ĠSTANBUL ÜNĠVERSiTESĠ ULAġTIRMA VE LOJĠSTĠK BÖLÜMÜ LOJĠSTĠK KULÜBÜ 7.LOJĠSTĠK ZĠRVESĠ 10 Mayıs 2010 Bakü-Tiflis-Ceyhan ve Nabucco Boru Hattı Projeleri Osman Z. Göksel BOTAġ BTC Proje Direktörü Nabucco Projesi Koordinatörü
Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattı Projesi
BTC Ham Petrol Boru Hattı Projesi 3
BTC Boru Hattı Projesi - Projenin Amacı Hazar Bölgesi petrolünün dünya pazarlarına taşınması amaçlanmıştır. Emniyetli ve güvenli bir boru hattı inşa edilerek, çevreye duyarlı bir taşıma sisteminin oluşturulması öngörülmüştür. Proje, yeni boru hattı projelerinin öncüsü olmuştur. 4
BTC Boru Hattı Projesi Genel Özellikler Güzergȃh: Hazar Deniz indeki Azeri-Çırak-Güneşli petrol sahasında üretilen petrol, Gürcistan üzerinden geçerek Posof ta Türkiye ye ulaşmakta ve Akdeniz deki Ceyhan Terminali nde son bulmaktadır. Toplam Uzunluk: 1,768 kilometre. Yıllık Kapasite: 50 milyon ton. (Günlük1 milyon varil). Boru hattı kapasitesi günlük 1,5 milyon varile çıkarılabilir. Süresi: 40 yıl 5
BTC Boru Hattı Projesi Proje Ortakları Sponsor Grup Ortakları and Katılım Payları aģağıdaki gibidir: % Paylar BP 30.10 SOCAR 25.00 UNOCAL 8.90 STATOIL 8.71 TPAO 6.53 ITOCHU 3.40 ENI(AGIP) 5.00 TOTALFINAELF 5.00 INPEX 2.50 CONOCOPHILIPS 2.50 DELTA-HESS 2.36 INPEX DELTA HESS KHAZAR LIMITED 6
BTC Pipeline Project - Kronoloji istanbul DEKLERASYONU (Kasım 1999) Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan ve Türkiye Hükümetler Arası AnlaĢma (Kasım 1999) Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye Ev Sahibi Hükümet AnlaĢması (Ekim 2000) Proje Ortakları ile her ülkenin hükümeti arasında imzalanmıştır. 7
BTC Pipeline Project - Fazlar TEMEL MÜHENDĠSLĠK 15 Kasım 2000-15 Mayıs 2001 DETAY MÜHENDĠSLĠK 19 Haziran 2001-28 Ağustos 2002 KAMULAġTIRMA & 10 Eylül 2002-17 Kasım 2005 ĠNġAAT 8
BTC Pipeline Project - Finansman Maliyet: 3 milyar ABD Doları ndan fazla. Kaynak: Proje Şirketleri ve Kredi Kuruluşları Boru Hattının inşaat ve işletme aktivitelerini gerçekleştirmek üzere BTC Co ve finans aktiviteleri için de BTC Invest şirketleri kurulmuştur. 9
BTC Boru Hattı Projesi Ekonomik Etkileri Her bir geçiş ülkesi geçiş vergisi ve işletmecilik hizmetleri karşılığında taşınacak kapasiteye bağlı olarak geçiş ücreti elde etmektedir. Ekipman, malzeme ve işçilik alanlarında ulusal ekonomiye önemli katkıda bulunmuştur. Örneğin; toplam çalıştırılan işçi sayısı: 22.000 10
BTC Boru Hattı Projesi Son Gelişmeler ĠĢletme: - Azerbaycan ve Gürcistan da BTC Co. - Turkiye de Botaş Int. Ltd. Co. (BIL) Ceyhan Terminalinde tankerlere ilk ham petrol dolumu 2 Haziran 2006 günü yapılmıştır. 3 Mayıs 2010 itibariyle 890 milyon varil ham petrol / 1132 tankere yüklenmiştir. 11
NABUCCO DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESĠ
Nabucco Boru Hattı Projesi 13
Nabucco Boru Hattı Projesi - Proje Amacı Orta Asya, Hazar ve Orta Doğu doğal gaz kaynakları Türkiye den başlayacak bir boru hattı sistemi ile, Bulgaristan, Romanya ve Macaristan tan üzerinden Avusturya ya ulaştırılacaktır. İlk aşamada geçiş ülkelerinin doğal gaz ihtiyacı karşılanacak, ilerleyen yıllarda ise oluşacak talebe istinaden diğer AB ülkelerine gaz arzı sağlanacaktır. 14
Nabucco Boru Hattı Projesi - Hedefler Türkiye nin arz güvenliğinin temini, Türkiye nin fiziki HUB konumunun, ticari HUB a dönüştürülmesi ve rekabete dayanan doğalgaz (enerji) pazarının oluşturulması, şeffaflık ilkesinin hayata geçirilmesi, Gaz tedarikçisi ülkelerle ilişkilerde, AB Türkiye (tüketici ülkeler) işbirliğinin temini, Şeffaf, rekabete dayalı enerji pazarının oluşturulması ve tüketici ülkelerin işbirliğinden faydalanarak mevcut yüksek doğal gaz maliyetinin düşürülmesi. 15
Nabucco Boru Hattı Projesi Genel Özellikler Toplam uzunluk: 3,300 km. Maksimum kapasite: 31 milyar m³/yıl. Güzergȃh: Türkiye sınırlarından başlayarak Bulgaristan, Romanya ve Macaristan üzerinden Avusturya da Baumgarten merkezinde son bulmaktadır. 16
Nabucco Boru Hattı Projesi - Kaynaklar Azerbaycan (Şah Deniz Faz II) diğer Hazar bölgesi kaynakları (Türkmenistan, Kazakistan) Orta Doğu (Irak, Katar) Mısır 17
Nabucco Boru Hattı Projesi - Proje Ortakları Nabucco Gas Pipeline International GmbH Ģirketinin hissedarları : > BOTAS (Turkiye) > BULGARIAN ENERGY HOLDING EAD (Bulgaristan) > TRANSGAZ S.A. (Romanya) > MOL Plc (Macaristan) > OMV Gas & Power GmbH (Avusturya) > RWE AG (Almanya) Her bir ortak Nabucco Uluslararası Şirketi nde % 16,67 hisseye sahiptir. 18
Nabucco Projesi Ortaklık Yapısı Ortaklar BOTAġ (Türkiye) BULGARGAZ (Bulgaristan) TRANSGAZ (Romanya) MOL (Macaristan) OMV (Avusturya) RWE (Almanya) Finansman NIC Nabucco International Company Pazarlama NNC (Türkiye) NNC (Bulgaristan) NNC (Romanya) NNC (Macaristan) NNC (Avusturya) İşletmeci Temsilci 19
Nabucco Boru Hattı Projesi - Kronoloji Proje, BOTAŞ ın girişimleri ile başlamıştır. İşbirliği Protokolü nün Proje Ortakları arasında imzalanmasının ardından Nabucco Company Study Pipeline Gmbh şirketi kurulmuş ve bu şirket Nabucco International Company e dönüştürülmüştür. 20
Nabucco Boru Hattı Projesi - Kronoloji Her bir transit ülkede Ulusal Nabucco ġirketleri kurulmuştur. 13 Temmuz 2009 günü transit ülkeler arasında Hükümetlerarası Anlaşma imzalanmıştır. 21
Nabucco Projesi Anlaşmalar TÜRKĠYE BULGARĠSTAN ROMANYA MACARĠSTAN AVUSTURYA IGA HÜKÜMETLERARASI ANLAġMA (IGA) Boru Hattı nın geçeceği ülkelerin, birbirlerine karşı sorumlulukları ve projeye sağlayacakları destek konusundaki prensipleri tanımlar, Ülkelerin özgün kanun ve yönetmeliklerinden doğabilecek farklılıkların belirlenmesi ve dengelenmesini sağlar, 22
Nabucco Boru Hattı Projesi Proje Yapısı İç Taşıma Anlaşmaları NIC - NNC Kredi Anlaşmaları NIC - Kreditörler Uzun / Kısa Dönemli Taşıma Anlaşmaları NIC - Taşıyanlar Yapım Sözleşmeleri NNC - Müteahhitler İşletme Anlaşmaları NNC İşletme Şiretleri 23
Nabucco Boru Hattı Projesi - Fazlar İlk inşaat fazı, Ankara ve Baumgarten arasında; (Türkiye nin Gürcistan ve İran sınırlarına kadar bölümündeki mevcut boru hattı tesisleri geçici olarak iki yıllık periyot için kullanılabilecektir) Ġkinci inģaat fazı, Ankara ile Türkiye nin Gürcistan, İran ve Irak sınırları arasında olacaktır. Sonraki inşaat adımı, boru hattı kapasitesini 31 bcm/yıl a çıkaracak kompresör istasyonlarının inşaatının tamamlanmasıdır. 24
Nabucco Boru Hattı Projesi - Finansman Maliyet: Yaklaşık olarak 7.9 milyar Euro. Kaynak: %70 Kredi Kuruluşları, %30 Proje Şirketleri. 25
Nabucco Nabucco Boru Hattı Projesi Ekonomik Etkiler Gaz arzında Kaynak çeşitliliği ve rekabetçi fiyatlarla gaz tedariki imkanı sağlayacaktır. Transit ülkeler, Ulusal Nabucco Şirketleri tarafından ödenecek vergilerden yararlanacaktır. Ulusal ekonomiye önemli katkı sağlanacaktır 26
Nabucco Boru Hattı Projesi Sosyal & Çevresel Etkiler İnşaat faaliyetleri başlamadan Sosyal ve çevresel etki değerlendirmeleri gerçekleştirilecektir. Uluslararası teknik standartlar ile iş sağlığı ve güvenliği standartları uygulanacaktır. 27
Nabucco Boru Hattı Projesi Son Gelişmeler Her bir geçiş ülkesi ve Nabucco Şirketlei arasında imzalanacak olan Project Destek Anlaşmalarının müzakeresi sürmekte olup yıl sonundan önce imzalanmaları planlanmaktadır. Open Season süreci başlayacaktır. Detay mühendislik çalışmaları (Yerel FEED mühendislik) başlamıştır. 28
Bakü-Tiflis-Ceyhan ve Nabucco Boru Hattı Projelerinin Türkiye ye Etkisi Enerji kaynak ülkeleri ile tüketici ülkeleri arasında doğal bir enerji köprüsü olan Türkiye, BTC Projesi ile güvenilir bir transit ülkesi olduğunu tüm dünyaya göstermiştir. Nabucco Projesi ise Türkiye nin aktif bir transit ülke olması yönünde atılmış önemli bir adımdır. Bu projeler Türkiye nin enerji terminali olması için temel yapı taşlarıdır ve gelecekteki projelere ışık tutmaktadır. 29
Bakü-Tiflis-Ceyhan ve Nabucco Boru Hattı Projeleri İlginize Teşekkürler. Osman Z. Göksel 30