VERİ İLETİŞİMİ FİNALİ Süre: 1 saat 40 dakika 22 Ocak 2014 Bnus 5 puan 1. (20 puan) a) Aşağıdaki kdların minimum Hamming uzaklıkları nedir? Bu iki farklı tür kdlamanın her biri kaç bitlik hatayı sezebilir? Kaç bitlik hatayı düzeltebilir? Açıklayınız. Kd 1: 0000 = Zıpla 0001 = Kş 0011 = Dur 1111 = Yürü Kd 2: 100001 = Zıpla 101000 = Kş 100111 = Dur 000000 = Yürü 1.kdda bakın 4 cdewrd arası mesafeler tek tek yazın. Kaç tane mesafe var. 4 ün 2 li kmbineznu kadar yani 6 mesafe var. En küçüğünü alın. Zaten gözüküyr ki Hd=1. Öyleyse d = mesafe = s (sezilen bit sayısı) + 1 lması gerektiğinden s = 0 çıkar. Hatayı sezme garantisi yk. Örneğin 0000 yerine 0001 geldi. Sezebilir mi? 0001 diye başka bir cdewrd lduğu için sezemez. d = 2*t(düzeltilen bit sayısı, treat edilen) + 1 frmülünden t = 0 çıkar. Sezemiyrsa neyi düzeltecek? Kd 2: Benzer şekilde Hd = 2 ve bu bıze s=1yani 1 bitlik hatayı sezme imkanı garanti. Peki t= 0.5 =0. Biz burada en yakın küçük tamsayıya bakarız, yarım bit lmayacağına göre t=0. Yani hata düzelmte imkansız. b) Bir hata bulma kdlaması tüm tek sayılı bitleri kntrl için 1 parity(çift mi tek mi) biti ve tüm çift sayılı bitleri kntrl için ikinci bir parity biti kullanıyr. c) Bu kdun, tüm bitler için tek bir parity bit kullanmaya göre avantajı nedir? dezavantajı nedir? Çk basit. Bazı 2 bitlik hatalar tek 1 parity bit kntrlü ile tespit edilemez. Çünkü iki hatanın katı kadar hata birden lsa, örneğin 4 bit, 6bit, 10 bit bzulsa çiftlik ya da teklik bzulmaz ve bu bir parity bit aynı kalır hata lduğu halde. Ancak ardışık çift ve tekleri farklı farklı 2 bit parity kntrl etse üstteki hatalardan bir kısmı yakalanır. Hangileri? Niye bazıları, Yazarak deneyin. Göreceksiniz. d) Bu kdun hamming mesafesi nedir? düşünelim en yakın iki cdewrd nasıl lur? Syle : - - - 0-0 0 yani ardışık çift ve tek bitler çift sayıda lsun. Bir diğer cdewrd en yakın nasıl lur? - - - 1-1 0 yani mesajda 1 bit farklı ise 2 pariti bitten biri kesin değişmeli. Bu da demek ki Hd = 2 en yakın iki cdewrd arası mesafe lur.
2. (25 puan) CRC kdu üreteç plinmu larak P(x) = 7 x + 5 x 3 + x + x + 1 kullanıyruz. a) bit dizisi 0100 1110 1011 ise CRC yi hesaplayınız. b) 6-bit burst hata plinmu E(X) nedir? Yazınız. Üstteki CRC üretecine göre farkedilemeyen bir E(X) plinmu yazınız. İzah ediniz. 5 Yani diyr ki 6 bitlik hata şöyle bir şeydir. E ( x ) = x +... + x + 1. İyi de hiçbir 5. dereceden plinm 7. dereceden plinma tam bölünemez ki. Tam bölünemediğine göre kalan verir. Kalan verdiğine göre mutlaka farkedilir. Cevap: YAZILAMAZ. c) Yine bu CRC ile farkedilemeyen en kısa uzunlukta 2 bit hatalı bir E(X) öneriniz. İzah ediniz.
Yani diyr ki tüm üstteki E(x) gibi hatalar -ki 2 bit hatası lduğu için öyle yazılmış- fark edilememesi için bizim generatr C(x) e tam bölünmeli. Bunu deneme yanılma ile C(x) in 3 katı alındığında elde ediyruz. Gerçekten hem C(x) e tam bölünüyr hem de sadece 2 biti 0 dan farklı yani değişmiş. Cunku mesaj M(X) + E(X) larak geliyr. CRC de alıcı tarafında ekleniyr. (M(X) + CRC )/C(x) zaten kalansız bölünür. E(X) de kalansız bölünürse ancak hata fark edilemez. Elbette amaç fark edilmesi. Ancak bu sruda hata nasıl lursa fark edemeyiz diye sruluyr. Hangi hatalar gözümüzden kaçar? Bunu bilmek de önemli. Bizim C(x)=171 sayısı ve üstteki 10000000001 = 513 tam bölünür ve fark edilmez.
3. (15 puan) Firmanızca cğrafik larak dağınık kullanıcılar (hsts) arası bir ağ dizaynı görevinde görevlendirildiniz. Birtakım araştırmalar snucu, seçenekleri ikiye indirdiniz. Fiber-tabanlı tken halka ve bakır-tabanlı anahtarlı ağ seçeneklerine indirgediniz. Her iki duruma ait değerler tabldadır. En uzun link her iki durumda da 15 km ise, a) Shannn kanununa göre Fiber ve Bakır hat band genişliği(bw) nedir? Madem her kilmetre sinyal 2dB azalıyr fiber için 15 km yl var ve azalıp -5dB e kadar düşecek. Bakır için de 15 km yl byunca 60 db azalıp 5 db e kadar düşecek. Çünkü ilk gönderendeki (transmitter) SNR asla krunamaz ve yl byu azalır. Bunu biliyruz. b)bakır hattaki tüm hstlardan kaç tanesi lmalı ki fiber ptik band genişliğine denk band genişliği elde edilsin? c) Bakır hatlı ağ için 32 nktalı QAM encding kullanılıyrsa, a) şıkkındaki BW yi elde etmek için mdulasyn (baud) ranı ne lmalıdır? 32 cnstellatin diyagram demek ki bir semblle 5 bit ifade edilmiş luyr. Lg 32 = 5.
4. (15 puan) Minumum geren ağaç yapısını adım adım bulunuz. D nin yönlendirme tablsunu nasıl güncelleyeceğini (ilk durum ve snraki durum) yazınız. Bu sruda algritma şöyle çalışıyr. Kruskal yani çğa gönderimde tüm düğümlere ulaşmak isteriz. Ancak en az bedelle. Yani minimum geren bu demek. Izahsız cevap vermek gerekirse, AB, CD, DE, DG,EF hemen alınır. Tabi CDEGF kendi içinde AB kendi içinde bir küme. Snra BH, BC ye bakılır ki ikiside 2 bedele sahip. İkis de farklı kümerden düğümleri bağladığı için eklenebilir. Kümelerimiz CDEGFABH ldu ve birleşti. Zaten bitti. Tüm düğümlere gidildi. Demek ki dallar AB, CD, DE, DG,EF snrasında BH, BC. Dijekstra da ise amaç en az bedelli ylu yani en kısa ylu bulma tüm düğümlere gidebilmek için. Bu da srulabilirdi. Cevabı farklı lurdu. Ne lurdu? Tabllar ve güncellemeler gerekirdi.
5. (30 puan) a) G-back-N ARQ nedir? bu prtklde kümülatif ACK niye kullanılır? Pencere byutu ne lmalıdır? Önemi nedir, örnekle gösteriniz. Bunlar ezber srular ve cevapları sunumlardan elbette buldunuz. b) Selective Repeat ARQ nin üstteki prtklden farkı nedir? Pencere byutu nedir? Niye önemlidir, örnekle gösteriniz? Bunlar ezber srular ve cevapları sunumlardan elbette buldunuz.
c) Byte/Karakter stuffing niye gereklidir? Örnek veriniz. Bunlar ezber srular ve cevapları sunumlardan elbette buldunuz. d) HDLC nedir? Kaç tür frame yapısı vardır? Aşağıdaki frame yapılarına ait değişik renk ve kdların ne anlama geldiğini tek tek açıklayınız. Bunlar ezber srular ve cevapları sunumlardan elbette buldunuz.