntıları Harabe Sancaktepe Samandıra 35 Sarayın kalıntıları büyük ölçüde tahrip olmuştur. Bölge, İstanbul 5. Bölge Koruma Kurulu tarafından 1. derece sit alanı olarak ilan edilmiştir. envanter.gov.tr 7 Garipçe 8 Mandıra Tepe 9 Bizans Harabeleri Tepebaşı Yerleşimi Yamaç Yerleşimi Yamaç Yerleşimi Sarıyer Kilyos 35 676684 4564446 Sarıyer Uskumru Köy 35 668391 4565189 Gaziosmanpaş a 10 Başakşehir Lahit Başakşehir 11 12 Rumelifeneri Harabeleri Gümüşdere- Kilyos 50.Yıl Mahallesi 35 Topçu Atış Mektebi Harabe Sarıyer Rumelifeneri 35 Yerleşim Alanı/ Atölye Çalışma Alanı 35 Kemerburgaz Gümüşköy 35 Garipçe inşaat şantiyesi ile Garipçe köyü arasındaki yol kenarında bazı çömlek parçaları ve kiremitler gözlemlenmiştir. Eserler, çoğunlukla, deniz kıyısı ile seyrüsefer kulesi arasında gözlemlenmiştir. Köyün ve Boğaz ın gözetlenmesinde kullanılan bir kule ya da karakol olabileceği düşünülme. Yüzey buluntuları Bizans ve Osmanlı dönemine aittir. Uskumru Köy ün yaklaşık 2,5 km batısında, inşaat etki alanı üzerinde, Tabya Tepe ile Mandıra Tepe arasındaki bayırlarda muhtemelen mimari bir yapıya ait seramikler ve taş blokları keşfedilmiştir. Bulunan seramikler arasında yeşil sırlı çömlekler olduğu gözlemlenmiştir. Bir bina inşaatı sırasında keşfedilen mimari kalıntılar, arkeolojik kalıntı ihtimalini ortaya koymaktadır. Bölge, sit koruma alanı olarak ilan ve tescil edilmiştir. Tepenin altında, büyük olasılıkla insan eliyle yapılmış olduğu düşünülen kubbeli bir tünel keşfedilmiştir. Tünelin lokasyonu, eski Edirne şehirlerarası karayolunun kenarında bulunan askeri bölgedeki Metris Çiftliği ne yakındır. L şeklindeki kalıntılara bir merdiven vasıtasıyla inilme. Yapının ebatları 0,65 x 10,30 m olarak belirlenmiş olup, çok büyük olasılıkla bir lahit odası olduğu düşünülme. Bina kalıntıları, büyük olasılıkla, geç Osmanlı Dönemine aittir. Alanda Abdülmecit (1823-1861) dönemine ait sikkelerle yeşil sırlı seramikler keşfedilmiştir. Alan İstanbul un Eminönü ilçesinin 26 km kuzeyinde, Kilyos un 4 km batısında, Ağaçlı ve Kilyos arasında ve Gümüşdere/ Gümüşköy kötünün 2 km kuzeydoğusunda bulunmaktadır. Alanı oluşturan kum tepeleri kuzey yönünde Karadeniz ile güneyde ormanlar arasında kalmış durumdadır. Domuzdere Deresi Sekileri ile Domuzdere ve Gümüşdere Dereleri arasındaki dar vadinin seddeleri üzerinde bulunan kum tepelerinden yontulmuş taş alet ve gereçler çıkmıştır. Bu bölge ile güneyindeki ormanlık bölgenin, Buzul Çağı ve sonraki Holosen evresi boyunca avcı toplayıcı topluluklar açısından iklimsel ve çevresel olarak oldukça uygun Saha Verisi-Regio Saha Verisi-Regio istanbulkulturenvanteri. gov.tr envanter.gov.tr envanter.gov.tr envanter.gov.tr
olduğu düşünülme. Buluntular arasında çakmaktaşından yapılmış alet ve gereçlerle yongalama ürünleri bulunmaktadır. Daha büyük ebatlı taşlardan bazılarının, nöbet yerlerinin desteklenmesinde kullanılmış olabileceği düşünülme.